10. ADIM İzinsiz Yabancı Uyruklu İşçi Çalıştırma

SAYILI YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUN 2.YABANCILARIN ÇALIŞMA İZİNLERİ HAKKINDA KANUNUN UYGULAMA YÖNETMELİĞİ 3. DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLARDA YABANCI UYRUKLU PERSONEL İSTİHDAMI HAKKINDA YÖNETMELİK UYGULAMA BAŞLANGIÇ TARİHİ : 6 EYLÜL 2003 Temel Mevzuat

KANUNUN KAPSAMI 4817 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun; 1. Türkiye’de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, 2. Bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve 3. Yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsar.

Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye’de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce izin almaları gerekir. (4817/4.md.)

BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ (4817/18. md.) Çalışma izni alan işverenler; Yabancının çalışmaya başladığı tarihten itibaren en geç on beş gün içerisinde, Çalışma izninin verildiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde çalışmaya başlamaması halinde bu sürenin bitiminden itibaren en geç on beş gün içerisinde, Herhangi bir nedenle hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren en geç on beş gün içerisinde, Bağımsız çalışan yabancılar, Çalışmaya başladıkları tarihten ve çalışmanın bitiminden itibaren en geç on beş gün içerisinde, durumu Bakanlığımıza bildirmekle yükümlüdürler.

 4817 Sayılı Kanunun Kapsamı Dışında Kalanlar (Çalışma İzni Alması Gerekmeyenler) * Türk Vatandaşlığı Kanunu Hükümleri Gereğince, İçişleri Bakanlığından Türk Vatandaşlığından çıkma izni alanlar, (Mavi Kart hamilleri) * 5680 Sayılı Basın Kanununun 13 Üncü Maddesi Ve 231 Sayılı Basın Yayın Ve Enformasyon Genel Müdürlüğünün Teşkilât Ve Görevleri Hakkında Khk kapsamına girenler, (yabancı basın yayın kuruluşlarının Türkiye’deki temsilcileri-gazeteciler) * Bakanlıklar, Kamu Kurum Ve Kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilen yabancılar, * Karşılıklılık İlkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar.

ÇALIŞMA İZNİ VEREN DİĞER KURUMLAR SERBEST BÖLGELER Serbest bölgelerde görev yapacak yabancıların çalışma izinleri 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanununun 10’uncu maddesi uyarınca Ekonomi Bakanlığı Serbest Bölgeler, Yurtdışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğünce verilmektedir. AKADEMİK PERSONEL Üniversitelerde görev yapacak akademik personelin çalışma izinleri 2547 sayılı yükseköğretim kanununun 34 üncü maddesi kapsamında YÖK tarafında verilmektedir

ÇALIŞMA İZİN TÜRLERİ 1)SÜRELİ ÇALIŞMA İZNİ 2)SÜRESİZ ÇALIŞMA İZNİ 3)BAĞIMSIZ ÇALIŞMA İZNİ İSTİSNAİ ÇALIŞMA İZNİ (STATÜ) (Eşi T.C. Vatandaşı olanlar, AB vatandaşları, mülteci vb.)

SÜRELİ ÇALIŞMA İZNİ Süreli çalışma izni, hizmet akdinin veya işin süresine göre, belirli bir işyeri veya işletmede ve belirli bir meslekte çalışmak üzere en çok bir yıl geçerli olmak üzere verilmektedir. Bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra, aynı işyeri veya işletme ve aynı meslekte çalışmak üzere çalışma izninin süresi üç yıla kadar uzatılabilmektedir. Üç yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi altı yıla kadar uzatılabilir.

SÜRESİZ ÇALIŞMA İZNİ Türkiye’de en az sekiz yıl kanuni ve kesintisiz ikamet eden veya toplam altı yıllık kanuni çalışması olan yabancılara, iş piyasasındaki durum ve çalışma hayatındaki gelişmeler dikkate alınmaksızın ve belirli bir işletme, meslek, mülkî veya coğrafi alanla sınırlandırılmaksızın süresiz çalışma izni verilebilir. BAĞIMSIZ ÇALIŞMA İZNİ Bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye’de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları koşuluyla Bakanlıkça bağımsız çalışma izni verilebilir. Bu izin türü ağırlıklı olarak kendi ofis veya muayenehanelerinde görev yapacak yabancı doktor, eczacı ve avukatlara verilmektedir.

ÖN İZİN UYGULAMASI 4817 sayılı Kanunun 12’nci maddesinde yapılan ve tarihinde yürürlüğe giren değişiklik ile, Meslekî hizmetler kapsamında çalışma izni talebinde bulunan yabancı mühendis ve mimarlara, istekleri halinde akademik ve meslekî yeterliliğe ilişkin prosedürün tamamlanması sürecinde bir yıla kadar ön izin verilmesi uygulaması getirilmiştir. Ayrıca, mesleki eğitim alanı dışında istihdam edilecek yabancılar için ilgili mercilerin görüşlerinin alınması zorunluluğu kaldırılmıştır. Bu yabancılar, akademik ve mesleki yeterlilik uygulamasına tabi değildir.

