KENTSEL SİYASET-2

Kentsel Siyaset-4 Doç.Dr. Ahmet MUTLU

Yerel demokrasi ne demektir? Araştırma Soruları Yerel demokrasi ne demektir? Yerel demokrasinin tarihsel kökenleri nasıldır? Yerel demokrasi ile ulusal nitelikli demokrasi arasında nasıl bir ilişki vardır? Yerel demokrasinin etkinliği ile yerel hizmetler ve yerel siyaset arasındaki ilişki nasıldır?

YEREL DEMOKRASİ NEDİR? Demos (halk); kratos (iktidar) “halkın yönetimi”, “gücün halkta olduğu” veya “gücün, doğrudan/yarı doğrudan şekilde halk tarafından kullanıldığı yönetim şeklidir. Yerel demokrasi “gücün YEREL halkta olduğu yönetim biçimi.

DEMOKRASİNİN TARİHSEL KÖKENLERİ Demokrasi, tarihte kent devletlerinde uygulanan ve ortaya konan bir rejimdir. D, kent merkezli bir yönetim biçimi olması nedeniyle yerel topluluğa özgü ve en iyi yerel topluluklarca öğrenilebilecek ve yaşanılabilecek bir sistemdir.

YEREL DEMOKRASİNİN İŞLEVİ Yerel alanda demokratik mekanizmaların işletilmesi, ulusal düzeyli demokrasinin işlevselliğini sağlar. Yurttaş, siyasal ve yönetsel kurumlarla/konularla yerel siyaset sayesinde doğrudan yüz yüze gelir. Halkın katılımı, yoğun ve etkin olur yerel düzeyde karar alma yöntemlerine/ süreçlerine danışman, bilgi verici teşvik edici olarak katılma.

YEREL DEMOKRASİNİN GELİŞİMİ İlk modern demokrasinin kurulması 1770’li yıllar Gelişmiş demokrasilerdeki gerilemeler ve yerel demokrasiye etkileri İdeolojilerin değişmesi ve yerel demokrasiye etkileri (1980’ler sonrası «Muhafazakarlık» gibi)

YEREL DEMOKRASİNİN ETKİNLİĞİ VE YEREL HİZMETLER Yerel siyaset, genel siyaset amaçlarının, kent ölçüsünde ve kent yönetiminde gerçekleştirilmesi. Yerel demokrasinin etkin olmasıyla; Yerel siyasal aktörlerin işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirmeleri, Yerel taleplerin, yerel yönetimde en iyi bir şekilde temsil edilebilmeleri mümkün olur.

Yerel Demokrasinin İşlevselliğini Zorlaştıran Unsurlar Küreselleşme; Küreselleşme-kent/kentleşme ilişkisi ÇUŞ’un sanayi ve hizmet hareketliliği ve kentler pozitif katkıları negatif katkılar: konut sıkıntısı, gecekondulaşma, artan yoksulluk, zengin-yoksul uçurumunun artması, altyapı yetersizliği, ulaşım güçlüğü, çevre kirliliği, suç oranının artması, yeşil alanların azalması, mekâna ve topluma yabancılaşma, uyuşturucu kullanımı

Yerel Demokrasinin İşlevselliğini Zorlaştıran Unsurlar Azgelişmiş ülkeler açısından hızlı, dengesiz ve sağlıksız kentleşme; Gecekondulaşmanın hızlanması ve çeşitli kamu hizmeti/altyapı darboğazları yaratması; kentleşen yığınların siyasal katılma isteklerinin artması; kentlerde toprak sahipliğinin yol açtığı ekonomik ve siyasal sorunlar; kırsal alanlarla kentler ve çeşitli coğrafi bölgelerin kendi aralarındaki dengesizlikler; “marjinal kesim” denilen yeni kentli yığınların yarattığı siyasal istikrarsızlıklar ve çevresel değerlerin yozlaştırılması; çevre koşullarının, çevre sağlığı için tehlikeli ölçülerde bozulması

YEREL DEMOKRASİNİN ETKİNLİĞİ VE YEREL HİZMETLER Yerel halkın memnuniyeti, kentsel siyasetin, bu sorunlarla ilgilenmesi ve bunlara dönük çözümler üretmesiyle ilişkilidir. Yerel düzeyde «iktidar»a ulaşmayı hedefler (demokratik yöntemlerle). Dolayısla yerel siyaset, küreselleşmenin yukarıdaki sorunlara çözüm üretme yeteneğiyle doğru orantılı olarak iktidar şansı yaratabilir.

YEREL DEMOKRASİNİN ETKİNLİĞİ VE YEREL HİZMETLER Yerel yönetimler/ belediyeler düzeyinde kamu gücünü kullanarak toplumu yönetmek isteyen yerel siyasal aktörlerin, yukarıdaki sorunları siyasal söylemleri içine katarak ve çözümler sunarak siyaset yapmaya çalışması, halkın tercihini kazanmada çok belirleyicidir. Demokratik mekanizmalarla belediye yönetimine gelen aktörlerin iktidarlarını sürdürmeleri, “yerel hizmetleri” başarılı bir şekilde sunmalarına bağlıdır.

YEREL DEMOKRASİNİN ETKİNLİĞİ VE YEREL HİZMETLER Yerel hizmetler; “bir yer, yöre, mahal veya bölgeyi ve orada yaşayan halkı ilgilendiren, ulusal çapta olmayan hizmetler». Özellikleri itibariyle yerel halkın günlük yaşamını sürdürebilmesinde önemli bir yeri olan temizlik, itfaiye, şehir içi ulaşım, su, kanalizasyon gibi “mahalli müşterek nitelikteki” hizmetlerdir .

YEREL DEMOKRASİNİN ETKİNLİĞİ VE YEREL HİZMETLER Belediye yönetimlerinin, yeniden seçilerek iktidarlarını sürdürebilmeleri ile yerel halkın memnuniyeti arasındaki doğrusal ilişkiyi ortaya koyan araştırmalar: TESEV (Türkiye Ekonomik ve Sosyal Etütler Vakfı) Halkın yerel yönetimlerden memnuniyet düzeyi, 2000 yılına göre 2004 yılında 5,1’den 5,3’e yükselmiştir. Bu memnuniyet derecesinin daha sonra yapılan genel ve yerel seçimlerde iktidar partisi lehine yansımaları görülmüştür.

TEŞEKKÜR EDERİM Doç.Dr. Ahmet MUTLU