1

2

 Kamu borç krizi ile mücadele ederken İspanya iki krizle birlikte mücadele ediyor. Bunlardan ilki kamu borç finansmanı diğeri ise emlak piyasasında yaşanan kriz. Bu durum İspanya’nın durumunu diğer Avrupa ülkelerinden ayırmaktadır.

4

 2002 Yılında Avro’nun dolaşıma çıkması ile birlikte kur riskinin ortadan kalkması ülkede en çok emlak sektörünü canlandırmıştır.  Avrupa Birliği ülkelerinden İspanya’ya gerçekleşen göçtür. Nitekim 2000 yılında 40 milyon olan nüfus 2012 yılında 46 milyona ulaşmıştır  GSYH içindeki sektör payını %15’e çıkarmıştır. 5

 İnşaat ve kredi sektöründe eş zamanlı ciddi bir büyüme gerçekleştiren İspanya’da;  Bankacılık düzenleme ve denetlemelerinin yetersiz oluşu,  Kredi ödeme kayıtlarının tutulmaması,  Teminatların bankacılık otoritesine bildirilmesi zorunluluğu olmaması  Sistemin şeffaflıktan uzak olduğunu ve sağlam bir zeminde yükselmediğini göstermektedir. 6

 İspanya bankacılık sisteminin işleyiş yapısına baktığımız zaman bölgesel tasarruf ve kredi bankalarının ağırlıkta olduğunu görmekteyiz. İspanya’da krizin etkilerini göstermeye başladığı 2009 yılında toplam mortgage kredilerinin %56’sı bu bankalar tarafından verilmişti.  2010 yılına gelindiğinde ise ülkede riskli kredilerinin tutarı 180,8 milyar Avro tutarına ulaşmıştı. 7

 Kredilerini ödemeye çalışan kesim ise tasarruf ve harcama kalemlerinde kısıntıya giderek ülkede durgunluğun ve daralmanın yaşanmasına sebebiyet vermiştir yılı itibariyle İspanya GSYH’sı değişim oranı 8

 Durgunluğu ve daralmayı bertaraf edebilmek için hükümet harcamalarını arttırdı ki bu da gevşek maliye politikaları ile bütçe açıklarının artmasına neden oldu. 9

10

 Yerel hükümetlerin borçları toplam bütçe açığının 1/3’ünü oluşturmaktadır. Madrid Hükümeti, özerk olan bu hükümetlerin bütçe açıklarını kapatmak için 18 milyar Avro tutarında bir fon oluşturmaya karar vererek bir bakıma borçları üstlenmiştir. 11

 Buna göre Almanya ve Fransa’nın da bütçe açığında AB standartlarını aştığı durumlarda bu ülkelere herhangi bir yaptırım uygulanmaması diğer ülkelere de kötü örnek olmuştur. Dolayısıyla Birlik’te maliye politikalarının para politikaları kadar önemsenmediği görülmüştür. Özellikle her ülkenin kendi vergi politikasının bulunması,,AMB ile ülkeler arasında koordinasyon sıkıntısı yaratmıştır. 12

 Gerek ülkeye gerçekleşen Portföy yatırımları Gerekse İspanya yerleşiklerin mevduatları ülkeden çıkmaya başlamıştır.  İspanya bu sıcak para çıkışını finanse edebilmek için 434 milyar Avro borç almıştır. Bu tutar 2012 İspanya GSYH’nın yaklaşık %30’una denk gelmektedir 13

 Avrupa Merkez Bankasının müdahalede gecikmesi  İspanya bankalarının Avrupa Kurtarma Fonlarına dayanarak bilançolarında İspanyol devlet tahvillerine ağırlık vermeleri  Sonuç olarak İspanyol bankalarında sorunlu varlıkların stoklarında birikmiş olması bu bankaların piyasada sağlıklı olarak devam edeceklerine dair endişeleri güçlendirmiş ve finans piyasalarına karşı güveni zedelemiştir. 14

 Makro veriler 1970’den bu yana en düşük seviyesinde.  İspanya krize ilişkin en ciddi tedbirleri 2012 yılında almaya başlamıştır. 15

 Bu tedbirlerden en önemlisi hükümet harcamalarının kısılmasıdır.  Bakanlık harcamalarında bir önceki yıla göre %17 oranında kesinti yapılması,  Göçmen entegrasyonu için ayrılan destek bütçesinin kesilmesi,  Sağlık harcamalarının azaltılması,  Sosyal hizmetlerde bütçe kesintisine gidilmesi  Memurların maaşlarınım azaltılması yer almaktadır. 16

 23 Temmuz 2012’de İspanya hisse senetlerinde açığa satış yasaklandı.  İspanya hisse senetleri regülatörü CNMV aşırı volatil ortamda 3 aylık süre ile açığa satışı yasakladı.  Tezgâh üstü piyasalar ve türev araçları da bu yasağa dahil edildi. Ancak piyasa yapıcıların işlemleri istisna tutuldu. 17

 İspanya, Avrupa Finansal İstikrar Fonu ile Temmuz 2012’de imzaladığı finans sektörüne ilişkin mutabakatta İspanya’da finansal istikrarı güçlendirmek için özel önlemler alınması kararlaştırılmıştır. 18

İmzalanan mutabakata göre alınması gereken 3 önlem şart koşulmuştur. Bunlar;  Bireysel bankacılığın sermaye ihtiyacının belirlenmesi ve bankacılık sektörünün aktif yapısının incelenmesi ve bankalara yapılacak stres testi aracılığı ile aktif kalitesinin ihtiyaçlarının belirlenmesi  Sermayesi zayıf bankaların plan dahilinde sermayelerinin güçlendirilmesi, stres testinde ortaya çıkan eksiklerinin giderilmesi  Kamu desteği alan bankaların değer düşüklüğüne uğrayan varlıklarının Varlık Yönetim Şirketine devredilmesi. 19

 Şart koşulan maddelerden varlık yönetim şirketi olarak kurulan ve İspanya’nın kötü bankası olarak anılan SAREB  Sareb’ bilançosunun %70’ini ise Banco Santader, Banco Popular Espanol, Caixabank, Banco Sabadell’in enjekte edeceği 1,7 milyar Avro oluşturacaktır  Faaliyet süresi 15 yıl  İlk beş yıllık dönemde bankanın hedefi 45 bin konut satarak bankayı %44 küçültmek 20

**Satılık İspanya 21

22

23