Çağdaş Organizasyon Yapıları ve Güven Doç. Dr. Fatih Semerciöz Hazırlayan: Mine Afacan Fındıklı

TAKIM ÇALIŞMASIYLA ÜRETİM PATRONSUZ SİSTEM Yazıda iki işletmeden söz edilmektedir: İlk işletme, 180 çalışanı ile birlikte bilgisayar depolama sistemleri için geleneksel yöntemlerle devre modülleri üretmektedir. Diğeri, ise benzer modülleri, tek bir kişinin tüm gün aynı makinede tek bir işi yapması yerine, montaj hatlarında üretimi gerçekleştiren Enfield’deki Digital Equipment Corporation’tır. Kısaca “Dijital” olarak adlandırılan firma, standart olan üretim montaj hattını değiştirmek için ekip yaklaşımını kullanır.

TAKIM ÇALIŞMASIYLA ÜRETİM PATRONSUZ SİSTEM Takım çalışmasının iş süreçlerine etkileri: Bir pano devresinin üretimin zamanından %40 tasarruf , Üretimde hurda miktarının yarıya indirilmesi, Diğer üretim sistemlerinin iki katı daha mükemmel üretim. İş yapış şekilleri: Her pano baştan sona kadar birkaç otonom ekip tarafından birleştirilir, takımlar 18 kişiden oluşur. Hammaddelerin tesise teslim edilişinden,ürünün tamamlanmasına kadar aynı takımla iş tamamlanır.

TAKIM ÇALIŞMASIYLA ÜRETİM PATRONSUZ SİSTEM Gruptaki her kişinin, modülü oluştururken yapılması gereken 20 işi yapabilecek kapasitede, kabiliyette olması beklenir. Çalışanlar kendi çalışma saatlerini, kendi iş planlarını ayarlar, uygular, kendi işlerini kontrol eder ve takımının sorumluluğunu alırlar. Ne zamanı gösteren saatler, ne güvenlik görevlileri ne de kalite kontrolcüler bulunur ve her çalışanın kendi işyeri anahtarı vardır. Katılımcı yönetimin bu yeni şeklinin arkasındaki teori, temelde kişilerin daha ilgiyle daha hızlı ve daha kaliteli işler gerçekleştireceği düşüncesidir. Dijital çalışanları da bu fikri doğrulamaktadır.

TAKIM ÇALIŞMASIYLA ÜRETİM PATRONSUZ SİSTEM Enfield sistemini Dillingham adlı yönetici kurmuş ve Enfield kurulduğundan bu yana çalışanlar işin içerine dahil edilmiştir. Şirket kuruluş aşamasında bir antropolog gibi davranarak, sadece inşaatın giderlerinde yaklaşık 500.000 $ tasarruf sağlamıştır. İşletme çok küçük stok alanları olacak şekilde inşa edildi. Dört duvarlı modüler toplantı odaları tasarlandı. Bazı masalar dörtlü kümeler halinde kimileri de karşılıklı birbirlerine bakacak şekilde düzenlendi, kimi masalar da çift olarak konumlandırıldı.

TAKIM ÇALIŞMASIYLA ÜRETİM PATRONSUZ SİSTEM Ekip üyeleri yeni çalışanlar, eğitir, görüşmeler yapar ve üretim süreçlerindeki yeni bölümleri öğrendiklerinde onlara yeni sertifikasyon testleri verirler. Hedef; kendi kendini motive edebilen, yaratıcı, açık ve esnek çalışanların bulunacağı, informal, rahatlatıcı ve güven veren bir örgüt iklimi yaratmaktır. Burada klonlar istenmemektedir. Fonksiyonel yapı değil takım kavramı yerleştirilmektedir.

İYİ EKİPLER DE HATA YAPMAZ MI? YA YAPARLAR SA?

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Organizasyonlar çoğu kez büyüdükçe katılaşır, esnekliklerini kaybederler. Kimileri, esnekçe hareket edebilecekleri küçük ünitelerden oluşan bir yapıda ilerlemeye çalışırlar. Bu çalışmalarda esas olan; organizasyonda ürün veya hizmet alanında farklılaşmış olan küçük ünitelerin, ana şirkete paylaşılan değerlerle, iç tutarlılık ve bütünlük içerisinde bağlanmış olmalarıdır.

