BAĞIMSIZLIKLARININ 20. YILINDA TÜRK CUMHURİYETLERİ TÜRK CUMHURİYETLERİ ARASINDA EĞİTİM VE BİLİM ALANINDAKİ İLİŞKİLER: DEĞERLENDİRME, SORUNLAR VE ÖNERİLER PROF. DR. SEBAHATTİN BALCI KIRGIZİSTAN-TÜRKİYE MANAS ÜNİVERSİTESİ REKTÖRÜ 1

20 YILLIK SÜREÇ (GENEL)  SSCB’NİN ÇÖZÜLÜŞÜ (1991) VE BEŞ TÜRK CUMHURİYETİNİN KURULUŞU  BELİRSİZLİKLER, KAYGILAR VE ARAYIŞLAR  KURULUŞ ÇALIŞMALARI VE YENİDEN YAPILANMA 2

20 YILLIK SÜREÇ (GENEL)  DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM ZARURETİ  SİSTEM VE MEVZUAT GELİŞTİRME  KURUMSALLAŞMA VE ULUSLARARASI ÇEVRE 3

20 YILLIK SÜREÇ (EĞİTİM-BİLİM)  BELİRSİZLİKLER  DEĞİŞİM, DÖNÜŞÜM VE UYUM İHTİYACI  SİSTEM VE MEVZUAT GELİŞTİRME, YENİDEN YAPILANMA  MÜNFERİT HAREKETLER VE KURUMSAL İŞBİRLİĞİ ÖRNEKLERİ 4

SOVYET DÖNEMİNDEKİ DEVLET EĞİTİM SİSTEMİ DOKTOR NAUK (POSTDOCTORATE) UZMAN DİPLOMASI Eğitim süresi 5 yıl ORTA ÖĞRETİM SINIF (16-17 YAŞ ARASI) ORTAOKUL + LİSE 5.-9.SINIF ARASI (11 – 15 YAŞ ARASI) İLKOKUL 1 – 4. SINIF ARASI (7 – 10 YAŞ ARASI) İLK OKUL ÖNCESİ EĞİTİM (2 – 6 YAŞ ARASI) ZORNLUZORNLU İLK MESLEKİ ÖĞRETİM Eğitim süresi 10 aydan 3 yıla kadar ORTA TEKNİK MESLEKİ ÖĞRETİM 2 yıldan 4 yıla kadar ASPİRANTURA (DOKTORA)

6 YÜKSEK ÖĞRETİM SİSTEMİ Sovyet dönemindeki Yüksek Öğretim Sistemi Uzman Diploması 5 yıl Aspirantura (Doktora) Doktor Nauk (PostDoctorate) Çok Basamaklı Yeni Yüksek Öğretim Sistemi Lisans 4 yıl Yüksek Lisans Doktora (PhD)

20 YIL İÇİNDEKİ GELİŞMELER KazakistanKirgizistanOzbekistanTajikistanTurkmenistan Sovyet Modelinden Geliştirilmiş Egitim Sistemi Kanuna Dayalı Reformlar Orta Öğretimin 11 Yıllığa Çıkması Mesleki Teknik Orta Öğretimdeki Değişimler Universite Ulusal Giris Sınavları Sovyet İdeolojisi Yerine Eğitimde Ulusal Amaç ve Hedeflerin Oluşması Eğitimde Ana Dilini Kullanmak Uluslararasılaşma Lisans ve Yüksek Lisans Bolonya Surecine Ilgisi Eğitimde Özel Sektöre İzin Yabanci Eğitim Kurumları Aşamalı Kalite Kontrolü: "Lisans Alma, Belgelendirme, Akreditasyon" Rusvet Sorunu

İKİ BÜYÜK PROJE  HOCA AHMET YESEVİ ULUSLARARASI KAZAK- TÜRK ÜNİVERSİTESİ  KIRGIZİSTAN-TÜRKİYE MANAS ÜNİVERSİTESİ ÇAĞDAŞ VE MODERN ÜNİVERSİTE MODELİ 8

