İşsizlik Sigortası Ve Sonuçları İLAYDA GÜLLÜ

Çağdaş toplumlarda emek geliri, bağımlı çalışanların tek geçim kaynağını oluşturur. Bir işte çalışmak, kişinin ekonomik ve sosyal yaşamını sürdürebilmesinin vazgeçilmez koşuludur. İşsizlik ise, çağımızın en önemli sosyo ekonomik sorunlarından birisidir. İşsizliğin hem bireysel hem de toplumsal sorunlara neden olan sonuçları vardır. İşsizliğin geniş boyutlar kazanması ve bu riske karşı belirli bir güvencenin oluşturulamaması ,uzun dönemde parçalanma ve çöküntüyü de beraberin de getirir.

tüm toplumlarda işsizlik ‘’çağın vebası’ ’olarak nitelendirilmektedir ve işsizlik ile mücadele devletlerin ekonomik ve sosyal politikaların ilk gündem maddesini oluşturmaktadır. İfade edilen gerekçelerden dolayı ,hemen bütün hükümetler, hedef olarak işsizliğin olmadığı ya da asgariye düşürüldüğü bir yönetimi en azından programına koyarlar

Bu nedenle işsizlik sigortası çok önemlidir Bu nedenle işsizlik sigortası çok önemlidir. Ancak, bütün toplumu hiçbir şart ve kayıt altında olmaksızın yapılan ‘’işsizlik sigortası ödemesi’’ altından kalkılamaz bir ekonomik yük getirir. Bu nedenle işsizlik sigortası iççin bir takım şartlar öngörülmesi doğaldır. Esasen işsizlik sigortası yetenek ve iradesinde olmasına rağmen işini kendi isteği ve kusuru dışında kaybeden çalışanlara uğradıkları gelir kaybını kısmen ve geçici bir süre için telafi amacı güden ve primlerle desteklenen bir sigorta kolu olarak tanımlanabilir.

İŞSİZLİK SİGORTASI KANUNUN KAPSAMI İşsizlik Sigortası, bir iş yerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusur olmaksızın, işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigorta olarak tanımlanmaktadır.

İşsizlik sigortası ile ilgili düzenlemeler, 25/08/1999 tarih ve 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu ile gerçekleştirilmektedir. Söz konusu kanunda aşağıda belirtildiği üzere bazı tanımlara yer verilmiştir. (İSK, md. 47).

a) Bakanlık: Çalışma Ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nı, b) Kurum: İş ve İşçi Bulma Kurumu Genel Müdürlüğü’nü, c) İşsizlik Sigortası: Bir iş yerinde çalışırken çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusur olmaksızın, işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigortayı,

d) Sigortalı: Bu kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan ve çalıştığı süre içerisinde işsizlik sigortası primi ödeyen kimseye, e) Sigortalı İşsiz: Bu kanun kapsamına giren bir işyerinde bir hizmet akdine dayalı ve sigortalı olarak çalışırken bu kanun ilgili maddelerinde belirtilen nedenlerle işini kaybeden ve kuruma başvurarak çalışmaya hazır olduğunu bildiren kimseyi,

f) İşsizlik Sigortası Primi: İşsizlik sigortasının gerektirdiği her türlü ödeme ile, hizmet giderlerini karşılamak amacıyla bu kanunda belirtilen esas ve usullere göre devlet, işveren ve sigortalı tarafından ödenen primi, g) Fon: İşsizlik sigortası primleriyle bu primlerin değerlendirilmesinden elde edilen, kazanç ve iratların, devlet tarafından yapılacak katkı ve gecikme zammı ve faizler ile diğer her türlü gelir ve kazançların toplandığı ve devlet güvencesinde olan işsizlik sigortası fonunu,

h) İşsizlik ödeneği: Sigortalı işsizlere bu kanunda belirtilen süre ve miktarda yapılan parasal ödemeyi, i) İşveren: Bu kanunun uygulanmasında 46. Maddede belirtilen sigortalıları çalıştıran gerçek veya tüzel kişileri, j) İşveren vekili: İşveren nam ve hesabına işin yönetimi görevini yapan kimseleri, k) İşyeri: Bu kanunun uygulanmasında 46. Maddede belirtilen sigortalıların işlerini yaptıkları yerleri,ifade eder.

