NEDEN DEĞERLER EĞİTİMİ? NASIL DEĞERLER EĞİTİMİ? Prof. Dr. Asım Yapıcı Ç. Ü. İlahiyat Fak. Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü Din Psikolojisi ABD Öğretim Üyesi & Ç.Ü. İlahiyat ve Eğitim Fakültesi İlköğretim DKAB Eğitimi Bölüm Başkanı

Konferans Planı Modern insanın dramı. Değerlere neden ihtiyaç duyarız? Kaybettiğimiz değerlere yeniden sarılmanın önemi. Mutlu birey ve huzurlu toplumun temelleri: Vicdan, merhamet ve şefkat Adalet Güven … Okulda değerler eğitimi verilirken dikkat edilmesi gereken ilkeler

Güç ve zenginlik mutluluk getirir mi? Modern hayat yaşam standartlarını yükseltti. İnsanlar daha zengin, daha bilgili, ama daha rahat değiller. Depresyon ve kaygı başta olmak üzere psikolojik rahatsızlıklar yükseldi. Mutsuzluk oranları yükseldi, intiharlar arttı. Aile kurumu can çekişiyor. Hem suç çeşitleri hem de suçluluk oranı sürekli artıyor.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre: Her yıl yaklaşık olarak bir milyon kişi intihardan ölüyor. Son 45 yılda dünya çapında intihar oranı yüzde 60 arttı. İntihar 15-24 yaş arası insanların ölümüne yol açan iki nedenden birisi olarak sayılıyor. Ölümle sonuçlanmayan intihar girişimi vakalarının sayısı ise ölümlü vakaların sayısının 20 katı.

Türkiye’de Ölümle Sonuçlanan İntiharlar Yıllar Erkek Kadın Toplam 1982 - 1105 1990 1357 2001 1.392 909 2.301 2014 2.327 862 3.189

Türkiye’de Boşanmalar Yıllara Göre Boşanma Sayısı 1986 60.865 1990 75.820 2001 91.994 2014 125. 305

Cinsel İstismarlar Çocuklarda cinsel istismarın yaygınlığı ABD’de % 0,13; Türkiye’ de ise % 1.4’dür. Ülkemizde kadınların % 20’sinin, erkeklerin ise % 7’sinin çocukluğunda en az bir kez cinsel istismara uğradığı, kız çocuklarının erkek çocuklarına oranla 3 kat fazla cinsel istismara maruz kaldığı saptanmıştır.

Ya ruhsal sorunlarımız… Üniversiteli gençler arasında yüksek düzeyde yalnızlık çekenler azımsanmayacak bir orana ulaşmaktadır. Mesela, üniversiteli gençlerde yalnızlığın görülme yaygınlığı Demir’in (1990) bulgularına göre % 15.4; Buluş’un (1997) tespitlerine göre % 15.6’dır. Ancak Bacanlı’nın (2002) verdiği rakam daha yüksektir. Onun elde ettiği sonuçlara göre gençler % 39 oranında kendilerini “yalnız”; % 44 oranın da “huzursuz/mutsuz” hissetmektedirler.

Ülkemizde küreselleşmenin olumsuz etkilerinin en çok hissedildiği üniversite ortamındaki bireylerin yalnızlık ve mutsuzluktan bu derece şikâyetçi olmaları, çevrelerini kuşatan yüzlerce kişiye rağmen iç dünyalarında yalnızlık çektikleri, yalnızlık ve mutsuzluğun birbirini sürekli beslediği şeklinde değerlendirilebilir.

Kalabalık içinde yalnızlık

Zamanın Ruhu: Zeitgeist Yapılan araştırmalara göre: “Doğduğumuz dönem karakterimizi ailemizden daha fazla etkilemektedir.” Hatta bir Amerikan atasözü şöyledir: “İnsan içinde yaşadığı çağa babasına benzediğinden daha çok benzer.”

Günümüz gençlerinin ayırt edici özellikleri nelerdir?