İKİ BÜYÜK PROJE  YEREL BEKLENTİLER  ORTAK AMAÇLAR  BÖLGESEL GELİŞMELER  KÜRESEL UYUM 9

İKİ BÜYÜK PROJE  KURULUŞ VE KURUMLAŞMA  GELİŞME VE MARKALAŞMA  TÜRK DÜNYASI VE DÜNYA BİLİMİNE DEĞER KATMA 10

SORUNLAR  YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMLERİ, DERECELERİN, DİPLOMALARIN TANINMASI  EĞİTİM PROGRAMLARI, KREDİLENDİRME, İÇERİK, METOD VE TEKNOLOJİ  LİSANS ALMA VE BİLİMSEL ÖZERKLİK, YÜKSEKÖĞRETİME GİRİŞ  KALİTE GÜVENCE VE AKREDİTASYON 11

SORUNLAR  DİL SORUNU  EĞİTİM, İSTİHDAM VE ÜRETİM DÖNGÜSÜ  BECERİLİ İNSAN GÜCÜ İHTİYACI  İŞBİRLİĞİ VE ORTAK ÇALIŞMALARIN YETERSİZLİĞİ  İLETİŞİM VE KOORDİNASYONUN YETERSİZLİĞİ 12

ÖNERİLER (KURUMSAL ÜST YAPI)  TÜRK DİLİ KONUŞAN ÜLKELER İŞBİRLİĞİ KONSEYİ (TÜRK KONSEYİ)  TÜRK BİLİMLER AKADEMİSİ  TÜRK DÜNYASI YÜKSEKÖĞRETİM ALANI (ULUSAL ÖNCELİKLER  TÜRK DÜNYASI YÜKSEKÖĞRETİM ARAŞTIRMA ALANI 13

ÖNERİLER (KURUMSAL ÜST YAPI)  TÜRK DÜNYASI ÜNİVERSİTELER BİRLİĞİ  ANABİLİM DALLARINDA STK YAPILANMALARI (İŞ DÜNYASININ ÖNCÜLÜĞÜNDE)  TÜRK DÜNYASI ÜNİVERSİTELERARASI KURULU  TÜRK DÜNYASI YÜKSEKÖĞRETİM ÖĞRENCİ KONSEYİ 14

ÖNERİLER (REFORM VE UYUMLULAŞMA)  YÜKSEKÖĞRETİM SİSTEMİNDE REFORM  BİRBİRİNİ TANIYAN BİR SİSTEM OLUŞTURMA  TÜRK DÜNYASI YETERLİKLER SİSTEMİNİN OLUŞMASI  DOLAŞIMA İMKAN VEREN BİR KREDİ TRANSFER SİSTEMİ KURMA (BOLOGNA SÜRECİ) 15

 EĞİTİM PROGRAMLARINI GELİŞTİRİRKEN BİR ORTAK TABAN BELİRLEME  ÖĞRERİM ELEMANI YETİŞTİRME PROGRAMLARI  ÜNİVERSİTELER ARASI ÖĞRENCİ VE ÖĞRETİM ELEMANI DEĞİŞİM PROGRAMLARINI GERÇEKLEŞTİRME  HAYAT BOYU EĞİTİM (YETİŞKİN EĞİTİMİ, YAYGIN EĞİTİM VE İNFORMAL EĞİTİM) BELGELENDİRME VE SÜREKLİ EĞİTİM 16 ÖNERİLER (REFORM VE UYUMLULAŞMA)

 KALİTE GÜVENCE VE AKREDİTASYON  GİRİŞİMCİLİK VE MESLEKİ EĞİTİM  BİLİMSEL ÖZERKLİK 17 ÖNERİLER (REFORM VE UYUMLULAŞMA)

ÖNERİLER (FONKSİYONEL)  BİLİM, TEŞVİK VE HİZMET ÖDÜLLERİ  OLİMPİYATLAR (BİLİMSEL, KÜLTÜREL, SANATSAL, SPORTİF)  KONGRELER (ANA TEMALI, TAKVİMLİ)  ÖĞRENCİ SEMPOZYUMLARI 18

ÖNERİLER (FONKSİYONEL)  STAJ HAREKETLİLİĞİ  BURS İMKANLARI  YAZ OKULLARI  ÇALIŞ VE SEYAHAT ET PROGRAMI  İŞ DÜNYASI DESTEKLİ SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİ  BİLGİ VE İLETİŞİM AĞI TUBİTAK’IN TÜRKİYE DIŞINDAN PROJELERE DE DESTEK VERMESİ  TEZ VB. ARAŞTIRMALARIN E-BANKASININ OLUŞTURULMASI 19

İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER 20