AİLE HUKUKU KONULAR AİLE HUKUKU HISIMLIK İKAMETGAH TABİİYET Nişanlanma Evlenme Boşanma Karı-koca Mallarının İdaresi HISIMLIK Usul ve Füru’ Civar Hısımları Nesebi Sahih Çocuklar Nesebi Gayrisahih Çocuklar Nesebin Tashihi Evlat Edinme Velayet Vesayet Kayyım İKAMETGAH TABİİYET

AİLE Ana, baba, çocuklar ve diğer usul ve füru’un meydana getirdiği toplum birimine aile denir. Bir aile en az bir erkekle bir kadının bir çatı altında resmen bir araya gelmesiyle (evlenme ile) oluşur. Evlenme öncesinde “nişanlanma” işlemine de başvurulabilir. Nişanlanma Evlenme vadiyle yapılan bir anlaşmadır. Küçük veya mahcur olanlar kanuni mümessillerinin izniyle nişanlanabilirler (MK. 118). Nişanlılık evlenmeye zorlama için dava hakkı vermez. Cayma tazminatı veya caza şartı dava edilemez; ancak, yapılan ödemeler de geri istenemez (MK. 119). Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozarsa karşı tarafa uygun bir tazminat vermeye mecburdur (MK. 120). Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, alışılmışın dışında verilen hediyeler geri istenebilir (MK. 122). Dava hakkı, nişanlılığın sona ermesinden bir yıl geçmekle zaman aşımına uğrar (MK. 123).

Evlenme Evlenme Ehliyeti 1- Yaş: Erkek veya kadın 17 yaşını doldurmadıkça evlenemez (MK. 124). Olağanüstü durumlarda, hakim kararı ile 16 yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. 2- Mümeyyiz olmayanlar (ayırt etme gücüne sahip bulunmayanlar) evlenemezler (MK. 125). 3- Küçük veya kısıtlı olanlar, yasal temsilcisinin izni olmadıkça evlenemez (MK. 126-127).

Evlenme Engelleri A. 1. Hısımlık: Üst soy – alt soy, kardeşler, amca, dayı hala, teyze ile yeğenleri arasında, 2. Kayın hısımlığı kurulmuş –sona ermiş olsa bile- eşlerden biri ile diğerinin üst ve alt soyu arasında, 3- Evlat edinen ile evlatlığın veya bunlardan biri ile diğerinin alt soyu ve eşi arasında evlenme yasaktır (MK. 129). B. Önceki Evlilik: 1- Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona erdiğini ispat etmek zorundadır (MK. 130). Gaipliğine karar verilen kişinin eşi, mahkemece evliliğin feshine karar verilmedikçe evlenemez. 2- Evlilik sona ermesinden itibaren 300 gün geçmedikçe kadın evlenemez. Doğurmakla süre biter (MK. 132). Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığı anlaşılırsa veya ayrılan eşlerin tekrar birbirleriyle evlenmek istemesi durumunda mahkeme bu süreyi kaldırır. C. Akıl hastaları, evlenmelerinde tıbbi sakınca olmadığı resmi sağlık kurulu raporuyle anlaşılmadıkça evlenemezler (MK. 133).

Evlenme Başvurusu ve Töreni Evlenmek isteyen erkek ve kadın, birinin oturduğu yerin evlendirme memurluğuna birlikte yazılı veya sözlü başvururlar (MK 134). Başvuruda nüfus cüzdanları ve diğer ispatlayıcı belgeler eklenir. Evlendirme memuru, belediyesi olan yerlerde belediye başkanı veya görevlendirdiği memur; köylerde ise muhtardır. Evlenme töreni, evlenmek üzere başvuranlardan durumları incelenen ve engeli bulunmayanlar için, evlendirme memurunun belirlediği gün ve saatte, iki şahit huzurunda yapılır. Tescil edilen evliliği gösteren aile cüzdanı eşlere verilir. Aile cüzdanı gösterilmeden evliliğin dini töreni yapılamaz (MK. 143).

Batıl (Butlan) Olan Evlenmeler Mutlak Butlanla Batıl Olan Evlenmeler (MK. 145): 1- Eşlerden birinin evlenme sırasında evli bulunması, 2- Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli bir sebeple ayırt etme gücünden yoksun bulunması, 3- Eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması, 4- Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın bulunması. Mutlak butlan davası, Cumhuriyet Savcısı tarafından re’sen açılır. Bu dava ilgisi olan herkes tarafından da açılabilir (MK. 146). Nisbi Butlanla Olan Evlenmeler: 1- Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk, 2- Yanılma, 3- Aldatma, 4- Korkutma.

Mirasçıların Dava Hakkı (MK: 159) Evlenmenin butlanını dava etme hakkı mirasçılara geçmez. Ancak, mirasçılar açılmış olan davayı sürdürebilirler. Dava sonucunda, evlenme sırasında iyi niyetli olmadığı anlaşılan sağ kalan eş, yasal mirasçı olamayacağı gibi, daha önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendisine sağlanan hakkı da kaybeder.

