HİPERTANSİYON Bulaşıcı Olmayan Hastalıklar, Programlar ve Kanser Şubesi Kütahya Halk Sağlığı Müdürlüğü Ağustos 2015
HEDEF 1- Hipertansiyonu, etiyolojisini ve çeşitlerini bilmek 2- Hipertansiyonu derecesine göre gruplara ayırabilmek 3- Hipertansiyonun belirti bulgu ve komplikasyonlarını bilmek 4- Hipertansiyon tedavisinde hemşirenin rolünü bilmek ve uygulamak Sunum adı yazılacak
HİPERTANSİYON Arteriyal kan basıncının yükselmesi ile karakterize bir klinik tablodur. ARTERİYEL BASINÇ Ventriküllerden arterlere atılan kanın arter duvarına yaptığı basınçtır. Sunum adı yazılacak
SİSTOLİK KAN BASINCI Ventrikül sistolü sırasında kalbin perifere attığı kanın arter duvarına yaptığı basınçtır.
DİYASTOLİK KAN BASINCI Ventrikül diyastolü sırasında damar duvarının kana karşı oluşturduğu dirençtir.
90 mmHg 140 mmHg
= Sistolik Hipertansiyon Volüm Hipertansiyonu Sistolik Basınç HİPERTANSİYONUN SINIFLANDIRILMASI Sistolik Hipertansiyon Volüm Hipertansiyonu = Sistolik Basınç
= Vazokonsrüktif Tip Hipertansiyon Diyastolik Hipertansiyon HİPERTANSİYONUN SINIFLANDIRILMASI Vazokonsrüktif Tip Hipertansiyon Diyastolik Hipertansiyon = Diyastolik Basınç
HİPERTANSİYONUN SINIFLANDIRILMASI Miks Tip Hipertansiyon Sistolik Basınç Diyastolik Basınç
HİPERTANSİYONUN SINIFLANDIRILMASI ( NEDENE GÖRE ) Primer Esansiyel =
HİPERTANSİYONUN SINIFLANDIRILMASI ( NEDENE GÖRE ) Sekonder
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİSİ Yaş
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİSİ Kalıtım Beyin Lezyonları
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİSİ Endokrin Hastalıklar
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİSİ Damar Hastalıkları
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİ Böbrek hastalıkları Gebelik Hastalıkları Gebelik toksemisi
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİ Duygusal Stres
HİPERTANSİYONUN ETİYOLOJİ Obesite Bazı İlaçlar
TEŞHİS 1.GÜN 2.GÜN 3.GÜN
TEŞHİS
TEŞHİS Hipertansiyon tanısının konabilmesi için kan basıncının değişken olmasının yanı sıra, hasta istirahat halinde iken de yüksek olması gerekir.
HİPERTANSİYONUN DERECESİ 1-Sınırda Hipertansiyon 150/90 - 160/100 mm Hg
HİPERTANSİYONUN DERECESİ 2-Hafif Hipertansiyon Diastolik 90 - 104 mm Hg
HİPERTANSİYONUN DERECESİ 3-Orta Dereceli Hipertansiyon Diastolik 105-114 mm Hg Üç ayrı ölçüm gerekir
HİPERTANSİYONUN DERECESİ Şiddetli Hipertansiyon Diastolik 115 – 129 mm Hg
HİPERTANSİYONUN DERECESİ 5-Malign Hipertansiyon 130 mmHg Diyastolik
HİPERTANSİYONUN DERECESİ 6-Rezistan Hipertansiyon
Baş ağrısı ( En sık rastlanan belirti) HİPERTANSİYONUN BELİRTİ VE BULGULARI Baş ağrısı ( En sık rastlanan belirti) Baş dönmesi Bulantı Kusma Sersemlik Bellek bozukluğu
HİPERTANSİYONUN BELİRTİ VE BULGULARI
Kalp, böbrek, beyin, göz ve koroner damarları etkileyerek bu organlara ilişkin semptom ve bulguların ortaya çıkmasına neden olur. HİPERTANSİYONUN BELİRTİ VE BULGULARI
HİPERTANSİYONUN KOMPLİKASYONLARI Anevrizma
Böbrek fonksiyon bozuklukları, böbrek yetmezlikleri HİPERTANSİYONUN KOMPLİKASYONLARI Sol kalp yetmezliği Böbrek fonksiyon bozuklukları, böbrek yetmezlikleri
Göz dibinde pupil ödemi Kanamalar Körlük HİPERTANSİYONUN KOMPLİKASYONLARI Göz dibinde pupil ödemi Kanamalar Körlük
Beyin damarlarında hasar HİPERTANSİYONUN KOMPLİKASYONLARI Beyin damarlarında hasar Paralizi Beyin kanamaları
TEDAVİ Etiyolojisine göre düzenlenir. Hafif hipertansif hastalarda non farmakolojik yaklaşımlar farmakolojik tedaviden önce gelir.