İŞSİZLİK HAKKINDA 2 NUMARALI SÖZLEŞME ILO Kabul Tarihi: 29 Ekim 1919 Kanun Tarih ve Sayısı: 16.02.1950 / 5543 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 18.02.1950 / 7346 Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti tarafından 29 Ekim 1919 da Washington’a davet olunan Milletler Cemiyetinin Milletlerarası Çalışma Teşkilatı Genel Konferansı, Washington Toplantısı gündeminin ikinci maddesini teşkil eden “İşsizliği önleme ve onun sonuçlarına bir çare bulma araçlarına müteallik” bazı tekliflerin kabulünü ve Bu tekliflerin Milletlerarası bir sözleşme şeklinde kaleme alınmasını ve kararlaştırıldıktan sonra, Milletlerarası Çalışma Teşkilatı üyeleri tarafından, 28 Haziran 1919 tarihli Versay ve 10 Eylül 1919 tarihli Sen-Jermen Antlaşmalarının çalışmaya ait kısmı hükümleri gereğince onanmak üzere, aşağıdaki Sözleşme tasarısını kabul eder.

MADDE 1 Bu sözleşmeyi onayan her üye, üç ayı geçmemesi gereken, mümkün mertebe kısa fasılalarla, işsizliğe karşı savaşma hususunda alınmış ve alınacak tedbirlere dair her türlü bilgiler dahil, işsizliğe müteallik olarak elde mevcut bütün malumat, istatistik ve saireyi, Milletlerarası Çalışma Bürosuna gönderecektir.Buna imkan bulunduğu her defa , bu malumat, onların taalluk ettiği devreyi takib eden üç ay zarfında gönderilmeleri kabil olacak şekilde toplanılmalıdır. MADDE 2 Bu Sözleşmeyi onayan her üye, merkezi bir makamın kontrölüne tabi bir resmi parasız iş bulma büro sistemi kurulmalıdır. Patron ve işçilerin temsilcilerini de ihtiva eylemesi gereken komiteler tayin edilecek ve bu büroların işlemesine müteallik her hususta mütalaaları alınacaktır. Parasız resmi ve özel iş bulma büroları aynı zamanda mevcut olduğu takdirde, bu büroların işlerinin milli bir plan dahilinde koordine edilmesi için tedbirler alınmalıdır. Türlü milli sistemlerin işleme tarzları, ilgili memleketlerle müteabık kalınmak suretiyle, Milletlerarası Çalışma Bürosu tarafından koordine edilecektir.

MADDE 3 Bu Sözleşmeyi onamış olup da, işsizliğe karşı bir sigorta sistemi kurmuş bulunan Milletlerarası Çalışma Teşkilatı üyeleri, ilgili üyelerle anlaşmak suretiyle, tesbit edilecek şartlar içinde, bu üyelerden birinin uyruğu olan işçilerden kedni toprağı içinde çalışanlara, kendi uyruğu işçilerin aldıkları miktara eşit sigorta ödeneği almak imkanını verecek tedbirler sağlamalıdırlar. MADDE 4 Bu Sözleşmenin 28 Haziran 1919 tarihli Versay ve 10 Eylül 1919 tarihli Sen-Jermen Antlaşmalarının 13 üncü kısmında derpiş edilen şartlar içinde kesin şekilde onanmalarına müteallik belgeler, Milletler Cemiyeti Genel Sekreterliğine gönderilecek ve onun taarafından tescil edilecektir.

MADDE 5 Bu Sözleşmeyi onayan Milletlerarası Çalışma Teşkilatının her üyesi, onu kendi kendisini idare etmeyen sömürgelerine veya hakimiyetlerine tabi, yahut himayeleri altındaki memleketlere, aşağıdaki ihtirazı kayıtlarla uygulamayı taahhüt eder. Sözleşme hükümleri ,mahalli şartlar yüzünden uygulanamaz halde bulunmalıdır.Sözleşmeyi mahalli şartlara uydurmak için lüzumlu olan değişiklikler bu Sözleşmede yapılabilmelidir. Her üye kendi kendini tamamen idare etmeyen sömürgeleri veya hakimiyetlerine tabi, yahut himayeleri altındaki memleketler hakkındaki kararını Milletlerarası Çalışma Bürosuna bildirmelidir.