Boşanma Boşanma Sebepleri (MK. 161): Zina (dava hakkı, boşanma sebebinin öğrenilmesinden itibaren 6 ay veya her halde zina eyleminin üzerinden 1 yıl geçmekle biter) Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış, Suç işleme veya haysiyetsiz hayat sürdürme, Terk, Akıl hastalığı, Evlilik birliğinin sarsılması.

Boşanmada Miras Hakları Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları kaybederler (MK. 181). EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMİ Genel olarak: Eşler arasında Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin uygulanması asıldır. Eşler Mal Rejimi Sözleşmesiyle kanunda belirlenen diğer rejimlerden birini kabul edebilirler (MK. 202). Bu rejim, edinilmiş mallar ile eşlerden her birinin kişisel mallarını kapsar (Mk. 218). Mal ayrılığı rejiminde eşlerden her biri, yasal sınırlar içerisinde kendi mal varlığı üzerinde yönetim, yaralanma ve tasarruf haklarını korur. (MK. 242). Paylaşmalı mal ayrılığı: Eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar, onların paylı mülkiyetinde sayılır (MK. 245). Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer (MK. 247). Mal ortaklığı rejimi: ortaklık malları ile eşlerin kişisel mallarını kapsar (MK. 256). Hiçbir eş, ortaklık payı üzerinde tek başına tasarruf hakkına sahip değildir.

HISIMLIK Kan Hısımlığı Civar Hısımlığı Sıhri Hısımlık Üst soy (usul): baba – ana, büyük baba-büyükanne ... Alt soy (füru’): Çocuk, torunlar, torun çocukları .... Çocuk ile ana arasında soy bağı doğula; baba arasında ise: ana ile evlilik, tanıma veya hakim hükmüyle kurulur (MK. 282). Civar Hısımlığı Kardeşler, amca-dayı, hala-teyze. Sıhri Hısımlık Eşin ve Evlatlığın kan hısımları ile olan hısımlık. Kayın hısımlığı..

Nesebi Sahih ve Gayrisahih Çocuk Evlilik mevcut iken veya evliliğin sona ermesinden itibaren 300 gün içinde doğan çocuğun babası kocadır (MK. 285). Buna nesebi sahih çocuk denir. Evlilik bağı olmayan anne ve babadan doğan çocuk ise, nesebi gayrisahih çocuk olarak adlandırılmıştır. Nesebi gayrisahih çocuğun annesi onu doğuran kadındır. Babası ise, baba tarafından tanıma veya hakimin hükmüyle belirlenir. Bunun için çocuğun annesi veya kendisi de dava açabilir. Nesebin tashihi, ana ve babanın evlenmesiyle veya hakimin hükmüyle olur (MK. 293).

Evlat Edinme Evli olmayan ve 30 yaşını doldurmuş olan, nesebi sahih füru’u bulunmayan kişiler evlat edinebilirler (MK. 307). Evlatlığın evlat edinenden en az 18 yaş küçük olması gerekir. Temyiz kudretine haiz küçüğün rızası alınmadan evlat edinilemez. Küçüğün ayrıca ana-babasının da rızası alınmalıdır (MK. 309). Eşler, en az 5 yıldan beri evli olmak ve 30 yaşını doldurmuş bulunmak kaydıyla, ancak birlikte evlat edinebilirler (MK. 306). Evlat edinme, evlat edinenin oturduğu yer sulh hakiminin kararıyla yapılan resmi bir senetle olur ve evlatlık, evlat edinenin nüfus kütüğüne kaydedilir (MK. 315). Evlatlık, evlat edinenin aile ismini taşır ve onun mirasçısı olur. Asıl ailesindeki mirasçılığı da devam eder (MK. 314).

Velayet Ergin olmayan çocuk ana ve babanın velayeti altındadır (MK. 335). Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar. Bunlardan birinin ölümü halinde sağ kalan; boşanma halinde çocuk kendisine bırakılan velayet görevini yapar (MK. 336). Ana ve baba evli değilse velayet anaya aittir. Çocuk ana ve babanın sözünü dinlemekle yükümlüdür. Çocuğun eğitiminden ana ve baba sorumludurlar. Dini eğitimini belirleme hakkı da ana ve babaya aittir (MK. 341). Ana ve baba velayet devam ettiği sürece çocuğun mallarını yönetme hakkına sahiptirler (MK. 352). Çocuğun mallarının tehlikeye düşmesi başka bir şekilde önlenemiyorsa hakim, yönetimin bir kayyıma devredilmesine karar verebilir (MK. 361).

Vesayet Velayet altında bulunmayan her küçüğe bir vasi tayin edilir. Vasi; velisi olmayan küçüklerle mahcur kişilerin haklarını korumak üzere hakim tarafından tayin edilen kişidir. Vasi, medeni hakları kullanmada onu temsil ederler. Kayyım Bir malın idaresi veya belirli bir iş için tayin edilmiş kimselere verilen addır.