İŞLETMEYE GİRİŞ

DERS KONULARI TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAMLARI İŞLETMENİN AMAÇLARI, EKONOMİ İÇİNDEKİ YERİ VE SINIFLANDIRILMASI İŞLETMENİN KURULUŞU İŞLETMENİN MALİYETLERİ İŞLETMENİN GELİRLERİ İŞLETMENİN PERFORMANSI İŞLETME FONKSİYONLARI, YÖNETİM FONKSİYONU

TEDARİK FONKSİYONU ÜRETİM FONKSİYONU PAZARLAMA FONKSİYONU FİNANSMAN FONKSİYONU MUHASEBE FONKSİYONU İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİ

ÖNERİLEN KAYNAKLAR ŞİMŞEK, M. ŞERİF, İŞLETME BİLİMLERİNE GİRİŞ. YELKEN BASIM-YAYIM DAĞITIM, KONYA, 1997. ROBBINS, STEPHEN P., MANAGEMENT. PRENTICE HALL, 1994.

1. TEMEL İŞLETMECİLİK KAVRAMLARI

İşletmeyi tanıyalım İşletmeler günlük yaşantımızın önemli bir parçasını oluşturmakta, insan gereksinimlerinin büyük bir bölümünü karşılamaktadırlar. Bu işletmeler çeşitli türlerde ve büyüklüktedir. Bir ülke ekonomisini oluşturan ve sayıları yüzbinlere hatta milyonlara varan işletmeler ekonominin hücreleri gibi düşünülebilir.

İşletmeyi tanıyalım İşletmeler başkalarının ihtiyaçlarını karşılamak üzere mal ve hizmet üretirler. İşletmeler iktisadi mal ve hizmet üretirler. İktisadi mal ve hizmetlerin özelliği fayda yaratmaları ve kıt olmalarıdır. İşletmelerin bu üretimi gerçekleştirebilmeleri üretim faktörleri adı verilen emek, doğa, sermaye ve bilginin bir araya getirilmesine bağlıdır. İşletmeler kar amaçlı örgütlerdir.

İşletmeyi tanımlayalım Kar Kar Kar Mal ve Hizmet Pazarı Mal ve Hizmet İŞLETME TÜKETİCİLER Emek ,Sermaye ,Doğal Kaynaklar, Bilgi Üretim Faktörleri Pazarı Ücret Faiz Kira (para)

İŞLETME Günlük yaşamda işletme kavramı yerine; firma, şirket, kurum, örgüt, işyeri, ekonomik birim ve teknik vb Ifadeler kullanılmaktadır.

İŞLETME EMEK, SERMAYE VE DİĞER ÜRETİM FAKTÖRLERİNİ PLANLI, BİLİNÇLİ VE SİSTEMLİ BİR BİÇİMDE BİRARAYA GETİRİP MAL VEYA HİZMET ÜRETİMİNE YÖNELEN VE AMAÇLARINA ULAŞMAK İÇİN ÜRETİM KAYNAKLARININ KULLANIMINDA EKONOMİK VE AKILCI (RASYONEL) KARARLAR ALAN TOPLUMSAL, EKONOMİK VE TEKNİK BİR BİRİMDİR.

İŞLETME GENEL OLARAK, BAŞKALARININ TÜKETMESİ İÇİN MAL VE HİZMET ÜRETEN BİR EKONOMİK BİRİMDİR.

İŞLETMENİN UNSURLARI Yapılan tanımlara göre işletmenin unsurları; İşletme herşeyden önce toplumsal bir işbirliği sistemidir İşletme ekonomik bir birimdir. İşletmenin amacı insanların ihtiyacını karşılayacak mal ve hizmeti üretmektir. İşletme ekonomik bir birim olmasının yanında teknik bir birimdir.

İNSAN İHTİYAÇLARI VE EKONOMİK FAALİYETLER YERYÜZÜNDEKİ BÜTÜN EKONOMİK FAALİYETLERİN TEMELİNDE İNSAN İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI VEYA TATMİN EDİLMESİ AMACI YATMAKTADIR.

İNSAN İHTİYAÇLARI GENELLİKLE İNSAN İHTİYAÇLARI, BİRİNCİL VE İKİNCİL İHTİYAÇLAR ŞEKLİNDE İKİLİ BİR SINIFLANDIRMAYA TABİ TUTULMAKTADIR.

BİRİNCİL İHTİYAÇLAR (TEMEL FİZYOLOJİK İHTİYAÇLAR) NEFES ALMA YEME VE İÇME GİYİNME VE BARINMA HAYATI DEVAM ETTİRME İKİNCİL İHTİYAÇLAR (SOSYAL İHTİYAÇLAR) EMNİYET VEYA GÜVENLİK AİT OLMA VE SEVGİ SAYGI GÖRME KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME

MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ MASLOW, BİRİNCİL VE İKİNCİL İHTİYAÇ AYIRIMINI YETERLİ BULMAYARAK İNSAN İHTİYAÇLARININ DAHA DETAYLI VE SİSTEMLİ BİR SINIFLANDIRMASINI VERMEYE ÇALIŞMIŞTIR.

