Tez ve Makale Yazımı Dr. Ahmet Uğur Demir TÜRK TORAKS DERNEĞİ 12. GÖĞÜS HASTALIKLARI KIŞ OKULU PROGRAMI 9-13 OCAK 2013 MARDAN PALACE-ANTALYA

Sunu planı Başlarken/klasikler Temel bölümler Sorunlar ve Öneriler Örnekler

Sunu planı Başlarken/klasikler Temel bölümler Sorunlar ve Öneriler Örnekler

Tez yazmak Ortak bir yazım planına sahiptir Tez Makale Araştırma protokolü İkna etme, kabul ettirme, geçer not alma, bilimsel yeterlilik vb amaçları taşır Arşivlenir, ulaşılabilir, okuyanlar tarafından değerlendirilebilir, kullanılabilir Ortak bir yazım planına sahiptir

Tez (Dil Derneği Türkçe Sözlük) 1. Sav: 4. man. Tanıtlanması* gereken önerme. *: 1. Bir savın gerçekliğini yadsınamayacak bir kesinlikle göstermek, ispatlamak. 2. fel. Usavurma yoluyla ya da tanık göstererek bir şeyin doğruluğunu ortaya koymak. 2. Yun., Üniversitelerde ve yüksekokullarda öğrencilerin ya da öğretim üyelerinin hazırlayıp kimi zaman bir sınav kurulu önünde savundukları bilimsel yapıt: “Tezini mitolojiden hazırlayan gözlüklü bir delikanlı.” -H. Taner.

Makale (Dil Derneği Türkçe Sözlük) Arapça, Bilim, fen konularıyla, ekonomik, toplumsal ve siyasal konuları açıklayıcı ya da tanıtlayıcı niteliği olan gazete ya da dergi yazısı.

Bileşenler Bilimsel topluluk/bilim/akademya Danışman/mentor/hoca Yazar/tez sahibi Değerlendiren/eleştirmen/tez jürisi [gönderen > ileti > gönderilen]

Başlarken Sürecin başarısında en önemli nokta araştırmaya değer/yanıtlamaya değer bir soru sormaktır Herkesten önce yazıyı/tezi hazırlayanın soruyu, tezi, çalışmayı benimsemesi, bitirmeyi istemesi gerekir. Sonrası… Uygun araştırma yöntemi Yorumlama Yazma/gösterme (dili bilme ve kullanma)

Amaç Seçilmiş bir alanda uzmanlık kazanma-araştırma planlama, yürütme, sonuçlarını yorumlama Bu deneyim/öğrenme sayesinde bu alanda yapılmış araştırma sonuçlarını anlama, yorumlama. Özgünlük: konu veya bulguların yorumu özgün olabilir.

Klasik senaryolar “Şu marker’ı çalışalım” “Dosyalardan tarayıp bakalım, akciğer kanseri tedavisinde neler değişmiş” “Bitirmesi gerekli –şöyle hızlı bitecek bir konu verelim”

Günlük çalışma içinde saptanan sorunlar ve araştırma planlanması Klinikte görülen, değerlendirilen hasta/lar hastalıkların sebepleri ve prognozu hakkında hipotez geliştirmeye yardımcı olabilir. Örnek: sigara içmemiş, kırsal bölgeden başvuran kadın hastalarda kronik bronşit, kronik obstrüktif akciğer hastalığı. Örnek: plevrayı ilgilendiren benign ve malign hastalıkların (malign plevral mezotelioma) belli bölgelerden başvuran hastalarda sık görülmesi.

Sunu planı Başlarken/klasikler Temel bölümler Sorunlar ve Öneriler Örnekler

Araştırma Sorusu F easible Yapılabilir: Yeterli sayıda birey/katılımcı/denek Yeterli teknik bilgi ve donanım Para ve zaman yükü karşılanabilir Yapılabilir/yürütülebilir Interesting İlginç: Araştırıcı açısından ilginç Araştırma protokolünü okuyanlar, çalışma sonuçlarını izleyenler için de ilginç Novel Yeni: Eski bulguları onaylıyor veya reddediyor Eski bulguları yeni coğrafik alanlara veya toplumlara uyguluyor Yeni bulgularla, yeni bilgi sağlıyor Good İyi: İyi tanımlanmış Yanıtı (henüz) bilinmiyor Yanıtlanabilir Ethical Etik: İnsanlarda araştırma etiğinden sorumlu Etik Değerlendirme Komitesi tarafından onanmalı Olası zararları Kişilik hakları Maddi zarar Relevant Araştırmaya değer: Bilimsel bilgiye sağlayabileceği katkı Klinik ve sağlık politikası/uygulaması katkı aya değer

