SAĞLIKLI KENTLERDE MÜZAKERECİ DEMOKRASİ PRATİKLERİNİN ETKİSİ 17 EKİM 2009 Prof Dr. Zerrin Toprak.

... konulu sunumlar: "SAĞLIKLI KENTLERDE MÜZAKERECİ DEMOKRASİ PRATİKLERİNİN ETKİSİ 17 EKİM 2009 Prof Dr. Zerrin Toprak."— Sunum transkripti:

1 SAĞLIKLI KENTLERDE MÜZAKERECİ DEMOKRASİ PRATİKLERİNİN ETKİSİ 17 EKİM 2009 Prof Dr. Zerrin Toprak

2 YAŞAM KALİTESİ TEMEL GÖSTERGELERİ Kaynak; The Quality of Life Model ; http://www.utoronto.ca/qol/gocepts.htm., s.2-3 * http://www.utoronto.ca/qol/gocepts.htm FİZİKSEL VAR OLUŞ Fiziksel sağlık Kişisel hijyen Beslenme Hareket etme Bakım ve giyinme Genel fiziksel görünüş

3 PSİKOLOJİK VAROLUŞ Psikolojik sağlık ve uyum Algılamalar Duygular Kendini algılama, kendini değerlendirme ve öz kontrol

4 Ruhsal varoluş Kişisel değerler Kişisel davranış standartları Moral değerler ve Dini inançlar

5 AİDİYETKişinin Çevresiyle Bağlantıları FİZİKSEL AİDİYET Ev İş yeri / okul Mezarlıklar* Komşuluk Toplum SOSYAL AİDİYET Diğer kişilerle yakın ilişkiler Aile Arkadaş İş arkadaşları Komşuluk ve toplum

6 YAPABİLİRLİKKişisel hedeflere, beklentilere ve hayallere erişme,Uygulama YEREL FAALİYETLER Ücretli işler Okul faaliyetleri gönüllü faaliyetler Sağlık ve sosyal gereksinimlerle ilgilenme Boş Zaman faaliyetleri Rahatlama sağlayan ve stresi azaltan faaliyetler Kendini geliştirebilme Bilgi ve becerilerin sürdürülmesine veya gelişmesine katkıda bulunan faaliyetler Değişime uyum

7 AİDİYETKişinin Çevresiyle Bağlantıları TOPLUMSAL AİDİYET Yeterli gelir sahipliği Sağlık ve sosyal hizmetler İstihdam Eğitim programları Boş zaman faaliyetleri Toplumsal olaylar ve faaliyetler

8 MÜZAKERENİN TEMEL UNSURLARI İYİ YÖNETİŞİM-BİLGİ TOPLUMU DEMOKRASİ İLE ÖRTÜŞEN KURUMSAL YAPI VE UYGUN KURULLARIN VARLIĞI KURULLARIN İŞLEYİŞİNDE DEMOKRATİK AÇILIMLARA GÖSTERİLEN ÖZEN

9 Demokratik yapının yasal dayanakları Yerel mevzuatta katılım (yerel yönetimlerin sorumlulukları) Kent Planlama Projelerinde müzakereci demokrasinin uygulanması –Diyalog ile gelişebilen çok aktörlü katılıma açık ve izlenebilir toplantılar –E-demokrasinin uygulanabilirliği

10 Katılım Göstergeleri; Yeni tekniklerin benimsenmesi, hizmet ve kolaylıklardan yararlanılması, Yerel kaynakların ve dış yardımların topluluk sorunlarını çözmek için kullanılması, Yerel girişimciliğin ve liderliğin gelişimi, Yerel topluluğun, seçimlere katılımı, gönüllü olarak çalışma gruplarında yer alması

11 Diyalog ve Müzakere Diyalog sözcüğü, Yunanca, “dia ve logos” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. “Dia” vasıtasıyla ve yoluyla demektir. Logos ise; "kelime veya anlam, söz, ifade, bir şeyi göstermek, ortaya çıkarmak, hep birlikte bir araya gelmek" anlamındadır. Müzakere sözcüğü de benzer bir anlatımı ortaya koymaktadır. Sözlük anlamında müzakere “İki veya daha fazla sayıda insanın, aralarında bir konuyu değerlendirmeleri ve birbirlerine hatırlatmaları” olarak gösterilmiştir.