MADDE 6 Milletlerarası Çalışma Teşkilatının üç üyesinin onama belgeleri Sekreterlikte tescil edilmesi akabinde, Milletler Cemiyeti Genel Sekreteri keyfiyeti, Milletlerarası Çalışma Teşkilatının bütün üyelerine tebliğ edecektir. MADDE 7 Bu Sözleşme, Milletler Cemiyeti Genel Sekreteri tarafından bu tebliğin yapıldığı tarihte yürürlüğe girecektir. Sözleşme, ancak onama belgelerini Sekreterlikte tescil ettiren üyeleri bağlayacaktır. Daha sonra; bu Sözleşme, diğer herhangi bir üye hakkında bu üyenin onama belgesi Sekreterlikte tescil edildiği tarihte yürürlüğe girecektir. MADDE 8 Bu Sözleşmeyi onayan her üye, onun hükümlerini en geç, 1 Temmuz 1921 de uygulamayı ve bu hükümlerin fiil alanına geçmesi için gerekli tedbirleri almayı taahhüt eder. MADDE 9 Bu Sözleşmeyi onayan her üye, onun ilk yürürlüğe giriş tarihinden itibaren on yıl geçtikten sonra, Milletler Cemiyeti Genel Sekreterliğine göndereceği ve bu sekreterliğin tescil edeceği bir ihbarname ile feshedilebilir. Fesih, Sekreterlikte tescilinden ancak bir yıl sonra muteber olur. MADDE 10 Milletlerarası Çalışma Bürosu Yönetim Kurulunun, en az her on yılda bir defa. Bu Sözleşmenin uygulanma durumu hakkında Genel Konferansa bir rapor vermesi ve Sözleşmenin yeniden gözden geçirilmesi veya tadili meselesinin konferans gündemine alınıp alınmaması gerektiği hususunda bir karar alması lazımdır. MADDE 11 Bu Sözleşmenin Fransızca ve İngilizce metinlerinin her ikisi muteber olacaktır.

İşsizlik sigortasının amacı; işsizlik sigortasına ilişkin kuralları ve uygulama esaslarını düzenlemek ve bu kanunda öngörülen hizmetlerin verilmesinin sağlamaktır. İSK‘nu 5510 sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunun 4/a bendi ile ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışan sigortalıları ,4857 sayılı kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışanlardan 5510 sayılı kanunun 52.maddesinin birinci fıkrası kapsamında işsizlik sigortası primi ödeyen isteğe bağlı sigortalılar ile aynı kanunun ek 6. Maddesi (bazı kısmi süreli çalışanlar) kapsamında ki sigortalıları ve 506 sayılı sosyal sigortalar kanunun geçici 20.maddesinde açıklanan sandıklara tabi olanları kapsar.

5510 sayılı kanunun; 4/b ve 4/c bentleri, ikinci fıkrası kapsamında olanlardan bir hizmet akdine dayalı olarak çalışmayanlar ve üçüncü fıkrası,5.(bazı sigorta kollarının uygulanacağı sigortalılar) 6.(sigortalı sayılmayanlar) ve geçici 13.(iş kaybı tazminatı alanlar) maddeleri kapsamında olanlar 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun Geçici 20.Maddesi Kapsamında Olmakla Birlikte Memur Veya 1990 Tarihli Ve 399 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye Tabi Sözleşmeli Statüde Bulunanlar 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu, 926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu, 3269 Sayılı Uzman Erbaş Kanunu,

3466 Sayılı Uzman Jandarma Kanunu, 2802 Sayılı Hâkimler Ve Savcılar Kanunu, 2547 Sayılı Yüksek Öğretim Kanunu, 2914 Sayılı Yüksek Öğretim Personel Kanunu, 233 ve 399 sayılı kanun hükmünde kararnameler ile 190 sayılı kanun hükmünde kararnameye tabi kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilat kanunundaki hükümlerine göre sözleşmeli personel statüsünde çalışanlar ile 657 sayılı devlet memurları kanuna göre geçici personel statüsünde çalıştırılanlar bu kanun kapsamına dahil değildir.

