İstanbul’un Yağma Haritası M. Tevfik Özlüdemir TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı.

... konulu sunumlar: "İstanbul’un Yağma Haritası M. Tevfik Özlüdemir TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı."— Sunum transkripti:

1 İstanbul’un Yağma Haritası M. Tevfik Özlüdemir TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı

2 Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Cevahir Alışveriş Merkezi’nin açılışında “tüccar siyasetçi” eleştirilerini yanıtlıyor: "Ülkede yatırım yapılmasını teminen dünyanın bütün girişimcileri ile her yerde görüşürüm. Bakan arkadaşlarıma her yerde görüşmelerini tavsiye ediyorum, 'görüşün' diyorum. Çünkü ben ülkemi adeta pazarlamakla mükellefim. Bunu her ülkenin başbakanı yapıyor, devlet başkanı yapıyor." Dönemin Maliye Bakanı Kemal Unakıtan Petkim’in özelleştirilmesine karşı çıkanlara yanıt veriyor: “Babalar gibi satarım.” NELER SÖYLÜYORLAR? Kadir Topbaş parasal kaynak gereksinimine değiniyor: "İstanbul'un 505 kilometre raylı sisteme ihtiyacı var. 20 milyar dolar kaynak olsa ve biz aynı anda 50 ayrı yerde çalışmaları başlatsak bu projeyi 5 yılda bitiririz. Ama bunlar için paraya ihtiyacımız var. O yüzden genel sekreterimize ulaşımda kullanılmak üzere satılabilecek ne varsa satması için talimat verdim.'' (23.11.2006, Cumhuriyet)

3 "Türkiye, gecekondu problemini çözmeden kalkınmadan bahsedilemez. Terörün, uyuşturucunun, devlete çarpık bakmanın, psikolojik olumsuzlukların, eğitimsizliğin ve sağlık problemlerinin temelinin gecekondu bölgeleri, çarpık alanlar olduğu bilinmektedir. Türkiye, kaçak yapılaşmadan, depreme dayanıksız yapılardan mutlaka kurtulmalıdır.“ (13.11.2007, Sabah) “Bazı siyasi oluşumlar, açıkgözler, yanlış düşünenler, esrar, eroin ve kadın ticareti yapan yanlış insanlarımız, gecekondu ve kaçak yapılaşma bölgelerinden çokça beslendikleri için bu olgunun kaldırılıp atılmasına engel olmaya çalışıyorlar.” (19.11.2007, Yeni Şafak Gazetesi) TOKİ BAŞKANI ERDOĞAN BAYRAKTAR’DAN İNCİLER: “Halkı incitmeden dönüştüreceğiz.” (13.11.2007, Milliyet) “Biz Vatandaşa Değil, Devlete Tabiyiz.” (14.01.2008, Vatan) “Parası pulu olmayan İstanbul’a gelmesin.”(12.11.2008, Ankara Haber Aj.) “İster yerli, ister yabancı olsun, İster putperest, ister zenci olsun, fark etmez... yeter ki parası olsun ve iş bitsin. Getirsinler teminatlarını yatırsınlar.” (24.06.08, Milliyet)

4 Yağmacı söyleme örnekler

5

6 c c c c c c cc Orman Alanları 2B Alanları TOKİ’ye tahsis edilen alanlar Kentsel dönüşüm alanları Büyük projeler Sanayi alanları (*) Bu harita, TMMOB İstanbul İl Koordinasyon Kurulu Kent Çalışma Grubu tarafından hazırlanmıştır.

7 - Kamuya ait arazi ve binaların satışı. KENTSEL YAĞMA NASIL İŞLİYOR? - İmar planı tadilatları. - Kentsel dönüşüm projeleri. 775 sayılı Gecekondu Önleme Kanunu`na göre ilan edilen “Gecekondu Önleme Bölgeleri” 5366 sayılı "Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması" isimli, kısaca "Yenileme Yasası” ile ilan edilen “Yenileme Alanları”. 5393 sayılı “Belediye Kanunu” nun 73. maddesi uyarınca Belediyeler tarafından ilan edilen alanlar.

