UZAKTAN EĞİTİME GİRİŞ VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE Seher İŞKOL- Kamile DOĞAN

Eğitim ve Öğretim Teknolojisi Eğitim Teknolojisi Farklı bilimlerin verilerini, özel hedef, yöntem, araç ve gereç, ölçme ve değerlendirme gibi eğitimin geniş alanlarında uygulamaya koyan, uygun durumlarda insan gücünün en iyi şekilde kullanılmasını, eğitimde ortaya çıkan sorunların çözülmesini, kalitenin yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını sağlayan bir sistemler bütünü olarak değerlendirilmektedir. Öğrenme-öğretme süreçlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi eğitim teknolojisinin önemli işlevleridir. Öğretim Teknolojisi Kurumsal, tasarlanmış, müfredatlandırılmış ortamlardaki istendik öğrenmenin geliştirilmesi için kullanılabilecek araç gereç, yöntem ve tekniklerin tasarlanması, geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi sürecidir.

Bireysel Öğrenme Teknolojisi ve Çeşitleri Bireysel öğretim teknolojisi, öğretim teknolojilerinin her öğrencinin kişisel yetenek ve ilgisine karşılık verecek biçimde hazırlanıp kullanılmasına önem veren öğretim teknolojileri uygulanmasıdır. Bireysel Öğretim Teknolojisi Modüler Öğretim Teknolojisi Mikro Öğretim Teknolojisi Bilgisayar Destekli Öğretim Teknolojisi Programlı Öğretim Teknolojisi

Modüler öğretim teknolojisi: Öğrenme ve öğretme etkinliklerinin kendi kendine öğrenme sağlayacak şekilde kendi içinde bütünlüğü olan ve birbirini işlevsel olarak tamamlayacak olan bağımsız öğrenme elemanları şeklinde düzenlenmesidir. . Örn: MEGEP Mikro öğretim teknolojisi : Öğretmen adaylarının mesleki gelişimlerini arttıracak laboratuvar (normal sınıf ortamına göre daha kontrollü olan ortam) öğretim yöntemidir. 5- 20 dakikalık sürelerle uygulanır. Sadece bir tane öğretim becerisi ele becerisi ele alınır. Dersler bir kameraya kaydedilir veya teybe alınır. Becerinin denenmesinin ardından, etkinlik tekrar izlenir veya dinlenir. (Karadeniz Ş. Gazi Üniversitesi) Örn: Okul deneyimi derslerinde öğrencilerin kendi ders anlatımını videoya alması gibi. Bilgisayar destekli öğretim teknolojisi: Bilgisayarların; sistem içine programlanan dersler yoluyla öğrencilere bir konu ya da kavramı öğretmek, öğrenmeleri pekiştirmek amacıyla kullanılmasıdır. Örn: FATİH projesi Programlı öğretim teknolojisi: Programlı öğretim ilkelerini dikkate alarak öğretim teknolojilerinin işe koşulmasıdır. Örn: Programlı kitaplar, öğretme

Programlı Öğretimin Dayandığı İlkeler Küçük Adımlar ilkesi Etkin Katılım İlkesi Başarı İlkesi Anında Düzeltme İlkesi Bireysel Hız İlkesi

Uzaktan Eğitimin Tanımı Öğretici ile öğrencilerin aynı fiziksel ortamı paylaşmaksızın hatta bazı çalışmalarda aynı zaman dilimini de paylaşmadıkları, teknolojik araçların işe koşulması yoluyla eğitim-öğretim-öğrenim çalışmalarının belli bir program çerçevesinde sürdürülmesidir.

Uzaktan Eğitimde Kavramlar Uzaktan Öğrenme: Öğretici ve öğrenenin fiziksel olarak ayrı ortamlarda bulunduğu durumlarda gerçekleştirilen öğrenme etkinlikleridir. Sanal Sınıf: Belli bir içeriği bir ağ üzerinden öğrenmek amacıyla oluşan grup. e-öğrenme: İnternet, bir ağ veya sadece bilgisayar yolu ile gerçekleşen öğrenmelerdir. m-öğrenme: Mobil iletişim araçları yolu ile gerçekleşen öğrenmelerdir. M-öğrenme, e-öğrenmeden sonra ortaya çıkan, belirli bir alanda veya noktada durmayan, hareketli öğrencilerin ya da taşınabilir mobil teknolojilerden (notebook, mobil telefonlar, PDA, DAP-IPod, WAP, GPRS, bluetooth) faydalanan öğrencilerin öğrenmeyi alış biçimi olarak tanımlanır. Web Tabanlı Uzaktan Eğitim: Web teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen uzaktan eğitim etkinlikleridir. Yaşam Boyu Öğrenme: Bireyin, yaşamı boyunca sürekli bir öğrenme etkinliği içerisinde olması durumudur.

