BULUT BİLİŞİM DENİZ ÖZKAN

GİRİŞ Bulut bilişim istek üzerine rahat ulaşılabilir, kullanılmaya hazır, yapılandırılabilen bilgisayar kaynaklarının paylaşıldığı havuza ağ bağlantısı sağlama modelidir. İşletme maliyetini düşürmesine ek olarak bulut teknolojileri radikal iş buluşları, yeni iş modelleri ve bilişimi kullanan herkes için kullanışlılığı, gözle görülür verimliliği sağlamak için temel haline gelmiştir. Bulut servisleri ve bulut modelleri ile gerek özel gerek kamu sektörüne iş ihtiyaçlarına göre güvenli, esnek ve her zaman ulaşılabilir bilişim kaynağı sunmaktadır.

GİRİŞ Kullanım senaryolarına baktığımızda esneklik ve ulaşılabilirliğin yanında bilişim maliyetlerinde düşüş ve yönetim kolaylığı ön plana çıkmaktadır. Bulut Bilişim‟ e geçiş yaparken tüm bulut modelleri ve servisleri göz önüne alınarak buluta geçiş senaryoları hazırlanmalı, oluşabilecek bulut ekonomisine bakılmalı ve altyapıdaki değişim ve dönüşüm ile birlikte şirketin iş yapış modelindeki değişim ve dönüşüm mutlaka dikkate alınmalı, bulut stratejisi oluşturulmalıdır

BULUT BİLİŞİM NEDİR? Bulut bilişim, kullanıcıların yerel konumlarında; herhangi bir işlem, yazılım, veri erişimi veya servis altyapısı gerekmeksizin; alınacak hizmetin sağlanabilmesini konu alan bilişim servisidir. Bu hizmetin kullanım kuramlaması elektrik dağıtıcılarıyla paralellik göstermekte, böylece kullanıcılar diledikleri hizmetten kendi aygıtlarında herhangi bir altyapı oluşturmadan yararlanabilmektedir.

BULUT SERVİS MODELLERİ NELERDİR? Bu gün 4 bulut servis modelinden bahsedilebilir. SaaS – Bulut yazılımı Servisi sağlayanın yazılımı bulut altyapısı üzerinde çalışır ve tüketicideki çeşitli cihazlardan web tarayıcısı gibi thin client ara yüzüyle ulaşılır. Tüketici sadece kullanıcıya özel yazılımın yapısal ayarlarını sınırlı olarak değiştirebilir. PaaS – Bulut Platformu Tüketici servis sağlayıcı tarafından sunulan yazılım dilleri ve araçlarını kullanarak bulut altyapısı üzerinde kendi yazılımlarını geliştirebilir ve sadece kendi geliştirdiği yazılımlara ve yazılımın barındırılması için gerekli çevre birimleri üzerinde kontrol ve yönetime sahiptir.

BULUT SERVİS MODELLERİ NELERDİR? IaaS – Bulut alt yapısı Tüketiciye depolama, ağ ve diğer ana bilgisayar kaynaklarına erişmesi ve işletim sistemi dahil yazılımları geliştirip çalıştırabilmesi sağlanır. Tüketicinin bulut altyapısı üzerinde yine yönetim ve kontrolü yoktur, ama işletim sistemi, depolama, kullanılan yazılımlar üzerinde yönetim ve kontrole sahiptir ve firewall, yük eşleyiciler gibi ağ parçalarını seçme hakkı vardır. Cloud as a service – Servis olarak Bulut Tüketiciye ticari ürünler, servisler ve çözümler internet üzerinden gerçek zamanda sağlanır.

BULUT YAYILMA MODELLERİ Nelerdir? Private Cloud - Özel Bulut : firmanın kendi oluşturduğu ya da kiraladığı buluttur. Bulut altyapısı yalnızca firma için çalışır, firmanın kendisi tarafından ya da 3.cü parti tarafından yönetilir. Community Cloud - Topluluk bulutu : Belirli bir toplulukla paylaşılan buluttur Bulut altyapısı birkaç organizasyon ya da firma tarafından paylaşılır, böylece aynı amacı paylaşan, aynı güvenlik gereksinimleri olan, aynı tarzda idare edilen organizasyonlar, firmalar desteklenir. Organizasyon, firma ya da 3.cü parti tarafından yönetilir.

