Lİderlİk * Liderlik, belirli şartlar altında kişisel ve grup amaçlarını gerçekleştirmek üzere, bir kimsenin başkalarının faaliyetlerini etkilemesi ve yönlendirmesi sürecidir. *Lider ise, başkalarını belirli bir amaç doğrultusunda davranmaya sevk eden kişidir.

Lİder ve Yönetİcİ ArasIndakİ Farklar Lider ve yönetici kavramları eş anlamlı değildir. Liderlik rolü olmayan yöneticiler olduğu gibi, yöneticilik rolü olmayan liderler de bulunmaktadır. Ancak ideal olan liderlik niteliklerine sahip olmaları ve önderlerin yaptıkları işleri yapmalarıdır.

Lİder ve yönetİcİ arasIndakİ farklar Lider gücünü kişileri etkilemelerinden ve kişisel ilişkilerinden alır; yönetici gücünü bulunduğu makamın gücüne güvenerek alır. Lider başarı için insanlara dayanır; yönetici başarı için sisteme dayanır. Lider doğru işleri yapar; yönetici işleri doğru yapar. Lider bir örgütün her kısmında bulunabilir; yönetici örgütün genellikle üst kademelerinde bulunur.

Lider kendi tasarlamış olduğu hedeflerle örgütü daha iyi duruma götürür; yönetici örgüt tarafından belirlenmiş olan hedeflere ulaşmak için çaba sarf eder. Lider insanlara güvenir; yönetici denetime güvenir. Lider değişiklik yapmaya, riske atılmaya eğilimlidir; yönetici ise dikkatli hareket eder, kesin olmayandan çekinir. Lider güven verir; yönetici kontrole güvenir.

*Lider ne ve niçin diye sorar; yönetici nasıl ve ne zaman diye sorar. *Lider mevcut durumu sorgular; yönetici mevcut durumu kabul eder. *Liderin geniş bir perspektifi vardır; yönetici dar görüşlüdür.

Lİderde BulunmasI Gereken Özellİkler Lider bir grubu belli amaçlar etrafında toplayabilen, bu amaçlar için onları etkileme, harekete geçirme yetenek ve bilgilerine sahip kişidir. Lider başkalarını etkileyebilen, nereye, nasıl gidileceğini gösteren, hedef koyan yani yol gösteren rehber bir kişidir. Aynı zamanda lider birlikte olduğu kişilerin istek ve ihtiyaçlarını zamanında sezinleyip bunları örgütleyen yaratıcı kişidir.

Bİr lİderde aranan özellİkler Bir vizyonu benimsemek ve bunu çalışanlarıyla paylaşmak, Değişikliğe açık olmak, yeni projeleri yönetebilmek, Müşteri ihtiyaçlarına yönelik çalışabilmek, motive edebilmek, Doğru ekip oluşturmak ve ekipleri desteklemek, Bilgiyi paylaşmak, Sorun çözmek ve karar vermek,

Özgüven sahibi olmak, Merak ve meydan okumak, Başarı için deneyim, Kültürel bilinç, Politik bilinç, Zeka, İşbirliği ve dayanışma.

HEMşİRELİKTE LİDERLİK Hemşirelikte liderlik, hemşirenin sağlam ya da hasta bireye hemşirelik bakımını uygularken belirli amaçlara ulaşabilmek için diğer hemşireleri ve ekip üyelerini etkilediği süreç olarak tanımlanabilir.

Lider hemşire, sağlık sektöründe değişik hizmet disiplinlerinden katılımcıların faaliyetlerini bütünleştirmeli,çok yönlü ilişkilerin kurulmasının gerektirdiğinin farkında olmalıdır. Lider hemşire; var olan ve potansiyel iş birlikçileri belirleme, değişik koşullarda ve farklı ortamlarda çalışanlar arasında paylaşabilecek bir vizyon oluşturmalı.

Amerikan Hemşire Okulları Derneği (AACN)’nin yaptığı çalışmalar sonucunda hemşirelerin yöneticilikte etkin olması için şu özellikleri göstermesi gerektiği ortaya çıkmıştır; İş birliğini kolaylaştırıcı yöneticilik becerilerini kullanabilmek Kurumun sağlık bakım sisteminde hemşireliğe ilişkin görüş geliştirebilmek Problem çözmede analitik yaklaşımı, iletişim becerilerini kullanabilmek, geliştirebilmek

Kaliteli sağlık bakımı için risk alabilmek, Toplumda hizmet alanları desteklemek, Problem tanımında ve çözümünde yaratıcılığı gösterebilmek, Değişimi kabul etmek ve etkili bir şekilde kullanmak,

Kaynak kullanımında etkili ve sağlam kararlar verebilmek, Bilgi ve iletişim teknolojisini kullanarak bütüncül düşünebilmek, Toplum önünde etkili konuşabilmek.