Narsist, bireyci ve girişimcidirler. Abartılı özgüvenleri vardır. Kendilerini göstermek isterler, bu tür fırsatları yakalama peşindedirler. Yaratıcıdırlar. “Tatminsizlik (doyumsuzluk) ön plandadır. Çünkü hayattan beklentileri yüksektir. Kanaatkar değildirler. Hızlı tüketicidirler. Tüketmekle /çok şeye sahip olmakla mutluluk arasında doğrudan ilişki kurarlar Otorite ile araları iyi değildir. Kendilerini otorite kabul ederler.

Çalışma saatlerinin esnek olmasını isterler. Bir işe atılırken hemen CEO yahut patron olmayı hayal ederler/isterler. Temel felsefeleri: “Sevdiğim işi yaparak iş ve yaşam dengesini kurmak istiyorum”. “Sevmediğime saygı duymam” anlayışı hakimdir. Kitlesel olanı değil kişiye özel olanı severler. Yeni şartlara uyum kapasiteleri yüksektir. Değişimi doğal kabul ederler.

Teknolojide göçmen değil yerlidirler. İçtenlik ve sahiciliğe önem verirler. Akran onayını önemserler. Ebeveynlerine daha fazla bağlıdırlar. Anne-babalarıyla ilişkilerinde sıcaklık, samimiyet ve arkadaşlık ön plandadır. Aynı anda birkaç işi birlikte yapabilirler. Tek bir iş sıkıcıdır.

Gençlerin Sorunları 1 Gelecek kaygısı: abartılı özgüven ile gerçekliğin çatışması. 2 Psikolojik ve ruhsal sorunlar (yalnızlık, kaygı, öfke…) 3 Fizyolojik yapı ve bedensel sağlıkla ilgili sorunlar 4 Kişiler arası ve romantik ilişkilerde yaşanan sorunlar 5 Ailevi sorunlar ve ebeveyn tutumları 6 Ekonomik sorunlar 7 Öğrenim gördüğü okuldan beklediğini bulamama 8 Din, ahlak, dünya görüşleri, felsefeler ve “izm”lerle ilgili problemler

Din, Kültür ve Değerler 1 Felsefi akımların ve seküler paradigmaların etkisi ile kültür ve dini sorgulama 2 Doğru dinî bilgiye ulaşmada yaşanan sorunlar 3 Kültür, din ve değerlerde neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt edememe 4 Kurumsal dindarlıkta göreceli artışın ahlakî yaşayışa yansımaması 5 Geleneksellik ile modernite arasındaki çatışmalar: Kültürel Şizofreni - Yaralı Bilinç 6 Kapitalist bir dünya görüşünü benimseme: Bencillik ve hazcılık da artış

Bu sorunlar niçin yaşanıyor? İnsanlık kalbini kaybetti. Buna bağlı olarak değerler birer birer kaybolmaya başladı. Kendini tanıma ve bilme Vicdan Merhamet Sadakat Tevazu (alçak gönüllülük) Güven duygusu Adalet Vefa

Modernite ile birlikte insanların hayata bakışları ve yaşamı anlamlandırma biçimleri değişti. İnsanlar haz ve hıza bağlı bir yaşama mahkum olmaya başladı. İnsanlar düşünümsel risk toplumunda güven kaynaklarını kaybetmeye başladı. "Olma" değil "sahip olma" kutsanmaya başladı. Din araçsallaşmaya başladı.

"İnsan nedir?" sorusuna cevap vermek zorlaştı. Nasıl insan olunur? Nasıl insan haline gelinir? İnsanlaşmak için ne(ler) yapmak gerekir? sorularına aranan cevaplar anlamsızlaştı. Hayatın (yaşamın)temelde insan olma, insanlaşma serüveni olduğu kaybedildi. Anglo-Sakson kültür, Amerikan duyuş, düşünüş ve davranış biçimi her geçen gün dönüştürücü etkisini daha fazla hissettirmeye başladı.

Çözüm Önerileri Kalbimizin var olduğunu hatırlamakla. Değerlerimizi hatırlamakla. Sadece hatırlamak değil, değerlerimizi yaşayarak ve yaşatarak kalbimizi beslemekle. Gündelik hayatın tozu dumanı içinde neden var olduğumuzu hissederek.

Şimdi tekrar soralım: Günümüz gençleri neden böyle?

