Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN KASLAR (MUSCLE) 6. HAFTA Yrd. Doç. Dr. Kadri KULUALP Yrd. Doç. Dr. Önder AYTEKİN

KAS (MUSCLE) Hareket sisteminin aktif elemanları kaslardır. Kasın Latincesi, küçük fare anlamına gelen Musculus sözcüğüdür. Kaslar mikroskopik şekilleri ve fonksiyonlarına göre; Düz kas, Çizgili kas ve Kalp kası olmak üzere üç gruba ayrılırlar. Düz kaslar iç organlarımızda bulunur ve otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilen istemsiz kasılma yaparlar. Çizgili kaslara mikroskop altında görünüşleri çizgili olduğundan böyle bir ad verilmiştir. Çizgili kaslar iskelet kaslarıdır ve istemli olarak kasılırlar. Kalp kası ise görünüş olarak çizgili fakat istemsiz çalışan bir kas çeşididir.

İnsan vücudunda yaklaşık 600 ayrı iskelet kası bulunmaktadır İnsan vücudunda yaklaşık 600 ayrı iskelet kası bulunmaktadır. Kasların orta kısmına KASIN KARNI (VENTER) denilir. Uç kısımlardan en az bir tanesi kemiklere tutunur. Bu tutunma uçlarında kas dokusunun yerini bağ dokusu alır ve yuvarlak dar bir parça ile tutunma yaparlarsa bu kısma TENDON adı verilir. Kasın yapışma yerlerinden en az hareketli olan kısmına ORİGİN yani kasın başlangıç kısmı, en fazla hareketli kısmına ise İNSERTİO yani sonlanma yeri adı verilir. Her bir kas en az bir periferik sinir tarafından uyarılır. Kasa gelen sinir çoğunlukla kasın derin kısmından girerek uyarılmayı sağlar. Bir kasa gelen sinir kesilirse ya da beyinden kasa kadar uzanan sinir kesintiye uğrarsa kas kasılma yapamaz ve kas felci denilir.

Kasların baş yapıları yani orijinleri değişik sayıda olabilir Kasların baş yapıları yani orijinleri değişik sayıda olabilir. Bu tür kaslar, baş sayısına göre adlandırılır. Bir başlı kaslara UNİCEPS, İki başlılara BİCEPS, Üç başlılara TRİCEPS, Dört başlılara QUADRİCEPS denir. Kaslar işlevlerine göre; Fleksör (Bükücü), Ekstensör (Gerici), Abduktör (Uzaklaştırıcı), Addüktör (Yakınlaştırıcı), Rotator (Döndürücü), Levatör (Kaldırıcı) Depressör (İndirici) gibi isimler alırlar.

KASLARIN YARDIMCI ELEMANLARI Kasların yardımcı elemanları ‘’Tendon, fascia ve bursa’’ adı verilen oluşumlardır. TENDON: Kasın kemiğe tutunmasını sağlayan bağ dokudan yapılmış, sert ve beyaz renkli yapılardır. Tendonlar, kasların sonlanma (insertio) uçlarında bulunurlar. Tendonların kasılma yetenekleri yoktur. Kuvvetli ve dirençli tendonların bazıları, 500-600 kg ağırlığı kaldırma gücüne sahiptir. FASCİA: Kasların bütününü örten ve fibröz bağ dokudan oluşan parlak gümüş renginde bir zardır. Yüzeysel (superficial fascia) ve derin (profund fascia) olmak üzere 2 şekilde bulunabilir. Yüzeysel fascia derinin hemen altındadır. Kasın en üst tabakasıdır. Derin fascia ise yüzeysel fascia’nın altındadır. Kasların bir arada tutulmasını sağlar ve onları korur. BURSA: Tendonlarla kemikler arasında bulunan içi sıvı dolu bağ dokudan yapılı keselerdir. Yastık görevi görür.

BAŞ BÖLGESİNDEKİ KASLAR Önde Frontal lob, arkada occipital lobu içeren kafatasını çepeçevre saran kastır. BAŞ BÖLGESİNDEKİ KASLAR M. occipitofrontalis Göz kapaklarını kapatır. Şakak kemiğini saran kastır. Elmacık kası Ağız boşluğunu daraltır. Çiğnemeden sorumludur. Boynun döndürülmesi, gerilmesi, bükülmesinden sorumludur. Yanak kası Dudakları kapatır. Boyun derisinin gerilmesini sağlar.