TEDAVİ Belli bir organik nedene bağlı ise hastalığın tedavisi ile hipertansiyonda düzelir. Bir nedene bağlı olmayan hipertansiyonda ise tedavi semptomatiktir.
Hipertansiyonu olan hastaya TEDAVİ Dinlenme Diyet
TEDAVİ Antihipertansif Diüretik
HİPERTANSİYONDA YAŞAM BİÇİMİ ÇOK ÖNEMLİDİR
BEN ŞİŞMANMIYIM ?
BEDEN KİTLE İNDEKSİ Şişmanlığı ölçmede yaygın olarak kullanılan ölçüttür
BEDEN KİTLE İNDEKSİ BKİ = Ağırlık (kg) Boy² (m) Örneğin: Boy: 1.70 m Kilo: 82 BKİ = 82 = 28,3'dür. 1.70²
Beden Kitle İndeksi (kg/m2) Zayıf 18.5 Normal 18.5-24.9 Hafif şişman BEDEN KİTLE İNDEKSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ Vücut Ağırlığı (kg) Beden Kitle İndeksi (kg/m2) Zayıf 18.5 Normal 18.5-24.9 Hafif şişman 25-29.9 1.Derecede Şişman 30-34.9 2.Derecede Şişman 35-39.9 3.Derecede Şişman ≥40
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
(Dietary Approach to Stop Hypertension) DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
DASH DİYETİ (Dietary Approach to Stop Hypertension)
HİPERTANSİYONDA YAŞAM BİÇİMİ AZALTIN
HİPERTANSİYONDA YAŞAM BİÇİMİ UNUTUN
HİPERTANSİYONDA YAŞAM BİÇİMİ KAN BASINCINIZI İZLEYİN
3-Anjiojensin-Konverting Enzim İnhibitörleri ( ACE ) HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇ GRUPLARI 1-Diüretik ilaçlar 2-Beta-Bloker ilaçlar 3-Anjiojensin-Konverting Enzim İnhibitörleri ( ACE ) 4-Kalsiyum Antagonistleri 5-Vazodilatatör ilaçlar 6-Santral Sempatolitik etkili ilaçlar 7-Alfa –Reseptör Aatagonistleri 8-Periferik Sempatik inhibitörler.
KAN BASINCI ÖLÇERKEN 5-10 Dakika
HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Kan basıncının ilaç verilmeden önce ve sonra titizlikle ölçülüp kayıt edilmesi
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Kan basıncının durumuna göre ilaç alımının sağlanması veya önlenmesi
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Kullanılan ilaç etkilerinin ve yan etkilerinin gözlenmesi
HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastanın dinlenmesinin ve yatak istirahatinin sağlanması
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastanın diyetine uyumunun sağlanması
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Tedavinin etkinliği için hekim ile işbirliği yapma
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Kullanılan ilaç infüzyon halinde ise kan basıncı kontrollerinin sık yapılması ve ilaç dozunun kan basıncına göre düzenlenmesi
HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastaya hastalığın, diyetinin ve ilaç tedavisinin öneminin anlatılması
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Ortam stresörlerinin en aza indirilmesi ve anksiyetesinin azaltılmasına yardımcı olma
HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastaya ilacını düzenli alması ve ilacını aldıktan sonra tansiyonunun nasıl etkilendiğini anlamak için belirli aralıklarla tansiyonunu ölçmesinin önemini anlatma
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastaya kendini kötü hissettiği durumlarda ilaç alımından önce de kan basıncı kontrolünün önemi hakkında bilgi verme
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastaya düzenli spor ve egzersizin öneminin vurgulanması
HİPERTANSİYON TEDAVİSİNDE HEMŞİRENİN ROLÜ ÇOK ÖNEMLİDİR ! Hastaya evde kendi kendine kan basıncını ölçmesini öğretme
HASTA EĞİTİMİ İÇİN REHBER
TANSİYON ÖLÇÜMÜ İÇİN GENEL KURALLAR 15 Dakika
TANSİYON ÖLÇÜMÜ İÇİN GENEL KURALLAR Kan basıncı ölçülecek kolunuz çıplak olmalı, kolunuzu sıkan giysiler giymemelisiniz, Manşon kalp hizasında olmalı, gerekirse kol alttan yastık gibi bir cisimle desteklenmelidir
ELEKTRONİK TANSİYON ALETLERİ Çeşitli marka ve modeller bulunmaktadır. Bu cihazlar otomatik olarak ölçüm yaparlar. Çoğunlukla steteskop (dinleme aleti) ihtiyacı olmaz. Üst koldan ölçüm yapanlar olduğu gibi bilekten de ölçüm yapanlar vardır.
