SANAYİ DEVRİMİ VE EMPERYALİST YARIŞ

Sanayi Devrimi (18-19.yy) Ekonomik->sosyal->siyasi Avrupa->Dünya Buharın makinalarda enerji kaynağı olarak kullanılması. Watt’ın buhar makinesini icadı Üretim sınırlı kaynaklardan bağımsızlaştı ve arttı

Sanayi Devrimi Üretim fabrikalarda kitleselleşti. Atölye çalışanları ve çiftçiler işçi oldu Belirgin bir işçi sınıfı oluştu. Burjuva sınıfı-> sanayileşme -> burjuva sınıfı güçlenmesi Feodalizm ve kilise zayıfladı, burjuvazi güçlendi.

Sanayi Devrimi Refah artışı + teknolojide ilerleme + bilimsel ilerleme -> insanın dünyayı kontrol edebileceği inancı

Siyasi İdeolojiler Milliyetçilik (19.yy)- egemenliğin kaynağının dünyevileşmesi ve ulusa dayanması Ulusal birliklerin kurulması (italya ve almanya) Çok uluslu imparatorlukların çözülmesi + liberalizm – ulusu oluşturan bireylerin eşitliği

1815 Avrupa Uyumu sonrası Muhafazakar devletler X ideolojik akımlar ve isyanlar Dörtlü İttifak yenilendi (İngiltere, Rusya, Avusturya, Prusya) -> bir daha asla Napolyon olmamalı Monarşilerin ittifakı (Rusya, Avusturya, Prusya) -> Kutsal İttifak Fransa, İngiltere (Batı Avrupa) ve Prusya, Avusturya, Rusya (Doğu Avrupa) arasında derinleşen ayrılık

1830 İhtilalleri Milliyetçi + Liberal ihtilaller Fransa’da baskıya karşı başladı: + Belçika’da bağımsızlık (Hollanda’ya karşı): + Polonya’da bağımsızlık (Rusya’ya karşı): -

1830 İhtilallerinin Sonuçları Fransa, Belçika, İngiltere’de burjuvazi güçlendi Milli gelir artıyor fakat işçilerin geliri düşüyordu -> ‘prolétaires’ ihtilali hazırlığı Batı-Doğu farklılaşması devam etti Batı zenginleşiyor, liberalleşiyor, milliyetçileşiyor fakat işçilerin üzerindeki baskı da artıyordu. Doğu otoriterliğini koruyordu

1848 ihtilalleri Young Karl Marx (1818-1883)

1848 ihtilalleri Fransa’da sosyalist, diğer Avrupa ülkelerinde ağırlıkla milliyetçi ihtilaller. Fransa’da başladı kısa sürede bastırıldı Fransa yine otoriterleşmeye döndü ‘İmparator III. Napolyon’ Avusturya: milliyetçi isyanlar Avusturya imparatorluğu  Macar milliyetçiliği  ‘Avusturya-Macaristan imparatorluğu’

1848 ihtilallerinin sonuçları Devletler siyasal ve sosyal hakları genişletmiştir. Avrupa savaşa sürüklenmemiştir İdealizm yerini realizme bırakmaya başlamıştır. Dünyanın nasıl olması gerektiğiyle değil, olanla ilgilenmek gerek. Bilime ilgi artmıştır Darwin: ‘Türlerin Kökeni’  doğal seleksiyon  güçlüler yaşar

İtalyan Ulusal Birliğinin Kurulması Avusturya’nın zayıflamasını fırsat bilen Piyemonte liderliği. 1860 İtalyan ulusal parlementosu toplandı Kont Cavour

Alman ulus birliğinin kurulması (1871) 1862- Otto von Bismarck Prusya’da başbakan Avusturya ve Fransa’ya karşı Alman devletlerini birleştirir Fransa’yı yener, Napolyonu esir alır.

Alman Ulus Birliği Otto von Bismarck

Alman ulus birliğinin sonuçları Almanya doğar doğmaz en güçlü devlet oldu Avrupada zayıflayan: Fransa sömürgeciliğe hız vermiştir Avusturya-Macaristan Balkanlara yönelmiştir Rusya Balkanlara yönelmiştir.