BOYUN ARKA YAN KASLARI Başın arkaya eğilmesini sağlar. Başı gerer ve yanlara döndürür. M. Longissimus Capitis Başı arkaya ve yanlara gerer, yanlara döndürür.

GÖĞÜS KASLARI Köprücük altı kasıdır. Koltuk altındaki damar ve sinir ağını korur. Kola fleksiyon, içe rotasyon, adduksiyon yaptırır. Omuzu öne ve aşağıya doğru çeker. Göğüs duvarının iç yanını örter, scapulayı öne doğru çeker, yukarıya rotasyon yaptırır.

GÖĞÜS KASLARI Costaları aşağı çekerek göğüs boşluğunun hacmini daraltır ve Soluk vermeye yardım eder. M. İntercostalis İnternus M. İntercostalis Externus Costaları yukarıya kaldırarak Göğüs boşluğunun hacmini arttırır ve soluk almaya yardım eder.

Scapula’yı yukarı ve aşağı içe doğru çeker. Omurgaya yaklaştırır. SIRT KASLARI Scapulayı yukarı ve içe çeker. Scapulayı kaldıran kastır. Scapulayı yukarı ve içe çeker. Kola adduksiyon ve içe rotasyon yaptırır.

KARIN KASLARI Orta çizgi (göbek kordonunu içerir) M. Transversus abdominus M. Obliquus abdominus internus Gövdeyi öne doğru fleksiyon yaptırır. M. Obliquus abdominis Externus

Kola iç rotasyon yaptırır. Omuzu güçlendirir. OMUZ KASLARI Kolun abduksiyon kasıdır. Piramit şeklindedir. Omuza yuvarlak şeklini verir. Aşı kası olarak bilinir. Kola dış rotasyon yaptırır. Omuzu güçlendirir. Kola adduksiyon ve dışa rotasyon yaptırır. Kola adduksiyon ve içe rotasyon yaptırır.

KOL KASLARI ANTERİOR BAKIDAN POSTERİOR BAKIDAN

Baş parmağa O harfi şekli veren kastır. EL KASLARI Baş parmağa O harfi şekli veren kastır. Bükücü kastır. Yaklaştırıcı kastır.

KALÇA KASLARI Gövdeye fleksiyon yaptırır. Femura fleksiyon ve dış rotasyon yaptırır. Femura fleksiyon yaptırır.

KALÇADAKİ GLUTEAL KASLAR Kalçaya yapılan İ.M. enjeksiyon yeri olarak bilinir. Femura abduksiyon ve içe rotasyon yaptırır. Femura ekstensiyon ve içe rotasyon yaptırır.

OLUŞTURAN KAS GRUPLARI UYLUK KASLARI QUADRİCEPS FEMORİS’İ OLUŞTURAN KAS GRUPLARI Vücudun en uzun kasıdır. 1 2 3 Patellar Tendon Quadriceps Femoris Kası vücudun en kuvvetli kaslarından biridir. 4 kas grubunun biraraya gelmesinden oluşur. Bu 4 kas patellar tendonda birleşir. Ve diz ekleminin yapısına katılır. 4

ARKA UYLUK KASLARI Yarı kirişsi kastır. İki başlı arka uyluk kasıdır. Bacağın fleksiyon ve ekstensiyonuna katılır. Yarı zarsı kastır. Baldır kası olarak bilinir. Bacak kaslarında yeniden gösterilecektir. İki başlı yapıya sahiptir.

BACAK KASLARI Uzun dış yan bacak kasıdır. Ayağa yukarı bükme (dorsifleksiyon), inversiyon (aşağı ve içe döndürme) hareketleri yaptırır. m. Tibialis anterior İki başlı baldır kasıdır. (Medial ve lateral baş) Kısa dış yan bacak kasıdır. Tabanda aşil tendonun kirişi ile birleşen uzun bir kastır. Parmak gerici uzun kastır.

AYAK KASLARI ANTERİOR BAKIDAN İNFERİOR BAKIDAN