Uzaktan Eğitimde Kavramlar Eş Zamanlı(Senkron) Öğrenme: Farklı mekânlardaki bireylerin, aynı anda çift yönlü iletişim teknolojileri yardımıyla sanal ortamda bir araya gelip gerçekleştirdikleri öğrenme. Eş Zamansız(Asenkron) Öğrenme: Öğrenenlere hem farklı zamanlarda hem de farklı ortamlarda sunulan eğitimdir. Karma/Harmanlanmış Eğitim: Farklı öğrenme tür ve öğelerinin bir arada kullanılması. Her türlü teknolojinin kullanılabildiği, geleneksel ve uzaktan eğitimin farklı modellerinin bir araya getirilerek düzenlendiği eğitimdir. Öğrenme Yönetim Sistemi(ÖYS) : Farklı zamanlı veya harmanlanmış eğitimde öğrencilerin ders seçimi ve derse kaydolmasına, içeriklerin sunulmasına, ölçme ve değerlendirme yapılmasına, kullanıcı bilgilerinin izlenip raporlanmasına olanak sağlayan bir yönetim yazılımıdır. İçerik: Uzaktan eğitimde belli standartlarda hazırlanarak öğrenciye sunulan belirlenmiş eğitim süresi içinde öğrenilmesi hedeflenen eğitsel konu materyalidir. Açık öğretim: Eğitim kurumuyla olan ilişkinin öğrencilerin coğrafi, sosyal ve zaman kısıtlarının göz önüne alınarak tasarlandığı esnek ve yaygın eğitim politikalarının uygulandığı eğitim modellerine verilen addır.

Uzaktan Eğitimde Kavramlar Çevrimiçi öğrenme: Bir ağ üzerinden sunulan içerikle gerçekleştirilen öğrenmelerdir. Bilgisayar Destekli Eğitim: Bilgisayar yoluyla gerçekleştirilen eğitim, öğrencilerin belli bir alanda uzmanlaşmasını sağlayarak eğitim çevresini iyileştirmeyi hedefleyen bir programdır. Video Telekonferans: Telekonferans sistemleri, coğrafi olarak birbirinden uzak yerlerde bulunan kişi ya da gruplar arasında çeşitli teknolojik araçlar yardımıyla iletişim kurulmasını sağlamaktadır. Video telekonferans ise telekonferansların ses ve hareketli görüntü iletimine dayalı olarak gerçekleştirilmesidir. Öğrenme: Bireyin yaşantılar sonucu davranışlarda meydana gelen oldukça uzun süreli değişmelerdir.

Mobil Öğrenme Sanal Sınıf Harmanlanmış Eğitim Web Tabanlı Uzaktan Eğitim

Uzaktan Eğitimin Temelleri Öğrenci: Uzaktan eğitimde öğrenci derslerle ilgili ve çok araştırandır. Öğretim Elemanı: Uzaktan eğitimde öğretim elemanı bilgisayar ve internet teknolojilerini iyi bilmeli, öğrencileri tanımalı, öğretim stratejilerine hâkim olmalıdır. Teknik Destek: Sanal derslerin takibi konusunda dersin sorumlu öğretim elemanına teknik sorunlarına yardım edilmesini sağlayan elemandır. Eğitim Destek: Öğrenci derslerinin sistemde aktarılmasında, sanal derslerin takibi ve raporlanmasında, öğretim elemanının sistemi kullanımında yönlendirilmesinde yardımcı elemandır. İçerik Grubu: Öğretim görevlisinin hazırladığı ders içeriğini sanal ortamda aktaran ve ders içeriğiyle ilgili güncellemeleri yapan elemandır. Ölçme Değerlendirme: Çevrimiçi sınavlarda sınav sorularının basımı ve sınav sonuçlarının sisteme yüklenmesi gibi durumlarda öğretim elemanına yardımcı olan birimdir. Öğrenci İşleri: Öğrencilerin işlemleriyle ilgilenen ve onlara çeşitli konularda yardımcı olan birimdir.

