İLKÖĞRETİM REFORMLARI NACİYE SELÇUK
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Okulların Kuruluşu Osmanlılar, Selçuklular ve öteki islam ülkelerindeki mektep, küttap denen ilköğretim düzeyindeki okulları aldılar. Halk bunlara sıbyan mektebi, mahalle mektebi derdi. Bu okullar her mahallede ve hemen her köyde mevcuttu, ekseriya camilere bitişik olarak yapılırlar, bazen caminin bir köşesinde yer alırlardı. (Akyüz,Y.:Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a), İstanbul 1999, syf 72)
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Okulların Programı II.Bayezid’in camisinin yanına yaptırdığı sıbyan mektebine ilişkin olarak vakfiyesinde yer alan şu satırlar o dönemde bunların program ve çalışmalarını göstermektedir : (Akyüz,Y.:Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a), İstanbul 1999, syf 72)
“ Muallim, cumadan gayri günlerde, otuz oğlancıya, gereği gibi Kur’an okutup öğrete ve eski derslerini dinleye, namaza ilişkin şeyleri okuta ve öğrete, te’dipe muhtaç olanları te’dip ede, akşam çocuklara destur verilince vakfın ruhu için dua ettire…” (Akyüz,Y.:Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a), İstanbul 1999, syf 73)
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Öğrenciler Fatih, kendi mektebine yetim, yetim bulamazsa fakir çocukların alınacağını vakfiyesinde belirtir. II.Bayezid’in vakfiyesinde de aynı şart yazılıdır.
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Öğrenciler Zorunlu olmayan bu okullara bir mahallede 5-6 yaşlarındaki kız-erkek her çocuk gidebilir, 3-4 yıl kadar öğrenim görürlerdi. Oysa medreselere yalnızca erkekler gidebiliyordu.
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Öğretim Araç-Gereç ve Yöntemleri Sıbyan mekteplerinde çocuklar mektebin hasır, kilimi ya da evlerinden getirdikleri minderler üzerine diz çökerek oturur, önlerindeki rahleler üzerindeki Kur’an ve dua kitaplarını okurlardı.
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Öğretim Araç-Gereç ve Yöntemleri-2 Öğretmen onların önünde minder üzerinde bağdaş kurarak otururdu. Her çocuk hocanın önüne gider, dersini okur, yerine döner ve birçok defa tekrar ederdi. Bu, bireysel ve her çocuğun düzeyine uygun bir öğretme yöntemi idi.
OSMANLI’DA İLKÖĞRETİM Disiplin Ana babalar çocuklarını hocaya teslim ederken elini öptürürler ve “Eti senin kemiği benim.” derlerdi. Dayak, eğitimin en önemli aracı olarak görülür, hoca da çocukları tokatla, değnekle, falaka ile döverdi.
İLKÖĞRETİM ZORUNLULUĞU NASIL GETİRİLMİŞTİR? II.Mahmut’un 1824’te yayınladığı ferman ile ilköğretim zorunlu hale getirilmiştir. Daha önceki dönemlerde de okuma yazmanın gereği üzerinde duran fermanlar çıkarılmışsa da bu ferman konuyu geniş olarak ele aldığı için zorunluluğu getiren ilk belge kabul edilmektedir.
YENİ TÜRK DEVLETİ’NİN EĞİTİM POLİTİKASI Yeni Türk Devleti’nin milli eğitimde gerçekleştirmeye çalıştığı temel meselelerden ilki, ilköğretimi yaygınlaştırmak, bütün vatandaşlara okuma yazma öğretmektir. (Özkan,Salih:Türk Eğitim Tarihi, Niğde 1997, syf 120)
YENİ TÜRK DEVLETİ’NİN EĞİTİM POLİTİKASI Cumhuriyetin ilanından sonra ; Eğitim parasız hale getirilmiş, 7-14 yaş arasındaki çocuklar için ilköğretim mecburiyetine 1924 anayasasının 87. maddesinde yeniden yer verilmiştir. (Özkan,Salih:Türk Eğitim Tarihi, Niğde 1997, syf 120)
KARMA EĞİTİM Karma eğitimde amaç; eğitim ve öğretimde cinsiyet ayrımına yer vermeden, her iki cinsin de eğitim hakları ve imkanlarından birlikte ve eşit olarak yararlanmasıdır.
KARMA EĞİTİM Atatürk 30 Ağustos 1925’te Kastamonu’da yaptığı konuşmada kadınların da okuması gerektiğine dair şunları söylemiştir: “Bir içtimai topluluk, bir millet erkek ve kadın denilen iki cins insandan mürekkeptir. Kabil midir ki, bir kitlenin bir parçasını terakki ettirelim, diğerini müsamaha edelim de, kitlenin bütünü ilerletilebilmiş olsun?”
I.MİLLİ EĞİTİM ŞURASI (1939) 3 sınıflı köy okullarının 5 sınıfa çıkarılması. Her 200 ilkokul mezunu bulunan yerde mesleki ve teknik kurs ve okulların açılması. www.meb.gov.tr/Stats/Apk2002/2.htm
IV.MİLLİ EĞİTİM ŞURASI (1949) İlkokul programlarının incelenmesi İlkokullarda tarih, coğrafya, yurttaşlık bilgisi öğretimi Ortaokul programı Liselerin 4 yıla çıkarılması www.meb.gov.tr/Stats/Apk2002/2.htm
KAYNAKÇA Akyüz,Yahya:Türk Eğitim Tarihi (Başlangıçtan 1999’a), İstanbul 1999 Özkan,Salih:Türk Eğitim Tarihi, Niğde 1997 Sakaoğlu,Necdet ,Osmanlı Eğitim Tarihi, İstanbul 1993 www.meb.gov.tr/Stats/Apk2002/2.htm (Erişim tarihi : 02.12.2007)