MASLOW’UN İHTİYAÇLAR HİYERARŞİSİ KENDİNİ GERÇEKLEŞTİRME İHTİYACI SAYGI GÖRME İHYİYACI AİDİYET İHTİYACI GÜVENLİK İHTİYACI FİZYOLOJİK İHTİYAÇLAR

İNSAN İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASININ ÖNEMİ

İHTİYAÇ-EKONOMİ VE ÜRETİM İLİŞKİSİ BİR TOPLUMDAKİ ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM DURUMU İLE İLGİLİ OLGULARIN TÜMÜDÜR.

EKONOMİK OLAYLAR İNSAN İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI İÇİN GİRİŞİLEN VE PARAYLA ÖLÇÜLEBİLEN EYLEMLER, EKONOMİK OLAYLAR OLARAK ADLANDIRILIR. İNSAN İHTİYAÇLARININ BAZILARI PARA VE PARANIN TEMSİL ETTİĞİ SATIN ALMA GÜCÜ İLE KARŞILANIRKEN, BAZILARI DA PARA İLE KARŞILANAMAYAN TÜRDEN İHTİYAÇLARDIR.

MAL VE HİZMETLER İNSAN İHTİYAÇLARINI TATMİN ETME VEYA GİDERME ÖZELLİĞİNE SAHİP NESNELERE MAL VE HİZMET ADI VERİLMEKTEDİR.

İNSAN İHTİYAÇLARINI TATMİN ETMEYE YARAYAN, ANCAK YERYÜZÜNDE HERKESE YETECEK KADAR BOL MİKTARDA BULUNMAYAN, ELDE EDİLMELERİ BELİRLİ BİR ÇABAYI GEREKTİREN MADDELERE EKONOMİK MADDELER (KISACASI MAL) DENMEKTEDİR.

İNSAN İHTİYAÇLARININ HEPSİ MALLARLA KARŞILANAMAZ. BİR KISMI DA HİZMET ADI VERİLEN SOYUT EYLEMLERLE KARŞILANIR. BERBERLİK ÖĞRETMENLİK DOKTORLUK MÜHENDİSLİK GİBİ

ÜRETİM

TEMEL ÜRETİM FAKTÖRÜ OLAN DOĞA VE ONUN SUNDUĞU KAYNAKLARA YİNE DİĞER İKİ TEMEL ÜRETİM FAKTÖRÜ OLAN SERMAYE VE EMEĞİN UYGULANMASI VE BU YOLLA İNSAN İHTİYAÇLARINI KARŞILAYACAK MAL VE HİZMETLERİN MEYDANA GETİRİLMESİ OLAYINA ÜRETİM ADI VERİLMEKTEDİR.

DOĞAL KAYNAKLARA SERMAYE VE İNSAN EMEĞİ UYGULAMA İŞLEMİNE ÜRETİM ADI VERİLİR. DİĞER BİR İFADEYLE, İNSAN İHTİYAÇLARINI GİDEREN MAL VE HİZMETLERİ ELDE ETMEK AMACIYLA YAPILAN HER TÜRLÜ ÇABAYA ÜRETİM ADI VERİLİR.

ÜRETİM FAKTÖRLERİ ÜRETİMDE BULUNMAK İÇİN İNSANIN İHTİYAÇ DUYDUĞU FAKTÖRLERE ÜRETİM FAKTÖRLERİ ADI VERİLİR.

ÜRETİM FAKTÖRLERİ EMEK SERMAYE DOĞAL KAYNAKLAR GİRİŞİMCİ (MÜTEŞEBBİS) YÖNETİM VE ORGANİZASYON

EMEK EMEK, ÜRETİMDEKİ İNSAN GÜCÜNÜ SİMGELEMEKTEDİR. İNSANLARIN GELİR ELDE ETMEK AMACI İLE YAPTIKLARI BEDENSEL VE DÜŞÜNSEL ÇABALARA İŞ DENİR. EKONOMİK YAŞAMDA İŞ DEYİNCE YALNIZCA İNSANLARIN ÇABALARI ANLAŞILMAKTADIR.

SERMAYE SERMAYE, ÜRETİLMİŞ ÜRETİM ARACI OLARAK TANIMLANMAKTADIR. BUNA GÖRE, ÜRETİMDE KULLANILAN HER TÜRLÜ MAKİNA VE ARAÇ-GEREÇ SERMAYEDİR. SERMAYE EMEĞİN VERİMİNİ ARTIRARAK FAZLA ÜRETİM YAPILMASINI SAĞLAR.

SERMAYE, ÜRETİMDE KULLANILAN BÜTÜN MADDİ VE MADDİ OLMAYAN DEĞERLERDİR.

