Türkiye Çölleşme ile Mücadele Ulusal Eylem Planının UNCCD 10 Yıllık Stratejisi ve Raporlama Sürecine Uyumlaştırılması Projesi FAO Project Symbol: GCP/TUR/060/GFF Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı Prof. Dr. Ayten Namlı Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı Prof. Dr. Ayten Namlı 17 HAZ İ RAN DÜNYA ÇÖLLE Ş ME İ LE MÜCADELE GÜNÜ 17 HAZ İ RAN DÜNYA ÇÖLLE Ş ME İ LE MÜCADELE GÜNÜ

Projenin tanıtılması, Çölleşme ile Mücadele Ulusal Stratejisi, Çölleşme ile Mücadele Ulusal Eylem Planı Hazırlık süreci, Sayısal değerlendirme, İşlevsel amaçlar (hedefler), Bu amaçlara ulaşmak için beklenen çıktılar, Sunum Planı

Çölleşme ile Mücadele için Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” ne ülkemiz 16 Mayıs 1998 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile taraf olmuştur. Çölleşme ile Mücadele için Birleşmiş Milletler Sözleşmesi” Sözleşme kapsamında hazırlanan “Çölleşme ile Mücadele Ulusal Eylem Programı” 2005 yılında yürürlüğe girmiştir.“Çölleşme ile Mücadele Ulusal Eylem Programı” Ayrıca sözleşme kapsamında istenen ulusal raporlar düzenli olarak UNCCD’ ye gönderilmiştir. Projenin Gerekçesi

UNCCD tarafından 2007 yılında; yıllarını kapsayacak “10 Yıllık Strateji Belgesi” kabul edilmiş ve bu çerçevede ülkelerden;“10 Yıllık Strateji Belgesi” Ulusal Strateji Belgelerini hazırlamaları, Mevcut Ulusal Eylem Planlarını/Programlarını bu çerçevede Strateji Belgelerine göre yenilemeleri, UNCCD Sekretaryasına yapılan raporlamaları yeni geliştirilen PRAİS sistemine uyumlu hale getirmeleri istenmiştir. Bu kapsamda 2012 yılında “Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi” hazırlanmış, devamı olarak da “Türkiye Çölleşme ile Mücadele Ulusal Eylem Planının UNCCD 10 Yıllık Stratejisi ve Raporlama Sürecine Uyumlaştırılması Projesi” hazırlanmıştır.“Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi”

Orta dönemde ulaşılması hedeflenen 4 adet Stratejik Amaç, bunların altında 8 beklenen etki (sonuç) ve 9 gösterge; Kısa dönemde ulaşılmak istenen 5 adet İşlevsel Amaç, bunlar altında 21 sonuç ve 12 göstergeyi kapsamaktadır. Ülkeler çölleşmeden etkilenen ülkeler ve kalkınmış ülkeler olarak sınıflandırılmakta olup Türkiye her iki Kategoride de yer alan ülke konumundadır. Ülkelerin ulusal strateji ve eylem planlarını BM 10 yıllık stratejisi ile uyumlu olarak geliştirmeleri ve uygulama sonuçlarını raporlamaları beklenmektedir. Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Mücadele 10 Yıllık Stratejik Planı ( )

Proje Yönetimi Çölleşme ile Mücadele Ulusal Koordinasyon Birimi FAOSEC- Ekrem Yazıcı Danışmanlar Ekip Lideri- Bahtiyar Kurt Doğal Kaynak Yönetimi Danışmanı- Muzaffer Doğru İzleme Değerlendirme Raporlama Danışmanı- Cemil Ün RİO Sözleşmeleri Danışmanı- Prof. Dr. Ayten Namlı İletişim Danışmanı- Prof. Dr. Orhan Doğan Ulusal Koordinatör- İsmail Belen Eylem Planından Sorumlu UKY- Özlem Yavuz İDR den Sorumlu UKY- Kenan Şahin Uzmanlar- Ceren Güzel- Ramazan Ertuğrul Apaydın- Yasemen Aslı Yılmazgil

Proje Temel Çatısı UNCCD 10 Yıllık Stratejisi Türkiye Çölleşme ile Mücadele Strateji Belgesi Mevcut Ulusal Eylem Planı (Programı) 2013 Yılında Yapılan Çalışmalar Uygulamada Olan Mevzuat, Kalkınma Planı, Orman ve Su Şurası Kararları, Tematik Gruplar Tarafından Getirilen Eylem Önerileri Konsolide Edilmiş, Onaylanmış ve Plana Konulmuş Eylemler Eylem Planının UNCCD 10 Yıllık Stratejisi Uyumlaştırılması Eylem Planı UNCCD PRAİS Sistemi UNCCD Stratejik ve Operasyonel Hedefleri, Çıktıları, Göstergeleri ÇEM Genel Müdürlüğünün Kendi İstekleri TUİK, Kalkınma Bakanlığı, Maliye Bakanlığı gibi kurumların istekleri Kamuoyu İstekleri İzleme Değerlendirme ve Raporlama Sisteminin Uyumlaştırılması Veri Tabanı

