Bölümün Amacı Bu bölümün amacı, örgütlerin peşinde koştukları hedeflerin türlerini ve yöneticilerin bu hedeflere ulaşmak için kullandıkları rekabetçi stratejilerin bazılarını anlamanıza yardımcı olmaktır. Bu bölümde, stratejik yönetime genel olarak bakacak, stratejik eylemin belirlenmesinde kullanılan iki önemli çerçeveyi inceleyecek ve stratejilerin örgüt tasarımını nasıl etkilediğini göreceğiz. Ayrıca örgütsel faaliyetlerin etkililiğini ölçmek için en çok kullanılan yaklaşımlar da bu bölümde ele alınacaktır.

ÖRGÜTSEL TASARIMDA STRATEJİK YÖNELİMİN ROLÜ Örgütsel hedef, örgütün ulaşmaya çalıştığı, istenilen bir durumu ifade eder. Hedef, örgütsel çabaların yöneltildiği sonucu ya da uç noktayı gösterir. Hedeflerin ve stratejinin seçimi örgütün nasıl tasarlanması gerektiğini etkiler.

ŞEKİL 3.1 Örgütte Tepe Yönetiminin Rolü: Yönelim, Tasarım ve Etkililik

ÖRGÜTSEL AMAÇ Stratejik Niyet Operasyonel Hedefler Hedeflerin Önemi Bu bölümde işleyeceğimiz alt başlıklar: Stratejik Niyet Operasyonel Hedefler Hedeflerin Önemi

Stratejik Niyet Örgütte her biri farklı fonksiyonu olan çok çeşitli hedefler olabilir. Fakat başarılı olabilmek için örgütsel hedef ve stratejilerin stratejik niyete odaklı olması gerekir. Stratejik niyet örgütün enerji ve kaynaklarının odaklanmış, birleştirici ve çekici bir üst amaca yönlendirilmesi demektir.

Operasyonel Hedefler Operasyonel hedefler, örgütün şu anda ne yapmaya çalıştığını açıklar ve mevcut faaliyetleriyle hangi çıktıları elde etmeye çalıştığını belirler.

Tipik operasyonel hedefler; Performans Kaynak temini Pazar Çalışan gelişimi Üretkenlik Yenilik Değişim hedefleri

Hedeflerin Önemi Hedef Türleri Hedeflerin Amacı Kurumsal hedefler, misyon: Operasyonel hedefler: Hedeflerin Amacı Meşruiyet Çalışan yönelimi ve motivasyonu Karar rehberi Performans standardı

STRATEJİ VE TASARIM SEÇİMİ İÇİN BİR ÇERÇEVE Strateji, örgütün rekabetçi bir çevreyle etkileşim hâlinde hedeflerini başarması için sahip olduğu plandır. Bazı yöneticiler, hedefler ve stratejilerin aynı olduğunu düşünürler. Fakat bize göre, hedefler örgütün gitmek istediği yeri, stratejiler ise örgütün oraya nasıl gideceğini tanımlar.

Porter’ın Rekabetçi Kuvvetler Modeli ve Stratejileri ŞEKİL 3.4 Porter’ın Rekabetçi Stratejileri

Miles ve Snow’un Strateji Tipolojisi Örgütler, içsel özellikleri, stratejileri ve dış çevreleri arasında uyum sağlamak için çabalarlar. Bunun için dört strateji geliştirilebilir: Öncü Savunmacı Analizci Tepkici

Stratejiler Örgüt Tasarımını Nasıl Etkiler? Strateji seçimi örgütün içsel karakteristiğini etkilemektedir. Örgütsel tasarımın özellikleri işletmenin rekabetçi yaklaşımını desteklemelidir.