ELEKTRONİK TANSİYON ALETLERİ Genelde elektronik tansiyon cihazlarına karşı güven ile ilgili olumsuz bir ön yargı bulunmakla birlikte, bilinen markaların cihazları rahatlıkla kullanılabilir ve doğru sonuç verirler. Yaygın inanışın aksine kolayca bozulmazlar. Ev kullanımı için pratik ve kolaydır. Herkes kolayca kendi tansiyonunu ölçebilir.
ELEKTRONİK TANSİYON ALETLERİ Genelde her cihazın kullanım şekli cihazla birlikte yazılı olarak gelmektedir. Ortak olarak hemen hepsinde bir açma kapama düğmesi ve hafızadaki ölçümleri gösteren bir düğme bulunur.
ELEKTRONİK TANSİYON ALETLERİ İster bilekten ölçüm yapılsın, prensip olarak cihaz veya manşon kalp hizasında tutulmalı, ölçüm yapılırken konuşulmamalı, hareket edilmemelidir. Cihaz otomatik olarak manşonu şişirip yine kendisi indirip sonucu ekranında gösterir. Aynı zamanda hemen hepsinde nabız hızı da ayrıca gösterilir.
ELLE ÖLÇÜLEN CIVALI VEYA HAVALI TANSİYON ALETLERİ Bu cihazlarda içine havanın doldurulduğu manşon, basıncın gösterildiği manometre ve bu ikisinin bağlantısını sağlayan lastik borular bulunur. Ayrıca sesleri dinlemek için steteskop da gereklidir.
ÖLÇÜM Tansiyon aletindeki manşonun (havanın doldurulduğu lastik kısım) havasını boşaltınız, Kol arterini (kol atardamarı) elinizle hissediniz (bu atardamar, dirsek kıvrımının iç tarafında baş parmağınız veya işaret ve orta parmağınızın uç kısımları ile rahatça hissedilir),
ÖLÇÜM Manşonu, dirsek kıvrımının 3-4 cm üst kısmına, içindeki hava torbası kol arterini ortalayacak şekilde ve, kola tam oturacak şekilde, yeterli sıkılıkta (ne sıkı, nede gevşek) kola sarınız Avuç açık olmalı
ÖLÇÜM: Steteskop kulaklığını dış kulak yolunu kapatacak şekilde takınız (kulaklığın uçları öne bakacak biçimde). Steteskopun tambur kısmını (diyafram olan kısım), manşonun altına girmeyecek şekilde, kol arteri üzerine fazla bastırmadan koyunuz,
ÖLÇÜM: Puar musluğunu kapatarak manşon basıncını, ölçüm yapılan kişide beklenen sistolik arter basıncının (büyük tansiyon) 15-20 mm Hg daha yüksek olacak şekilde arttırınız, ya da manşon basıncını artırırken steteskoptan sesleri (Korotkoff sesleri) dinleyiniz ve manşon basıncını, seslerin kesildiği basınçtan 15-20 mm Hg daha yüksek olacak şekilde arttırınız
ÖLÇÜM Puar musluğunu yavaşça açarak manşon basıncını saniyede 1-2 mm Hg hızla düşürürken sesleri takip ediniz Seslerin ilk duyulduğu anda manometreden (basınç ölçer) okunan basınç, sistolik basınçtır (büyük tansiyon) (örnek olarak 130 mmHg)
ÖLÇÜM Manşon basıncı sürekli düşürülürken ses duyulmaya devam eder, daha sonra şiddeti azalır ve bir noktada sesler kaybolur. Seslerin kaybolduğu anda okunan basınç ise diyastolik basınçtır (küçük tansiyon) (örnek olarak 85 mmHg) Steteskopunuzu kulağınızdan çıkarınız. Tamamen havası boşaltılan manşonu koldan çıkartınız.
KAYNAKLAR 1- Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi 2005 Yılı Yoğun Bakım Hemşireliği Kursu Ders Notları 2-http//www.neseeczanesi.com/tansiyon 3- http//www.hurriyetim.com.tr 4-www.geocities.com 5-http//www.thehealthnews.org 6-http//www.tansiyon.gen.tr
TEŞEKKÜRLER