12 24.08.2009 tarihinde “diyalog” sözcüğü internette arama motorlarından birisi seçilerek taranmıştır. Diyalog; 3.800.000 Diyalog İzmir/ Mardin; 425.000/181.000 Müzakere,İzmir 225.100 Zerrin Toprak -diyalog 3.890

13 toplumsal işbirliği*yönetişim göstergeleri Kamunun bilgilendirilmesi, görüş alışverişleri Fonksiyonel Yerel Kalkınma Konseyi, teknik sivil toplum örgütü üyeleri ile kurumsallaştırılmış “Performans İzleme ve Değerlendirme Kurulları” Özel sektör, STK ve sivil toplum katılımıyla oluşan programlar ve aktiviteler ile yararlanıcıların her zaman katılabileceği program ve süreçler olarak listelenebilmektedir.

14 Dünya yönetişim göstergeleri çok aktörlü katılım ve sorumluluk, yozlaşmanın kontrolü, ülkede politik istikrar ve şiddetsiz bir ortam/güvenliği sağlanmış toplum, kamu hizmetlerinde etkililik, sürekli kalite, hukuk devleti

15 Toplumsal İşbirliği ve Diyalogu Sağlamada Etkili Unsurlar Döngüsü IV Toplumsal kapasitelerin geliştirilmesi için bütünleşik eylem planları ve yapılabilirlik I Dış ve iç göçlerden kaynaklanan uyarıcı unsurlar ve hemşeri etkisi III Geliştirici ve yenilikçi fikirlerin benimsenmesi/uzlaşma ve yapılabilirliğin finansmanı II Yabancı ve yerel topluluklara yönelik bilgi geliştirme ve yenilikçi/ortak müzakereci programların tasarlanması Prof Dr. Zerrin Toprak IV Toplumsal kapasitelerin geliştirilmesi için bütünleşik eylem planları ve yapılabilirlik I Dış ve iç göçlerden kaynaklanan uyarıcı unsurlar ve hemşeri etkisi III Geliştirici ve yenilikçi fikirlerin benimsenmesi/uzlaşma ve yapılabilirliğin finansmanı II Yabancı ve yerel topluluklara yönelik bilgi geliştirme ve yenilikçi/ortak müzakereci programların tasarlanması Prof Dr. Zerrin Toprak V Eylem çıktılarının ve çıktıların sonuçlarının değerlendirilmesi, yeni stratejilerin saptanması IV Toplumsal kapasitelerin geliştirilmesi için bütünleşik eylem planları ve yapılabilirlik I Dış ve iç göçlerden kaynaklanan uyarıcı unsurlar ve hemşeri etkisi III Geliştirici ve yenilikçi fikirlerin benimsenmesi/uzlaşma ve yapılabilirliğin finansmanı II Yabancı ve yerel topluluklara yönelik bilgi geliştirme ve yenilikçi/ortak müzakereci programların tasarlanması Prof Dr. Zerrin Toprak IV Toplumsal kapasitelerin geliştirilmesi için bütünleşik eylem planları ve yapılabilirlik I Dış ve iç göçlerden kaynaklanan uyarıcı unsurlar ve hemşeri etkisi III Geliştirici ve yenilikçi fikirlerin benimsenmesi/uzlaşma ve yapılabilirliğin finansmanı II Yabancı ve yerel topluluklara yönelik bilgi geliştirme ve yenilikçi/ortak müzakereci programların tasarlanması Prof Dr. Zerrin Toprak V Eylem çıktılarının ve çıktıların sonuçlarının değerlendirilmesi, yeni stratejilerin saptanması

16 Devletin etkinliği/toplumsal çerçeve ülkede adaletin sağlanması, kişisel güvenlik ve özel mülkiyetin korunması, toplumda yaş dağılımı, siyasi istikrarsızlık, toplumsal uyum, gelir dağılımı, eşit fırsatların mevzuatla tanınması, kadınların mecliste ve karar alma mekanizmalarında yer alması, cinsiyete göre gelir oranları olarak gösterilmiştir.