“Sanki bir salak çıkmış da normal insan olmanın çıtasını yükseltmiş gibi bir dünyada yaşıyoruz." Martin Seligman “Sanki biri bizimle dalga geçiyor. Zengin olacağımızı umarak yetiştiriliyoruz ama cebimizdeki para, kötü bir apartman dairesinin kirasını ödemeye bile yetmiyor…” Jean Twenge

Modernite Serüveni Değişen neydi? Batı aklı (Batı rasyosu) neye dayanır? Doğu aklı /İslam aklı neye dayanır. Neyi Kaybettik?

Sekülerleşme… Katı Yorum. Ilımlı Yorum. Etkileşimsel Yeniden Dindarlaşma.

Bir dize bin bir yorum… "Kalmış mıdır kalesi düşmüş bir şehrin cazibesi?« İbrahim Tenekeci

Çukurova Üniversitesi Değerler Araştırması (2012) Daha az tercih edilen Farklılaşmayan Daha çok tercih edilen Geleneksellik Evrensellik Güç İyilikseverlik Güvenlik Uyarılım Uyum Öz yönelim Hazcılık Başarı

SEKAM araştırması (2013) Gençlerden kendilerini: “modern” olarak niteleyenler % 12, “geleneksel” niteleyenler % 16, “biraz modern, biraz geleneksel” niteleyenler ise % 72’dir. Gençliğin % 72’sinin kendini, biraz modern-biraz geleneksel olarak tanımlamış olması, melez bir durumu temsil etmekte, gençlerin “ne o, ne de bu” olamadıklarını göstermektedir.

“Ait olmadan inanmak” yahut “İnanmadan ait olmak” Ateistler dâhil farklı ideolojik ve dinî kimliğe mensup gençlerin ortalama % 95 oranında Allah’ın varlığına inandıkları, Hatta kendilerini ateist olarak niteleyenlerin % 13’ünün namaz kıldığı, Bununla birlikte kendisini İslâmcı olarak isimlendirenlerin % 17,8’inin, Müslüman olarak niteleyenlerin ise % 25,6’sının hiç namaz kılmadığı tespit edilmiştir. Benzer durum, Cuma Namazı kılma ve Oruç tutmada da karşımıza çıkmaktadır.

Yoksa din gerçekten öldü mü? Nereye gidiyoruz?

Çözüm Değerler eğitimi Yeniden kalbimizi hatırlamak, Tüketim kültürüne direnmek,

Günümüzde yaşanan ne? "İmanın hazzından dünyanın hazzına…"

Yeni tip dindarlıklar Dünyevî dindarlık Saf maneviyat Kurumsal temeli zayıf dindarlık Ahlakî temeli zayıf dinsellik Hazcı dindarlık Protestan dindarlık Şizofren dindarlık

Kavramının Tanımlanmasına Doğru “Değer” Nedir? Kavramının Tanımlanmasına Doğru

Değer terimi bazen iyi, uygun, istenen ve değerli olarak kabul edilen objeler veya konular (para, mücevher, şöhret, güç, başarı vs.) için kullanılabilir. Bazen de insanların beğendiği ve önem atfettiği inançları içine alabilir.

Bir şeyi değerli görmek demek; onu tercih etmek, ona psikolojik olarak bağlanmak ve ona ulaşmak ya da onu muhafaza etmek için belli bir çaba ve gayret içerisinde bulunmak anlamına gelmektedir (Allport, 1968). Buna göre değerli tutulan şey maddî ya da manevî bir niteliğe sahip olabilir. Ancak onu esas önemli kılan husus, psikolojik olarak ona belli bir değerin atfedilmiş olmasıdır.

Her insan belli bir sosyal yapıda doğmakta, büyümekte, gelişmekte ve orada cari olan kültürel havayı solumaktadır. Bu anlamda her insan kendi kültürünün ürünü hâline gelmektedir. Değer yargıları, kişinin yetiştiği sosyo-kültürel ve dinî çevreden beslenerek gelişmekte ve şekillenmektedir (Ünal, 1981; Güngör, 1998). Değerler, bireysel ve toplumsal davranışları belirlemede, biçimlendirmede ve yönlendirmede önemli bir rol oynamaktadır (Başaran, 1993).