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Magna International 1980’li yıllarda iki ortak tarafından kurulmuştur. O yıllarda yaşanan resesyon şirkete yaramış, Ford ve Crysler ile metal aksam, koltuk parçaları üretimine başlanmıştır. Bugün, Magna 10.300 çalışanı ve yıllık 1 milyar Canadian tutarındaki araç metal aksam ve parçaları satışları ile dev bir işletmedir. Kurum çatısı altında , 10 tanesi kendisine ait olmak koşuluyla, 100 firma bulunmaktadır. Magna International Cam-Slide

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Magna çatısı altında işleyen Cam-Slide ise, 150 çalışanıyla yıllık 15 milyon canadian tutarında satış gerçekleştirmektedir. 1978 yılında Manfred Gingl, metal aksamlar üreten firmasını açar. Hemen Crysler ile koltuk parçaları üretmek için anlaşmaya varılır. 1981 yılında Gingl, Magna’nın işletme şefi olduğunda, ona yeni bir işletme açması için izin verilir, böylece Cam-Slide kurulur. Magna’ya bağlı çalışılmaya başlanır. Magna International Cam-Slide

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Çoğu Magna işletmelerinde yaklaşık 200’den az işçi vardır, eğer Magna’ya üretim kapasitelerinden daha fazla sipariş gelirse, hemen bir tesis daha klonlanır ve yeni operasyona başlanır. Magna bu şekilde meydana gelmiş küçük işletmelerden oluşur. Bu bir yönetim felsefesini yansıtmakla kalmayıp, aynı zamanda güçlü bir büyüme stratejisidir. Bu strateji çerçevesinde 10 yıl içinde satışlar %34 artış göstermiş, işçi sayısı 913 ten 10.300 e çıkmıştır. Magna International Cam-Slide

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Magna, uzmanlara bile garip gelen bir biçimde, giderek büyüyen bölümlerle değil aksine giderek küçülen bölümlerle büyümüştür. Kuruluşlarından bu yana, işletmelerini küçük tutma eğilimi içinde olan yöneticiler, 1000 çalışanı olan bir fabrikada işçilerin ancak bir sayıdan ibaret olduklarını düşünürlerdi. Küçük işletmelerdeki samimiyetin, insanları birlikte çalışmaya ve sorumluluğu paylaşmaya sevk ettiğini dile getirilirlerdi. Küçük işletmelerde yöneticilerin her çalışanını tanıdığına ,her işi ve makineyi bildiğine inanırlardı. Magna International Cam-Slide

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Manga da her bir yönetici alacağı karar ve hareketlerde özgürdür, kimse onların işine karışmaz. Magna yüz ayrı işi olan bir işletme değildir. İyi tanımlanmış bir işi ve stratejik öncelikleri iyi belirlenmiş kurumsal bir kimliği vardır. Yöneticiler emir komuta yerine , ikna, teşvik ve beceri ile yönetimi gerçekleştirirler. Bütün tesisler koordinasyon içinde 10 arlı 20 li şekilde gruplandırılmıştır. Magna International Cam-Slide

KÜÇÜLEREK BÜYÜMEK Magna’nın vasıfsız bir çalışana ödediği en az ücret saatlik 8 $ dır ve sağlıktan başka pek çok faydayı da kişiye sağlayacak şekilde düzenleme yapılır. Magna’ya bağlı olan her tesisin duvarında Magna ile olan bağlantılar, güvenlik ve adil muamele için taahhütler, İK yöneticileriyle iletişimi cesaretlendiren bildiriler asılıdır. 1987 yılından itibaren de çalışanlar tarafından seçilen bir sözcü yönetim ve çalışanlar arasındaki iletişimi sağlayacak şekilde görevlendirilmektedir. İlerleyen zaman içinde, şirket yöneticilerinin kurum içinde yetiştirilmesi kararı alınmıştır. Magna International Cam-Slide