17 Uluslararası Rekabet Araştırmaları Kurumu(URAK) Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi, Markalaşma Becerisi Yenilikçilik, Ticaret Becerisi, Erişilebilirliktir.

18 Beşeri sermaye ve yaşam kalitesi Yüksek eğitimli kişi sayısı, teknik eğitim alan öğrenci sayısı, üniversiteyi kazanma oranı (Öğrenci Seçme Sınavı), kişi başına düşen hastane yatağı sayısı, kişi başına düşen hastane yatağı sayısı, kişi başına düşen otomobil sayısı, kişi başına mevduat, kişi başına ilde işlenen suç miktarı, kentleşme oranı, ilde süper lig ve yükselme ligi takımı ve 5 yıldızlı otel olup olmadığına

19 Rekabetçi demokrasi V Müzakereci demokrasi

20

21

22 Müzakereci Modellerde Çalışma Esasları Müzakereci Modellerde Çalışma Esasları Sağlıklı kent için yaşam kalitesi göstergelerini belirlemek ve siyasaları oluşturmakSağlıklı kent için yaşam kalitesi göstergelerini belirlemek ve siyasaları oluşturmak Destekleyici toplumsal çevreyi oluşturmak /toplum katılımını artırmak ve geliştirmekDestekleyici toplumsal çevreyi oluşturmak /toplum katılımını artırmak ve geliştirmek Bilgilendirme ve Farkındalıklar yaratmakBilgilendirme ve Farkındalıklar yaratmak Kentin kaynaklarının doğru kullanımını değerlendirmekKentin kaynaklarının doğru kullanımını değerlendirmek Bütünleşik kent yönetimi ve siyasaları sistematikleştirmekBütünleşik kent yönetimi ve siyasaları sistematikleştirmek

23 İzmir, Türkiye’nin batısında 3. büyük metropol yerleşimdir İzmir ili nüfus sayısı 2000 Yılı Genel Nüfus Sayımı - 3,370,866, 2008 Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, 3,795,978’e ulaşmıştır. Türkiye’nin nüfusu 71,517,100 olup, Türkiye nüfusunun %5.3’ü İzmir’de yaşamaktadır. Yıllık nüfus artış hızı %1.50 dir. İzmir’de yerleşik yabancı sayısının resmi kayıtlara göre, 2007 yılı Ekim ayı itibariyle 6.000’i geçmiştir( İzmir Yabancılar Dairesi:2007)

24 İzmir’in toplam gelişmişlik endeksteki sırası 3 ve toplam Endeks Değeri 43.20’dir. İzmir’in Beşeri Sermaye ve Yaşam Kalitesi ise 44.34 olup, Türkiye sıralamasında 4. sıradadır Ankara 67, 05 İstanbul 60, 01 Eskişehir 52, 13 İzmir 44, 34 Ağrı, Muş, Şırnak, Ardahan ve Hakkari Kaynak; İllerarası Rekabetçilik Endeksi(2007-2008), URAK, s.14 ve 76

25 DERNEKLER -TR 2008 yılı itibariyle Türkiye nüfusunun (71.517.100) yüzde 12%’sinin (8.595.176) derneklere üye olduğu belirlenmiştir. Derneklere üye olanların ancak yaklaşık 16% ‘sı (1.363.303) kadın olup, erkek üye oranı %84 (7.231.873) ile ağırlıktadır.

