HZ. PEYGAMBER ve BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI HAZIRLAYAN Necmiye KAYA Mahdumlar Mah. Kur’an Kursu Ögreticisi Taraklı /SAKARYA

BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Yüce dinimiz evrensel ve çağlar üstü bir din olup, gerek Kur’anı- Kerim’de gerek Hz. Peygamberin hayatında birlikte yaşama ahlakına dair sayısız örnekler vardır. Bu sunumumuzda Birlikte Yaşama Ahlakını hem K. Kerim’den hem de sevgili Peygamberimizin hayatından örneklerle alt başlıklar halinde inceleyeceğiz.

A) İNSANLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Kainatı yaratan, bütün imkanları ile birlikte dünyayı istifademize sunan, tüm insanları var eden yüce Mevla her şeyden önce bizden insana saygı istemektedir. Çünkü canımız üzerimizde bize nasıl emanetse bütün insanlar da bize birer emanettir.

İnsana saygıyı esas alan Yüce Mevla kim olursa olsun ona yapılan saldırıyı en büyük günahlardan kabul eder.

Bir başka ayet-i kerimede insanlarla birlikte yaşama ahlakı şöyle ifade edilir.

B) FARKLI ETNİK GRUPLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hem K. Kerim B) FARKLI ETNİK GRUPLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hem K.Kerim. Hem de Hz. Peygamberin hayatı , dili, rengi, ırkı farklı insanlarla beraber yaşama ahlakının örnekleri ile doludur.

Yüce Allah Rum Süresinde , insanların dillerinin ve renklerinin farklılığının bir eksiklik değil, Allah’ın insanlara ikramının bir işareti olarak ifade eder.

Sevgili Peygamberimiz (S. A Sevgili Peygamberimiz (S.A.V) de bir hadislerinde bütün insanların aynı babanın evlatları olduğunu, üstünlüğün ancak takva ile olabilecegini belirtirler.

C) İNANANLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hem K. Kerim’de, hem de Hz C) İNANANLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hem K. Kerim’de, hem de Hz. Peygamberin hayatında tüm müslümanların kardeş oldukları, birbirlerine karşı sorumluluklarının bulunduğuna dair pek çok örnek bulunmaktadır.

Her iki ayeti kerimede Rahmanın buyruğunu unutan islam toplumlarının içine düştüğü çıkmazı, akan kan ve gözyaşını, kin ve nefreti, bitmeyen nüfuz ve çıkar kavgalarını özetlemektedir.

Sevgili Peygamberimiz müslümanları birlik, beraberlik ve dayanışmada bir bedenin tümüne benzetmişlerdir.

Sevgili Peygamberimiz (S. A Sevgili Peygamberimiz (S.A.V) , müslüman kardeşine yardımcı olma ile ilgili olarak bir defasında şöyle buyurdular:

Bera b. Azib’den bir rivayette Peygamberimiz (S. A Bera b. Azib’den bir rivayette Peygamberimiz (S.A.V) şöyle buyurmuşlardı:

Mü’min kardeşler arasındaki hukuka dair sevgili Peygamberimiz (S. A Mü’min kardeşler arasındaki hukuka dair sevgili Peygamberimiz (S.A.V) bir defasında yine şöyle buyurmuşlardır:

D) GAYR-İ MÜSLİMLERLE BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Birlikte yaşama ahlakının kapsamı o kadar geniş tutulmuştur ki farklı inançlara mensup kişilere de saygıda kusur edilmemiştir.

Hz. Peygambere ve inananlara en büyük haksızlıkları yapan müşriklerle ilgili olarak Tevbe sûresinde şöyle buyurulmaktadır.

Hz. İbrahim’e misafir olarak gelen bir Mecusi ondan yemek ister Hz. İbrahim’e misafir olarak gelen bir Mecusi ondan yemek ister. Ancak Hz. İbrahim ona önce iman etmesini teklif eder. Mecusi iman etmeden ve yemek yemeden gider. Bunun üzerine Hz. İbrahim’e şöyle buyrulur. ‘’Biz onu kafir olduğu halde yetmiş yıldır beslemekteyiz. Sen bir kerecik onun inancına bakmasaydın ne olurdu.’’ (Kuşeyri er-Risale Kahire 1972 s.360)

