ÖZBAKIM “Okullar Hayat Olsun Projesi” 13.03.2013

HİJYEN Sağlığa zarar verecek ortamlardan korunmak için yapılacak uygulamalar ve alınan temizlik önlemlerinin tümüne Hijyen denir. Her insan kendi temizliğinden kendisi sorumludur!!!!!!

KİŞİSEL TEMİZLİK -Temizlikle ilgili konularda kişilerin birbirini uyarması zordur -Başkasının uyarısına fırsat vermeden temizlikle ilgili alışkanlıklarımız gözden geçirilmeli

KİŞİSEL HİJYENİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER -Kültür -Sosyal – Ekonomik Durum -Aile -Kişilik -Hastalık

HİJYENİK UYGULAMALARIN AMAÇLARI - Vücut salgılarının, atıklarının ve geçici mikroorganizmaların vücuttan uzaklaştırılması yoluyla temizliği sağlamak. - Bireyin rahatlamasını, dinlenmesini, gevşemesini ve kas gerilimini azaltmak. - Vücuttaki kötü kokuları (ter, ağız kokusu) gidermek. Bireyin genel görünümünü olumlu hale getirmek, kendine olan güvenini arttırmak. - Deri sağlığını sürdürmek.

Temizlik sadece kirlendiği zaman yapılmamaktadır Temizlik sadece kirlendiği zaman yapılmamaktadır. Örneğin; Her sabah kalktığında yüzün yıkanması, çamaşırların değişmesi gibi. Kişisel temizlikte en fazla kullanılan araçların başında su, sabun, banyo süngeri, lif, diş fırçası, vücut fırçası, tırnak makası akla gelir.

Vücuda ait kişisel temizlikle birçok hastalıktan korunulur.

GENEL VÜCUT TEMİZLİĞİ -SAÇLAR -YÜZ, GÖZ VE KULAKLAR -AĞIZ VE DİŞLER -CİLT -KOLTUK ALTI -EL VE TIRNAKLAR -AYAKLAR -DIŞ ÜREME ORGANLAR

EL YIKAMA Günlük yaşamda en çok eller kirlenir.Kirli yüzeylere dokunan eller, birer mikrop kaynağıdır. Bu nedenle ellerin düzenli yıkanması gerekir. ELLER NE ZAMAN YIKANIR * Yemeklerden önce ve sonra * Yemek hazırlamadan önce * Diş, ağız, yüz, yüz temizliği yapmadan önce, * Tuvalet ihtiyacının giderilmesinden önce ve sonra, * Kirli, tozlu işlerden sonra, * Dışarıdan eve girince * Hasta yakınımızı ziyaretten sonra

EL YIKAMA Akarsu altında ellerinizi ıslatın El yıkama maddesini el yüzeyine tümüyle yayın Parmaklar, avuç içi ve el sırtının tüm yüzeylerini 10-15 saniye yıkama maddesiyle temizlemek için etkili ovuşturun Bol suyla ellerinizi durulayın Yalnız size ait olan bir havlu/mendil ya da kağıt havlu ile kurulayın Musluğu elinizi sürmeden kapatın

TIRNAK KESİMİ Tırnağın etle ayrıldıktan sonraki bölümün altında kir ve yağ kolayca birikir.Tuvalet temizliği sırasında barsakta bulunan mikrop ve parazit yumurtaları tırnak içine girebilir.

Bazı kişiler dişleri ile tırnaklarını koparmakta hatta yemektedir,sağlığa son derece zararlıdır.

El tırnakları yarım ay, ayak tırnakları düz olarak kesilir El tırnakları yarım ay, ayak tırnakları düz olarak kesilir.Ayak tırnakları yarım ay şeklinde kesilirse tırnak batması oluşur.

YÜZ, GÖZ, KULAK TEMİZLİĞİ Her gün kalktığımızda su ve sabunla yüzün yıkanması gerekir. Kullanılan sabunun deodorantlı olması yerine, yüzü kolayca temizleyen olması yeterlidir. Kontak lens kullanımı gençler arasında oldukça yaygındır. Akne adolesan dönemin önemli cilt problemidir.