İSTİSNAİ HALLER Aşağıda belirtilen yabancılar için bu Kanunda öngörülen sürelere tâbi olmaksızın çalışma izni verilebilir (4817/8. Md) a) Türk vatandaşı ile evlilik, b) Türk Vatandaşlığını kaybedenler (403 sayılı Kanun Md.19,27,28) ve bunların füruu, c) Türkiye’de doğan veya rüşt yaşını doldurmadan Türkiye’ye gelenler, d) Muhacir, mülteci veya göçebe olarak kabul edilen yabancılar, e) AB vatandaşları ile bunların eş ve çocukları, f) Türkiye’deki büyükelçilik ile konsolosluklarda görevli personelin eş ve çocukları ile bu personelin hizmetinde çalışanlar, g) Bilimsel, kültürel ve sportif faaliyetler amacıyla geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancılar, h) Kamu kuruluşlarınca çalıştırılacak kilit personel niteliğindeki yabancılar,

ÇALIŞMA İZİN TALEBİNDE BULUNULAN YABANCILARA ÖDENECEK ÜCRET ALT DÜZEYLERİ İşveren tarafından yabancıya ödeneceği beyan edilen aylık ücret miktarının yabancının görev ve yetkinliği ile bağdaşır seviyede olması zorunludur. Buna göre, başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan asgari ücret tutarı dikkate alınmak suretiyle yabancıya ödenecek ücretin en az; a) Üst düzey yöneticiler, pilotlar ve ön izin talebinde bulunan mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 6,5 katı, b) Birim veya şube müdürleri ile mühendis ve mimarlar için asgari ücretin 4 katı, c) Uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar, öğretmenler ile psikolog, fizyoterapist, müzisyen ve sahne sanatçısı unvanlarında çalışacak yabancılar için asgari ücretin 3 katı, d) Ev hizmetlerinde çalıştırılacak yabancılar için en az asgari ücret, Satış elemanı, pazarlama-ihracat görevlisi vb. görevlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 1,5 katı, e) Turizm-animasyon organizasyon firmalarında akrobat ve benzeri unvanlarda çalışacak yabancılar ile masör, masöz ve SPA terapisti gibi işlerde çalışacak yabancılar için asgari ücretin 2 katı olması gerekmektedir.

ÇALIŞMA İZİNLERİNİN VERİLMESİNDE DİKKATE ALINAN DİĞER KRİTERLER 1.Yabancının yapacağı iş ve meslekte aynı coğrafi alanda Türkiye İş Kurumuna kayıtlı iş arayanlar dikkate alınarak değerlendirilmektedir. 2.Türk Vatandaşı yerine yabancı istihdamı gerekçesinin haklılığı, 3.Yabancının akademik, mesleki yeterliliğinin talepte bulunulan iş için yeterli olup olmadığı, 4.Yabancının mesleği ile firmanın fiili iştigal konusunun örtüşmesi, 5.Firmanın sermaye yapısı, bilançosu, son yıl cirosu, ihracat ve ithalat rakamları, 6.Firmada halen çalışan Türk ve yabancı personel sayısı.

KANUNLARLA TÜRK VATANDAŞLARINA HASREDİLEN VE YABANCILARIN ÇALIŞMALARININ YASAK OLDUĞU MESLEK VE GÖREVLER Diş hekimliği, ebelik, hastabakıcılık. (Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun uyarınca) Eczacılık (Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun uyarınca) Veterinerlik (Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca) Özel hastanelerde sorumlu müdürlük (Hususî Hastaneler Kanunu uyarınca) Hakimlik ve savcılık (Hakimler ve Savcılar Kanunu uyarınca) Avukatlık (Avukatlık Kanunu uyarınca) Noterlik (Noterlik Kanunu uyarınca) Özel veya kamu kuruluşlarında güvenlik görevlisi (Bazı Kurum ve Kuruluşların Korunması ve Güvenliklerinin Sağlanması Hakkında Kanun uyarınca) Kara suları dahilinde balık, istiridye, midye, sünger, inci, mercan ihracı, dalgıçlık, arayıcılık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık vb. (Kabotaj Kanunu uyarınca)

MUAFİYETLER : (1) ÇALIŞMA İZNİ ALMALARINA GEREK BULUNMAYAN YABANCILAR 1. Türkiye’nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerle çalışma izninden muaf tutulanlar, 2. Bilimsel, kültürel ve sanatsal faaliyetler amacıyla bir aydan az, sportif faaliyetler amacıyla dört aydan az süre ile geçici olarak Türkiye’ye gelecek yabancılar, 3. Türkiye’ye ithal edilen makine ve teçhizatın montajı, bakım ve onarımı, kullanımına ilişkin eğitiminin verilmesi amacıyla; üç ayı aşmamak üzere gelen yabancılar, 4. İthal edilen mal ve hizmetlerin kullanılmasına ilişkin eğitim amacıyla üç ayı aşmamak üzere gelen yabancılar, 5. Fuar ve sirklerde gösteri ve benzeri görevli olarak altı ayı geçmemek üzere gelen yabancılar, 6. Üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarına bilgi ve görgülerini artırmak amacıyla iki yılı geçmemek üzere gelen yabancılar,

MUAFİYETLER : (2) ÇALIŞMA İZNİ ALMALARINA GEREK BULUNMAYAN YABANCILAR 7. Sosyo-kültürel ve teknolojik alanlar ile eğitim konularında altı ayı aşmayan bir sürede Türkiye’ye önemli hizmet ve katkı sağlayabilecekleri ilgili mercilerce bildirilenler, 8. Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları kapsamında gelecek yabancılar, 9. Uluslararası stajyer öğrenci programları çerçevesinde staj görecek yabancılar, 10. Görev süresi sekiz ayı geçmemek kaydıyla Türkiye’ye gelen tur operatörü temsilcisi yabancılar, 11. Futbol Federasyonunca veya Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce talepleri uygun bulunan yabancı futbolcular ile diğer sporcu ve antrenörler, 12. Türkiye Avrupa Birliği Mali İşbirliği Programları kapsamında yürütülen projelerde görevlendirilen yabancı uzmanlar, 13. Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı ve kabotaj hattı dışında çalışan gemilerde görev yapan yabancı gemi adamları,