SERMAYE KAPSAMINA GİREN ÖĞELER MADDİ SERMAYE DOĞAL KAYNAKLAR ARAZİ (TOPRAK) HAMMADDELER YARDIMCI MADDELER MALZEMELER YARI MAMULLER MAMULLER BİNALAR MAKİNALAR VE OTOMASYON ALACAKLAR NAKİT PARA MADDİ OLMAYAN SERMAYE (HAKLAR) İMTİYAZ, LİSANS, MARKA, PATENT, TELİF HAKLARI, KNOW-HOW, İŞLETME HAKLARI

DOĞAL KAYNAKLAR TABİAT, DOĞAL KAYNAKLAR, TOPRAK GİBİ ADLAR DA VERİLEN DOĞA, YERYÜZÜNÜN ÜSTÜNDE VE ALTINDA BULUNAN KAYNAKLARI KAPSAMAKTADIR (TOPRAK, MADEN, SU, PETROL, ORMAN VB.).

İŞLETMECİLER GENELLİKLE BU FAKTÖRÜ, SERMAYE FAKTÖRÜ İÇERİSİNDE İNCELEMEKTEDİRLER.

GİRİŞİMCİ BELİRLİ BİR MAL VE HİZMETİ ÜRETMEK, ÜRETİP PAZARLAMAK VEYA YALNIZCA PAZARLAMAK İÇİN, KENDİ PARASINI VEYA BAŞKALARINDAN TOPLADIĞI PARAYI ÜRETİM FAKTÖRLERİNE YATIRAN, BÖYLECE KÂR VEYA ZARAR OLASILIĞINI GÖZE ALAN KİMSELERE GİRİŞİMCİ (MÜTEŞEBBİS) DENİR.

YÖNETİM VE ORGANİZASYON MAL VE HİZMETLERİN OLUŞTURULABİLMESİ İÇİN ÜRETİM FAKTÖRLERİNE İHTİYAÇ VARDIR. ANCAK ÜRETİM FAKTÖRLERİ, BULUP BULUŞTURULMADAN, ŞU VEYA BU BİÇİMDE BİR ARAYA GETİRİLMEDEN, BELİRLİ BİR ÜRETİM PLANINA GÖRE BELİRLİ BİR SÜREÇTEN GEÇİRİLMEDEN MAL VE HİZMETLER ORTAYA KONULAMAZ.

BAŞKA BİR DEYİŞLE, ÜRETİM FAKTÖRLERİ KENDİLİĞİNDEN ÜRETİMİ GERÇEKLEŞTİREMEZ. ÜRETİMİN GERÇEKLEŞEBİLMESİ İÇİN ÜRETİM SÜRECİNDEKİ BÜTÜN İŞLERİN BAŞKALARINA YAPTIRILMASI GEREKİR. BUNU YÖNETİM VE ORGANİZASYON SAĞLAR.

İŞLETME KAVRAMI ÜRETİME YARAYAN BÜTÜN OLANAKLARIN PLANLI BİR BİÇİMDE ORGANİZE EDİLMESİDİR. TEŞEBBÜSÜN EKONOMİ İLKELERİNE UYGUN OLARAK ÜRETİMDE BULUNMASIDIR. EKONOMİ İLKELERİNE UYGUN OLARAK FAALİYETTE BULUNAN TEKNİK BİR ÜRETİM BİRİMİDİR. BELİRLİ AMAÇLARIN GERÇEKLEŞTİRİLMESİ DOĞRULTUSUNDA ÇALIŞAN SOSYAL BİR VARLIKTIR.

İŞLETMENİN BELLİ BAŞLI UNSURLARI ŞUNLARDIR; İŞLETME, HERŞEYDEN ÖNCE TOPLUMSAL BİR İŞBİRLİĞİ SİSTEMİDİR (ORGANİZASYON). İŞLETME EKONOMİK BİR BİRİMDİR. YANİ İŞLETME, EN AZ EMEK KANUNU GEREĞİNCE FAALİYETTE BULUNUR VE FAALİYETLERİNİN SONUCUNDA MAKUL BİR KÂR SAĞLAMAYI HEDEF ALIR. İŞLETMENİN AMACI, İNSANLARIN İHTİYAÇLARINI KARŞILAYACAK MAL VE HİZMET ÜRETMEKTİR. İŞLETME, EKONOMİK BİR BİRİM OLMANIN YANINDA AYNI ZAMANDA TEKNİK BİR ÇALIŞMA BİRİMİDİR.

BİR VARLIĞIN İŞLETME OLUP OLMADIĞI NASIL ANLAŞILIR? İNSAN İHTİYAÇLARINI GİDERECEK MAL VE HİZMETLERİN ORTAYA KONULMASI İÇİN ÇALIŞMASI. BU AMAÇ İÇİN GEREKLİ ÜRETİM FAKTÖRLERİNİN BİRARAYA GETİRİLMİŞ OLMASI.

İŞLETME BİLİMİNİN DİĞER DİSİPLİNLERLE İLİŞKİSİ

İŞLETME BİLİMİ ÇEŞİTLİ BİLİM DALLARINDAN YARARLANMAKTA VE DOLAYISIYLA BU BİLİM DALLARIYLA YAKIN İLİŞKİ İÇİNE GİRMEKTEDİR. İKTİSAT İLE İLİŞKİSİ DAVRANIŞ BİLİMLERİ İLE İLİŞKİSİ HUKUK İLE İLİŞKİSİ MATEMATİK-İSTATİSTİK İLE İLİŞKİSİ