ÇEM Genel Müdürlüğü Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Orman ve Su İşleri Bakanlığı Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Faaliyet Yapan Tüm Birimler Sivil Toplum Kuruluşları Üniversiteler UNCCD Kriter ve Göstergelerine ve Ulusal İşlevlerle Uyumlaştırma Veri Tabanı

Veri Tabanı Raporlar UNCCD Etkilenmiş Ülkeler UNCCD Gelişmiş Ülkeler Türkiye İstatistik Kurumu Kalkınma BakanlığıDışişleri BakanlığıA FADTİKAVatandaşBasın Orman Bakanlığının Diğer Birimleri Maliye Bakanlığı

Kurumlarla istişare toplantıları Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci

ANTALYA Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci

Birinci Paydaşlar Toplantısı – 13 Şubat 2014 Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci

Orman Tarım Arazileri Mera - Bozkır Sulak Alan Kıyı Alanları Kentler İzleme Değerlendirme Raporlama Proje Kapsamında Oluşturulan Tematik Gruplar

Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji ve Eylem Planı Hazırlık Süreci Bu strateji ve eylem planının hazırlanması sırasında benimsenen ilkeler: Farklı kamu, akademi, sivil toplum ve özel sektör kurumlarından temsilcilerin katılımı sağlanmıştır. Kurum ve kuruluşlar tarafından gelecek dönemde çölleşme ve arazi bozulumuyla mücadele hedefi kapsamında kendi planlarında yer alan çalışmaların bir araya getirilmesi, tek bir çatı altında planlanması ve bu çalışmaların daha da başarılı olabilmesi için kurumlar arasında etkin bir eşgüdümün sağlanmasına öncelik verilmiştir. Birleşmiş Milletler 10 Yıllık Strateji Belgesi ve Türkiye’nin yerine getirmek zorunda olduğu raporlama ihtiyaçları dikkate alınmış ve strateji ve eylem planının formatı bu kapsamda düzenlenmiştir. Bu strateji ve eylem planının hazırlanması sırasında benimsenen ilkeler: Farklı kamu, akademi, sivil toplum ve özel sektör kurumlarından temsilcilerin katılımı sağlanmıştır. Kurum ve kuruluşlar tarafından gelecek dönemde çölleşme ve arazi bozulumuyla mücadele hedefi kapsamında kendi planlarında yer alan çalışmaların bir araya getirilmesi, tek bir çatı altında planlanması ve bu çalışmaların daha da başarılı olabilmesi için kurumlar arasında etkin bir eşgüdümün sağlanmasına öncelik verilmiştir. Birleşmiş Milletler 10 Yıllık Strateji Belgesi ve Türkiye’nin yerine getirmek zorunda olduğu raporlama ihtiyaçları dikkate alınmış ve strateji ve eylem planının formatı bu kapsamda düzenlenmiştir.

Tematik Grup Toplantıları

Orman Tematik Grup 1. Toplantısı, 19 Mart 2014

Tarım Mera Bozkır Tematik Grup 1. Toplantısı, 27 Mart 2014

Sulak Alan- Kıyı Alanları-Kent Tematik Grup 1. Toplantısı, 2 Nisan 2014

İzleme Değerlendirme Tematik Grup 1. Toplantısı, 24 Nisan 2014

ÇMUEP Kapanış Çalıştayı” 2- Haziran 2014 ANKARA

Çölleşme ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı Bu strateji Türkiye’de çölleşme ve arazi bozulumuyla mücadele kapsamında yılları arasında yapılması planlanan çalışmaları özetlemekte ve farklı kurumlar tarafından planlanan çalışmaların etkin ve işbirliği içerisinde gerçekleştirilmesine altlık oluşturmayı hedeflemektedir. Strateji ve Eylem Planı Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çölleşmeyle Mücadele Sözleşmesinin (UNCCD) Türkiye uygulaması olarak değerlendirilmektedir.

ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJİ VE EYLEM PLANI Temel Vazife (Misyon) Bilin ç lendirme, kapasite ve teknoloji gelişimi, mali kaynak tahsisi vasıtasıyla; kuraklığın olumsuz tesirlerini ve çö lleşmeyi azaltan, bozulan arazilerin iyileştirilmesine y ö nelik ve kırsal kalkınmaya katkı sağlayan, yerel katılımcılığı ve uluslararası diyaloğu geliştiren politika ve programları başarıyla uygulamak. Temel Vazife (Misyon) Bilin ç lendirme, kapasite ve teknoloji gelişimi, mali kaynak tahsisi vasıtasıyla; kuraklığın olumsuz tesirlerini ve çö lleşmeyi azaltan, bozulan arazilerin iyileştirilmesine y ö nelik ve kırsal kalkınmaya katkı sağlayan, yerel katılımcılığı ve uluslararası diyaloğu geliştiren politika ve programları başarıyla uygulamak. Ufuk (Vizyon) Su ̈ rdu ̈ ru ̈ lebilir ç evre ve doğal kaynak y ö netiminde, koruma, geliştirme ve faydalanma dengesi i ç inde kuraklığın olumsuz tesirlerinin ve çö lleşmenin (arazi bozulumu) azaltıldığı ve etkilenen arazilerin iyileştirildiği, kırsal kalkınmanın sağlandığı ve uluslararası işbirliğinin geliştirildiği ö nder bir Tu ̈ rkiye. Ufuk (Vizyon) Su ̈ rdu ̈ ru ̈ lebilir ç evre ve doğal kaynak y ö netiminde, koruma, geliştirme ve faydalanma dengesi i ç inde kuraklığın olumsuz tesirlerinin ve çö lleşmenin (arazi bozulumu) azaltıldığı ve etkilenen arazilerin iyileştirildiği, kırsal kalkınmanın sağlandığı ve uluslararası işbirliğinin geliştirildiği ö nder bir Tu ̈ rkiye.

ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJİ VE EYLEM PLANI SAYISAL DEĞERLENDİRME: Stratejik Amaçlar, Beklenen Etkiler ve Göstergeler 4 Stratejik amaç 9 Beklenen etki 12 Gösterge İşlevsel Amaçlar ve Beklenen Çıktılar ve Eylemler 7 İşlevsel amaç 23 Çıktı 71 Eylem

UNCCDTÜRKİYE 1 Etkilenmiş nüfusun yaşam koşullarının iyileştirilmesi 1 Etkilenmiş ve etkilenmesi muhtemel ekosistemlerin koşullarının iyileştirilmesi. 2 Etkilenmiş ekosistemlerin koşullarının iyileştirilmesi 2 Etkilenmiş ve etkilenmesi muhtemel nüfusun hayat şartlarının iyileştirilmesi. 3. BMÇM Sözleşmesinin etkin bir şekilde uygulanması sağlanarak küresel faydalar oluşturmak. 3 Çölleşme ile mücadele yanında biyolojik çeşitliliğin korunması ve iklim değişikliği ile mücadele alanlarında da ulusal ve küresel faydaların sağlanması. 4. Sözleşmenin uygulanmasını desteklemek için, ulusal ve uluslararası aktörler arasında etkili bir ortaklık oluşturarak, kaynakları harekete geçirmek. 4 Ulusal ve uluslararası aktörler arasında etkili bir ortaklık oluşturarak sözleşmenin uygulanmasını desteklemek için gerekli kaynakların harekete geçirilmesi; bu doğrultuda Türkiye’nin ikili, bölgesel ve küresel düzeyde işbirliğinde öncülük etmesi, bilgi ve deneyimini diğer taraflarla paylaşması. Stratejik Amaçlar/Hedefler (UNCCD ve Türkiye Karşılaştırmalı)

UNCCDTÜRKİYE 1 Savunuculuk, bilinçlendirme, eğitim1 Kamuoyu Oluşturma, Bilinçlendirme ve Eğitim 2 Politik çerçeve2 Ulusal ve Uluslararası Eşgüdüm ve İşbirliği 3 Bilim, Teknoloji ve Bilgi3 Politik Çerçeve 4 Kapasite geliştirme4 Bilim ve Teknoloji, İzleme ve Değerlendirme 5 Finansman ve Teknoloji Transferi5 Yönetsel Yapılanma ve Kurumsal Kapasite Geliştirme 6 Finansman 7 Sürdürülebilir Arazi Yönetimi İşlevsel Amaçlar/ Uygulama Hedefleri (UNCCD ve Türkiye Karşılaştırmalı)

İşlevsel AmaçlarÇıktıEylem Performans göstergesi 1 Kamuoyu Oluşturma, Bilinçlendirme ve Eğitim Ulusal ve Uluslararası Eşgüdüm ve İşbirliği Politik Çerçeve246 4 Bilim ve Teknoloji, İzleme ve Değerlendirme Yönetsel Yapılanma ve Kurumsal Kapasite Geliştirme Finansman Sürdürülebilir Arazi Yönetimi62964 TOPLAM

Ulusal gündemde yer alma, ulaşılan kitle sayısında artış STK, BTK ve Özel Sektörle işbirlikleri MEB, Üniversite eğitim materyal ve programları Üretici eğitim programları Kadın eğitim programları İŞLEVSEL AMAÇLAR 1. Kamuoyu Oluşturma, Bilinçlendirme ve Eğitim Bu amaca ulaşmak için 4 çıktı, 6 eylem ve 20 Performans göstergesi