8 “Haydarpaşa Venedik gibi olacak.. Yılda 5 milyar dolar gelecek… Haydarpaşa Projesi Asya Yakası'nın turizm potansiyelini arttıracak...” Proje; Haydarpaşa’ nın otele, çevresinin ise iş merkezi haline dönüştüğü ve Yeldeğirmeni’nden Harem’e kadar uzanan bölgeyi kapsamakta. Haydarpaşa Projesi Kamuya ait arazi ve binaların satışına örnekler

9 Satılmak istenen alan Sabancı Kuleleri İş Bankası Kuleleri İETT ARAZİSİ Kamuya ait arazi ve binaların satışına örnekler

10 “Dubai kuleleri: İstanbul'da inşa edilmekte olan ikiz kuleler, Türkiye'nin geçirdiği ekonomik düzelme sonrasında yabancı yatırımcıların ülkeye olan ilgisinin geri gelişini simgeliyor....” kulelerin kente katkısı en az 5 milyar dolar … ATO Başkanı Aygün, belediyeye yüzde 20 pay veren Dubaililer'in yapacağı kuleler yerine yarı yarıya ortaklıkla 'Kuleturka' yapmayı önerdi yapacağı kuleler yerine yarı yarıya ortaklıkla 'Kuleturka' yapmayı önerdi” Kamuya ait arazi ve binaların satışına örnekler

11 Karayolları Arazisi Kamuya ait arazi ve binaların satışına örnekler

12 Mecidiyeköy Likör Fabrikası Kamuya ait arazi ve binaların satışına örnekler

13 Gaziosmanpaşa İlköğretim Okulu Satışa çıkarılan ya da kiralanan okullar Mülkiyeti İstanbul İl Özel İdaresine ait olan Ortaköy’deki Fehime Sultan Yalısı eski Gaziosmanpaşa İlköğretim Okulu olarak kullanılıyordu. THY Do&Co yanan tarihi okulu ayda 450 bin TL karşılığında yap-işlet-devret modeliyle 3 yıl geri ödemesiz 25 yıllığına kiraladı. Bir okul maliyetinin ortalama 2 milyon TL alarak hesaplandığında, tarihi yapıdan gelecek kira gelirleriyle her 5 ayda İstanbul’a yeni bir okul kazandırılacak. (Basından)

14 Halkalı Ziraat Okulu Satışa çıkarılan ya da kiralanan okullar Tarihi geçmişi 1890‘lı yıllara uzanan ve son olarak ismi Halkalı Ziraat ve Tarım Lisesi'ne dönüştürülen Halkalı Ziraat Okulu, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi olarak kullanılmak üzere, 10 yıllığına İlim Yayma Vakfı‘na kiralandı. Vakfın kurucuları arasında, Başbakan Recep Tayyip ERDOĞAN, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir TOPBAŞ gibi isimler yer alıyor.

15 SATILMASI PLANLANAN OKULLAR Çamlıca Kız Lisesi Kandilli Kız Lisesi Etiler Otelcilik Turizm Meslek Lisesi Kadıköy İlhami A.Örnekal İlköğretim Ok. Fenerbahçe Lisesi Zeytinburnu Mermerci Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Lisesi Etiler Lisesi Levent Kız Meslek Lisesi Bakırköy Kız Meslek Lisesi Rüştü Uzel Kız Meslek Lisesi Şişli Nilüfer Hatun İlköğretim Okulu Beykoz Paşamandıra İlköğretim Okulu Kağıthane Ziyapaşa İlköğretim Okulu Bakırköy Kartaltepe İlköğretim Okulu Fatih Oruçgazi İlköğretim Okulu Kadıköy İbrahim Ökten İlköğretim Okulu Küçükyalı Merkez İlköğretim Okulu Kadıköy Kemal Atatürk Lisesi Kağıthane Çağlayan İlköğretim Okulu Maçka İlköğretim Okulu Şişli Sait Çiftçi İlköğretim Okulu Polonezköy İlköğretim Okulu Taksim Ticaret Meslek Lisesi

16 Trump Kuleleri Plan tadilatı örneği Trump Towers (Trump Kuleleri) olarak adlandırılan gökdelenlerin bulunduğu arsanın mülkiyeti Doğan Grubu'na ait. İmar planlarında okul ve spor tesisi alanı olarak tanımlanan bu arsa, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Meclisinin 16 Nisan 2005 tarihinde yapılan oturumunda alınan münferit plan tadilatı gereği yapılaşmaya açıldı. Arsada yapılaşma izni 0.50'den 3 emsale çıkarılırken, inşaat yüksekliği serbest bırakıldı. Bu plan tadilatı ile arsanın değeri olağanüstü derecede arttı.