İşsizlik sigortası primlerin toplanmasından sosyal sigortalar kurumu, diğer her türlü hizmet ve işlerin yapılmasından iş ve işçi bulma kurumu genel müdürlüğü görevli, yetkili ve sorumludur. Bu amaçla, iş ve işçi bulma kurumu bünyesinde; işsizlik sigortası fonuna aktarılan işçi, işveren ve devlet katkılarının yönetim kurulu kararları çerçevesinde değerlendirilmesine ilişkin işlemleri yürütmek, primlerin kişi bazında kaydını tutmak, işsizlik ödeneği ödenmesine ilişkin her türlü işlemleri yapmak, sigorta primlerinin sosyal güvenlik kurumuna yatırılmasını sağlamak, işsizlere yönelik mesleki eğitim tedbirleri ile ilgili işlemleri yapmak ve bu kanunun uygulanması ile ilgili olarak kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere işsizlik sigortası daire başkanlığı kurulmuştur.

İŞSİZLİK SİGORTASINDAN YARARLANMA ŞARTLARI İşsizlik Sigortasından Yararlanma Koşulları İşsizlik sigortasından yararlanabilmek için yasanın aradığı üç temel koşul bulunmaktadır. Bunlardan birincisi çalışan kişinin, iş ilişkisinin sona ermesinin yasanın belirttiği kriterleri içermesi, ikincisi sigorta ödeneğinden yararlanabilmek için şartların tamamlanmış olması, üçüncü olarak da kuruma şahsen başvuru yapma zorunluluğudur.

a. Hizmet Sözleşmesinin Sona Erme Şekli Hizmet akitleri, ihbar önellerine uygun olarak işveren tarafından feshedilenler, Hizmet akitleri; sağlık sebepleri, işverenin kanunda belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan davranışları ve işçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler nedeniyle bizzat kendileri tarafından feshedilen sigortalı işçiler, Sağlık sebepleri veya işyerinde işçiyi bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan bir zorlayıcı sebebin ortaya çıkması halinde işveren tarafından hizmet akdi feshedilenler, Belirli süreli hizmet akdi ile çalışmakta olup da sürenin bitiminde işsiz kalanlar, İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olanlar, Özelleştirme nedeniyle hizmet akdi sona erenler, işsizlik ödeneğine hak kazanırlar.

b. Çalışma ve Prim Ödeme İşsizlik sigortasından ödenek almaya hak kazanabilmede hizmet sözleşmesinin sadece belirtilen esaslara göre sona ermesi yeterli değildir. Sözleşmenin sona erdirilmesindeki koşul ile birlikte, belirli bir süre çalışmış olma ve prim ödemiş bulunmak koşulunun da aynı zamanda gerçekleşmesi gerekmektedir. (Md. 51). Bu hükme göre de hizmet sözleşmelerinin sona ermesinde önceki son üç yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş olmak ve işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek çalışmışlık koşulunun da yerine getirilmesi zorunlu olmaktadır.

c. Kuruma Şahsen Başvuru Yapma İş ilişkisi belirtilen şekle göre son bulmuş işçinin işvereni, durumu 15 gün içinde Türkiye İş Kurumu’na bildirecektir. Ayrıca İşsizlik ödeneğine hak kazananların, bu ödenekten faydalanmak üzere İşten Ayrılma Bildirgesi ile birlikte hizmet akdinin feshedildiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içinde, Türkiye İş Kurumu'nun en yakın ünitesine başvurmaları gerekmektedir. İşçinin başvurusu sırasında yeni bir iş almaya hazır olduğunu da bildirmesi zorunludur. Bu sürenin geçirilmesi (mücbir sebepler dışında) hak kaybına yol açmaz ise de işsizlik sigortası yardımı yapılacak süre gecikme süresi kadar kısalır (Md.48).

İŞSİZLİK SİGORTASI YARDIMLARI 4447 Sayılı Kanuna göre, sigortalı işsizlere kurumca şu ödemeler ve yardımlar sağlanır: a) İşsizlik ödeneği verilmesi, b) 5510 Sayılı kanun gereği sigorta primlerinin ödenmesi, c) Yeni bir iş bulma, d) Meslek geliştirme, meslek edindirme ve yetiştirme eğitimi (Mad 48)

İşsizlik Ödeneği 4447 sayılı Kanuna göre işsizlik sigortasının işsize sağladığı en önemli yardım, işsiz kaldığı dönemde belli bir süre işsizlik ödeneği ödenmesidir. Ancak, kişinin işsizlik sigortası ödeneği almaya hak kazanabilmesi için bazı şartları yerine getirmesi gerekir.

