GEZi GÖZLEM

Gezi Gözlem Yöntemi Gezi Gözlem metodu, her çocukta var olan araştırmaya eğiliminin değerlendirilmesi olarak ortaya çıkmıştır. Eğitim-öğretimde gezi gözlem, varlık ve olayların kendi tabii ortamlarında plânlı ve amaçlı olarak incelenmesi demektir.

Gezi Gözlem Yöntemi Gözlem metodu genelde eğitsel ders gezileri olarak da adlandırılır. Öğrencileri fabrika, müze, kütüphane, çeşitli devlet kurumları, dağ, orman, göl gibi yerlere götürerek oralarda doğrudan gözlem yaptırılarak bilgi toplanabilir.

Gezi Gözlem Yöntemi Gözlem sınıflarda da yapılabilir. Sınıfa getirilecek bir kuş, bir maden parçası, bir model, bir tablo, film vs. incelendikten sonra gözlem sonuçları alınabilir.

Gezi Gözlem Yöntemi Gözlem, öğretimi kitaba bağımlılıktan ve sınıf atmosferinden kurtarmakta, daha kalıcı öğrenmeler sağlamaktadır. Gözleme katılan duyu organlarının fazlalığı nispetinde, öğrenme yaşantısının kalıcılık oranı da yüksek olacaktır.

Gözlem Çeşitleri Gözlemler; "tabii gözlem“, "kontrollü gözlem" olarak iki tür olarak sınıflanabileceği gibi "sürekli gözlem","basit gözlem","sistematik gözlem" gibi çeşitli şekillerde sınıflanabilmektedir. Süresine, yapıldığı yere, sayısına ve araç-gereç kullanma ihtiyacına göre de sınıflandırma yapılabilir.

Gözlem Çeşitleri Tabii gözlemde, bir olay nesne veya varlık, kendi ortamında oluşu esnasında incelenir. Kontrollü gözlemde ise gözlemcinin müdahalesi söz konusu olup, buna "deney" de denir.

Gözlem Çeşitleri Sürekli gözlem, periyodik kontroller olarak tanımlanabilir. Bir olay veya varlık belirli zamanlarda sürekli olarak izlenmekte ve bundan sonuç çıkarılmaktadır. Meteorolojik gözlemler, bitki gelişiminin incelendiği gözlemler bu tasnife girmektedir.

Gözlem Çeşitleri Rastlantılara dayalı, tekrarlanması aynı şartlarda gerçekleşmen ve standart bir tekniği bulunmayan gözlemler basit gözlemdir. Özellikle sosyal bilimciler tarafından sosyolojik araştırmalarda kullanılmaktadır. Gözlemin güvenliği açısından, araştırmacının gözlem yaptığını hissettirmemesi şarttır.

Gözlem Çeşitleri Sistematik gözlemde standart araçlarla toplanan bilgiler değerlendirilmektedir. Basit gözlemden daha geçerli ve güvenilirdir. Gözlemcinin elinde araştırmaya başlamadan hangi noktaları inceleyeceğine dair bir yol gösterici bulunmaktadır.

Gözlem Çeşitleri Gözlem ferdî olarak yapılabileceği gibi, küme çalışması veya büyük grup çalışması olarak da yapılabilir. Sınıf olarak yapılan bazı gözlemlere "eğitici gezi" de denilmektedir.

Yöntemin Faydaları Öğrencilerin kapalı kapılar ardından, sınıfın sıkıcı havasından kurtuldukları için, sevinerek katıldıkları ve doğrudan bilgi ve tecrübeye ulaştıkları bir eğitim ortamıdır. Öğrencinin birçok duyu organı devreye sokulduğu için, daha sağlam ve kalıcı bilgiler oluşturulur.

Yöntemin Faydaları Kullanım alanı çok geniştir, hemen her derste gezi gözlem metodu ile işlenecek birçok konu bulunabilmektedir. Bu yöntem kullanıldıkça, okul-çevre ilişkisi daha iyi gelişir. Öğrenciler çevrelerini daha iyi gezme, gözleme ve öğrenme fırsatı bulurlar.

Yöntemin Faydaları Bu teknik öğrencilere: olayları, kişileri, doğal koşulları içinde tanıma, eleştirici düşünme yeteneğini geliştirme, kişilere ve olaylara nesnel ölçülerle yaklaşma, sorumluluk duygusu gibi önemli davranışlar kazandırmaktadır.