26 DERNEKLER-Hemşeri dernekleri /TR Dernekler Dairesi Başkanlığından edinilen bilgilere göre, 2009 Şubat itibariyle Türkiye genelinde faaliyetine devam eden 80.642 adet, fesih olan 123.544 adet olmak üzere toplam 204.186 adet derneğin kaydı yer almaktadır. Ayrıca Türkiye’de “hemşeri” kategorisinde sınıflanmış 8.360 adet dernek faaliyet göstermektedir.

27 İzmir /dernekleşme 2009 yılı Mart ayında faaliyetlerini sürdüren dernek sayısı 4.359, hemşeri dernekleri sayısı 507 dir.

28 İzmir’de 2009 yerel seçim sonuçları İzmir Balkan Federasyonu Genel sekreteri(Buca), Buca Selanik Dernek Başkanı(Buca), Batı Trakya göçmeni(Buca), Makedonya Göç.Dernek Başkanı(Karşıyaka) Makedonya Göç.Derneği Bornova şb.Bşk (Bornova) ilçelerinde göçmen dernekleri başkanlarının belediye meclis üyesi olduğu görülmüştür. göçmen vatandaşlarımızın kentle bütünleşmelerinin kurumsal sorumluluğunun kamu bürokrasisi içinde geliştirilmediğini açıkça göstermektedir. göçle gelenlerin sorunlarının çözümüne yönelik olarak dernek başkanlarının kişisel başarısı, oya dönüştürülerek dernekleri de bir bakıma siyasileştirmektedir.

29 Katılım göstergeleri/cinsiyet 2009 yerel seçimlerinde, İzmir metropol alanı içindeki 21 ilçe belediyesinden seçilen belediye başkanlarının hepsi erkektir. Bu belediyelerin toplam 547 meclis üyesi içinde 72 kadın meclis üyesi bulunmaktadır. Belediyelerin meclislerinden gelen temsilcilerle oluşan büyükşehir belediye meclisinde(128) kişi içinde yalnızca 5 kadın üye bulunmaktadır. Türkiye ölçeğinde ise 2009 yılı itibariyle 2.947 belediye bulunmaktadır. 81 ilde, il merkezi belediyelerden 2 kadın belediye başkanı ve diğer belediyelerden ise 15 belediye başkanı yalnızca seçilmiştir. Seçimde oy kullananların kadın ve erkek oranları ise belli değildir.

30 Toplumsal işbirliği, Türkiye’de bürokratik toplum yapılanmasını aşmak, çözülmesi gereken acil bir sorundur. Bu sorunun giderilmesinde toplumsal diyalogları geliştirici gönüllülüğe dayalı katılımcı programlar kadar, idarenin karar alımında bu çalışmaları dikkate alan merkeziyetçi olmayan tercihleri de önemlidir. Destekleyici olarak, gerek demokratik katılım gerekse kentsel hizmetlerin verimliliğinin artırılmasında hemşehriye/ilgi gruplarına/sektörlere düşen rollerin ve sorumluluklarının “tanısı” yapılmalıdır. Toplumun birbirine duyduğu güven yükseltilmelidir. Bu değişim için müzakereci modellerin yer aldığı toplumsal işbirliği çalışmaları önemli rol oynayacak bir özellik taşımaktadır

31 Halkın katıldığı toplantıların uzlaşmacı ve bilgiye dayanan bir ortamda gelişip gelişmeyeceği endişesi en önemli değerlendirmelerden birisidir Ön yargılar ve kurumsal taassuplar bu ortamlarda hâkimiyetini kaybedecek midir? Demokrasinin getirdiği dayanışma güçlü bir duygu özelliği taşımaktadır. Kararlarda hemşerilerin rol alması ve dayanışma ile gelen birlikteliğin sağlanması pratiklerinin kentlerin gelişimine olumlu etkisi bulunmaktadır. Katılıma yönelik cesaretlendirici idari yapılanmaların, toplumdaki psikolojik gerilim ve stresleri yatıştıran bir etki yaratarak, demokrasiyi güçlendirecektir.

32 Sürekli İyileştirme

33 TEŞEKKÜR EDERİM