YÖNETİMDE GÜÇ OTORİTE ve ETKİLEME Yönetim, yöneticinin güç kullanımıyla ilgilidir. Yöneticinin bulunduğu pozisyon yöneticiyi otorite ile donatmış olabilir. Ancak önemli olan otorite ile donatılmış olmak kadar bunu kullanabilmektir. Otoriteyi kullanabilmek kişileri etkilemek ile mümkündür. Etkileme olayında ise, yöneticinin sahip olduğu otorite kadar, belki ondan daha da fazla olarak diğer güç kaynakları önemli bir rol oynamaktadır.

GÜÇ Güç, bir kimsenin başkalarını, kendi istediği yönde davranışa sevk edebilme yeteneğidir. Güç, sosyal ilişkilerle ilgili bir özellik olduğu için, bir kişi ancak başkaları ile ilişki halinde iken güç sahibi olabilir. Örneğin, “Ayşe güçlüdür” demek için Ayşe‟nin kimleri (güç alanı), hangi konularda (güç konusu) ve nasıl (güç kaynağı) etkilediğinin de belirtilmesi gerekir.

Güç Kaynakları Yasal Güç Yasal güç, belirli bir makamın sağladığı yetkilerin kullanılmasından doğar. Yasal güce sahip olmak bir yöneticiyi lider kılmamaktadır. Zorlayıcı Güç Zorlayıcı güç, bireylerin istenilen yönde davranmaları için kullanılan maddi ve manevi zorlama ve korkutmaları içine alır. Bu güç, fiziksel güç kullanımı, işe son verme, rütbe indirme vb. cezalandırmaya ilişkin davranışlara kadar değişik zorlama ve korkutmaları içermektedir.

Ödüllendirme Gücü Zorlayıcı gücün tersi olan ödüllendirme gücü, en önemli fakat en az kullanılan güç kaynaklarından biridir. Ödüllendirme ücret artışı, terfi, daha fazla sorumluluk verme, övgü, takdir vb. şekilde olabilir. Benzeşim Gücü ve Karizmatik Güç Benzeşim ve karizmatik güç kaynağı doğrudan yöneticinin kişiliği ile ilgilidir. Liderin astlar için etkileyici olması, astların lidere benzeme isteği, lider tarafından daha kolay etkilenmelerini sağlamaktadır. Karizma çekiciliği ifade eder. Grup içinde bazı kişiler kendi kişilik özellikleri (görünüşü, konuşması, sesi vb.) nedeni ile diğer insanlar üzerinde çekici etki yapabilir, diğerlerini etkileyebilir.

Uzmanlık Gücü Uzmanlık gücü, belirli alanda uzmanlık sahibi olanların bilgilerini diğerlerinin davranışlarını etkilemek amacıyla kullanmalarını ifade eder. Bir yönetici veya lider astları tarafından bilgili veya deneyimli olarak algılanıyorsa, onun astlarını etkilemesi kolay olur. Örneğin bir liderin izleyenlerin sorunlarını çözebiliyor, yanıt verebiliyor, onlar için bir bilgi kaynağı oluyor ise astlarını etkileme imkânı bulacaktır.

OTORİTE Otorite kişiye kurum tarafından verilen karar verme ve astlarının davranışlarını belirleme hakkıdır. Otorite bir güç kullanım şeklidir. Güç, otoriteyi de kapsayan daha geniş bir kavramdır. ETKİLEME Etkileme, bir kişinin davranışları ile (öneri, istek, arzu, talimat veya emir) başka bir kişinin davranışlarını istendik yönde değiştirdiği sürecin adıdır. Etkileme sürecinin merkezinde, birinin bir başkasının üzerinde yaptığı etki yatar. Liderler izleyenlerini bir amaç doğrultusunda yönlendirmek istiyorsa onlarla sürekli ilişki ve karşılıklı etkileşim içinde bulunarak onları etkileyebilmelidir