Değerler Değişir mi? “Şayet değerler değişmeyip tamamen aynı kalsaydı, bireysel ve sosyal değişim mümkün olmazdı. Bunun aksine, eğer değerler tamamen değişir bir niteliğe sahip olsaydı, bu sefer de, toplumun ve bireyin sürekliliği imkânsız hâle gelirdi” (Rokeach, 1973: 4-5).

Değerler Eğitimi Neden Önemlidir? Değerler kalbi besleyen damarlara benzetilebilir. Damarlarda bir sorun olduğu zaman kalp krizinin ortaya çıkması gibi değerlerde bir sorun olduğu zaman da kültür ve kimlik krizi ortaya çıkar.

Değerler Bizim neyimizdir? Kültür Kimlik Değerler Kişilik Din

Niçin Değerler Eğitimi? Asıl amaç sadece evrensel değerlerle dünyadaki yerimizi alırken, yerel ve kültürel değerlerle bizi başkalarından farklılaştıran kimlik hatlarının korunmasıdır. Küreselleşmenin kültürü ve kimliği tahrip edici gücü karşısında direnmeye çalışmak. Subliminal etkiler, medya ve görsel şovlar ile tüketim toplumunun ve hazcılığın özendirilmesi, olma değil sadece sahip olma arzusu ile yaşamanın «hayatın olmazsa olmazı haline getirilmesi» gibi olumsuz etki ve süreçlerden korunabilmek.

Değerler; kişiler arası etkileşimden, aileden ve diğer toplumsal etkilerden denenerek ve gözlemlenerek öğrenilir. Bu yüzden açık bir şekilde değerlerin metodolojik ve kasıtlı bir biçimde öğretilmesi gerekir. Bu gereklilik ailede ve okulda değerler eğitiminin yapılmasını zorunlu kılmaktadır.

Ryan’a göre; sınıf ve okul, iyi ya da kötü ahlaki atmosfer oluşturan bir topluluktur. Öğretmen bu toplulukta ahlakın uygulanması ve kültürlenmede anahtar rol oynar. Öğretmenler konumlarından dolayı, öğrencilerinin değer eğitimleri ile ilgili olumlu kararlar verebilmeleri için onlara yardım etmede elverişli bir duruma sahiptirler. Ancak öğretmenin, kendisinde öğretim faaliyetlerinde uygulanması istenilen değerler yoksa ya da bu değerlerin öğrencilere nasıl kazandırılacağını bilmiyorsa; öğretmen değerler eğitimi alanında, öğrencilere iyi bir model değil, tam aksine öğrencilerde bulunan mevcut değerlerin bile körelmesine ve hatta ortadan kalkmasına sebep olabilecek kötü bir model olabilir.

Nasıl bir insan yetiştirmek istiyoruz?” Öncelikle anne baba olarak kendimize soralım. Çocuklarımız: - İyi okulları bitirmiş başarılı bir insan mı? - Sorumluluk sahibi bir birey mi? - Özgüvenli, kendini iyi ifade eden bir kişi mi? - Vatana, millete hayırlı bir evlat mı? - Yoksa mutlu, ama sadece mutlu bir fert mi olsun? Bu listeyi istediğimiz kadar uzatabiliriz. Herkese göre farklılıklar gösterebilir. İşte bu liste ile anne baba olarak hayatta önem verdiğimiz değerler ve çocuğumuzda olmasını istediğimiz değerler ortaya çıkmaktadır.

Yaşadığımız çevre istediğimiz değerlere sahip çocuklar/gençler yetiştirmek için uygun mu? Bu arada : Her şeyi çocuklarımız/gençlerimiz adına düşünüp yaparken sorumluluk sahibi olabilecekler mi? Bu kadar şiddeti televizyonlarda seyrederken barışçıl olabilecekler mi? Aşırı koruma ve müdahaleci davranırken özgüvenleri gelişecek mi? Biz şimdi onlar mutlu olsun, üzülmesinler diye uğraşırken, onlar mücadele etmeden mutlu olabilecekler mi?