İşsizlik Ödeneğini Hak etme Koşulları Çalışanların 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun 51. maddesine göre işsizlik ödeneğini hak edebilmeleri için aşağıdaki koşulların sağlanmış olması gerekir: • Hizmet akdinin İşsizlik Sigortası Kanunun 51.maddesinde belirtilen hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olması, • Hizmet akdinin sona erdiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde İŞKUR’a şahsen başvurması, • Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son üç yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması, • İşten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olması gerekmektedir.

İşsizlik Sigortası Kanunun 51 İşsizlik Sigortası Kanunun 51. maddesine göre kendi istek ve kusurları dışında işsiz kalanlardan; • 25/8/1971 tarihli ve 1475 sayılı İş Kanununun 13 üncü maddesi veya 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanununun 16 ncı maddesi ya da 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen bildirim önellerine uygun olarak hizmet akdi işveren tarafından sona erdirilmiş olanlar,

• Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 16 ncı maddesinin (I), (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (II) ve (III) numaralı bentlerine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 7 nci maddesi ile 11 inci maddesinin birinci fıkrasına göre sigortalı tarafından feshedilmiş olanlar,

• Hizmet akdi, süresi belli olsun veya olmasın sürenin bitiminden önce veya bildirim önelini beklemeksizin 1475 sayılı İş Kanununun 17 nci maddesinin (I) ve (III) numaralı bentlerine veya 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (III) numaralı bendine veya 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasına göre işveren tarafından feshedilmiş olanlar,

• Hizmet akdinin belirli süreli olması halinde, bu sürenin bitimi nedeniyle işsiz kalmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 7 nci maddesinin (II) numaralı bendinde belirtilen hizmet akdinin belirli bir sefer için yapılmış olması nedeniyle sefer sonunda işsiz kalanlar,

  Burada belirtilen 1475 sayılı İş Kanununun 13.maddesi 4857 sayılı Kanunun 17.maddesi olarak, 1475 sayılı İş Kanununun 16.maddesi 4857 sayılı Kanunun 24.maddesi olarak, 1475 sayılı İş Kanununun 17.maddesinin I ve III. bentleri 4857 sayılı Kanunun 25.maddesinin I, III ve IV. bentleri olarak değerlendirilmelidir.

• İşyerinin el değiştirmesi veya başkasına geçmesi, kapanması veya kapatılması, işin veya işyerinin niteliğinin değişmesi nedenleriyle işten çıkarılmış olmak, 854 sayılı Deniz İş Kanununun 14 üncü maddesinin (IV) numaralı bendindeki nedenlerle işsiz kalanlar,

• 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamalarının Düzenlenmesine ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işsiz kalanlar, işsizlik ödeneğine hak kazanırlar.

İşsizlik ödeneğini hak edebilmek için işsizin işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödemesi esas olmakla birlikte, bazı durumların ortaya çıkması son 120 günde kesinti kabul edilmez. Hizmet akitleri 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun51.maddesi kapsamında sona eren işsizin, hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün içinde, hizmet akdi devam etmekle birlikte;

1- Hastalık, 2- Grev, 3- Ücretsiz izin, 4- Lokavt, 5- Disiplin cezası 6- Genel hayatı etkileyen olaylar, 7- Gözaltına alınma, 8- Ekonomik kriz, 9- Hükümlülükle sonuçlanmayan tutukluluk hali, 10- Doğal afetler, 11- Kısmi istihdam,

nedenleriyle işyerinde faaliyetin durdurulması veya işe ara verilmesi halinde, son 120 günün hesabında prim yatırılmayan bu süreler kesinti sayılmaz. Prim yatırılmayan süreler için Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) kayıtları esas alınır, ayrıca belge istenmez.

Hizmet akdinin askıya alınması hali ile 4857 sayılı İş Kanunun 21 inci maddesi kapsamında işe iade mahkeme kararının 4 aydan uzun sürmesi durumunda 4 ayı aşan süre ücretsiz izin olarak değerlendirilir.