BULUT YAYILMA MODELLERİ nelerdir? Public Cloud - Herkese açık – kamu bulutu: Kamuya satılmış mega-ölçekte altyapıdır Bulut altyapısı herkese ya da büyük endüstri gurubuna açıktır ve bulut servisini veren bulutun sahibidir. Servisi veren yazılım ve saklama-storage gibi kaynakları sağlar ve internet üzerinden halkın erişimine açar. Herkese açık buluta örnek : Amazon Elastic Compute Cloud (EC2), IBM'in BlueCloud‟u, Sun Cloud, Google‟ın AppEngine‟i ve Windows Azure Servis Platformu verilebilir. Hybrid Cloud - Karma bulut : iki veya daha fazla bulut modelinin kompozisyonudur. Bulutlar kendi özelliklerini kaybetmeden yazılımın ve verinin taşınmasına izin verecek şekilde standardize edilmiş ya da özel teknoloji ile bağlanmıştır.

YARARları nelerdir?

YARARları nelerdir? Kişiselleştirme: Bulut üzerinde faaliyet gösteren işlemler, sistemi temelden itibaren yeniden tasarlamaya gerek duyulmaksızın,değiştirilebilir yapılandırmalar sayesinde, şirket ya da kişilerin ihtiyaçlarına uygun hale getirilebilmektedir Paylaşım ve İşbirliği: Bulut bilişim, kullanıcıların işbirliğini artıracak ve bilgi paylaşımını sağlayacak yönde  yazılım ve servisler geliştirmelerine olanak tanır. Ölçeklenebilirlik ve Ayarlanabilir Kapasite: Bulut, kullanıcıların tüketimlerini kendi ihtiyaçları doğrultusunda şekillendirmelerine imkan veren, sürekli aktif bir hesaplama ve depolama kaynağıdır.

YARARları nelerdir? Erişim Kolaylığı: Bulut bilişim, güçlü işlem ve depolama kaynaklarına, internet üzerinden, evrensel ölçekte erişebilmeyi sağlar. Düşük Maliyet: Bulut bilişim, şirketlerin kendi bünyelerinde servis altyapıları kurmaları yerine, ihtiyaç duydukları hizmeti bulut bilişim platformları üzerinden, uygun maliyetlerle karşılayabilmelerini sağlar. Esneklik ve Verimlilik : Talebe göre kapasite artırımı ve azaltımının hızlıca yapılabilir. Bilgi çağında başarı hız ile ölçülüyor, esnek olmayan yapılar hızlı olamazlar. Kaynakların kullanımı maksimize edilmekte, şirketlerin kendi ana iş kollarına odaklanmalarını sağlamaktadır.

YARARları nelerdir? Sabit Yatırım Maliyeti Yok : Kullandığınız kadar ödersiniz ve ne ödeyeceğiniz belirlidir. Bu sebeple küçük firmaların rekabet avantajı artmakta, başlangıç bariyerleri azalmaktadır. Zaman ve Mekan Bağımsız Çalışma İmkanı: İstediğiniz yerden ve istediğiniz zaman çalışma imkanı sağlar, yeter ki internet bağlantınız olsun. Öyle bir zaman gelecek ki,  bilgisayarımıza dosya kaydetmeyeceğiz, tüm bilgilerimiz bulutta olacak. Çevre Dostu : Yerel sunucu kullanımına göre %30 daha az enerji kullanımı ve karbon salınımı sağlar. Bu oran küçük firmalar için daha da fazladır.

Zararları nelerdir? Hizmet Devamlılığı ve Kullanılırlığı: Bulut Bilişim hizmet sağlayıcılarda hizmet kesintisine sebebiyet verebilecek bir sorun yaşanması durumunda, bu hizmet sağlayıcıdan hizmet tedariki yoluna gitmiş tüm şirketler birden bundan etkilenecek ve kesinti sonuçlanana kadar,  şirketlerin müşterilerine hizmet veremez hale gelmelerine sebep olacaktır.

Zararları nelerdir? Veri Güvenliği ve Gizliliği: Bulut Bilişim hizmetlerinin aynı anda birçok kullanıcı tarafından kullanılması ve fiziksel kaynakların tüm kullanıcılar tarafından ortak olarak kullanılıyor olması veri gizliliği ve güvenliği için riskler barındırmaktadır. Bulut içindeki farklı kullanıcıların, ortak kaynaklar üzerindeki depolama, bellek alanlarını birbirinden ayırmaya yarayan iç mekanizmalarda ortaya çıkabilecek açıklık ve hatalar, yapılacak saldırılar sonucu kullanıcıların özel ve gizli verilerinin ele geçirilmesine sebebiyet verebilir.