Uzaktan Eğitimi Oluşturan Bileşenler Yazılım Bileşeni Donanım Bileşeni

Ölçme Değerlendirme Sınav Sistemi Yazılım Bileşeni Hata bildirim Sistemi LMS Ölçme Değerlendirme Sınav Sistemi Sanal Sınıf İçerik

İçerik: Öğretim görevlisi dersi hazırladıktan sonra, İçerik uzmanları tarafından dijital ortama dönüştürülür ve içerik portalına yüklenir. İçerik bazı Uzaktan Eğitim Sistemlerinde LMS’in bir parçası olarak bulunur bazı sistemlerde ise ayrı bir portaldır. Hata bildirim Sistemi: Öğrenci ve öğretim elemanlarının karşılaştığı sorunlara çözümler bulmak için oluşturulmuş bir sistemdir. LMS (İçerik Yönetim Sistemi) : Öğrencinin ilk giriş yaptığı, ders programını, ders içeriklerini, ödev konularını, sanal sınıf arşivlerinin linklerini ve eğitim geçmişini (karne notları, transkript vb.) görüntüleyebildiği portaldır. Örn: EdModo, Edpuzzle, Beyazpano Ölçme Değerlendirme Sınav Sistemi: Öğrencinin dönem içi çevrimiçi olarak, dönem sonu ise yüz yüze alacağı sınavların yer aldığı sistemdir. Sanal Sınıf: Sanal Sınıf yazılımı öğrenci ile öğretim görevlisinin senkronize olarak buluştuğu ve eğitim verip aldığı platformdur.

Donanım Bileşeni Sunucular İnternet Bağlantısı Firewall

Sunucular: Seçilirken mevcut öğrenci kapasitesi göz önünde alınmalı, 5 yıl değiştirilmeyecek şekilde en iyi konfigürasyon seçilmelidir. Sistemde aksama yaşanmaması için Cluster yapı tercih edilmelidir. İnternet Bağlantısı: Uzaktan eğitimde, öğreten ile öğrenenin sanal ortamda bir araya gelmesi ve öğrenmenin gerçekleşmesi için bilgisayar ve internet bağlantısının olması gerekmektedir. Firewall (switch yedekleme donanımı):Yedekleme donanımları seçiminde dikkatli olunmalıdır. Öğrencilerin sisteme saldırmalarını göz önünde bulundurarak güvenlik duvarı oluşturulmalıdır.

Uzaktan Eğitimde İletişim ve Etkileşim Süreci Öğretmen-Öğrenci Etkileşimi Öğrenci-İçerik Etkileşimi Öğrenci-Öğrenci etkileşimi Öğrenci-Teknoloji Etkileşimi

Uzaktan eğitim ile geleneksel eğitim arasındaki farklar Öğretim sürecinin çoğunluğunda öğretmen ve öğrenci coğrafi açıdan ayrı olması Öğrenci değerlendirmesinin sağlanması içeren eğitim organizasyonun etkisi Öğretim ve öğrenciyi birleştirecek ve ders içeriğini iletecek eğitim medyasının kullanımı Öğretmen ya da eğitim temsilcisi ve öğrenci arasındaki iki yönlü iletişimin sağlanması Eğitim ortamının eğitmen, öğrenci ve ders içeriğini bir araya getirmek için kullanması Yer ve / veya zamandan bağımsızlığın sağlanması Öğrencinin eğitmenin etkisi altında olmaksızın kendi istemi ile öğrenmesi Kişiye göre değişken ders süreleri Eğitimi alacak olan bireyler bu eğitimlerini eşzamanlı (senkron) ve eşzamanlı olmayan (asenkron) şekillerde alabilmeleri Uzaktan eğitim sistemi sürekli eğitim olanağı sağlamada etkili bir araçtır.

Uzaktan Eğitimin Üstünlükleri Farklı coğrafi konumlarda daha fazla kişiye ulaşması gereken eğitimin zamanında verilmesi Öğrencinin çalıştığı yerde eğitilmesinin sağlanması ile artan üretkenlik Öğrenci yolculukları ve masraflarında azalma Bilgiye erişimin hızlanması ve kolaylaşması Öğretim materyallerinin dağıtımının hızlanması Öğretim ortamı ile gerçek çalışma ortamı arasındaki farklılığının azalması Uzaktan Eğitimde üniversitelerdeki bina, öğretim elemanı materyal kısıdı gibi kısıtlar yoktur. Etkileşimli uzaktan eğitim uygulamaları, katılımı daha çekici kılarak öğrencilerin ilgisinin yüksek tutulmasını sağlar.

