ISCO-08 Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması ISCO – 08 (ULUSLARARASI STANDART MESLEK SINIFLAMASI) ISCO-08 Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması Tuncer İNALKAÇ Sosyal Sınıflamalar ve Standartlar Takım Sorumlusu 11 – 15 EKİM 2010

ISCO – 08 MESLEK SINIFLAMASI Uluslararası Standart Meslek Sınıflaması ILO’nun sorumlu olduğu ana sınıflamalardan birisidir. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO’nun üç ana amacı vardır: Birinci amaç, ulusal meslek verilerinin uluslararası kullanımını sağlayarak, ulusal istatistikçilerin mesleklerle ilgili uluslararası iletişimlerini kolaylaştırmak, İkinci amaç, uluslararası göç ve işe yerleştirme gibi konularla bağlantılı olan faaliyetleri belirleyerek, özel karar almaya yönelik kullanışlı formlarda uluslararası meslek verilerinin üretilebilmesine olanak sağlamak, Üçüncü amaç, ulusal meslek sınıflamalarını geliştiren veya revize eden ülkelere uluslararası standartlara bağlı kalarak kendi ulusal meslek sınıflamalarını geliştirmelerine yardımcı olmak. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-88 İLE ISCO-08 ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ - İş dünyasında son 20 yıl içinde ortaya çıkan gelişmeler; Teknolojide görülen değişmeler ve mesleklere yansıması; ISCO-88’i kullanan ülkelerin kazandığı deneyimler; ISCO-88’de bazı alanlarda ciddi şekilde güncelliğin kaybedilmesi (Örn: Bilişim teknolojileri, büro elemanları, enformasyon elemanları vb.); ISCO-88’de bazı yerlerde olan aşırı ayrıntılar (Örn: Tesis ve makine operatörleri); 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-88 İLE ISCO-08 ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ ISCO–88’deki bazı problemler * işverenlerin çalışanları ile birlikte sınıflandırılması; * yönetici işyeri sahipleri ve müdürleri ile kendisi de çalışanları ile birlikte çalışan işyeri sahipleri arasında ayrım olmaması; * bir kuruluştaki müdür sayısı bilgisinin çoğu zaman elde edilebilir olmaması; * süpervizörleri ve çiftçileri sınıflandırma zorlukları. ISCO – 88 ’in yapısının yönetici meslekler (Managers) için kullanışlı olmaması; Bazı alanlardaki ayrıntı seviyesinin yetersizliği (Örn: Hizmetler ile ilgili meslekler, kayıtdışı sektörlerdeki meslekler vb.); 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-88 İLE ISCO-08 ARASINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERİN NEDENLERİ - ISCO – 88’in yapısının yönetici meslekler (Managers) için kullanışlı olmaması; Bazı alanlardaki ayrıntı seviyesinin yetersizliği (Örn: Hizmetler ile ilgili meslekler, kayıtdışı sektörlerde olan meslekler); . 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 KAVRAMSAL YAPISI ISCO -08 meslek sınıflamasında da sınıflandırılan esas nesneler işlerdir. ISCO-08'in tasarlanması ve oluşturulması ISCO-88’deki gibi, iki ana kavrama dayandırılmıştır: İş kavramı ve Beceri kavramı İş; bir kişi tarafından yapılan ya da yapılması beklenen çalışmaya ilişkin görev ve sorumluluklar kümesi olarak tanımlanır. ISCO’ya göre ise iş, sınıflaması yapılan istatistiksel birimdir. Ana görev ve sorumluluklar bakımından büyük oranda benzer özellikleri olan bir iş kümesi, bir mesleği oluşturur. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 88 Beceri; belli bir işe ilişkin görev ve sorumlulukları yerine getirebilme yeteneğidir. Beceri seviyesi; ilgili görev ve sorumlulukların zorluklarını ve sıralamasını gösteren bir yapıdır. Beceri uzmanlaşması; üretilen mal ve hizmetlerin türleri ile birlikte, çalışılan malzemeler ile kullanılan makine ve aletlerle ilgili gerekli bilgi alanı olarak tanımlanır. Uluslararası Standart Eğitim Sınıflaması’nda (ISCED – International Standard Classification of Education, 1997) yer alan eğitim kategorileri ve seviyeleri esas alınarak ISCO 08’ de dört genel beceri seviyesi tanımlanmıştır. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO-08 Beceri Seviyelerinin ISCED-97 Eğitim Seviyelerine Dağılımı ISCO-88 Beceri Seviyesi ISCED-97 Grupları 4 6 - Yüksek Eğitimin İkinci Aşaması (Bir İleri Derecede Araştırma Niteliği Kazandıran Eğitim) - Doktora eğitimi 5a - Yükseköğretimin İlk Aşaması (Bir İleri Derecede Araştırma Niteliğine Doğrudan Ulaştırmayan Eğitim) – Lisans ve Yüksek lisans 3 5b - Yükseköğretimin İlk Aşaması (Bir İleri Derecede Araştırma Niteliğine Doğrudan Ulaştırmayan Eğitim) – Meslek Yüksekokulları vb. 2 4 - Ortaöğretim Sonrası Üniversite Derecesinde Olmayan Eğitim 3 - İleri Ortaöğretim - Lise (Tüm lise çeşitleri) 2 - Temel Eğitimin İkinci Aşaması (Ortaöğretimin alt seviyesi) - Eski ortaokul, İlköğretim okulu mezunu (8 yıllık) 1 1 - Temel Eğitimin İlk Aşaması – Eski ilkokul 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 88 ISCO-08 ’deki beceriler, yalnızca resmi eğitim ve öğretim yolu ile elde edilemeyebilir. Resmi eğitimin rolü, bazı ülkelerde daha fazla olabilir ve özellikle de daha yüksek beceri seviyelerinde bu rol daha belirgindir. Bazı ülkelerde, bazı mesleklerde çalışabilmek için üniversite eğitimine sahip olmak gerekirken, diğer ülkelerde ise daha düşük seviyedeki bir eğitim derecesi yeterli görülmektedir. Burada esas olan, meslekte çalışan kişinin o mesleğe ilişkin görev ve sorumlukları yerine getirebilmesidir. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 88 Bazı mesleklerin ISCO-08 'de Ana grup 2 (Profesyonel meslek mensupları) içinde sınıflandırılması uygun görülmüştür (Eğitim seviyesi dikkate alınmamıştır). Örneğin; şarkıcı, muhasebeci, gazete yazarı, yazar, müzisyen, aktör, yönetmen vb. gibi. Fakat, Ana Grup 2 (Profesyonel meslek mensupları) içinde yer alan doktor, avukat, mühendis, mimar, istatistikçi gibi meslekler için ise bir lisans derecesi (ISCO'nun 4. beceri seviyesi) şarttır. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 KAVRAMSAL YAPISI ISCO-08 ’de ISCO-88 ’in kavramsal model ve ana yapısı değişmemiştir. Mevcut 10 Ana Grup korunmuştur. Fakat, isimlerinde bazı değişiklikler yapılmıştır. ISCO-88 ’de kullanılan beceri seviyesi ve beceri uzmanlaşması kavramları ISCO-08 ’de de kullanılmıştır. Mesleklerdeki değişmeleri yansıtmak ve ISCO-88 ’deki bilinen problemleri çözmek için bazı kategoriler birleştirildi, bazıları bölündü ve bazıları ise başka yerlere taşınmıştır. Yeni meslekler için ise yeni kategoriler eklenmiştir. Zaman serileri mümkün olduğunca korunmuştur. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 GENEL YAPISI 1.detay seviyesi X Ana Grup Örnek: ANA GRUP 2 PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI 2.detay seviyesi XX Alt-ana Grup Örnek: Alt-ana Grup 22 SAĞLIK İLE İLGİLİ PROFESYONEL MESLEK MENSUPLARI 3.detay seviyesi XXX Grup Örnek: Grup 222 TIP DOKTORLARI 4.detay seviyesi XXXX Birim Grup Örnek: Birim Grup 2221 Genel tıp doktorları Birim Grup 2222 Uzman tıp doktorları Örnek meslekler: 2221 Aile hekimi 2221 Pratisyen hekim 2221 Asistan hekim 2221 Toplum sağlığı hekimi 2222 Kardiyolog 2222 Psikiyatrist 2222 Uzman hekim (dahiliye) 2222 Cerrah 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO-08'in ana gruplarındaki alt grupların sayıları Not: (..) ISCO - 88’e aittir.)   