KULAK HİJYENİ Kulak temizliğinde özellikle kulak kepçesinin arka bölümlerindeki temizliğe dikkat etmek gerekir. Kulağa zarar verebilecek ucu sivri cisimlerden kaçınmalıdır.

Genç kızların kullandıkları makyaj malzemesi gelişi güzel olursa alerjiye neden olabilir.

SAÇ HİJYENİ Saçların temizliği sağlığı etkiler. Çünkü bazı enfeksiyon etkenleri ve parazitler, kirli saçlara ve o bölgedeki deriye daha kolay yerleşir. Saçların her gün, olası değilse günaşırı, en az haftada 2 kez yıkanması gerekir.

-Saçlı deri yağlı ise, daha sık yıkanmalıdır. -Saçların sağlıklı görünümü beslenme ile ilgilidir. -Saçlar kökleri ile beslenir. -Taramak, fırçalamak, parmak uçları ile masaj yapmak kan basıncını hızlandırır ve saçları beslemiş olur.

-Kepeklenme; Kirli ve yağlı ölü saç hücreleridir -Kepeklenme; Kirli ve yağlı ölü saç hücreleridir. iyi saç bakımı ile önlenmezse hekime danışmak gerekir.

-Saç dökülmesi; yaş, hormon ve irsiyet ile ilgilidir. Baştaki damarların uyarılması ve temiz tutulması gerekir.

-Bitlenme, bitin insan vücudunun saçlı ve saçsız derisine yerleşmesine denir. -Saç temizliğine ve bakımına dikkat etmeyen kişilerde bit oluşabilir. Çevredeki kişilere de bit bulaşabilir. -Tedavi edici şampuan ve losyonlar kullanılmalıdır.

-Saçların boyanması ya da saça kimyasal maddelerin uygulanması saçın ve saçlı derinin sağlığını bozabileceği için bu tip uygulamalardan kaçınmalıdır.

VÜCUT TEMİZLİĞİ Hem beden temizlenir, hem de ruhsal bir rahatlama sağlanır. Yıkanma 30-40 derecede üzerindeki sıcak su ve sabun kullanılarak ve deriyi ovarak yapılmalıdır. Ter, yağ ve deri bezleri toz, çamaşır parçacıkları,vs. deriden uzaklaştırılır.

Vücudun terleme oranının artması kokunun da artmasına neden olur Vücudun terleme oranının artması kokunun da artmasına neden olur. İnsan bir süre sonra kendi kokusuna duyarsızlaşır. Yoğun bedensel çalışma vücuttan çıkan ter miktarının artmasına neden olmaktadır. Bedensel etkinliği fazla olmadığı halde, bazı bireylerin ter bezi salgısı fazla olabilir. Ergenlik ve menopoz durumlarında terleme ortaya çıkabilir.

-Deriyi Temizlemek, -Artıkları Uzaklaştırmak, -Dolaşımı Uyarmak, -Kişiyi Rahatlatmak amacıyla BANYO YAPILMALIDIR.

-Sabun ve 37-38 derece suyla yapılan banyo kir ve salgıların temizlenmesini sağlar. -Olabilirse her gün, değilse haftada 3, en az haftada 1 kez banyo yapılmalıdır.

AĞIZ HİJYENİ -Diş ve diş etlerinin temizlenmesi, ağzın bol su ile çalkalanması, diş etlerinin uyarılması ağız bakımı ile sağlanır. -Ağız bakımına dikkat edilmediği takdirde diş çürükleri,ağız kokusu, diş eti rahatsızlıkları, çiğneme güçlüğü ve hazımsızlık görülür,

DİŞ ÇÜRÜKLERİNİN NEDENLERİ SULARDA FLOR AZLIĞI AŞIRI ŞEKER TÜKETİMİ YETERSİZ BESLENME DİŞ BAKIM VE TEMİZLİĞİNİN YETERİNCE YAPILAMAMASI

DİŞ ÇÜRÜKLERİNİN ÖNLENMESİ -Hamilelik döneminde dengeli beslenme -Anne sütüyle beslenme -Ana öğünler dışında beslenmemeye özen gösterme -Diş fırçalama

AĞIZ KOKUSU VE SEBEPLERİ Diş çürükleri ve ağız içinde kalan yemek artıkları -Diş eti hastalıkları kimi zaman diş yuvasının bulunduğu çene kemiğinin erimesine kadar ilerleyen bir etki yapabilir.