Başlık Sayfası Başlık/tezin Adı Özet ve İngilizce Özet (Abstract)

Başlık Kısa: En fazla 15 kelime Jargon kullanma Araştırılan hastalık/konu Genellikle virgülle ayrılan iki önemli şeyi içerir İnsanda merak ve bir aciliyet uyandırsa iyi olur Çok fazla, nokta, virgül ve parantez olmamalı Journal Of Clinical Investigation 2007; 117: 3597-3602 Am J Roentgenology 2005; 185: 591-596

Giriş Amaca gelene kadar olan yolun özeti Çalışmanın amacı/Araştırma sorusu/hipotezi: “evet/hayır”la veya sayıyla yanıtlanabilir olmalı Araştırma sorusu içermeyen, atlanan yazının okunması değerlendirilmesi güçleşir Kapsamı: çalışmanın evreni Çalışmanın varsayımları: çalışmanın evreninden çalışma toplumuna geçiş Yanıtlanması düşünülen sorular

Genel Bilgiler Okuyucuya konunun önemini ve bağlamını/kapsamını belirtmeli Konuyla ilgili literatür bilgilerinin özeti Derleme kadar uzun olmamalı Gereksiz bilgi içermemeli Güncel bilgileri içermeli Okuyucuyu yönlendirici nitelikte bilgiler bulunmalı (içerik özeti gibi)

Gereç ve Yöntem (Bireyler ve Yöntem) Temel amaç: okuyucunun bulgularınıza inanmasını/çalışma işlemlerini tekrarlayabilmesini sağlamalı [yemek tarifi] Çalışma tasarımı Çalışma toplumu Örneklemin seçilmesi Çalışmanın bağlamı (context, setting, yer, zaman) Yapılan ölçümler

Gereç ve Yöntem (Bireyler ve Yöntem) Hesaplar, teknikler, işlemler, ölçüm araçları ve araçların kalibrasyon (doğruluk) Sınırlılıklar, kabuller, geçerlilik sınırı Analitik yöntemlerin tanımlanması İstatistik programını belirtme Sonuçları burada tanımlamayın Etik kurul onayı/bilgilendirilmiş onam formu Çalışmaya mali destek yapıldıysa kaynağı

Bulgular Ne bulundu? Bulguların sunulduğu kısım Çalışma hipotezi/sorusu ile ilgili bulguların sunulması yerinde olur Negatif bile olsa temel bulgu İkincil sonuçlar Önemli olumsuz olaylar

Bulgular Uygun istatistiksel sonuçlar: p, odds ratio “anlamlı olma eğiliminde/trend for significance” vb anlatımlardan kaçınılması önerilir Sonuçların değişim sınırı (güven aralığı) Okuyucu/jüri bulgulardan tek başına çıkarımlara gidebilmeli

Tartışma Bulgular ne ifade ediyor? Çalışmanın ana bulgusunun kısaca tanımlanması, yorumlanması Abartılı, sonuçlarla desteklenmeyen yorumlardan kaçınılması gerekir Araştırmanın, bulguların klinik pratiği sağlık politikasını veya sonraki araştırmaları nasıl etkileyeceğini belirtme

Tartışma Yazarken sonuçların tekrarından kaçınılmalı Çalışma sonuçlarını o alanda yapılmış olan eski çalışma sonuçları ile karşılaştırmak Çalışma bulgularını açıklamak Güçlü ve zayıf yönler: çalışma bulgularının genellenebilirliği, doğruluğu Ortaya atılan yanıtlanacak yeni sorular

Ne biliniyordu? Çalışma bilgiye ne ekledi? Özet: O konuda bilinenler Çalışmanın ne ekledikleri Sonraki araştırmalar için öneriler Medical Education 2008: 42: 128–133

Ne biliniyordu? Çalışma bilgiye ne ekledi? The Influence of Bacille Calmette-Gue´rin Vaccine Strain on the Immune Response against Tuberculosis A Randomized Trial Bilinmeyen de vurgulanmış Am J Respir Crit Care Med Vol 185, Iss. 2, pp 213–222, Jan 15, 2012