İşsizlik Ödeneğinin Miktarı ve Süresi Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının % 40’ı olarak hesaplanacak ve bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39. maddesine göre on altı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının % 80’ini geçemeyecektir.

İşsizlik ödeneğinden yararlanma süreleri 4447 sayılı Kanunun 50 İşsizlik ödeneğinden yararlanma süreleri 4447 sayılı Kanunun 50.maddesinde belirtilmektedir. Buna göre hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan, son üç yıl içinde; a) 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün, b) 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün, c) 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği verilir.

İşsizlik ödeneği damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaz. İşsizlik ödeneği, nafaka borçları dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemez.

Sigortalı, işsizlik ödeneğinden yararlanma süresini doldurmadan tekrar işe girer ve işsizlik sigortası ödeneğinden faydalanmak için 4447 sayılı Kanunun öngördüğü şartları yerine getiremeden yeniden işsiz kalırsa, daha önce hak ettiği işsizlik ödeneği süresini dolduruncaya kadar bu haktan yararlanmaya devam eder. Ancak, Kanunun öngördüğü şartları yerine getirmek suretiyle tekrar işsiz kalınması halinde ise, sadece bu yeni hak sahipliğinden doğan süre kadar işsizlik ödeneği ödenir. İşsizlik ödeneği alırken hastalanan ve istirahatli kılınan sigortalının işsizlik ödeneği kesilecektir. Bu durum, işsizlik ödeneği alırken işsizin her an iş almaya hazır olması gerekliliğinin doğal bir sonucudur.

İş kaybı tazminatı ile işsizlik ödeneğini birlikte almaya hak kazananlara öncelikle iş kaybı tazminatı ödenecektir. İş kaybı tazminatı almak üzere yapılan başvurular aynı zamanda işsizlik ödeneği talep başvurusu yerine de geçecektir. İş kaybı tazminatı ödeme süresi bittiği halde bir işe yerleştirilemeyenlere, iş kaybı tazminatı alınan süreler mahsup edilmek şartıyla kalan süre için işsizlik ödeneği ödenecektir. İşsizlik ödeneği ödenirken geçen sürede ilgililer adına sadece hastalık ve analık sigortası primleri yatırıldığı için, söz konusu dönem emeklilik yönünden hizmetten sayılmamaktadır

Hastalık ve Analık Sigortası Primlerinin Ödenmesi İşsizlik sigortası kapsamında verilen hizmetlerden biri de işsizlik ödeneği alan kişinin hastalık ve analık sigortası primlerinin İŞKUR tarafından ödenmesidir.Sigortalı işsizin, hastalık ve analık sigortalarına ait primleri İŞKUR tarafından ilk altı ay için ödenmesi gereken toplam prim tutarı olan % 12’nin 2/3’ü oranında yani % 8, takip eden aylarda ise tam olarak, işsizlik sigortası fonundan Sosyal Sigortalar Kurumuna, özel sigorta sandıkları kapsamındaki sigortalılar için de ilgili sandıklarına aktarılır. Bu primler, sigorta primlerinin hesabında esas alınan alt kazanç sınırı üzerinden hesaplanır.

İşsizlik sigortasının verildiği süre içinde ödenmesi gereken geçici iş göremezlik ödeneğinin miktarı işsizlik ödeneği miktarından fazla olamaz. Geçici iş göremezlik ödeneğinin ödendiği dönemde, hastalık ve analık sigortalarına ait primlerle işsizlik sigortası primleri ödenmez.