Örgüt Tasarımını Etkileyen Diğer Faktörler

ÖRGÜTSEL ETKİLİLİĞİN DEĞERLENDİRİLMESİ Örgütsel etkililiği anlamada ilk adım, farklı koşullara uyum sağlama kavramıyla birlikte örgütün hedeflerini ve stratejilerini anlamaktan geçer. Örgütün hedefleri, onun varlık sebebini ve gerçekleştirmek istediklerini yansıtır. Bu bölümün bundan sonraki birkaç alt bölümü örgütsel etkililik ve bu etkililiğin nasıl ölçüleceğini araştıracaktır.

GELENEKSEL ETKİLİLİK YAKLAŞIMLARI ŞEKİL 3.7 Örgütsel Etkililiğin Ölçülmesine Yönelik Geleneksel Yaklaşımlar Dış Çevre Örgüt İçsel faaliyet ve süreçler Ürün ve hizmet çıktıları Kaynaklar girdiler Kaynak temelli yaklaşım İç-iş süreçleri yaklaşımı Hedef yaklaşımı

Hedef Göstergeleri Etkililiğin ölçülmesinde hedef yaklaşımı örgütün çıktı hedeflerinin oluşturulmasından ve bunların ne kadarının başarıldığının tespit edilmesinden oluşur.

Kaynak Temelli Göstergeler Kaynak temelli bakış açısından, örgütsel etkililik örgütün mutlak veya göreli olarak kıt ve değerli kaynakları elde etme, başarılı bir şekilde bir araya getirme ve yönetme kabiliyeti olarak tanımlanır.

İş Süreçleri Göstergeleri İş süreçleri yaklaşımında, etkililik örgütün sağlıklı işleyişi ve verimliliğiyle ölçülür. Etkili bir örgüt pürüzsüz, akıcı süreçlere sahiptir. Çalışanlar mutlu ve tatmin olmuştur.

ETKİLİLİĞE KURUMSAL KARNE YAKLAŞIMI Kurumsal karne işletmenin başarısında kritik öneme sahip olan geleneksel finansal göstergelerle operasyonel göstergeleri dengeleyerek, etkililiğin birçok boyutunu tek bir çerçeve içinde bir araya getirmektedir.

Finansal Müşteriler İş Süreçleri Hedefler Strateji Misyon Genel Etkililik Kriterleri: Faaliyetlerimiz daha iyi bir performansa ne kadar olumlu katkıda bulunuyor? Örnek ölçüler: kâr, yatırımın geri dönüşü Etkililik Kriterleri: Çalışma süreçlerimiz müşterilerimize ve pay sahiplerine ne kadar olumlu değer katıyor? Örnek ölçüler: sipariş oranı ikmali sipariş başına maliyet Etkililik Kriterleri: Ne kadar iyi öğreniyoruz, değişiyoruz ve gelişiyoruz? Örnek ölçüler: sürekli süreç geliştirme, çalışan devamlılığı Etkililik Kriterleri: Müşterilerimize nasıl daha iyi hizmet verebiliriz? Örnek ölçüler: müşteri tatmini, müşteri sadakati Finansal Müşteriler İş Süreçleri Öğrenme ve Büyüme

KONUNUN ESASLARI Bu bölümde kitap içeriğinde yer alan tüm esaslardan sadece 2 tanesine yer verilmiştir. Stratejik niyetle ilişkili diğer iki unsur da rekabet üstünlüğü ve temel yetkinliktir. Rekabet üstünlüğü, örgütü diğerlerinden farklı kılan özel bir avantaja sahip olması anlamına gelir. Temel yetkinlik ise örgütün rakiplerine kıyasla çok daha iyi yaptığı şeyi ifade eder. Yöneticiler rekabetçi fırsatları kollar ve temel yetkinlikleri üzerine dayanan stratejiler geliştirirler.

Stratejiler belirlenmiş hedefleri gerçekleştirmek için bir dizi tekniği barındırır. Strateji oluşturmada kullanılan iki model Porter’ın rekabetçi güçler ve stratejiler modeli ile Miles ve Snow’un strateji tipolojisidir. Örgütsel tasarımın işletmenin rekabetçi yaklaşımına uygun olması ve örgütün etkililiğine katkı sağlayacak şekilde yapılması gereklidir.