Biz kimseye kin tutmayız Ağyar dahi dosttur bize Biz kimseye kin tutmayız Ağyar dahi dosttur bize. Nerde ıssızlık var ise Mahalle vü şardır bize. Adımız miskindir Düşmanımız kindir bizim. Biz kimseye kin tutmayız Kamu âlem birdir bize. Yunus Emre

E) AİLE FERTLERİ ve AKRABALARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hz. Aişe ( r E) AİLE FERTLERİ ve AKRABALARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hz. Aişe ( r.a) sevgili Peygamberimizin aile fertleri ile geçimi konusunda bir defasında şöyle buyurdular: Peygamberimizi (S.A.V) ne bir hizmetçiye ne de bir kadına vururken asla görmedim. (Müslim Fedail-29)

Bir kişi, Hz. Aişe'ye: Hz. Peygamber (s. a. v) evde ne yapardı Bir kişi, Hz. Aişe'ye: Hz. Peygamber (s.a.v) evde ne yapardı?" diye sordu. Hz. Aişe: "Ev işleriyle meşgul olurdu. Elbiseleri kendi yamalar, evi kendi eliyle süpürürdü. Eliyle süt sağar, çarşıdan ev eşyasını satın alır gelirdi. Ayakkabısı sökülürse bizzat kendisi kendi eliyle onarırdı. Su kovasının ipini bağlardı. Deveyi kendi eliyle bağlar, ona yem verirdi. Köle ile birlikte un öğütürdü. (s.a.v)" diye cevap verdi. (Buhari)

Hz. Peygamberin aile hayatı ile ilgili olarak; -Eve girdigi zaman ev halkına selam vermesi, -Aile bireyleri arasında adaletli davranması, -Vefat edenler için üzülüp ağlaması, -Eşleri ve torunları ile şakalaşıp oynaması, -Torunları sırtında olduğu halde namaz kılması, kıldırması, -kızı Fatıma geldiği zaman onu ayakta karşılaması, -Halkın sevinç günlerini eşleri ile birlikte kutlaması sayılabilir.

Ebu Hureyre’den rivayet edildiğine göre bir adam : - Ey Allahın Elçisi benim bazı akrabalarım var. Ben onlarla ilgileniyorum. Onlar benimle ilişkiyi kesiyorlar . Ben onlara iyilik ediyorum, onlar bana kötülük yapıyorlar . Ben onlara yumuşak davranıyorum , onlar bana kaba davranıyorlar. dedi. Bunun üzerine Hz Peygamber : ‘’ Eğer dediğin gibi isen , onlara sıcak kül yediriyor gibisin. Sen bu şekilde devam ettikçe Allah tarafından onlara karşı senin yanında daima bir yardımcı bulunacaktır.’’ buyurdular. (Müslim, birr, 22)

F) KOMŞULARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI

İbn-i Ömer ve Hz. Aişe’den rivayet edildiğine göre sevgili Peygamberimiz (S.A.V) bir defasında şöyle buyurdular: Cebrail bana komşuluk hakkında o kadar çok tavsiyede bulundu ki ; neredeyse komşuyu komşuya mirasçı yapacağını zannettim. (Buhari, Kitabu’l-edeb 28)

G) YETİM ÖKSÜZ ve KİMSESİZLERLE BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hz G) YETİM ÖKSÜZ ve KİMSESİZLERLE BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hz. Peygamber’in hayatında kimsesizler önemli bir yer tutmuş, O kimsesizin kimsesi olmuştur. Koruyucu aile dediğimiz olguya da K. Kerim asırlar önce ışık tutmuştur.

Yetim, öksüz ve kimsesizlerle ilgili iki Ayet-i Kerime

H) HASIMLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hem K H) HASIMLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Hem K. Kerim’de hem de hadisi şeriflerde sadece hısımlarla ilgili degil, hasımlarla birlikte yaşama ahlakı ile ilgili örnekleri de bulmak mümkündür.

