GEÇİM TARZLARI

GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE GEÇİM TARZLARI İnsanlar yeryüzüne coğrafi özelliğini veren en önemli etkendir. Çünkü doğal ortamı değişik şekillerde değiştirebilmektedir. İnsanlığın uygarlığı arttıkça bu etki de artmaktadır. Ancak insanoğlunun uygarlığı ne kadar artarsa artsın doğal ortamın çeşitli etkileri altında kalmaktadır. Bu etkide kalış ilkel toplumlarda daha fazladır. Yer tarihinde insanoğlunun ortaya çıkışı buzul çağına rastlar. O tarihlerde ter yüzünün iklim, bitki örtüsü bu günkünden çok farklı idi. Ancak bu özellikler değişime uğrayarak günümüze gelmiştir. İnsanlarda bu değişik ortamlarda yaşamış ve çeşitli uygarlık basamaklarından geçerek günümüze gelmiştir.           İnsanın ilk vatanının neresi olduğu yönünde çeşitli görüşler ileri sürülmüştür,           Bunlardan birincisine göre insan bir bölgede türemiş oradan dünyaya yayılmış, ( Eski Dünyanın tropikal bölgeleri)           İkinci görüşe göre de dünyanın çeşitli yerlerinde aynı zamanda türemiş ve muhtelif ırklar ayrı ayrı olarak oluşmuşlardır. Bunlar sonradan etrafa yayılıp birbirleri ile karışmışlardır.

TARIM DEVRİMİ ÖNCESİ

A- Kaba taş-eski taş(Paleolotik)-(MÖ 600.000–10.000):         İlk insanlar sığınak olarak mağaraları kullanmışlar ve doğal etkenlerden korunmaya çalışmışlardır.         Bu insanlar geçimlerini toplayıcılık, avcılık ve bitki kökleri ile beslenerek sürdürmüşlerdir.         Bu insanlar küçük ilkel aileler ve küçük kabileler halinde ve göçebe olarak yaşamışlardır.          Subaşları, nehir kıyıları, göl ve deniz kıyıları yaşama için tercih ettikleri yerlerdir.          Bu insanlar henüz önemli aletler yapamamışlar, sivri cisim ve taşlarla savunma yaparlardı. Kabaca yontulmuş ve cilâsız taştan aletler yapılmıştır.         Zamanla sanata yönelmişler aletlerini süslemiş ve yaşadıkları mağaraların duvarlarına resimler çizmişlerdir.( Bu resimler önemli bilgi kaynaklarıdır.)

B-Yontma taş- orta taş(mezolotik)-(MÖ10.000–8000):          Bu dönem insanları göç etmeden yaşamak için doğal şartları uygun yerler arayıp bulmuşlardır.          Bu alanlar doğal yiyeceklerin ve av hayvanlarının çok olduğu verimli ve sulak alanlardır.          Bütün bunlara rağmen tam anlamıyla yerleşik hayata geçememiş hala göçebe hayat yaşanmıştır.          Taşlar, çakmak taşı yontularak savunma amaçlı aletler yapmak için kullanılmıştır.           Soğuklardan dolayı mağaralara ve ağaç kovuklarına sığınmışlardır.  Mağaralara hayvan resimleri çizmişlerdir. Dönemin sonlarına doğru ateş bulundu. Köpek evcilleştirildi, Üretim ekonomisine geçildi.

C-Cilalı taş-yeni taş(Neolitik)-(MÖ 8000–5500):          Son buzul çağının bitişiyle iklimde meydana gelen değişim daha ılıman ortamda yaşayan bitki ve hayvan türlerinin çoğalmasına olanak vermiş, günümüzdekine benzer doğal bir ortam oluşmuştur. Arpa, buğday gibi bitkilerle koyun, keçi ve domuz gibi hayvanların yabani ataları bu ılıman ortamın bitki ve hayvanları arasına girmiştir. Bu olaya neolitik devrim denilmektedir. Neolitik devrim insan topluluklarının binlerce yıl boyunca geçimini sağladığı avcılık ve toplayıcılık yerine üretime başlaması yani tarım ve hayvancılığı öğrenmesidir.        Artık beslenmek için av hayvanlarının peşinde göç etmeye veya tükenen bitkilerin yerine yenilerini aramaya gerek kalmamış, aksine ekilen tohumların yetişmesini, üreyen hayvanların büyümesini uzun süre bir yerde bekleme gereği doğmuştur.         Bunun sonucu olarak da insanlar göçebe hayat tarzından yerleşik düzene geçmeye başlamışlar, ilk köy toplumları da böylece ortaya çıkmıştır. Güneşte kuruyan çamurun sertleşmesinin öğrenilmesiyle ilk evler, daha sonra da kilin pişirilmesiyle çanak çömlek yapımı gelişmiştir.

