KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ : Sağlık Bakanlığı Verileri, Yapılan Çalışmalar ve Beklentiler Vet. Hekim Ahmet SAFRAN ahmet.safran@saglik.gov.tr Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Zoonoz ve Paraziter Hastalıklar Şube Müdürlüğü 02 Haziran 2005, Sivas

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) Ülkemizde KKKA, 2002 ve 2003 yıllarının Bahar ve Yaz aylarında özellikle kırsal kesimde yaşayan vatandaşlarımızda görülmüştür. Bakanlığımızın yaptığı çalışmalar neticesinde Ağustos 2003’te hastalığın adı konmuştur. 2004 yılının yine aynı dönemlerinde epidemik bir seyir göstermiştir. Hastalık bu yıl da görülmektedir.

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) Hastalıkla ilgili olarak : Konunun uzmanlarından oluşan Zoonoz Hastalıklar (Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi) Danışma Kurulu oluşturulmuştur. Bu komisyon değişik zamanlarda toplanarak hastalığa ilişkin değerlendirmelerde bulunmuştur. Klinik tanımlama, vak’a tanımları ve vak’alara yaklaşım önerileri ile tedavi standardizasyonu yapılmıştır.

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) Ayrıca, hastalığın ülkemizdeki durumunun belirlenmesi ve hastaların takiplerinin rahat yapılabilmesi için bir sürveyans sistemi kurulmuştur. KKKA’da Vak’a Yönetimi ve İzolâsyon Önlemlerine ilişkin bilgiler hazırlanmıştır. Hastalıkla ilgili vak’a kontrol çalışması yapılmıştır (Kene ısırması önemli). Retrospektif çalışma yapılmış (1998’de 13 olası vak’a, 2003’te ise 22 olası vak’a) ve hastalığın önceki yıllarda da varlığına ilişkin bulgular elde edilmiştir.

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) 12-13 Nisan 2004 tarihinde Tokat’ta bir hizmet içi eğitim toplantısı düzenlenmiştir. Halkın Bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik broşür hazırlanarak 2004 ve 2005 yıllarında basımı ve dağıtımı sağlanmıştır. Sağlık çalışanlarına yönelik KKKA Kitapçığı bastırılarak ilgililerine dağıtımı sağlanmıştır.

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) KKKA’nın tanısının ülkemizde yapılabilmesi için gerekli lâboratuvar alt yapısının oluşturulması amacıyla girişimlerde bulunulmuştur (Yurt dışı eğitimi, kit temini vb.).

2002-2003 ve 2004 Yılları Sağlık Bakanlığı KKKA Verileri

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) 2002 yılında 17 vak’a, 2003 yılında 133 vak’a, 2004 yılında ise (445 şüpheli vak’a) 249 KKKA vak’ası belirlenmiştir. 2003 yılında 6 doğrulanmış KKKA ölüm vak’ası, 2004 yılında ise doğrulanmış 13 KKKA ölüm vak’ası olmuştur.

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ VAK’ALARININ DAĞILIMI (TÜRKİYE, 2002 ve 2003; n= 150)

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) 2004 yılında KKKA’dan şüphelenilen vak’aların Bakanlığımıza bildirimi Ocak ayı itibariyle başlamasına rağmen, ilk KKKA vak’ası Mart ayında görülmüştür. 2005 yılında ise KKKA’dan şüphelenilen vak’aların bildirimi Şubat ayında başlamış olup, şu an için 37’dir.

KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR (Türkiye, 2004; n=249) Hastalığın Görüldüğü Aylar Sayı Mart 3 Nisan 9 Mayıs 41 Haziran 66 Temmuz 102 Ağustos 21 Eylül 1 Ekim Bilinmeyen 5

KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR (Türkiye, 2004; n=249)

KKKA ÖLÜM VAK'ALARININ YERLEŞİM YERLERİNE GÖRE DAĞILIMI (TÜRKİYE, 2003; n=6)

KKKA Ölüm Vak’alarının Yerleşim Yerlerine Göre Dağılımı (Türkiye-2004; n=13)

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ (TÜRKİYE, 2004; n= 249)

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ / FATALİTE HIZI 2003 : % 4,5 2004 : % 5,2’dir.