17 Kartal Alt Merkez ve Kartal-Pendik Kıyı Kesimi Kentsel Dönüşüm Projesi “Kentsel dönüşüm” örnekleri

18

19 Ünlü mimar Zaha Hadid’in gerçekleştirdiği proje bedelini yeni kurulan “Kartal Kentsel Dönüşüm Derneği ” karşılayacak. Dernek kurucuları ise Eczacıbaşı, Mutlu Akü, Süperlit, Aksa Metal gibi proje bölgesinde yer alan büyük fabrikalar. 16 kurucu üyeli derneğe üye olabilmek için o bölgede 10.000 m²’ den büyük arsaya sahip olmak gerekiyor. Kısacası buradaki dönüşümde bölgede yaşayanlar mağdur olmuyor; çünkü parayı onlar veriyor. Plan tadilatları bu sürece eşlik ediyor. Örneğin yeşil alan olarak daha önce tanzim edilen Eczacıbaşı arsası konut bölgesi ilan edildi. “Kentsel dönüşüm” örnekleri

20 Küçükçekmece-Avcılar İç Dış Kumsal Alanı Kentsel Tasarım Projesi “Kentsel dönüşüm” örnekleri

21

22 “Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi” öncelikli olarak iki ana projeyi kapsamaktadır. Kaynak: Türkiye Gazetesi 16 Eylül 2006 TOKİ başkanı Erdoğan Bayraktar, “59. Cumhuriyet Hükümetimizin acil eylem planında yer alan ve sosyal devletin yükümlülüğü olan dönüşüm projelerini sizin güler yüzünüzden ve hayır dualarınızdan aldığımız enerji ile daha bir azimle sürdürüyoruz” diye konuştu. Ayazma ve Tepeüstü Bölgelerinde, hazine arazisi üzerindeki gecekondularda yaşayan vatandaşlarımız bu bölgeden tasfiye edilerek, bundan böyle daha modern konutlarda hayatlarını sürdürecek” diyen TOKİ başkanı taşınacak kişi sayısı hakkında “toplam 10 bin kişi ve bunların bir yerden bir yere taşınması söz konusu.” dedi. 1. Olimpiyat Köyü ve yakın çevresi 2. Küçükçekmece merkezi “Kentsel dönüşüm” örnekleri

23 Küçükçekmece Ayazma

24 Meclis Deprem Komisyonu Başkanı Zeytinburnu'nda 2 bin 650 konutun yıkılması gerektiğini, ancak vatandaşın 'Bana kaç daire vereceksin' diyerek pazarlık yaptığını ifade etti. “Zeytinburnu’nda tarama ve tespit çalışmaları tamamlandı. Şimdi ilçede vatandaşlarımızı binalarının deprem riski konusunda bilgilendireceğiz. Kaynak: İBB İlk etapta Topkapı’da bin 100, İkitelli’de ise bin 300 konut yaparak isteyen vatandaşlarımızı buralara aktaracağız. Oturduğu semtten ayrılmak istemeyen kişiler de burada yeniden inşa edeceğimiz konutların farkını ödeyerek kalabilecek.” Zeytinburnu Deprem Odaklı Kentsel Dönüşüm Projesi “Kentsel dönüşüm” örnekleri