7-Dönemin sonunda dokumacılık başladı. Örgüler yapıldı.     Bu dönem yerleşmeleri daha çok Anadolu’nun güney yörelerinde yoğunlaşmışlardır. Çatalhöyük binden fazla konut ve 6000’e ulaşan nüfusu ile Yakın Doğunun en büyük Neolitik yerleşmesi olarak kabul edilmektedir. M.Ö.6250–5400 yıllarına tarihlenen Çatalhöyük Konya Ovasının en verimli yerine kurulmuştur. Hasan Dağı kaynaklı zengin obsidyen yataklarına da yakın olan Çatalhöyük bu avantajı hem obsidyen işlemede hem de obsidyen ticaretinde iyi kullanmıştır. 1-Buzullar erimeye başladı. Bu dönemde buzullar eriyerek kuzeye doğru çekilmesi ile insanlar mağaralardan çıkmışlardır.     2- Tarım hayatının başlaması ile birlikte yerleşik hayata geçildi. Göçebelik dönemi sona erdir. Buğday, arpa, mercimek, bezelye gibi ürünler tarıma alınmıştı.     3- Kamıştan kulübeler, taş ve kerpiçten evler, toprak ve kilden kaplar yapılmıştır.     4- Hayvanlar evcilleştirildi.( Köpek, koyun, sığır, domuz, at vb ) Önce büyük baş hayvanlar daha sonra da koyun ve keçi evcilleştirilmiştir.     5-İlk insan toplulukları oluştu. Bunlar ilk yerleşim merkezleri olan köyleri kuruldu.     6-Çanak-çömlek kullanıldı. Toprak ve kilden kaplar yapıldı. Seramik sanatı başladı.     7-Dönemin sonunda dokumacılık başladı. Örgüler yapıldı.     8-Dolmen ve Menhir denilen mezarlar yapıldı. Ölüleri yerleşme dışına gömme geleneği başlamıştır.     9-İlk üretim ile ticaret yapılmaya başlandı.( Çiftçilerle zanaatkârlar arasında takas yoluyla)              Bu dönemde insanlar taşı yontmakla kalmadı ve onu süslediler. Taşların yanı sıra kemiklerde kullanıldı. Bu dönemde ateşte pişmiş toprak kaplar yapılmaya başlandı.  

Bu dönem işlenen madenlere göre isim almaktadır. D- Kalkolitik Çağ( maden Çağı): İnsanlar taş devrinin sonunda ateşi kullanarak madenleri eritmeyi başarmaları ile maden çağı başladı. Bu dönemde tarım yerleşmeleri daha çok büyüdü, köyler surlarla çevrildi, büyüyerek şehirlere dönüştü. Devletler kuruldu. Devletlerarası ticari ilişkiler başladı. Madenlerin işlenmesi ile yapılan güçlü silahlar imparatorlukların kurulmasına yol açtı. Çeşitlenen ihtiyaçlar yeni değişik meslek, sanat dalları gelişti.     Bu dönem işlenen madenlere göre isim almaktadır.     Bakır Çağı: Maden devrinde ilk kullanılan maden bakırdır. İnsanlar bakırdan kap –kaçak silah yapımında faydalandılar. Altın ve gümüş bu dönemde süs eşyası yapımında kullanıldı. Bu madenler çok yaygın olarak kullanımının artmamasının nedeni dayanıksız olmalarıdır.     MÖ 5000–3000 Maden Çağı, Kalkolitik Çağ Adını taşın yanı sıra bakır kullanımından da alan Kalkolitik Çağ, kültür tarihinde ilk ön kent kültürlerinin başladığı dönem olarak bilinir. Madenlerin kullanımının çeşitlenmesi ve yaygınlaşması bu dönemde gerçekleşmiştir. Bu dönemin en önemli özelliği taş aletlerin yanı sıra bakırın da kullanılmaya başlamasıdır. İkinci belirgin özellik ise özgün bezemeli kaplardır.

Kalkolitik Çağda nüfus artışıyla birlikte yerleşim yerlerinde de bir artış görülmektedir.      Bu dönemde dini inanışlar gelişti. Tanrılar edinmeye başladılar. Daha önceki gerçekçi Ana tanrıça figürlerinin aksine son derece soyut, fakat yine Ana tanrıçayı ifade eden, mermerden yapılma putlar yaygınlaşmıştır. Küçük kutsal alanlardan başka ortak tapınaklar bulunmamaktadır.