Düşünelim ve Kendimizi Sorgulayalım. Anne-baba / öğretmen olarak hangi değerleri önemsiyoruz, neyi daha çok istediğimizin farkında mıyız? Çocuklarımıza /öğrencilerimize kazandırmak istediğimiz değerler ile ilgili neler yapıyoruz? Çocuklarınızda /öğrencilerimizde görmek istediğiniz davranışlar, değerler ve inançlar için okulda/aile içinde model olabiliyor muyuz?

Okullarda Değerler Eğitimi Kapsamında Yapılabilecek Etkinlikler

Her ay için bir değer belirleme, ayın değeriyle ilgili şiir, kompozisyon, resim yarışması vb. etkinlikler düzenleme. Ayın değeriyle ilgili münazara yapma. Ayın değeri ile ilgili film ve tiyatro gösterimi. Ayın değeriyle ilgili dergi çıkarılması, bildirge yayımlanması. Ayın değeriyle ilgili öğrenci gruplarının sunum hazırlaması. Farklı derslerde ayın değerine temas etme, (bu anlamda aynı ve farklı zümre öğretmenler arasından işbirliğinin sağlanması) Örnek şahsiyetlerle sohbet saatleri düzenlenmesi (görüşme tekniği). Mesleki tatbikatlarda ve topluma hizmet uygulamalarında ayın değerini ön plana çıkartmak ya da bu bağlamda fırsat oluşturmak.

Değer sınıfları oluşturma, her sınıfa bir değerin temsili verilip o değeri gösteren bir yaka sembolü takılması. Evde salon ve odaların değerleri temsilen adlandırılması. Yaşanılan şehre ya da dünyaya mektup yazma. Şehir veya dünya kişileştirilerek onu etkileyen olumlu ve olumsuz eylemler sıralanır. Böylece sorumluluklar ve davranışların sonucu hususunda farkındalık sağlanır. Ayın değerine ait resim ve fotoğraflardan oluşan bir sergi hazırlanması. Görsellerden hareketle değerleri bulma. Sınıfa belli değerleri temsil eden resim ve fotoğraflar getirilir. Sınıfa sunulur. Öğrencilere ilgili resimlerde hangi değerin hâkim olduğu sorulur, yorumlanır. Öğrencilere teşekkür mesajları yazmayı öğretme. Öğrenciler için değerli çalışmalar yapanlara teşekkür mektupları yazma.

Mezun olup yüksek okula gitmiş, iş hayatına atılmış eski öğrencilerin davet edilmesi. Bir politika, faaliyet veya kararın sebeplerini açıklama. Öğrencilerin sadece "nasıl"ı değil, "niçin"i de anlayıp algılamalarında onlara yardımcı olma. Tarihteki olayları gündeme getirip bu olaylarda nasıl davranılması gerektiğini tartışma. Ayın değeriyle ilişkili seviyeye uygun sınıf içinde ve sokakta oyun etkinlikleri. Gezi gözlem etkinlikleri. Proje hazırlama. Drama tekniklerinden yararlanmak, Düşünce tüneli tekniğinden yararlanmak,

Kısa film izletilebilir, daha sonra film hakkında konuşulabilir Kur’an-ı Kerim’deki kıssaları derin düşünceye dayalı serbest tekniğiyle yorumlatılabilir Kısa film izletilebilir, daha sonra film hakkında konuşulabilir Bibliyoterapi tekniğinden faydalanmak. Poster/afiş hazırlama. Kavram haritaları. Konser ve şiir dinletisi etkinliği. Slogan yarışmaları. Büyük öğrencilerin, küçük öğrencilere dersler ve okul içi etkinliklerde rehberlik yapmalarını sağlayacak programların rehber öğretmenler eşliğinde oluşturulması.