25 “Yeni Sulukule Projesi’nde evlerin arkası bahçeli olacak. Romanlar eğlencelerini bahçede yapacak. Kültür merkezi inşa edilecek olan bölgede yetenekli vatandaşlar için konservatuvar da bulunacak. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Fatih Belediyesi ve Toplu Konut İdaresi işbirliğiyle Fatih’te ‘Sulukule’ olarak bilinen ve yenileme alanı ilan edilen Hatice ve Neslişah Sultan mahallelerinde 620 ev ve bir otel ile ticaret, kültür ve eğlence tesisini içeren proje, Kültür ve Tabiat Varlıkları Yenileme Kurulu tarafından onaylandı.” Sulukule Kentsel Dönüşüm Projesi Kaynak: Zaman Gazetesi, Ocak 2008 “Kentsel dönüşüm” örnekleri

26 TOKİ’ye dair gerçekler Toplam TOKİ kaynaklarının ancak %22’si yoksul ve dar gelirlilere yatırım olarak dönmektedir. Projelerin %56'sı lüks konut yapımından oluşmaktadır. Üretilen konutların kalitesi ve TOKİ tarafından arsaların bedelsiz temin edilmesine karşın belirlenen satış ücretleri arasındaki ilişki dar gelirlinin barınma ihtiyaçlarını karşılamaktan oldukça uzaktır. Kaynak: TOKİ Raporu, İnşaat Mühendisleri Odası

27 Sonuç Yerine… Kentsel dönüşüm projesine tabi olacak alanlardaki toplam konut sayısı yaklaşık 600 bin, bunların içinde toplam gecekondu sayısı 86 bin dolayında. Her hanenin 4 kişi olduğu kabulü ile bu süreçten yaklaşık 2.400.000 kişi etkilenecek. Tarımın gerilemesi ve dolayısıyla istihdam azalışı nedeniyle 2020’de İstanbul’un nüfusunun 20 milyon olacağı tahmin ediliyor.

28 Sonuç Yerine… Her şeyi satıldığı, her şeyi “marka”laştırıldığı ülkemizde, nasıl özelleştirmeler ile ülkenin değerleri yok ediliyorsa, Sosyal güvenlik kurumlarının geliri aktarılarak birileri zenginleştiriliyor, yeni sosyal güvenlik yasasıyla çalışanların hakları ellerinden alınıyorsa, “KENTSEL DÖNÜŞÜM” uygulamalarıyla kamuya ait topraklar elden çıkarılıyor, okullar ve hastaneler satılıyor, yoksul insanlar evlerinden ediliyor…

29 Sonuç Yerine… Evet, kentlerimiz çirkin, Evet, kentlerimiz deprem riski altında, Evet, kentli insanlarımız işlerine gidebilmek için saatlerini trafik çilesi çekerek geçiriyor. Evet, kiralar ödenemez miktarlara ulaştı. İyi ama bu sorunları yaratanlar kendileri değil mi? Çözüm onlardan mı gelecek?

30 Sonuç Yerine… “Kentsel dönüşüm” projeleri; Depremin yıkıcı sonuçlarını çözemez; depremle mücadele pilot projelerle olmaz. Barınma hakkı piyasa koşullarına terk edildiği için konut sorununu çözemez. Toplumun eğlenme, dinlenme gereksinimleri lüks alışveriş merkezleri ile çözülemez. Kentsel dönüşüm ile yaşanan dönüşüm sadece zengin kentliye hizmet edecek ve emekçi kentli halkın sorunlarını çözemeyecektir.

31

32 Sonuç Yerine… Sorunların çözümü ise; Kentsel yaşamın sosyal adalet ve toplum yararı kavramları kapsamında yeniden örgütlendiği, Projeci değil bütünselci bir planlama anlayışı ile kentin yeniden planlandığı, Koşulsuz barınma hakkının sağlandığı, İnsani koşullarda yaşama hakkının mekanda yeniden tanımlandığı, bir mücadelenin örgütlenmesi ile mümkün olacaktır…

33 Toplumcu, yurtsever ve emekten yana mühendis, mimar ve şehir plancıları, emperyalizmin, sermayenin ve siyasi iktidarın piyasacı saldırısına karşı yürütülecek mücadelenin önemli unsurlarındandır. Bu yönde ortak bir iradenin oluşturulması için, toplumla buluşmak için mücadeleye…