Tekerlek bu dönemde bulundu. Seramik kaplar yapıldı. TUNÇ ÇAĞI (M.Ö. 3000–1200):          Bu yeni dönem, önceki çağların tarım hayvancılık, dokumacılık, çömlekçilik gibi buluşlarına, daha güçlü silahların üretilmesine, daha ince süs eşyalarının yapılmasına olanak veren bakır ve kalay alaşımı olan tuncun keşfini eklemiştir. Bakır ve kalay karışı olan ve daha sert madde olan tunç insanların ihtiyaçlarını karşılama da kullanıldı. Bu daha çok tarımda ve savaş aletleri yapıldı. Bu dönemde şehir devletleri kurulmaya başlandı.           Tekerlek bu dönemde bulundu. Seramik kaplar yapıldı. DEMİR ÇAĞI (M.Ö. 1200 – 750):            Demirin bulunarak işlenmesi insanlık tarihi açısından önemli bir buluştur. Tabiatta çok bulunan ve kolay işlenebilen demir medeniyetlerin gelişmesine önemli katkı yapmıştır. Demir günlük hayatta, inşaatlarda, silah yapımında kullanıldı.            Bu dönemde küçük şehir devletlerinin yerini büyük devletler aldı. Dönemin sonunda yazının bulunması ile tarih çağları başladı.           Yelkenli gemiler, Sulu tarım metodu, yazı ve arabanın bulunması.

TÜRKİYENİN TARİH ÖNCESİ DEVİRLERİNİ AYDINLATAN MERKEZLER:       KABA TAŞ- Antalya çevresinde Karain, Beldibi, Belbaşı, mağaraları. Adıyaman Palanlı mağarasıdır.      YOTMA TAŞ-Antalya çevresinde Beldibi, Göller bölgesinde Barandız, Ankara çevresinde Macunçay, Samsun yakınlarında Tekkeköy.       CİLALI TAŞ-Diyarbakır Çayönü Gaziantep Sakçagözü Konya Çatalhöyük ilk yerleşim şehridir.       KALKOLİTİK DEVİR: Çanakkale Truva, Denizli Beycesultan, Burdur Hacılar, Yozgat Alişar Çorum Alacahöyük, Van Tilkitepe.

TARIM DEVRİMİ SONRASI

İnsanlık tarihinin ilk devrimidir İnsanlık tarihinin ilk devrimidir.Her devrimde olduğu gibi, tarım devrimi de süregelen bir gidişatı değiştirmiş ve o aşamaya kadar daha önce meydana gelmemiş gelişmelerin gerçekleşmesine sebep olmuştur. tarım devrimine kadar toplumsallaşmaya yönelik herhangi bir hareket gözlenmez iken devrim sonrası yerleşik hayata geçilmesi sebebiyle ilk toplumsal yaşam şekilleri belirmiştir. kadın ve erkeğin yaşam içinde üstlendikleri görevler üzerinden ilk toplumsal rol kavramı oluşmuştur. bunu gelenekler, dönemin dini inanışları ve dillerin oluşumu takip etmiştir. ayrıca ilk kez mülkiyet kavramı ortaya çıkmıştır.

SANAYİ DEVRİMİ SONRASI

Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, Avrupa'da 18. ve 19 Sanayi Devrimi ya da Endüstri Devrimi, Avrupa'da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinaların makinalaşmış endüstriyi doğurması, bu gelişmelerin de Avrupa'daki sermaye birikimini arttırmasına denir. Büyük Britanya'da kömürle çalışan bir buharlı makine örneği. Buharlı makineler sanayi devriminde önemli rol oynamışlardır

NEDENLERİ Tarımdaki gelişmeler bu sektördeki nüfus ihtiyacını azaltarak bu nüfusun kentlere göç etmesine neden oldu. Böylece kent sanayisine hazır işgücü oluştu. Geniş çaplı yağmalar, sanayi devriminin en önemli finans kaynağı olmuştur. Gerek İspanyollar tarafından yağmalanan Orta Amerika altınları, gerekse de İspanyol gemilerini vuran, yağmacıları yağmalayan İngiliz gemileri, Avrupa'ya tonlarca altın taşımıştır. Bütün bunlar 16. ve 17. yüzyıllarda, sanayi devrimine götüren süreçleri desteklemiştir. Hızlı nüfus artışı. 16. yüzyıldan başlayarak Avrupa'nın nüfusu hızla arttı Yaşam düzeyi yükseldi.. Eskiden lüks sayılan şeker, kahve, çay gibi mallar artık orta sınıf ve alt sınıflar için doğal bir gereksinme olmaya başlıyordu. Bu da dolaylı olarak tüketim malı talebini arttırdı. Sömürgecilik. Avrupa ülkeleri yeni koloniler oluşturarak buradan getirdikleri malları sanayide kullanmaya başladılar, işlediler ve tekrar sömürgelere sattılar. Kapitalizm. Orta sınıfın zenginleşmesi sürecine paralel olarak kapital birikimi oluşmaya başladı. Böylece yeni yatırım alanları aranmaya başlandı

BİLGİ ÇAĞI

Bilgi çağı terimi 1990'lardan itibaren günümüze kadar olan süreyi anlatmak için kullanılır.[1] Bilgi çağı terimiyle ilgili olan bilgi teknolojisi de bilgisayar tabanlı dizgelerde depolama, dönüştürme, iletim gibi konularla ilgilenir.