Yöntemin Faydaları Sınıf öğretiminden gerçek öğretime doğru bir aşamadır. Yeni çalışmaları özendirir. Görerek ve yaşayarak öğrenmeyi sağlar. Öğrencilere ilk elden yaşantı sağlanır.

Yöntemin Sınırlılıkları Bazı durumlarda gözlem gezisi yapılacak yerler için ilgili makamlardan izin alınmalıdır. Eğer o bölgede tehlikeli durumlar varsa, gerekli güvenlik önlemlerinin de alınması gerekebilir.

Yöntemin Sınırlılıkları Öğrencilerin gidiş gelişleri ve gözlemleri sırasında kargaşa çıkmaması için ayrıntılı bir organizasyon gerekir.

Yöntemin Sınırlılıkları Gidiş gelişler de zaman alacağı için, bu metodu kullanacak öğretmenin çok ince bir plânlama yapması, zamanı çok dikkatli kullanması gerekir. Bunun için, gezi yapılacak yer veya konu hakkında önceden ayrıntılı bilgi sahibi olunması gerekir.

Yöntemin Uygulama İlkeleri Gözlenecek varlık veya olay kendi şartlarında olmalıdır. Gözlemin amaç veya amaçları olmalıdır. Gözlem plânlı yapılmalıdır. Gözlem plânının öğrencilerle ve hatta velilerle birlikte yapılması, onların da katkısının sağlanması gereklidir.

Yöntemin Uygulama İlkeleri Gözlemin plânlama aşamasında öğrencilerin gözlem konusuna ilgisinin çekilmesi şarttır. Bir gözlem plânında; gözlem tarihi ve süresi, gözlem yeri, gözlemin amacı, neyin veya nelerin gözleneceği bulunması gereklidir.

Yöntemin Uygulama İlkeleri Gözlem gezisinde ise hangi vasıta ile gidilip- gelineceği, gözleme kimlerin katılacağı ve gözlemin nasıl yapılacağı gibi hususların bulunması gereklidir. Gezi içeren gözlemlerde disiplin problemleri olabilir. Bu sebeple organizasyonun çok iyi yapılması gereklidir.

Yöntemin Uygulama İlkeleri Gözlem gezisi için okul idaresinden izin alarak, velilere gözlem gezisine gidileceği bildirilmeli, bunun için gerekli eşyalar hazırlanmalıdır. Öğrenciler, gittikleri yerlerde neye dikkat edeceklerini, neyi gözleyeceklerini iyi bilmelidirler. Yoksa gözlem gezisi bir zaman kaybı şekline dönüşebilir.

Yöntemin Uygulama İlkeleri Gözlem sonunda gözlem sonuçlarını görmeye yönelik bir değerlendirmenin yapılması esastır. Değerlendirme yapılırken gözlem sırasında tutulan notlar, toplanan materyaller, alınan fotoğraf veya filmler, ses kayıtları v.s. ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.

Yöntemin Uygulama İlkeleri Gözlem sırasında öğrencilere not tutturma alışkanlığı kazandırılmalıdır. Böylelikle sınıf değerlendirmesinde öğrenci unuttuklarını hatırlar. Bu değerlendirme sırasında öğrencilere gezi- gözlemi anlattırma, yazdırma, resmini yaptırma, modelini, haritasını çizdirme v.s. yaptırılabilir.

Uygulanışı Bir eğitsel gezi ; Planlama Uygulama Gezi sonrası tartışma,değerlendirme aşamalarından oluşur.

Gezi-gözlem yönteminin az kullanmasının nedenleri Gezi için izin almanın çok zor olması ve masraflarının devlet tarafından karşılanmaması, Öğretmenlerin geziye katılan öğrencilerden sorumlu tutulmaları,

Gezi-gözlem yönteminin az kullanmasının nedenleri Eğitim amaçlı geziler için programda ayrılan bir zaman yoktur. Bu duruma bağlı olarak da öğretmenler gezi- gözlem yöntemini uygulamakla kendilerini yükümlü hissetmemektedirler.

Kaynaklar Özyürek,L., Öğretmenlere Yönelik Hizmet İçi Eğitim Programlarının Etkiliği,AÜ.Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları,Ankara. 1981. Ali Özdaş. Öğretim İlke Ve Yöntemleri. İstanbul 1997. http://www.egitim.aku.edu.tr/metod02.htm Hızal, A.,Programlı Öğretim Yöntemlerinin Etkinliği:Karşılaştırmalı,Uygulamalı Araştırma.AÜ Eğitim Bilimleri Yayınları.No.189, Ankara. 1992. http://www.dersimiz.com/eyazim/yazi.asp?id=60