İLACA BAĞLI AKCİĞER HASTALIKLARI Dr. Ragıp Özkan ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ RADYOLOJİ ABD
Hastaneye yatırılmak zorunda kalınan hastaların % 5’i Hastane ölümlerinin % 0,3’ü S.J Ellis et al AJR 175, 2000
Tanı zor Klinik, radyolojik ve histopatolojik bulgular özellik göstermemekte
İlaç kullanımının bilinmesi Akciğer hasarına yol açacak diğer nedenlerin olmaması Akciğer hasarının histolojik kanıtı
Biopsi Klinik ve radyolojik bulgular
Öksürük, nefes darlığı, yorgunluk, ateş, göğüs ağrısı, kilo kaybı Akut, subakut, kronik
Direkt etki (toksik veya idiosinkratik) Dolaylı etki Hastanın yaşı, birlikte oksijen alınımı, daha önce radyoterapi, diğer ilaçlarla etkileşim
Kemoterapötik ilaçlar Antimikrobiyal ilaçlar Antiinflamatuvar ilaçlar Kardiyovasküler ilaçlar Kullanımı yasal olmayan maddeler
PATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER Hidrostatik ödem ve artmış geçirgenlik ödemi Yaygın alveolar hasar (diffuse alveolar damage) Pulmoner hemoraji Organize pnömoni Eozinofilik pnömoni ve aşırı duyarlılık reaksiyonları Fibrozisin eşlik ettiği kronik interstisyel pnömonitis
PATOLOJİK DEĞİŞİKLİKLER Sistemik lupus eritematozis Pulmoner vaskülit ve pulmoner hipertansiyon Bronşiolitis obliterans Veno-okluziv hastalık
Oluşan patolojik değişikliğe göre farklı radyografik görünüm (patern) oluşmakta Her bir radyografik görünüm değişik ilaçlarla olabilmekte Bir ilaç birden fazla radyografik görünüm yapabilmekte Çoğu hastada radyografik görünüm özellik göstermemekte, ilaç kullanımı ile pulmoner değişikliklerinin ortaya çıkması arasında zamansal ilişki olması çok önemli
Nedeni açıklanamayan akciğer hastalığı Gecikmeden tanı koyma önemli İlacın kesilmesi ve uygun tedavi
HİDROSTATİK ÖDEM Adriamisin Kokain
HİDROSTATİK ÖDEM Adriamisin Kokain
ARTMIŞ GEÇİRGENLİK ÖDEMİ İnterleukin-2 Aspirin Nitrofurantoin Eroin Metotraksat Siklofosfamid
YAYGIN ALVEOLAR HASAR (ARDS) İLAÇLAR Şiddetli infeksiyon Travma Mide içeriğinin aspirasyonu İnhalasyon Kollajen vasküler hastalıklar Akut interstisyel pnömoni İLAÇLAR
YAYGIN ALVEOLAR HASAR Bleomisin Busulfan Siklofosfamid Nitrofurantoin Amiodaron Karmustin Paklitaksel Doketaksel Metotraksat Aspirin Narkotikler
YAYGIN ALVEOLAR HASAR
PULMONER HEMORAJİ Goodpasture sendromu İdiopatik pulmoner hemosiderozis Küçük damar vaskülitleri Kollajen vasküler hastalıklar Trombositopeni Antikoagülanlar İlaç reaksiyonları
PULMONER HEMORAJİ Antikoagülanlar Amfoterisin B Yüksek doz siklofosfamid Sitarabin Penisilamin Metotraksat Nitrofurantoin Fenitoin Karbamazepin Mitomisin Propiltiourasil
ORGANİZE PNÖMONİ İdiopatik İLAÇLAR İnfeksiyon Kollajen vasküler hastalıklar Aspirasyon Hematolojik hastalıklar Organ transplantasyonu Radyoterapi İnflamatuvar barsak hastalıkları AIDS İLAÇLAR
ORGANİZE PNÖMONİ Penisilamin Amiodaron Asebotolol Fenitoin Minosiklin Karbamazepin Mesalamin Sulfasalazin Hidrazalin İnterferon Amiodaron Asebotolol Minosiklin Nitrofurantoin Bleomisin Altın tuzları Siklofosfamid Metotreksat
ORGANİZE PNÖMONİ
ORGANİZE PNÖMONİ
EOZİNOFİLİK PNÖMONİ İLAÇLAR İdiopatik ve angitis Wegener granülamatozu Poliartritis Kollajen vasküler hastalıklar Nedeni bilinen eozinofilik hastalıklar İlaçlar Parazitik hastalık Mantar Bronkosentrik granülomatozis İLAÇLAR
EOZİNOFİLİK PNÖMONİ Metotraksat Bleomisin Nitrofurantoin Prokarbozin BCNU Siklofosfamid Non-streoidal anti-inflamatuvar ilaçlar Sulfonamid
EOZİNOFİLİK PNÖMONİ
KRONİK İNTERSTİSYEL PNÖMONİTİS VE FİBROZİS İdiopatik Kollajen vasküler hastalıklar Aşırı duyarlılık pnömonitisi İnfeksiyon AIDS İLAÇLAR
NSIP ve UIP Nitrofurantoin Bleomisin Busulfan Amiodaron Metotraksat Altın Penisilamin Bleomisin Busulfan Metotraksat Doksorubisin Karmustin
26-02-2004 18-03-2005
SLE Antikonvülzan Beta bloker Digital ilaçlar Altın Hidrazalin Izoniazid Levodopa Nitrofurantoin Non-steroidal anti-inflamatuvarlar Penisilamin Penisilin Fenotiazin
BRONŞİOLİTİS OBLİTERANS Altın Penisilamin Sulfasalazin
AMİODARON YAH OP Fibrozis ile birlikte kronik pnömonitis
AMİODARON
ASPİRİN VE SALİSİLATLAR Kan salisilat seviyesi>40 mg/dl Artmış geçirgenlik ödemi
BLEOMİSİN Kemoterapötikler içerisinde en sık Kümülatif doz (>400 mg) Ödem YAH Pnömonitis OP Aşırı duyarlılık pnömonitisi
KOKAİN Hidrostatik pulmoner ödem Artmış geçirgenlik ödemi Hemoraji Gotway BM et al. Radiographics 2002;22:119
EROİN Artmış geçirgenlik ödemi Gotway BM et al. Radiographics 2002;22:119
NİTROFURANTOİN Aşırı duyarlılık reaksiyonu Kronik pnömonitis ve fibrozis Organize pnömoni
ATRA (all trans-retinoik asid) SENDROMU ATRA, AML tedavisinde etkili bir ilaç Nefes darlığı, ateş, kilo kaybı, plevral ve perikardiyal sıvı Bazı olgularda mekanik ventilasyon gerektirecek kadar hipoksemi gelişebilir ATRA ile tedavi edilen hastaların % 25 kadarında bu yan etki ortaya çıkabilir Matür myeloid hücrelerin infiltrasyonu ve ödem oluşmakta Tedavi; ilaç kesilmesi ve steroid
Kemoterapi öncesi Kemoterapi uygulanırken
28-03-2005 11-04-2005 20.04.2005
SONUÇ İlaç toksisitesine bağlı akciğer hastalıkları artmakta Akciğer hasarı ilerleyici ve fatal olabildiği için erken tanı önemli İlaç tedavisi hikayesi, yeni veya ilerleyici solunum şikayetleri olan her hastada ilaç toksisitesi düşünülmeli Tanınması zor olduğu için sıklıkla akciğer toksisitesine yol açan ilaçların tipik histopatolojik ve radyolojik değişikliklerinin bilinmesi