Ne yapmak gerekir? Nasihat ve vaaz dili kullanmadan değerleri öğretmeye çalışmak. Değerler sadece sözel telkinle öğretilemez. İstendik değerler ve öncelikler gençlerin/ öğrencilerin yanında sıklıkla konuşulmalıdır. İstendik davranışlar açıklanarak net bir şekilde anlaşılması sağlanmalıdır. Tutum ve davranışlarınızla rol model olabilirsiniz. (özellikle tutarlı davranış sergilemek, bencil ve tüketim toplumunu özendiren davranışlardan sakınmak) Çocuklarınızı/öğrencilerinizi dinleyerek ve söylediklerini anlamaya çalışarak onlara ne kadar önem verdiğinizi gösterebilirsiniz.

Ne yapmak gerekir? Öğrenciler istendik ve erdemli davranışlar sergilediklerinde yaşına uygun olumlu pekiştireçlerle desteklemek. Ahlakî olmayan ve saygısızlık içeren davranışlara cezalandırıcı olmayan bir üslupla müdahale etmek, ve bu tür davranışların yanlış olduğunu fark ettirmek. Öğrencileri huzur evleri, sevgi evleri, hastanede hasta ziyaretleri vb. konularda teşvik etmek, ağaç dikme, yardımlaşma kampanyaları düzenleme vb. konularda organize etmek. Ötekini dışlamayan grup çalışmalarına önem verme, öğrencileri gruplara ayırarak işbirliği yapmalarını sağlamamak.

Ne yapmak gerekir? Öğrencinin duygu, düşünce ve davranışları üzerinde odaklanarak eğitim faaliyetlerini yürütmek. Öğrenciyi çok yönlü geliştirmeye çalışma. Öğrencilerin biliş sistemlerine odaklanıldığından daha fazla duygu ve benlik gelişimine odaklanılmalı. (Ne kadar zor bir durum!) Öğrenciler için açık iletişim, tutarlılık, içtenlik ve yüksek beklentiler sağlamak. Velilerle işbirliği yapmak. Ailelerin katılmadığı değerler eğitiminin başarılı olması neredeyse imkansızdır. Aynı durum okul için de geçerlidir. Değerlerin öğrencinin keşfetmesine bağlı bir şekilde yapılandırmacı yöntemle tartışılması gerekir.

Ne yapmak gerekir? Öğretmenler ve aileler çocuk kitapları okumalı, çocuk filmleri izlemelidir. Çocuklarla/gençlerle seyrettiği çizgi film, reklam veya oynadığı bilgisayar oyunları hakkında konuşabilirsiniz. (Çocuğun/gencin bunlardan ne anladığını anlamaya çalışın, buradan hareketle gerçek dünya hakkında sohbet edin.) Televizyondan ve bilgisayardan uzak faaliyetlerle zaman geçirmeleri için yönlendirebilir ve gelişimsel oyunlar oynaması konusunda destekleyebilirsiniz.

Ne yapmak gerekir? Çocukların/gençlerin yanlış davranışlarına tepkisel davranmayın. Öfkelenmek yerine anlama ve çözüm bulma üzerine yoğunlaşın. Çocuklarınızı/öğrencilerinizi olumlu /istendik davranış sergilediği zaman yüreklendirin/cesaretlendirin. Çocuğun/öğrencinin olgunluk seviyesi ve yaşına uygun kararları alması yönünde fırsatlar veriniz, böylece kişisel kontrolün gelişmesine destek sağlayın.

ÖZETLE: Çocuklarınızın ilgili değeri kendisinin keşfedip yapılandırmasına destek sağlayın.

UNUTMAYALIM… Değerler öğretilebilen ve öğrenilebilen olgulardır. Değerler sadece okunarak ya da dinlenerek öğrenilemez. Çünkü değerler duyuşsal alan kapsamındadır. Değerlerin kazanımı için yaşantıya, empatiye, modellemeye, problem çözmeye, buluşa dönük etkinlikler hazırlanmalıdır. Değer kazanımına yönelik etkinliklerde öğretmen daima “Olumlu davranışları, sözleri pekiştirmek/takdir etmek gerekir.” ilkesiyle hareket etmelidir.

Değerler eğitiminde öğretmen/ebeveyn, din görevlisi "olumlu", "kabul edici", "öğrenci merkezli", "kaygıdan uzak", "empatik" iletişimin kurulduğu bir ortam oluşturmalıdır. Değerlerle ilgili tavsiyelerde bulunurken emir veren bir dil kullanmak yerine, bu konudaki örnek kişi ve öykülerden yararlanarak dolaylı vurgu yapılmalıdır. Çocukların/öğrencilerin etkinlikleri eğlenerek yapması önemlidir.