Revizyon/Düzelti Yazım hataları Kısaltmalar Tutarsızlıklar Anlaşılması güç ifadeler Yöntemin yeterince açık şekilde tanımlanmaması Uzun ve gereksiz bilgilerle dolu tartışma Kaynak yazımındaki biçimsel hata ve yanlışlar

Sunu planı Başlarken/klasikler Temel bölümler Sorunlar ve Öneriler Örnekler

Yayın Etiği İntihal Sahtecilik Sonuçları uydurma Etik dışı araştırma Yazarlığı hak edenler/hak etmeyenler

Teşekkür Bildirme: yazar olma niteliğini taşımayan/yazar olarak bildirilmeyen çalışma ile ilgili yardımlar Kurumlar Kişiler Tez: tez hocası, araştırma bulgularını toplamak için yardımcı olan kişiler,

Yazarlar Yazar sıralaması: tezdeki sıralama ile yayındaki sıralama aynı olmalı

Yazar(lar) Koşullar (Uniform Requirements): aşağıdakilere önemli katkıda bulunma Verinin tanımlanması ve tasarımı veya analizi ve yorumlanması, Yazının taslağının oluşturulması veya önemli içeriğinin eleştirel gözden geçirilmesi, ve Yayınlanacak son şeklin onaylanması Yazarlar bu üç koşulu da taşımalıdır http://www.icmje.org/ethical_1author.html

Yazar(lar) Yazarlar gerekli koşulları taşıdıklarını belgeleyen bir ifadeyi imzalamalı Grubu temsilen için en az bir kişinin ismi olmalı (örneğin Astım Araştırma Grubu adına Dr. C. G). Yazarlar yazı için düzelti dışında başka yardım alınıp alınmadığını bildirmelidir

Yazar(lar) Büyük, çok merkezli bir grup çalışma yaptıysa, bu grup yazı ile ilgili sorumluluğu alacak kişileri tanımlamalıdır. Bu kişiler yazarlık için gerekli tüm koşulları taşımalıdır. Editörler bu dergiye özgü yazarlık ve çıkar çatışması formlarını doldurmalarını isteyecektir

Mentor/Danışman/Hoca Münih Tıp Fakültesi, (n: 534), danışma yardımı alan öğrenciler (n: 203) diğer öğrencilerden not olarak daha başarılı bulumuş Danışma programlarında sıkça dile tartışılan konular öğrencinin kişisel hedefleri (%65.5), kariyer (gelecek iş) planı (%56.9), yurtdışı deneyimi (%57.6).

Mentor/Danışman/Hoca Danışmanlar/hocalar çoğunlukla danışılan, sorun çözen (%88.9), fikir oluşturmayı sağlayan (%85) ve rol modeli (örnek kişi) (%73.3) olarak değerlendirmiş. Öğrenciler danışmanla ilişkilerinin kariyer planı (%77.2) ve araştırma (%75) açısından olumlu bulmuş http://dx.doi.org/10.3402/meo.v17i0.17242

Mentor/Danışman/Hoca Almanya’da doktor ünvanı almak için çalışma yapılması tez sunulması gerekli Kişisel tercihlerin yanında tez konusunu seçimi ve yazımını kolaylaştırıcı etkenlerin başında danışman varlığı vurgulanmış http://www.egms.de/en/journals/zma/2010-27/zma000682.shtml

Eksiklikler Avrupa’da uzmanlık alanında (radyoloji) eğitimle ilgili eksiklikler/yetersizlikler sorgulanmış. En sık bildirilenler Klinik bilimle ve temel bilimle ilgilenenlerin desteklenmesi Araştırmacıların ilk basamaklardan itibaren yetişmeleri Laboratuar eğitimi Esnek ve uyarlanabilir çalışma düzeni Araştırma grubu liderlerinin kariyer planlamasına katılımı Iletişim ağının kurulması (mali destek sağlayıcıları) Çıktıların ölçümü ile ilgili özel araştırmalar Insights Imaging (2012) 3:535–542

Öneriler Danışmanlık dışında sistemli bir eğitim süreci (2 yıl), tez görüşmeleri, takvim çizilmesi, tez sorusu seçiminde ve planlanmasında eleştiri, yönlendirme yararlı (araştırma yapma isteği, uzmanlık alanında yeterliliğe sahip olduğunu düşünme) bulunmuş J Grad Med Educ. 2010 March; 2(1): 133–135.

