TÜRKİYE’DE KENT BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMALARININ GELİŞİMİ

21. yüzyılda, şehirlerde yaşayan insanların büyük bir çoğunluğu karmaşık yapılardan etkilenmiştir. Büyük yerleşim alanlarında yaşayan insanların yaşam standartlarının yükseltmek ve herhangi bir problem yaşamaksızın rahat ve huzur içinde şehrin tüm hizmetlerinden faydalanmalarını sağlamak için şehir gelişmiş bir teknoloji ve planlı bir yönetim anlayışı ile yönetilmelidir.

1. GİRİŞ Bu yüzyıl, yeni bilgi teknolojileri yardımıyla bilginin doğru, hızlı ve etkili kullanıldığı bir yüzyıldır. Bilgiyi manuel olarak üretmek, modellemek, işletmek ve analiz etmek zaman, maliyet ve insan gücü kaybına neden olmaktadır. Belediyeler bu tür uygulamaların yapılmasına önderlik etmektedirler. Çünkü yerel yönetimler vatandaşların sürekli iletişim içinde olduğu birimleri yönetmektedirler.

2. TÜRKİYEDE KENT BİLGİ SİSTEMİ UYGULAMALARI Türkiye İstatistik Kurumu tarafından tüm belediyeler için mevcut kent bilgi sistemi durumları hakkında durum değerlendirmesi yapılmıştır. Bu çalışmada, haritaların sayısal formatta olup olmadığı hakkında araştırmalar yapıldı. Numarataj bilgisinin güncel olup olmadığı, bilgisayarlarda kayıt edilip edilmediği ve sayısal haritalarla ilişkili olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma Mayıs 2005 ve Ağustos 2005 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. 3228 belediyeden 3066’sının değerlendirilmesine göre 543 belediyenin numarataj bilgisine sahip olduğu görülmüştür. Bunların 104’ü numarataj bilgisini güncellemiştir. Fakat 104 belediyenin 17si bu bilgileri bilgisayar ortamında kaydetmiştir. Ek olarak, 126 belediyenin mevcut KBS çalışmaları mevcuttur (TUIK, 2006). Bu belediyelerden bazıları: Ankara, Alanya, Antalya, Aydın, Bursa, İstanbul ve İzmir.

TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARININ GELİŞİMİ VERİ DONANIM PERSONEL PAYLAŞIMI KOORDİNASYON YAZILIM TÜRKİYE’DE KBS BİLEŞENLERİ Türkiye’de KBS uygulamalarının gelişimini yukarıdaki şekilde bulunan alt başlıklar ile tanımlayabiliriz. Sonraki slaytlarda bu başlıklar detaylı anlatılmıştır.

2.1 TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARINDA VERİ Var olan veriler KBS uygulamasının uygulanabilmesi için sayısallaştırılır. Bunun nedenleri: Genel olarak uygulama geliştirme Uydular aracılığı ile güncel haritaların ortaya çıkarılması Yerel uygulamalar nedeniyle sayısallaştırmaların yapılması Hazırlanan mühendislik projeleri için veri toplama gereksinimi

2.2 TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARINDA DONANIM Türkiye’de bir çok KBS uygulaması için gereken önemli donanımlar mevcuttur. Uygulama için gerekli donanım yapısına sahip olabilmek için finansman bulunması yeterlidir.

2.3 TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARINDA YAZILIM Türkiye’de KBS uygulamaları için genellikle kullanılan üç yazılım vardır (Cad ürünleri, haritalama ürünleri ve KBS yazılımı). Netcad, Mapinfo ve ArcGIS sıkça kullanılan yazılımlardır.

2.4 TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARINDA PERSONEL Türkiye’de KBS kurulumunun ilk aşamaları için uğraşan personeller, genellikle bu uzmanlık alanına sahip olmayan gönüllü ve az bilgi ile bu işi yapmaya çalışmaktadırlar. Daha sonra özellikle uygulama evresinde, tecrübeli ve eğitim almış personel gereksinimi sistemin devamlılığı açısından önem arz etmiş ve bu eksiklikler giderilmeye çalışılmıştır.

2.5 TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARINDA VERİ PAYLAŞIMI Birim içindeki veri paylaşımı belediyenin KBS birimi tarafından yönetilmektedir. Belediye birimleri ile bir iletişim ağına sahip olduğu için birimler arası veri iletişimi ve paylaşımı kolay bir şekilde yapılmaktadır.

2.6 TÜRKİYE’DE KBS UYGULAMALARINDA KOORDİNASYON Genel olarak KBS uygulamalarında bütün bir koordinasyon yoktur. Diğer bir deyişle, kurumsal güven esas alınır.

3. KBS UYGULAMALARININ UYGULANMASINDA KARŞILAŞILAN PROBLEMLER KBS DE PROBLEMLER Koordinasyon ile ilgili Problemler Hukuki Problemler Ekonomik Problemler Yönetimsel Problemler Veri ile ilgili problemler

3.1 Veri İle İlgili Problemler Veri toplanması ile ilgili problemler Veri güncellenmesi ile ilgili problemler Veri standartları ile ilgili problemler

3.2 Yönetimsel Problemler Yönetimsel problemler, belediyelerin KBS uygulamalarını doğru bir şekilde yönetememelerine yol açar. İdari problemler Yönetimsel problemler

3.3 Hukuki Problemler Kurumlar arası koordinasyon eksikliği nedeniyle oluşan anlaşmazlıklar. Kurumların sahip olduğu yasal anlaşmalarda yer alan veri paylaşımının kapalı olması. Kurumlar arasında veri akışının sağlanmasında yasal protokollerin gereksinimi.

3.4 Koordinasyon İle İlgili Problemler Koordinasyonun sağlandığı birimlerdeki keyfi veya yönetim kaynaklı problemler. Personel veya idarenin isteksizliği Kurumlar arası anlaşmazlıklar nedeniyle veri paylaşımı, güncellenmesi ile ilgili problemler.

3.5 Ekonomik Problemler Belediyelerin yeterli bütçeye sahip olmamaları KBS kurulumu ve devam ettirilebilmesi gibi maliyetlerin fazla olması Yıllık belediye bütçesi belirlenirken KBS sistemine yeterli ödenek ayrılmaması