KÜRESEL EMPERYALİST YARIŞ

Afrika Elmas zengini Kongo’da hak iddiaları-> Berlin Konferansı 1884 Berlin Konferansı: fiili işgal temelinde Afrika paylaşılacak

Çin 19.yy: Çin Batıyla ticareti kısıtlamak istedi Afyon savaşı: İngiltere Çin limanlarını işgal etti İngiltere, ABD, Fransa - Çin eşitsiz antlaşmalar

Japonya Japonya da 19.yy’da Batılıların ticaret baskısıyla yüzleşti. Bu sefer ABD:

Japonya Meiji restorasyonu (1868) Japonya’yı Avrupalılaştırdı. Avrupa’nın emperyalizmini de öğrenerek yarışa katıldılar.

Meiji Restorasyonu

ABD ve Monroe doktrini 1823 Monroe doktrini: ABD Avrupa’ya karışmaz, eğer Avrupa Amerika kıtasına müdahale etmezse! 1824’e kadar Latin Amerika ülkelerinin çoğu bağımsız oldu

Amerikan iç savaşı Kuzey- sanayi + işçi / Güney- tarım + köle 1860’da Lincoln köleliği kaldıracağını ilan etti-> güney bağımsızlık ilan etti-> iç savaş 1865 kuzey kazandı kölelik kalktı 19. yy ABD kolonileri : Filipinler, Porto Riko, Guam, Hawai

Abraham Lincoln

Bloklaşma Bismarck: Fransa intikamı? Üçlü ittifak: Almanya + Avusturya-Macaristan + İtalya Üçlü itilaf: Fransa + İngiltere + Rusya

Birinci Dünya Savaşı

Nedenleri Emperyalizm Alman ulus birliği Bloklaşma ve güvensizlik Aşırı milliyetçilik

Alman-Fransız rekabeti Alsace-Lorraine sorunu

Bloklaşma ve silahlanma Üçlü ittifak X üçlü itilaf Silah yarışı

Savaşın Başlaması Avusturya-Macaristan veliahtının bir Sırp milliyetçisi tarafından öldürülmesi Avusturya-Macaristan veliahtı Ferdinand suikastten once

Başlangıç 28 Temmuz 1914: Avusturya-Macaristan Sırbistan’a saldırdı Rusya, Fransa seferberlik ilan etti. 1-3 Ağustos 1914: Almanya Rusya ve Fransa’ya savaş ilan etti. İngiltere Fransa’nın yanında yer aldı. 6 Ağustos 1914: Avusturya-Macaristan Rusya’ya savaş açtı.

Denizde savaş Almanlar denizaltı teknolojisini kullandılar.  U-21

Havada savaş

Rusya’nın Savaştan Çekilmesi Açlık, yoksulluk, savaş isyan Çanakkale savaşında başarısız olan İtilaf devletleri yardım ulaştıramadı Bolşevik devrimi savaş= kapitalizmin sonucu Rusya savaştan çekildi

ABD’nin savaşa girmesi monroe doktrini İtilaf devletlerinin yanında Almanların gemilerini batırması İngiliz ve Fransızlarla ilişkiler Zimmerman telgrafı

Zimmerman telgrafı

Üçlü itilaf- Üçlü ittifak İngiltere Fransa Rusya (-) Avusturya-Macaristan Almanya İtalya İtalya +Sırbistan +Japonya +Yunanistan +Amerika Birleşik Devletleri +Osmanlı imparatorluğu +Bulgaristan

Wilson prensipleri (14 madde) Gizli antlaşmalara son, Ekonomik serbestlik Silahsızlanma, Sömürgelerin yönetimi Kendi kaderini tayin hakkı Bir uluslararası örgüt (Milletler Cemiyeti) kurulması.

Barış anlaşmaları Almanya- Versailles barış anlaşması (1919) Avusturya- St. Germain Barış anlaşması (1919) Bulgaristan- Neuilly Barış anlaşması (1919) Macaristan- Trianon Barış anlaşması (1920) Osmanlı- Sevres Barış anlaşması (1920)