Sevgili Peygamberimiz (s. a Sevgili Peygamberimiz (s.a.v) Mekke döneminde müşriklerin baskılarının arttığı bir dönemde belki inanan birileri çıkar diye bir umutla Taif’e gittiler. Ancak onlar Hz. Peygambere inanmak bir yana Hz. Peygamberin sağ salim dönmesine bile fırsat vermediler. Hz. Peygamber ve yanındaki Zeyd b. Harise taşlandılar. Kan revan içerisinde bir ağacın altına sığındılar. Kendisine Allah’ın selamını getiren ve isterse iki dağı onların üzerine yıkabileceğini söyleyen Cebrail’e Hz. Peygamber ‘’ Hayır. Ben Allah’ın, bu müşriklerin soyundan , yalnız ona kulluk edecek tertemiz bir nesil var edecegini umuyorum.’’ buyurdular

Sevgili Peygamberimizin, Mekke’yi fethettiği zaman kendisine ve ashabına zulmedenler de dahil müşrikleri affetmesi, kendisini öldürmek isteyen ama başarılı olamayan kişiyi bağışlaması O’nun, hasımları ile de birlikte yaşama ahlakına verdiği degeri ifade etmektedir.

I) HAYVANLARLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Peygamberimiz, sadece insanlara değil hayvanlara karşı da şefkat ve merhamet gösterirdi. O, susayan bir kediye kendi eliyle su içirmiş, hayvanların aç bırakılmamasını, onlara iyi davranılmasını emretmiştir. Meşhur sahabi Ebu Hureyre (r.a) efendimize, yavru bir kediye baktığı için ve onun bu tavrı çok hoşuna gittiği için kedicigin babası anlamına gelen bu lakabı Hz. Peygamber vermişlerdir.

İbn Mes’ud (r.a) efendimiz şöyle buyurdular: Peygamberimizle beraber bir yolculuk yapıyorduk. Peygamberimiz bir ihtiyacı için ayrılmıştı. Orada iki yavrusu olan bir serçe kuşu gördüm ve yavrularını aldım. Serçe peşimden gelerek yavruları için çırpınıp bağırmaya başladı. Bunu gören Peygamberimiz: - Bu kuşu yavru acısı ile sızlandıran kimdir? yavrusunu ona verin, dedi.

Yine bir defa Peygamberimiz Medineli Müslümanlardan birinin bağında bir devenin açlıktan bağırdığını görmüş, buna üzülmüştü. Devenin yanına gelerek onu okşamış ve sahibinin kim olduğunu sormuş ve öğrenmişti. Sonra da: “Hayvanlara gösterdiğiniz muamele konusunda Allah’tan korkunuz.” buyurarak devenin sahibini uyarmıştı.

J) TABİATLA BİRLİKTE YAŞAMA AHLAKI Üzerinde yaşadığımız dünya yeraltı ve yerüstü kaynakları ile bizlerin istifadesine sunulmuştur. Bizlerin olduğu kadar bizden sonra gelecek nesillerin de dünyamız üzerinde hakları vardır. Konu o kadar hasastır ki doğayı katletmeyi bir kenara bırakalım, akarsudan abdest alınırken bile suyun ölçülü kullanılması emredilmiştir..

Bugün, kirlenen havamız, katledilen yeşilimiz, betonlaşan şehirlerimiz, zehirlenen akarsularımız, geçit vermeyen trafiğimiz, bombalar patlayan şehirlerimiz insanoğlunun doğayı hoyratça kullanmasının bir sonucudur. İnsanların bizzat kendi işledikleri yüzünden karada ve denizde düzen bozuldu, ki Allah yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın; belki de (tuttukları kötü yoldan) dönerler. (Rum-41)

‘’Kıyamet kopmaya başladığında birinizin elinde bir ağaç fidanı bulunsa, kıyamet kopmadan onu dikmeye gücü yeterse hemen diksin.’’ (Ahmet b. Hanbel, 3/91)  “Bir Müslüman bir ağaç diker veya bir bitki ekerse, ondan kuş, insan veya hayvan yediğinde bu onun için sadaka olur.” (Müslim, Müsakat 10)

İnsanlığa rahmet olarak gönderilen sevgili Peygamberimiz (s. a İnsanlığa rahmet olarak gönderilen sevgili Peygamberimiz (s.a.v)’in doğumunu şerefle yad ettiğimiz Kutlu Doğum Haftası ’nın, bütün insanlara huzur getirmesini, Müslümanların içine düştüğü sıkıntıların aşılmasına, kardeşlik bağlarımızın güçlenmesine ve yeni rahmet kapılarının açılmasına vesile olmasını Yüce Mevla’dan niyaz ediyoruz. Yüce Rabbimiz, bizlere Peygamberimizin hadislerinde dile getirdiği kardeşler topluluğu olabilmeyi nasip eylesin.