Hipnoz Eğitimi Tahir Özakkaş MD.,PhD Psikiyatrist-Psikoterapist Halk sağlığı Bilim Doktoru 2. Ulusal Hipnoz Kongresi Ekim 2005 İst.

Hipnoz için kullanılan eğitim yöntemleri dünya çapında belirgin değişiklikler gösterir. Bazı programlar, lisansı, resmi eğitimi ve belirli bir disiplinde akreditasyonu olmayan vasıfsız ‘terapistler’ için tasarlanmıştır. Diğer programlar ise, vasıflarına hipnozu da eklemek isteyen yüksek kalitede profesyoneller için oluşturulmuştur.

Psikoterapi’nin çekirdek dokusuna hipnotik prensiplerin uygulanması ve bütünleştirilmesi, her bir hastayı ayrıntılı bir biçimde ele alan tecrübeli doktorlar için ‘fark oluşturacaktır.’ Böyle bir eğitim programında, doktor, tedavisini üstlendiği hastanın iyileşmesinde rol alacak tecrübesini zenginleştirecek ve geliştirecektir.

DÜNYA ÇAPINDA PROGRAMLAR Dünyada hipnoz eğitiminin ihtiyaçlarına anlamlı cevaplar verebilen bir kaç eğitim programı vardır. Her ne kadar özel ve bahsedilmeye değer tek bir program olmasa da, Amerikalılar, Avustralyalılar ve Hollandalıların yürüttüğü programlar birçok açıdan göze çarpan ve açıklayıcı programlardır. Bu ülkelerin her birinde 1973’te Upsala, İsveç’te kurulan Uluslararası Hipnoz Cemiyeti’ne (ISH) üye bir ya da birden fazla cemiyet vardır. Her programın temeli, öğrenimi arttıran eğitim standartları arttırmak ve bu alanda sorumluluk sahibi, sağlık ihtiyacı olan bireylerin, hipnoz uygulayan uzmanlara olan kamu güvenini geliştirmektir.

Amerika’da Uluslararası Hipnoz Cemiyeti’ne (ISH) üye iki cemiyet vardır: 1957’de kurulan ve 2400 üyesi bulunan Amerikan Klinik Hipnozu Cemiyeti(ASCH) ve 1949’da kurulan ve 500’ü aşkın üyesi olan Kliniksel ve Deneysel Hipnoz Cemiyeti (SCEH). Kliniksel ve Deneysel Hipnoz Cemiyeti (SCEH) yılda dört kez resmi ISH dergisini yayınlar. Her iki Amerikan cemiyeti, üyelik için, 20 saatlik giriş seviyesinde eğitim alınmasını şart koşar.

Son zamanlarda, ASCH Hipnoz eğitiminin sertifikası kriterlerini şöyle açıklamıştır: doktora ve belirli mastır konularında derece, eyalet/bölge lisansı veya bu belgeye alternatif bir kriter, kırk saatlik giriş ve orta seviye eğitimine verilmiş lisansüstü eğitim seviyesinde onaylı eğitim, bir ASCH uzmanıyla bire bir 20 saatlik ek çalışma ve kendi uzmanlık alanlarında iki yıl bağımsız çalışma (Hammond & Elkins, 1994).

Klinik Hipnozda Sertifikalı Uzman olmak için, ASCH’ın istekleri daha da yüksektir; 100 saatlik lisansüstü seviyede eğitim, bir sertifikalı uzmanla 20 saatlik bire bir eğitim ve aşağıda sıralananlardan biri: Amerikan Klinik Hipnozu Yönetim kurullarından birinin diploması, hem ASCH hem de SCEH’de uzmanlık, ya ASCH ya da SCEH’den 5 yıllık üyelik, Amerikan Psikoloji Derneği’nin bir uzmanlık eğitimine denk bir eğitim veya üyelik gösteren bir sertifika.

1958’de New York Eyalet Eğitim Departmanı’ndan patent alan Amerikan Klinik Hipnozu Yönetim Kurulu, ASCH ve SCEH tarafından desteklenmekte ve tanınmaktadır. Diş Hekimliği, Medikal Hipnoz, Psikolojik Hipnoz ve Sosyal Klinik Hipnozun Yönetim kurullarından oluşmaktadır.

Bu yönetim kurulları hipnoz eğitiminden çok, hipnozda yeterliliklerini belgeleyen kişilere diploma statüsü kazandırmaktadır. Katılımcılar hipnoz kullandıkları alanda uzman veya uzmanlığa denk olmalı ve bir hastayı tedavi ederken hipnozu kullandıklarını video kayıtlarıyla kanıtlamalıdır (yazılı belgeleriyle beraber). Daha sonra hipnoz ve klinik uzmanlığı üzerine yeteneklerini sergiledikleri yazılı ve sözlü sınavlardan geçmelidirler.

Hem ASCH’nin sertifika ve uzmanlık statüsündeki programı, hem de Amerikan Hipnoz Kliniği Yönetim Kurulu, ASCH ve SCEH için üyeliğin minimum gerekliliklerinin üzerine kurulmuştur. ASCH programı ve Amerikan hipnoz kliniği yönetim kurulu tarafından tanınmış uzmanlar, Birleşik Devletler’de emsalsiz ve dünyanın herhangi bir yerinden diğer uzmanlarla aynı önem derecesine sahiptir.

1931’ de kurulan Hollanda Cemiyeti, en eski Uluslararası Hipnoz Cemiyeti kurumudur. Nederlandse Vereniging voor Hypnosis (NVvH) iki dereceli eğitim koşuluna dayanır. İlki, ikili seviyeye başlamadan önce geçilmesi gereken nitelik sınavıdır. A seviyesi 5 gün, günde 8 saat temel eğitim ve standart prosedürlerden oluşmaktadır. B seviyesi ise 12 gün ve günde 8 saat psikoterapi ya da diş hekimliğinde ileri derecede kurslardan oluşmaktadır. Yayımlanmaya uygun bir yazılı çalışma gerekmektedir. Tam üyelik için, toplamda, yaklaşık olarak 40 saat temel ve 96 saat ileri seviye kursu tamamlamaları gerekmektedir.

1971’de kurulan Avustralya Hipnoz Cemiyeti (ASH), ISH’ de en çok temsilciye ve 850 üyeye sahiptir. Üyelik için, denetimi, yazılı ve sözlü sınavları içeren 80 saatlik, 2 yılı aşkın bir eğitim programı gereklidir. ISH Cemiyetlerinin bir özelliği olarak, ASH, ortak çalışma arkadaşı, stajyer, tam, onursal üyeliklerden oluşan çeşitli üyelik seviyelerinden, akademik ve hayat boyu akademik gibi çeşitli üyelik kategorilerine sahiptir.

ASH, Ağustos ve Eylül aylarında düzenlenen yıllık bilimsel toplantıları destekler ve teorik kuramları, durumsal çalışmaları ve makaleleri içeren Avustralya Kliniksel ve Deneysel Hipnoz Dergisi’ni yayımlar. ASH yasal bir prosedür izler ve üyelerini nitelikli profesyonel gruplarla sınırlar. Bu üyeler, hipnoz eğitimi ve uygulamalarıyla ilgili önemli kurs ve seminerlere katılma hakkına sahiptirler. Birçok ISH Cemiyetinde, benzer programlar ve üye eğitiminde genel yaklaşımlar egemendir.