Zararları nelerdir? Veri Denetlenebilirliği, Uygunluğu ve Yasal Düzenlemeler: Bulut Bilişim hizmetlerinin dağıtılmış olarak çalışan küresel hizmetler olduğu düşünüldüğünde, farklı ülkelerden kullanıcılar, farklı iş kültürlerine ve yasal düzenlemelere sahip olarak iş görmektedirler. Bulut Bilişim hizmet sağlayıcılarının farklı ülkelerde ve bölgelerde veri merkezleri bulundurması, bulunduğu ülkedeki yasal düzenlemelere de uyum sağlamasını gerektirebilir. Veri gizliliği ve denetimi konusunda ülkelerin farklı yasal düzenlemelere sahip olması, Bulut Bilişim hizmet sağlayıcılarının hizmetlerini yerine getirirken, farklı yasal düzenlemelere uyum sağlamada sorunlara neden olabilir.

Zararları nelerdir? Hizmet Sağlayıcı Bağımlılığı ve Veri Kilitlenmesi: Bir Bulut Bilişim hizmet sağlayıcısına, depolanan veri ve kullanılan uygulamalar dolayısıyla bağımlı olmak, uygulanan fiyat politikalarına karşı esnek olamamaya, hizmet sağlayıcısının mimarisinde var olabilecek açıklık ve zayıflıklar sonucu oluşabilecek arıza ve saldırılardan dolayı veri kaybına uğramaya sebebiyet verebilir.

Zararları nelerdir? Yönetim Ara yüzü ve Uzaktan Erişim: Bulut Bilişim hizmet sağlayıcıların kullanıcılarının hizmetlerini yönettikleri ara yüzler, internet üzerinden erişilebilir olmaları ve geniş yönetim imkânları barındırmaları sebebiyle, internet tarayıcıların ve uzaktan erişimin zayıflıkları düşünüldüğünde, yüksek güvenlik riski taşımaktadırlar. Uzaktan erişim sırasında, saldırganlar tarafından koklama (“sniffing”), yanıltma (“spoofing”) ve araya girme (“man-in-the-middle”) gibi saldırı yöntemleri kullanarak, iletişimin ve taşınan verinin dinlenmesi, kullanıcı oturumunun elde edilmesi ve kullanıcı şifrelerinin çalınması mümkün olabilmektedir

Zararları nelerdir? Bant Genişliği ve Veri Transferi: Bulut Bilişim’in temelinde yatan ana fikirlerden biri olan, kullanıcıların veri işleme ve saklama faaliyetlerinden arındırılıp, verilerin merkezi bir Bulut içine toplanması ve buradan gerekli işlemlerin yapılabilmesi fikri, uygulamaların giderek daha yoğun veri kullanmaya başlamasıyla, verilerin kullanıcıdan Bulut Bilişim hizmet sağlayıcısına taşınmasında zorluklara sebep olmaktadır

Sonuç olarak;

Küresel bulut bilişim karnesi

Türkiye için risk durumu

Bulut bilişime geçiş planlaması Değerlendirme Bulut stratejisini gözden geçirmek Şimdiki teknik yapıyı gözden geçirmek Tasarım Blueprint hazırlamak Kaynakları ve hedefi tanımlamak Görev tanımını yapmak Kuruluş Pilot uygulama Pilot uygulamanın gözden geçirilip çözüm bulunması Uygulama Geçiş ve uygulama planının revizyonu Veri ile değerlendirme Hazır olunduğunun onayı ve sistem geçişinde son hazırlıklar Sistem geçişi Veri geçişi İşletme ve izleme Ölçümlerin kontrolü ve izlenmesi Dokümantasyon

Bulut bilişime geçiş planlaması Öncelikle Bulut stratejisini belirlemek gerekir. Sonrasında var olan altyapı ve süreçler gözden geçirilir ve değerlendirme yapılır. Tasarım safhasında ise blueprint-proje planı hazırlanır, kaynaklar, süreçler ve hedef netleştirilir, görev tanımları yapılır. Sonrasında pilot uygulama ve uygulama ile süreçlerin gözden geçirilip sorunların çözülmesi gerekir. Geçiş planı son defa gözden geçirilir, veri ile değerlendirmesi yapılır. Sistem geçişi için gerekli son hazırlıklar yapıldıktan sonra, önce sistem geçişi sonra veri geçişi sağlanır. Ama iş burada bitmez.. Sonrasında ölçümler yapılır ve izlenir. Dokümantasyon kesinlikle unutulmamalıdır.

Bulut depolama hizmetlerine en iyi örnekler Dropbox (http://dropbox.com) Google Drive (http://drive.google.com) SkyDrive (https://skydrive.live.com) iCloud (https://cloud.google.com) Yandex.Disk (http://disk.yandex.com) Turkcell Akıllı Bulut (http://turkcellakillibulut.com) TTNET Bulut (http://ttnetbulutu.com) Ubuntu One (https://one.ubuntu.com)

Teşekkürler …