X Ana Grup Alt-Ana Grup Grup Birim Grup 1 4 (3) 11 (8) 31 (33) 2 6 (4) 27 (18) 92 (55) 3 5 (4) 20 (21) 84 (73) 4 4 (2) 8 (7) 29 (23) 5 13 (9) 40 (23) 6 3 (2) 9 (6) 18 (17) 7 14 (16) 66 (70) 8 3 (3) 14 (20) 40 (70) 9 6 (3) 11 (10) 33 (25) 3 (1) TOPLAM 10 43 (28) 130 (116) 436 (390) 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO-08 Ana Grupları ISCO-08 Ana Gruplarının beceri seviyeleri ISCO-08 Ana Grupları Beceri Seviyesi 1 – Yöneticiler 3 + 4 2 – Profesyonel meslek mensupları 4 3 – Teknisyenler, teknikerler ve yardımcı profesyonel meslek mensupları 3 4 - Büro hizmetlerinde çalışan elemanlar 5 - Hizmet ve satış elemanları 6 - Nitelikli tarım, ormancılık ve su ürünleri çalışanları 7 - Sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar 8 – Tesis ve makine operatörleri ile montajcılar 2 9 - Nitelik gerektirmeyen meslekler 1 0 – Silahlı Kuvvetlerle İlgili Meslekler 1 + 4 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-88 ile ISCO-08 Dönüşüm Tablosu ISCO-88 Kodu ISCO 08 Kodu 1110 1111 1120 1112 1130 1113 1141 1114 1142 1143 1210 1221 1311 1312 1222 1321 1322 1223 1323 3123 1224 1420 1225 1411 1412 1226 1324 1330 1227 1219 1346 1228 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ 1X1 (1’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 137 birim grubu, ISCO - 08’in tam olarak bir birim grubuna karşılık gelmektedir. ISCO-88 ISCO-88 BİRİM GRUP ADI ISCO-08 ISCO-08 BİRİM GRUP ADI 1110 Kanun yapıcılar 1111 17 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ NX1 (N ’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 81 birim grubundan iki veya daha fazla birim grup, ISCO 08’deki bir birim gruba karşılık gelmektedir; ISCO - 88 ISCO - 88 BİRİM GRUP ADI ISCO-08 ISCO-08 BİRİM GRUP ADI 1141 Siyasi parti örgütlerinin üst düzey yöneticileri 1114 Özel amaçlı organizasyonların üst düzey yöneticileri 1142 İşveren ve işçi organizasyonları ile diğer ekonomik amaçlı kuruluşların üst düzey 1143 Hayır kurumları ve diğer özel amaçlı kuruluşların üst düzey yöneticileri 18 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ 1XN (1’e N geçişler): ISCO - 88`in 49 birim grubu, ISCO-08 ’de iki veya daha fazla birim grupta kapsanmaktadır; ISCO-88 ISCO - 88 BİRİM GRUP ADI ISCO-08 ISCO-08 BİRİM GRUP ADI 2131 Bilgisayar sistem tasarımcıları ve çözümlemecileri 2511 Sistem analizcileri 2512 Yazılım geliştiricileri 2513 Web ve multimedya geliştiricileri 2519 Başka yerde sınıflandırılmamış yazılım ve uygulamaları geliştiricileri ve analizcileri 2521 Veritabanı tasarımcıları ve yöneticileri 2522 Sistem yöneticileri 2523 Bilgisayar ağı ile ilgili profesyonel meslek mensupları 2529 veritabanı ve ağ ile ilgili 19 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 88 BİRİM GRUP BAŞLIĞI ISCO-08 BİRİM GRUP BAŞLIĞI ISCO - 88 / ISCO - 08 DÖNÜŞÜMÜ NXM (N’e M geçişler): ISCO - 88’in 123 birim grubundaki iki veya daha fazla birim grup,  ISCO - 08’deki iki veya daha fazla birim gruba karşılık gelmektedir. ISCO - 88 ISCO - 88 BİRİM GRUP BAŞLIĞI ISCO-08 ISCO-08 BİRİM GRUP BAŞLIĞI 1225 Oteller ve lokantalar sektöründeki üretim ve işletme bölümü müdürleri 1411 Otel müdürleri 1412 Lokanta ve restoran müdürleri 1315 sektöründeki küçük işletme sahipleri ve müdürleri 20 11 – 15 EKİM 2010

ISCO 88 - ISCO 08 GEÇİŞ TABLOSU GEÇİŞ TÜRÜ BİRİM GRUP SAYISI GEÇİŞ %   ISCO 88 - ISCO 08 GEÇİŞ TABLOSU  GEÇİŞ TÜRÜ BİRİM GRUP SAYISI GEÇİŞ % 1X1 137 35.13 NX1 81 20.77 1XN 49 12.56 NXM 123 31.54 TOPLAM 390 100.00% 11 – 15 EKİM 2010