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ Hastalık her iki cinsiyette de birbirine yakın oranlarda görülmüştür.

BEKLENTİLER Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi, kontrolünde sektörler arası iş birliğini gerektiren bir hastalık olması nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluşların, mevcut iş birliklerini artırarak sürdürmeleri, KKKA’ya ilişkin eğitimlere yine iş birliği içinde devam edilmesi, bütün ilgili çalışanların ve halkın bilgilendirilmesinin sağlanması, Konunun koordinatör biriminin belirlemiş olduğu çerçevede çalışmaların yapılması.

İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER Bakanlığımızca hazırlanarak gönderilen KKKA ile alâkalı genelgelerin bütün ilgililerine ulaştırılması, Sağlık personelinin KKKA’ya ilişkin bilgilendirilmesinin sağlanması, Hastalık hakkında halkın bilgilendirilmesinin sağlanması, KKKA hastalarının ya da şüphelilerinin izolâsyonları ve hasta ile ilişkisi olanların korunması konusunda titiz olunması,

İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER Nozokomiyal enfeksiyon riskine karşı, hastalarla teması söz konusu olabilecek sağlık personelinin korunması amacıyla üniversal önlemlere ait malzeme ve ekipmanın temini ve bunun sürekliliğinin sağlanması için gerekli girişimin yapılması, İlgili kurum ve kuruluşlarla iş birliğinin sağlanması, KKKA nedenli ölümlerde, cenazeye 31.03.2004 tarihli ve B100TSH0110002/5367 sayılı genelge hükümleri doğrultusunda işlem yapılması,

İL SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERİ TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER KKKA’da Bakanlığımız ile sürekli irtibat halinde olunması, verilen talimatlar doğrultusunda hareket edilmesi.

HASTANELERCE YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR KKKA’ya ilişkin değerlendirmelerin Bakanlığımız talimatları doğrultusunda yapılması, KKKA’lı ve KKKA şüpheli hastalara uygun hasta odalarının hazırlanması, Hastahane çalışanlarının KKKA’ya ilişkin olarak bilgilendirilmesinin ve bilinçlendirilmesinin sağlanması, Hastalıktan şüpheli vak’a ve KKKA hastalarının bulunması halinde uygun yerlere uyarıcı levha asılmasının sağlanması,

HASTANELERCE YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR Hasta ziyaretlerinde icap eden önlemlerin alınması, gerek görülmesi halinde ziyaretlerin sınırlandırılması, Üniversal korunma önlemlerinin alınabilmesi için gerekli malzemelerin eksiksiz ve sürekli bir şekilde temini ve kullanıma sunulmasının sağlanması, İl sağlık müdürlüklerine yapılacak bildirimlerde titiz davranılması ve devamlı irtibat halinde olunması,

HASTANELERCE YAPILMASI GEREKEN ÇALIŞMALAR Hasta odalarının ve kullanılan malzemelerin dezenfeksiyonunun sağlanması, ayrıca hastalara ait vücut sıvıları, dışkı, idrar vb. gibi atıkların uygun bir şekilde bertaraf edilmesi, Hastaların nakillerinde gerekli önlemlerin alınması, KKKA’dan vefat edenlere gerekli korunma önlemlerinin alınması sağlandıktan sonra usulüne uygun olarak yıkanmasının ve tabutlanmasının sağlanması, Durumdan il sağlık müdürlüğünün haberdar edilmesi.

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER Sağlık kuruluşu çalışanlarının vak’a yönetimi ve vak’alara yaklaşımlar hususunda bilgilendirilmesi, Hastalara, üniversal korunma önlemlerinin alınmasından sonra müdahalede edilmesinin sağlanması, KKKA’ya ilişkin olarak sorumluluk alanına giren yerlerdeki insanların bilgilendirilmesinin sağlanması,

BİRİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURULUŞLARI TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER KKKA şüpheli vak’aların hiç vakit geçirilmeden uygun bir şekilde hastahaneye sevk edilmelerinin sağlanması, Bahar ve yaz aylarında, sorumluluk alanındaki kişilerin hastalık yönünden takiplerinin yapılması.

Sabrınız için teşekkürler...