Uzaktan Eğitimin Sınırlılıkları Öğrenme ortamlarında önemli görülen yüz yüze etkileşim ortam ve olanakları ortadan kalkması Öğrenme sürecinde karşılaşılan öğrenme güçlüklerinin anında çözülememesi ve bu durumun ardından gelişebilecek sıkıntılar Kendi kendine çalışma alışkanlığı olmayan ve bu yeteneğini geliştirmemiş bireyler için planlama zorluğu Her dersin uzaktan eğitimle verilmek istenmesi ve bunun sonucunda uzaktan eğitime uygun olmayan derslerin uzaktan eğitim ile verilmesiyle dersin etkili olmaması Uygulamalı derslerin gerektirdiği laboratuvar, atölye gibi sağlanamamasından kaynaklanan sınırlılıklar Öğrencilerin çokluğu ve çok çeşitli mekânlardan olması planlamayı ve koordinasyonu daha zor ve karmaşık hale sokması Sürekli sınıf ortamında öğrenim görmüş öğrencilerin bireysel ders çalışma konusunda sıkıntı çekmesi ve bu durumun meydana getirdiği planlama zorluğu

Örnek Uzaktan Eğitim Önderleri Coursera: Üniversite seviyesinde dersler verilen Coursera en büyük MOOC platformudur. Stanford Üniversitesi'nde bilgisayar mühendisliği alanında ders veren Profesör Andrew Ng Coursera'nın kurucularındandır. Şubat 2013 'te 2,7 milyon kişinin ders aldığı uzaktan eğitim sistemidir. Sabancı ve koç üniversitesinin de katıldığı bir platformdur. Ağırlıklı olarak sayısal ders içeriklidir Edx: Harvard Üniversitesi ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Edx kurucuları ve sahipleri de dâhil olmak üzere 28 üniversite içermektedir. Şu anda 66 kurs vardır ve sertifikada vermektedir. Stanford Üniversitesiyle ortaklaşa çalmaktadır. Eğitim ve sosyal bilimler ağırlıklı ders içeriklidir

Örnek Uzaktan Eğitim Önderleri Novaed: Nisan 2013 te kurulmuştur ve 20 paralı kurs vardır. Stanford üniversitesi Profesörleri ve Phd öğrencileri tarafından kurulmuştur. Bazı kurslar direk Stanford öğrencilerine yöneliktir. Öğrenciler 10’ar kişiden daha az gruplar şeklinde eğitim almaktadırlar. Udacity: Paralı kurslar verilmektedir. Google ve AT&T gibi büyük firmalara da eğitim vermektedir. 28 kurs vardır. Udacity’nin hiç üniversite partneri yoktur. Fakat bireysel eğitmenler akademik veya kişisel deneyimlerini paylaşmaktadırlar. Udacity 5 kurs önermektedir ve her biri kredili sistemdir. Bu 5 kursta San Jose State Üniversitesi sistemi tarafından kabul edilmiştir 150 US$ fiyatı vardır.

Örnek Uzaktan Eğitim Önderleri Udemy: 2010 da kurulmuştur. 8 000 kurs vermektedir. 1 milyon öğrencisi vardır. Kurslar genel olarak pratik becerilere yönelik hayat içerisinde kullanılabilecek gibidir. Bireysel eğitmenlerle çalışmaktadır Türkiye de bu sistemi temek alan Atatürk Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, Yaşar Üniversitesi vardır.

ÖZET Öğretim teknolojisi; kurumsal, tasarlanmış, müfredatlandırılmış ortamlardaki istendik öğrenmenin geliştirilmesi için kullanılabilecek süreç ve araçların çözümlenmesini, tasarlanmasını, geliştirilmesini, uygulanmasını ve değerlendirilmesini inceleyen bilim dalıdır. Eğitim Teknolojisi; farklı bilimlerin verilerini, özel hedef, yöntem, araç ve gereç, ölçme ve değerlendirme gibi eğitimin geniş alanlarında uygulamaya koyan, uygun durumlarda insan gücünün en iyi şekilde kullanılmasını, eğitimde ortaya çıkan sorunların çözülmesini, kalitenin yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını sağlayan bir sistemler bütünü olarak değerlendirilmektedir. Öğrenme-öğretme süreçlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi eğitim teknolojisinin önemli işlevleridir. Bireysel öğretim teknolojisi, öğretim teknolojilerinin her öğrencinin kişisel yetenek ve ilgisine karşılık verecek biçimde hazırlanıp kullanılmasına önem veren öğretim teknolojileri uygulanmasıdır. Uzaktan eğitim programı öğrenciyle eğitsel kaynaklar arasında bağlantı kurarak eğitimi gerçekleştiren bir sistemdir. Uzaktan eğitim programlarının herhangi bir eğitim kurumuna kayıtlı bulunmayan kimselere de eğitim imkânı sağlıyor olması bizlere, son dönemde öğrenciye tanınan eğitim imkânlarının artmakta olduğunu gösteriyor. Uzaktan Öğrenme: Öğretici ve öğrenenin fiziksel olarak ayrı ortamlarda bulunduğu durumlarda gerçekleştirilen öğrenme etkinlikleridir. Web Tabanlı Uzaktan Eğitim: Web teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen uzaktan eğitim etkinlikleridir.