-Solunum yolu rahatsızlıkları (Farenjit, sinüzit, akciğer enfeksiyonları…) -Solunum yolu tıkanıklıkları (Geniz eti) -Sindirim sistemi rahatsızlıkları ( Mide ülseri, reflü…)

(Şeker hastalığı, karaciğer hastalıkları…) -Sigara içme -Metabolik hastalıklar (Şeker hastalığı, karaciğer hastalıkları…)

AĞIZ KOKUSUNU ÖNLEMEK AĞIZ HİJYENİ SAĞLAMAK İÇİN -Dişler günde en az iki kez 2-3 dakika süre ile florlu diş macunu ile tüm diş yüzeyini kapsayacak şekilde fırçalanmalıdır. -Fırçalama işlemi yemekten sonra ilk yirmi dakika içinde yapılmalıdır.

Diş fırçalama tekniği Orta sertlikte diş fırçası kullanılmalı Fırça kuru olmalı, asla ıslatılmamalı Diş macunu mercimek büyüklüğünde olmalı En az iki-üç dakika süre ile fırçalanmalı

Yalnız ön yüzü değil

Üst yüzeyi

Arka yüzeyi de fırçalanmalı

-Diş aralarını iyice temizlemek için diş ipi kullanılmalı -Dişlerde çürük olmasa bile 6 ayda bir diş muayenesi yaptırılmalıdır.

İÇ ÇAMAŞIRI TEMİZLİĞİ - Her banyodan sonra iç çamaşırlar değiştirilir. Aşırı terleme ve kirlenme durumlarında yıkanma olanağı yoksa iç çamaşırlar değiştirilmelidir.Çeşitli nedenlerle banyo yapılmadığı durumlarda iç çamaşırlar 2-3 gün de bir değiştirilmelidir. -Spor yaparak aşırı yorucu işler yaparak fazla terlenildiği durumlarda muhakkak banyo yapılmalı iç çamaşırlar değiştirilmelidir.

VÜCUT KOKUSU Ciltteki mikropların teri parçalamasına bağlı olarak oluşur.Vücutta koku getiren bölgeler; ayak,koltuk altı ve kasıklardır. Bu bölgeler sabunla günlük olarak yıkanmalıdır.Sonra deodorant kullanılmalıdır.

DIŞ GENİTAL ORGAN TEMİZLİĞİ Kıllı deride ter çok fazla salgılanır. Bu nedenle terleme ve terleme sonrası koku çok daha rahatsız verici olur. Mikroorganizmaların bu bölgelere yerleşmesi ile kaşıntı, kızarıklık olabilir. Bu nedenle genital organların temizliği büyük önem taşır.

ADET DÖNEMİNDE TEMİZLİK VE BAKIM NASIL YAPILMALIDIR ? Bu dönemde banyo rahatlıkla yapılabilir. Banyo yaparken içi su dolu küvet önerilmemelidir. Genç kızlar ayakta yıkanmalıdır. Sık banyo yapma olanağı yoksa dış üreme organlarının temizlenmesi gerekir.

Kullanılan petler sık sık değiştirilmeli petler temiz olmalıdır Kullanılan petler sık sık değiştirilmeli petler temiz olmalıdır. Altı saatten fazla kalmamalıdır. Kullanıldıktan sonra poşetine konup çöp kutusuna atılmalıdır. Mümkünse bu dönemlerde pamuk kullanılmamalı, pamuktan ayrılan parçacıklar dış ve iç üreme organlarına yapışabilir.Eğer kullanılıyorsa gazlı bez ile kullanılmalıdır.