Ülkeler ve uluslararası kuruluşlarla ortaklık ve işbirliği anlaşmaları Üç Rio Sözleşmesi başta olmak üzere ilgili uluslararası sözleşmelerin eşgüdümünü sağlayan faaliyetler UKEP İŞLEVSEL AMAÇLAR 2. Ulusal ve Uluslararası Eşgüdüm ve İşbirliği Bu amaca ulaşmak için 2 çıktı, 6 eylem, 14 Performans göstergesi

Ulusal eylem plan ve programlarına, ulusal ve bölgesel kalkınma planlarına, mekansal planlara ve sektörel yatırım kararlarına/ programlarına dahil edilmesi Hukuki, mali ve sosyo-ekonomik engeller, Farklı kanun ve yönetmeliklerdeki çakışma ve örtüşmeler, Gerekli mevzuat değişiklikleri, Mevzuatın uyumlaştırılması İŞLEVSEL AMAÇLAR 3. Politik Çerçeve Bu amaca ulaşmak için 2 çıktı, 4 eylem ve 6 Performans göstergesi

Ulusal izleme ve değerlendirme sistemi Bilimsel ve geleneksel/yerel bilgiler ARGE Risk Yönetimi İŞLEVSEL AMAÇLAR 4. Bilim ve Teknoloji, İzleme ve Değerlendirme Bu amaca ulaşmak için 4 çıktı, 14 eylem, 31 Performans göstergesi

Ulusal strateji ve eylem planları, Nitelikli inan kaynağı, Birlik, dernek ve kooperatif gibi sivil toplum kuruluşlarının ve özel sektörün sürece katılımı İŞLEVSEL AMAÇLAR 5. Yönetsel Yapılanma ve Kurumsal Kapasite Geliştirme Bu amaca ulaşmak için 3 çıktı, 7 eylem ve 10 performans göstergesi

Mali teşvikler (krediler, hibe), Teknik yardım mekanizmaları Uluslar arası mali destek yatırım plan ve programları İŞLEVSEL AMAÇLAR 6. Finansman Bu amaca ulaşmak için 2 çıktı, 5 eylem ve 13 Performans göstergesi

Katılımcı Havza Yönetim mekanizmalarının oluşturulması, tüm havzalarda yaygınlaştırılması, İklim dostu uygulamalar, Biyolojik çeşitliliğin ve ekosistem hizmetlerinin korunması İŞLEVSEL AMAÇLAR 7. Sürdürülebilir Arazi Yönetimi Bu amaca ulaşmak için 6 çıktı, 29 eylem ve 64 Performans göstergesi

Eylem Planında yer alan eylemlerin, Çölleşmeyle mücadele sürecine ve ülkemizin sözleşme kapsamındaki sorumluluklarının yerine getirilmesine katkı sağlaması beklenmektedir. Ancak; Arazi bozulumu/Çölleşmenin önüne geçebilmek için gerekli olan tüm uygulamaların bir seferde yapılmasının mümkün olmadığı da bir gerçektir. Bu gerçekle yola çıkarak, bu eylem planında eylem planı süresince ( ) bu konuda gerçekleştirilebilecek, izlenebilecek ve raporlanabilecek eylemlere yer verilmeye çalışılmıştır. Bu nedenle; Eylemler Kamu Kurumlarının stratejik plan ve eylemlerinde yer alan ve yılına kadar programlarına alıp çoğunluk bütçe ayırdıkları eylemlerdir.

Orman ve Su İşleri Bakanlığı 53 adet Eylemden sorumlu: Çölleşme ve Erozyonla Mücadele GM Orman GM Doğa Koruma ve Milli Parklar GM Devlet Su İşleri GM Su Yönetimi GM Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 38 adet Eylemden sorumlu: Tarım Reformu GM Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar GM Bitkisel Üretim GM Gıda ve Kontrol GM AB Dış İlişkiler GM Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 7 adet Eylemden sorumlu: Tabiat Varlıklarını Koruma GM Mekansal Planlama GM Çevre Yönetimi GM Kalkınma Bakanlığı 1 eylem Milli Eğitim Bakanlığı 1 eylem Diyanet İşleri Başkanlığı 1 eylem Koordinatör/ Sorumlu Kurumlar

Sonraki Adımlar 46 Eylem planının giriş bölümlerinin tamamlanması, Planın tamamlanması, onay ve basıma hazırlık Yüksek Planlama Kurulu Yüksek Planlama Kurulu onayına sunulması

Ayten NAMLI ÇTS Ders Notları 47 TEŞEKKÜR EDERİM.