ÖZET 2 Açık öğretim: Eğitim kurumuyla olan ilişkinin öğrencilerin coğrafi, sosyal ve zaman kısıtlarının göz önüne alınarak tasarlandığı esnek ve yaygın eğitim politikalarının uygulandığı eğitim modellerine verilen addır. Öğrenci: Uzaktan eğitimde öğrenci derslerle ilgili ve çok araştırandır. Öğretim Elemanı: Uzaktan eğitimde öğretim elemanı bilgisayar ve internet teknolojilerini iyi bilmeli, öğrencileri tanımalı, öğretim stratejilerine hâkim olmalıdır. İçerik: Öğretim görevlisi dersi hazırladıktan sonra, İçerik uzmanları tarafından dijital ortama dönüştürülür ve içerik portalına yüklenir. İçerik bazı Uzaktan Eğitim Sistemlerinde LMS’in bir parçası olarak bulunur bazı sistemlerde ise ayrı bir portaldır. Sanal Sınıf: Sanal Sınıf yazılımı öğrenci ile öğretim görevlisinin senkronize olarak buluştuğu ve eğitim verip aldığı platformdur. Sanal sınıf Uzaktan Eğitimi Örgün Eğitime yaklaştıran tek unsurdur. Arada göz teması olmadığından kaliteli olmalı Msn’de yapılan görüntülü sohbetten farklı olmalıdır. Uzaktan eğitimin üstünlükleri; farklı coğrafi konumlarda daha fazla kişiye ulaşması gereken eğitimin zamanında verilmesi, öğrencinin çalıştığı yerde eğitilmesinin sağlanması ile artan üretkenlik öğrenci yolculukları ve masraflarında azalma bilgiye erişimin hızlanması… Uzaktan eğitimin sınırlılıkları; öğrenme ortamlarında önemli görülen yüz yüze etkileşim ortam ve olanakları ortadan kalkması öğrenme sürecinde karşılaşılan öğrenme güçlüklerinin anında çözülememesi ve bu durumun ardından gelişebilecek sıkıntılar gibi…

Kaynakça https://www.uzaktanegitim.com/hbrd102- www.uluslararasiegitim.com https://egitek.wordpress.com/egitim-teknolojisi-nedir/ http://slideplayer.biz.tr/slide/3027511/ http://ekremates.blogcu.com/bireysel-ogretim-teknikleri/7044663 http://gef.gazi.edu.tr/posts/download?id=56414 https://tr.wikipedia.org/wiki/Uzaktan_e%C4%9Fitim_teorileri_ve_felsefesi http://www.jret.org/FileUpload/ds217232/File/uzaktanegitim.pdf http://www.eogrenme.net/index.php?option=com_content&task=view&id=25 http://www.eogrenme.net/index.php?option=com_content&task=view&id=58&Itemid=39 https://www.uzaktanegitim.com/hbrd135-uzaktan-egitimin-bazi-alt-kavramlari-ve-uygulamalari.aspx http://slideplayer.biz.tr/slide/2555017/ http://www.odevsel.com/egitim/3043/uzaktan-egitim.html http://w3.gazi.edu.tr/~sirin/kaynaklar/mogr.pdf http://ab.org.tr/ab13/bildiri/279.pdf http://cetingulsum03.blogspot.com.tr/ Heinich R, Molenda M, Russel J. D, Smaldino S. E (1996). Insructional Media And Technologies For Learning, Merrill, An Imprint Of Prentice Hall Englewood Cliffs, New Jersey, Columbus, Ohio. Çetiner, M. Hakan. Çiğdem Gencel ve Y.Murat Erten. “İnternete Dayalı Uzaktan Eğitim ve Çoklu Ortam Uygulamaları”, 5 nci İnternet Konferansı Tebliğleri, Ankara, 19-21 Kasım 1999.