SAĞLIKLI GİYİNME İç çamaşır her gün değiştirilmelidir. Mümkün olduğunca teri emebilen,alerji yapmayan doğal maddelerden yapılmalıdır Kıyafetler çok dar olmamalı,büyümeye ve serbest hareket etmeye olanak vermelidir.

AYAK HİJYENİ -Ayak sağlığı için hem temizlik kurallarının uygulanması, hem de uygun bir ayakkabı seçimi önem taşır.

-Ayakların her gün yıkanması ve yıkandıktan sonra, özellikle parmak aralarının iyice kurulanması ve çorapların her gün değiştirilmesi gerekir. Aksi halde nemli ortam mantar enfeksiyonlarının gelişmesine neden olur.

-Ayak tırnakları da düzenli aralıklarla kesilmelidir, ancak tırnak batmasını önlemek için düz kesilmesi önerilmelidir.

-Uygun ve rahat bir ayakkabı ayak sağlığı için önemlidir. -Ayağa tam uyan bir ayakkabı; parmakları sıkmamalı, topuğu sıkıca tutmalı ve ayak kemerini iyice desteklemelidir. -Ayakkabının ökçesi geniş olmalı ve çok yüksek olmamalıdır.

-Eğer ayakkabı uygun değilse ayakta nasır, ayak tabanında kalınlaşmalar, baş parmakta eğrilik ve tırnak hipertrofisi (büyüme-kabalaşma) oluşabilir.

ÖZETLE TEMİZLİK KURALLARI -Vücuttaki istenmeyen tüylerin (koltuk altı ve kasık bölgesi) temizliğine dikkat edilmeli ve kısa aralıklarla alınmalıdır. - Çünkü tüylü bölgelerde nem oranı fazla olduğu için terleme sonucu nahoş kokular oluşmaktadır. - Bunu önlemenin en iyi yolu perine ve koltuk altı tüylerinin alınmasıdır.

-En az haftada bir defa banyo yapma, çamaşır ve giyecekleri sık değiştirme. -Haftada bir defa el ve ayak tırnaklarını kesme. -Yemeklerden önce ve sonra elleri su ve sabun ile yıkayıp kurulama. -Tuvaletten sonra elleri bol su ve sabun ile yıkayıp kurulama.

-Kadınlarda perine temizliği önden arkaya doğru yapılmalı ve kuru tutulmalıdır. -Akşamları yatmadan önce ayakların yıkanması, elbiselerin çıkarılıp pijama veya gecelik giyilmesi. -İşten veya okuldan eve gelindiğinde el, yüz ve ayakları yıkamak.

-Günde en az iki defa diş fırçalamak. -Her gün saçları taramak. Sık sık uygun şampuanla yıkamak. -Yere düşen bir yiyeceği yememek. -Çiğ meyve ve sebzeleri yıkamadan yememek. -Açıkta satılan yiyecekleri tüketmeme.

-Temizlik denilince sadece vücut temizliği veya konut temizliği anlaşılmamalıdır. -Yaşadığımız ve çalıştığımız, eğlendiğimiz her yerde sağlığımız açısından temizlik üzerinde ciddiyetle durulmalıdır.

-Çöp torbalarının ağızları kapatılmalı ve kapaklı çöp kovalarında muhafaza edilmeli

Çocuk annesine bir not bırakmış: notta borçların yazıyor demiş. camları sildim : 5 lira arabayı yıkadım : 10 lira odamı topladım : 5 lira kıyafetlerimi dolaba astım : 5 lira sofrayı topladım : 5 lira toplam bugünkü borcun : 30 lira

Annesi notu bulmuş okumuş ve cevaben şu notu yazmış: seni karnımda 9 ay taşıdım : bedava seni güçlükle doğurdum : bedava seni emzirdim : bedava hastalandın,başucunda bekledim, iyileştirdim : bedava Doktora götürdüm : bedava Okulunu ve derslerini takip ettim : bedava BUNLARIN HEPSİ SEVGİYLE OLDU KARŞILIĞI: BEDAVA