Yeni Bir İş Bulma İşsizlik sigortası kapsamında yapılan en önemli hizmetlerden biri de işsizlik ödeneği alan kişinin yeni bir işe yerleştirilebilmesidir. Zira, iş bulma faaliyeti işsizlik sigortasının en önemli özelliklerinden biridir. 4447 sayılı Kanunu’nun 48. maddesine göre, İŞKUR işsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlere, mesleklerine uygun ve son yaptıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın bir iş bulunması hususunda çalışmalar yapar. Ayrıca, İŞKUR tarafından sigortalı işsizlere ilin işgücü piyasası, istihdam olanakları ve meslekler hakkında iş ve meslek danışmanlığı hizmeti verilerek, iş bulmalarına yardımcı olunmaktadır. İşsizlik sigortası her ne kadar işsizliği önlemeye yönelik bir önlem olmayıp işsizliğin olumsuz etkilerini hafifletmeye yönelik bir sigorta programı ise de, işsizliğin önlenmesine yönelik politikalardan tamamen bağımsız değildir. Bununla birlikte, işsizlik ödeneğinden yararlanan sigortalıların bir an önce işe yerleştirilmelerinin işsizlik sigortasının yükünü de hafifleteceği gözden kaçırılmamalıdır

Meslek Geliştirme, Edindirme ve Yetiştirme Eğitimi İŞKUR işsizlik ödeneği almaya hak kazanan işsizlerin en kısa sürede yeniden istihdam edilmelerini sağlamak için kendilerine iş bulunamayanlara meslek geliştirme,edindirme ve yetiştirme eğitimi verecektir. Meslek eğitimine ilişkin usul ve esaslar, 23 Aralık 2000 tarih ve 24269 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “İşsizlik Ödeneği Alan Sigortalı İşsizlerin Meslek Geliştirme, Değiştirme ve Edindirme Eğitimi Yönetmeliği”ile belirlenmiştir.

Söz konusu yönetmeliğe göre, mesleklerine uygun ve son yaptıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın bir işe yerleştirilemeyen sigortalı işsizlere, işgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu mesleklerde, meslek edindirme, değiştirme ve yetiştirme eğitimi verilmektedir. Böylece, sigortalı işsizler bu mesleklerde yetiştirilerek bunların işe yerleştirilmesi, iş bulmalarının kolaylaştırılması ve kendi işlerini kurmaları sağlanmaktadır.

Ayrıca, işsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlere İŞKUR tarafından Danışmanlık hizmeti de verilmektedir. Bu danışmanlık hizmetleri ile sigortalı işsizlerin meslek becerilerinin, ilgilerinin ve kişilik özelliklerinin saptanması amaçlanmaktadır. Bu sayede, sigortalı işsizlerin kendilerine en uygun mesleki eğitim alternatiflerine yönlendirilmeleri, sahip oldukları meslek becerilerini geliştirmeleri ve yeni beceriler kazanmaları mümkün olmaktadır.

İşsizlik Sigortası Fonu İşsizlik Sigortası Fonu 4447 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre “İşsizlik sigortası kanununun gerektirdiği görev ve hizmetler için malî kaynak sağlamak, piyasa şartlarında kaynakları değerlendirmek, kanunun öngördüğü ödemelerde bulunmak üzere İşsizlik Sigortası Fonu kurulmuştur. Fon, Türkiye İş Kurumu Yönetim Kurulunun kararları çerçevesinde işletilir ve yönetilir.” Fon kaynaklarının değerlendirilmesine ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle düzenlenmiştir.

İşsizlik Sigortası Fonundan, 4447 sayılı kanuna göre, işsizlik ödeneği, sağlık güvencesinin devamlılığı, yeni bir iş bulma, meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi ile ücret garanti ve kısa çalışma ödemelerine ilişkin hizmetler sunulmaktadır.

İşsizlik Sigortası Fonu Gelir ve Giderlerinin Genel Görünümü İşsizlik sigortası fonunun gelirleri, işsizlik sigortası primlerinden, bu primlerin değerlendirilmesinden elde edilen kazanç ve iratlardan, fonun açık vermesi durumunda Devletçe sağlanacak katkılardan, işsizlik sigortası kanununca sigortalı ve işverenlerden alınacak ceza, gecikme zammı ve faizlerden, diğer gelir ve kazançlar ile bağışlardan; giderleri ise, sigortalı işsizlere verilen ödeneklerden, 5510 sayılı Kanun gereği ödenecek sigorta primlerinden, işsizlik sigortası hizmetlerinin yerine getirilebilmesi için Türkiye iş Kurumu tarafından yapılan giderler ile hizmet binası kiralanması, hizmet satın alınması, bilgisayar, bilgisayar yazılım ve donanımı alım giderlerinden ve istihdama yönelik teşvikler için yapılan giderlerden oluşur.