Önleyici Aile ve Önleyici Okulun Beş Temel Prensibi Basiret Adalet Merhamet Metanet İnanç Tehlikeye ve tehlikeye götüren yollara dikkat etmek Kötülükle (ifsatla) mücadele etmek, iyiliği yaymak Çocuğun, gencin, öğrencinin yanında olmak Sakin, sabırlı, bilgili ve bilinçli olmak Zor zamanlarda inançtan olumlu destek alma Sinyallere, bağlantılara, yollara dikkat et Kuklaya değil, kuklacıya odaklan Öfkeni karanlığa yönelt, karanlıkta kalan değil Sorunla karşılaşınca kaygı ve öfkeyle davranma Hz. Eyyub’u, Hz. Yusuf’u, Hz. Muhammed’i hatırla Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir. Karanlığa bir mum yak. Merhamet kalbin lisanıdır, Merhamet Allah’ın içimizdeki sesidir. Akıl içimizdeki peygamber gibidir. "Ben sizin duanıza icabet ederim" Şah damarımızdan daha yakın olana güvenmek

Öncelikle hangi değerler kazandırılmalıdır? Kendini bilmek ve kendini kontrol etmek Adalet ve hakkaniyet Sevmek ve saygı duyabilmek Merhamet ve şefkat Hoşgörülü olmak Yardımseverlik Sorumluluk sahibi olmak Kanaatkar olmak Doğruluk ve dürüstlük İtidal (ölçülülük) Takdir edebilmek Tevazu (Alçak gönüllülük)

Değerlerimizi yitirirsek, küreselleşmenin boyunduruğu altında kültür ve kimliğimizi kaybedersek… Acaba bu süreç Amerikalı olmadan Amerikanlaşma, Hıristiyan olmadan da Hıristiyanlaşma mıdır? diye sormadan edemiyorum.

Nasıl bir Medeniyet? Medeniyet tasavvuru oluşturmadan değerler içselleşmez. Ahlaklı bir medeniyet. Değerleri olan bir medeniyet. Kalbi olan bir medeniyet. Vicdanı olan bir medeniyet. Merhametli bir medeniyet. Teflon insan yetiştirmeyen bir medeniyet. Kendiyle, Rabbiyle, sosyal çevresiyle ve doğa ile uyumlu/barışık bir insanların kuracağı bir medeniyet.

Şefkat ve merhamette güneş gibi ol Başkalarının kusurlarını örtmede gece gibi ol Hiddet ve asabiyette ölü gibi ol Cömertlik ve yardım etmede akarsu gibi ol Tevazu ve alçak gönüllülükte toprak gibi ol Hoşgörülü olmada deniz gibi ol Ya olduğun gibi görün ya göründüğün gibi ol Mevlana

Hayatın anlamı sevgiyle gerçekleşir Önleyebilirsem eğer bir kalbin kırılmasını Boşuna yaşamış olmayacağım Bir yaraya merhem olabilirsem eğer Hafifletebilirsem bir acıyı Bir serçenin feryadını susturabilirsem Bir ardıç kuşunu koyabilirsem yeniden yuvasına Yaşamış olmayacağım boşuna C. DİCKİNSON

Gökyüzü hep aynıdır ama… Bazen gökyüzünde siyah bulutlar olur; Gökyüzü bu siyah bulutlar yüzünden değişmez. Ve bazen beyaz bulutlar da olur gökyüzünde ve gökyüzü bu beyaz bulutlar yüzünden de değişmez. Bulutlar gelirler ve giderler, baki kalan gökyüzüdür. Sen gökyüzüsün, düşüncelerin ise bulutlardır. Eğer düşüncelerini titizlikle izlersen, eğer onları kaçırmazsan Eğer onlara doğrudan bakarsan, ilk şey bunu anlamak olacaktır. Osho

TEŞEKKÜRLER asimyapici@cu.edu.tr 0533 810 93 86