Adım adım Veriler eskimeden yayınlayın Yazarlığı belirleyin Dergi seçin Derginin yazarlar için izlenmesi gerekenler kısmına göre düzenleme yapın Değerlendirme için yollayın

Adım adım 6. Editör kararı Red Önemlice değişiklik ve tekrar yolla Kabul (olasılıkla revizyonla birlikte) *: yayınların %50’si kabulden önce red veya revizyon isteği ile geri gönderilmiş

Adım adım 7. vazgeçmeyin, uygun revizyonu/düzeltmeyi yapıp tekrar yollayın veya başka dergiye yollayın 8. Yayınlanana dek devam edin 9. Yazı yayınlandı! J Genet Couns. 2010 June; 19(3): 217–227.

İlk kez yazı yazacak olanlara Yayınlama sürecini iyice öğrenip, yönergeyi uygulayın Danışma ve destek temel önemdedir; yapıcı eleştiriye açık olun ve bunları öğrenmek için kullanın Yazıyı bir öncelik olarak düşünün, işplanı belirleyin ve buna uyun Diğer yazarlarla iletişim kurun, tartışabilin Olumlu düşünün, motivasyonunuzu yitirmeyin, revizyon sürecin “normal” parçasıdır J Genet Couns. 2010 June; 19(3): 217–227.

Sunu planı Başlarken/klasikler Temel bölümler Sorunlar ve Öneriler Örnekler

Uyumsuzluk Örnekleri - I Yazı Özet Başlık: “Kronik obstrüktif akciğer hastalığı akut alevlenmesi ile kronik bronşit semptomlarının ilişkisi” Özet : “Kronik obstrüktif akciğer hastalığı akut alevlenmesi sağlık harcamalarında önemli yer tutmaktadır…” Yorum: araştırma konusu akut alevlenme başvurularının sıklığı ile ilgili. Özette vurgulanan maliyet etkinlikle ilgili. Özette kısa şekilde ana amaçla ilgili olan bilgi verilmesi daha uygun.

Uyumsuzluk Örnekleri - II Yazı Özet Yöntem: “Acil başvurusu yapan hastalardan kan örneği alınarak CRP düzeyi ölçüldü.” Özet : “Acil başvurusu ile solunum yetmezliği tanısı alan hastalardan kan örneği alınarak CRP düzeyi ölçüldü.” Yorum: çalışmaya alınan bireyler/hastalar hangileri? Acil servise başvuranların hepsi mi? Solunum yetmezliği tanısı alan hastalar mı?

Uyumsuzluk Örnekleri - III Yazı Özet Sonuçlar: “Astım riski pasif sigara içimi tanımlanan çocuklarda, tanımlanmayan çocuklara göre artmıştı (OR: 2.02, %95GA: 1.45-3.22)” Özet : “Astım prevalansı pasif sigara içimi tanımlanan çocuklarda, tanımlanmayan çocuklara göre artmıştı (sırasıyla, %12 ve %5,)” Yorum: Yazıda “risk” tartışılmış. Prevalans karşılaştırması modelle incelenmiş. Pasif sigara içimine bağlı risk tahmin edilmiş. Özet temel sonucu yansıtmıyor, eksik.

Uyumsuzluk Örnekleri - IV Yazı Özet Tartışma: “İnterstisyel fibrozis ile biomass teması arasındaki ilişkiyi göstermek için geniş ölçekli, izlem çalışmaları düzenlenmesi gerekir.” Yorum: “İnterstisyel fibrozis ile biomass teması arasındaki güçlü bir ilişki vardır. Bu konuda koruyucu hekimlik uygulamaları önerilir” Yorum: Araştırma güçlü, nedensel ilişkiyi göstermek için yeterli mi? Özet sonuçları abartılı şekilde yorumlamış.

Özet Tez/makale yazımında konu seçimi, iyi bir danışman, planlama olmazsa olmazlardır Yöntemin anlaşılır, bilimsel standartlara uygun geçerli tanımlanması gereklidir İyi bir tez çalışması iyi, anlaşılır şekilde yazılmayı hakeder Eleştiriye çalışmanın başından itibaren açık olmak gerekir