ISCO - 08 ISCO - 88 / ISCO – 08 DÖNÜŞÜMÜ Şu anda üzerinde çalıştığımız ISCO - 08 meslek sınıflaması ile eski ISCO - 88 arasındaki geçiş tablosuna göre, meslek verisi kodları için ISCO - 88`deki birim grup kodlarının % 55.90’ının (1x1 ve Nx1 dönüşümleri toplamı)  ISCO - 08`e doğrudan geçişi mümkündür. 1X1 (1’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 137 birim grubu, ISCO - 08’in tam olarak bir birim grubuna karşılık gelmektedir. NX1 (N’e 1 geçişler): ISCO - 88’in 81 birim grubundan iki veya daha fazla birim grup, ISCO 08’deki bir birim gruba karşılık gelmektedir; 1XN (1’e N geçişler): ISCO - 88`in 49 birim grubu, ISCO - 08’de iki veya daha fazla birim grupta kapsanmaktadır; NXM (N’e M geçişler): ISCO - 88’in 123 birim grubundaki iki veya daha fazla birim grup,  ISCO - 08’deki iki veya daha fazla birim gruba karşılık gelmektedir. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-08’deki Bazı Önemli Değişiklikler ve Sorunlar Müdürler’i (Ana grup 1 Managers) türlerine göre sınıflarken kullanılan sınırlar açık belirgin değildir. İşveren işletmenin büyüklüğü veya müdürün sorumluluk derecesi bir ölçüt olarak düşünülebilir. Müdürlerin kodlanmasında başlıklara göre kodlama yapmak, her zaman doğru olmayabilir ve bu durumda yardımcı değişken ve eşikler tanımlanmalıdır. Orta ölçekli girişimlerin müdürleri için Alt ana grup 14 varsayılmaktadır. 2. Sabit makine operatörleri (8100) ile İşlem Kontrol Teknisyenleri (Process Control Technicians) (3130) arasında bir ayrım yapılmıştır. Piyasaya yönelik çiftçiler ile kendi geçimine yönelik çiftçiler arasında ayırt edici bir kural yine yoktur. Kendi geçimine yönelik çiftçiler ise, ISCO – 08’de 4 birim gruba dağıtılmıştır. 4. Küçük perakendecilerin konumu netleştirilmiş ve Ana Grup 1’den Ana Grup 5’e taşınmıştır. Perakende ve Toptan Ticaret Müdürleri (1420) ile Küçük Mağaza ve Dükkan Sahipleri (Shopkeepers) (5221) arasında bir ayrım yapılmıştır. Ana Grup 7 ile Ana Grup 8 arasındaki belirsizlikler ortadan kaldırılmıştır. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-08’deki Bazı Önemli Değişiklikler ve Sorunlar 6. Kendi hesabına çalışan küçük işletme sahibi çiftçiler, Ana grup 1’den Ana grup 6’ya taşınmıştır. ISCO – 88 ’deki hemşireler ve öğretmenler için oluşturulan paralel gruplar ortadan kaldırılmıştır. Hemşireler 3221’de (Hemşirelikle ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları) sınıflandırılmıştır. ISCO-88 ‘de Öğretmenler ile ilgili Ana Grup 2 ve Ana Grup 3 ’deki paralel gruplar, ISCO-08’de Ana Grup 22 olarak birleştirilmiştir. Satış elemanları, 5221 (Küçük mağaza ve dükkan sahipleri), 5222 (Küçük mağaza ve dükkan sorumluları) ile 5223 (Küçük mağaza ve dükkan satış yardımcıları) olarak üç birim gruba ayrılmıştır. ISCO-88’deki Aşçılar, 3434 (Chef - ŞEFLER (YİYECEK HAZIRLAMA VE SUNUM HİZMETLERİ), 5120 (AŞÇILAR), 9411 (FAST FOOD HAZIRLAYICILARI) ve 9412 (MUTFAK YARDIMCILARI) şeklinde sınıflandırılmıştır. 10. ISCO-08 ’deki süpervizörleri (supervisors) diğer çalışanlardan (müdürler, şirket yöneticileri, sanatkar (ustabaşı) gibi) ve müdürleri de yüksek nitelikli profesyonellerden ayırma zorlukları vardır. 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-08 ’deki bazı yeni meslekler 5245 – Hizmet istasyonu çalışanları (motorlu araçlara yakıt doldurma, temizleme, yağ değiştirme, lastik havalarını ayarlama ve küçük tamir vb. işler yapanlar) 7234 – Bisiklet tamircisi 9334 – Raf dizicisi 9412 – Mutfak yardımcısı 5. 2230 - Geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili profesyonel meslek mensupları 11 – 15 EKİM 2010

ISCO-08’de silinen bazı meslekler 2121 – Matematikçi – İstatistikçi 2. 6142 – Odunkömürü yakıcısı 11 – 15 EKİM 2010

TEŞEKKÜRLER 11 – 15 EKİM 2010