B. ISI VE SICAKLIK Karların erimeye başladığı ilkbahar mevsiminde kalın, yünlü giysilerin yerine daha ince ve pamuklu giysiler giyeriz. Bunun nedeni Güneş’in doğayı kışa oranla daha fazla ısıtmaya başlamasıdır. Havanın sıcaklığı bu mevsimde artar.

Sıcak bir ortamda bulunan bir bardak ve bir çaydanlığın suyla dolu olduğunu düşünelim. Sıcaklıkları eşit olan bu su örneklerini, içinde bolca buz parçaları bulunan iki farklı kaba dökelim. Sizce hangisi daha çok buz eritir? Sıcaklıkları eşit olduğu halde çaydanlıktaki suyun erittiği buz, daha fazla olur. Bu durum bize ısı ve sıcaklığın farklı kavramlar olduğunu gösterir mi?

Sıcaklıklar farklı olan maddeler birbirine temas ettiğinde ısı alışverişi olur. Söz gelimi sıcaklıkları farklı olan suları karıştırdığımızı düşünelim. Sıcak su ısı verir, soğuk su ısı alır. Bu olay her ikisinin sıcaklığı eşitlenene kadar devam eder. Maddelerdeki sıcaklık artışı maddelerin aldıkları ısı miktarına bağlıdır

Madde ne kadar çok ısı alırsa sıcaklık artışı da o kadar fazla olur Madde ne kadar çok ısı alırsa sıcaklık artışı da o kadar fazla olur. Özdeş ısıtıcılarda, aynı miktardaki maddelerden daha uzun sure ısıtılan maddenin sıcaklığı daha yüksek çıkar. Farklı miktarlardaki maddelere eşit ısı verildiğinde maddelerdeki sıcaklık artışı farklı olacaktır. Bunun nedeni, madde miktarlarındaki farklılıktır.

1) Isı ve Sıcaklık Farklı mıdır? Sıcaklık ve ısı ifadeleri günlük hayatımızda birbirine sık sık karıştırılmaktadır. Reklamlarda, hava durumu raporlarında karşılaştığımız “Düşük ısılarda bile mükemmel temizlik.”, “Bugün Ankara’da en yüksek ısı 25 C’tur.” gibi ifadelerde sıcaklık yerine yanlışlıkla ısı kullanılmaktadır. Isı bir enerji türüyken sıcaklık termometreyle ölçülebilen bir değerdir. Sıcaklık enerji türü değildir.

2. Yakıtlarda Depolanmış Enerji Akarsuların gücünden yararlanmak için barajlarda depolanan su, hidroelektrik santrallerde elektrik enerjisi elde etmek için kullanılır. Akarsular yağışlarla beslenirken, yağışlar ise su döngüsü nedeniyle oluşmuştur. Elektrik enerjisinin kaynağı da güneş enerjisidir.

Bitkiler güneş enerjisini kullanarak besin üretir Bitkiler güneş enerjisini kullanarak besin üretir. Bu besinlerde depolanan enerji, bitkileri yiyerek beslenen canlılara aktarılır. Canlılar, bu enerji sayesinde yaşamlarını sürdürürler. Yandaki şekilde görüldüğü gibi.

Kömür, petrol ve doğal gaz yenilenemez enerji kaynaklarımızdandır Kömür, petrol ve doğal gaz yenilenemez enerji kaynaklarımızdandır. Milyonlarca yıl önce bataklıkların dibinde kalan bitkiler, üzerindeki katmanların etkisiyle ısınıp sıkışarak kömürleşmiştir. Petrol de deniz canlılarının kalıntılarının benzer bir süreç geçirmesiyle oluşur.

Yakıtların Enerjisi Harekete Dönüştürülebilir mi? 1 g suyun sıcaklığını 1°C artırmak için gerekli ısı miktarı, bir kaloridir. Aynı ısı, yaklaşık 4 J’dur. Bu iki birim 1 cal≈4J eşitliği ile birbirine dönüştürülebilir. Sindirilen besinler vücudumuzda kullanıldığında bol miktarda enerji verir.