Doç. Dr. Oğuz SERİN ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ Eğitim Fakültesi İŞYERİNDE MOTİVASYON Doç. Dr. Oğuz SERİN ULUSLARARASI KIBRIS ÜNİVERSİTESİ Eğitim Fakültesi

Motivasyon nedir? ''Bir işi yapmak için içimizde duyduğumuz güçlü istek'' motivasyondur. Psikoloji dilinde ''güdü'' dediğimiz ''motivasyon'' ne kadar güçlüyse bir işi yapma gücümüz o kadar artar.

''Bir arkadaşımızı görmek'' için güçlü bir isteğimiz varsa ne uzaklık bize engel olabilir ne de bir işimizin olması. Her şeyi bir yana bırakır, arkadaşımızı görmeye gideriz.

İçten motive olan kişi düşünceyi eyleme dönüştürür: hedeflerini belirler ve onlara ulaşmak için harekete geçer.

Motive olabilmek için kendinize güvenmelisiniz Motive olabilmek için kendinize güvenmelisiniz. Kendinize siz inanırsanız, başkalarıda inanır.

Kendini motive eden birey gelişmeye açıktır Kendini motive eden birey gelişmeye açıktır. Gelişmenin değişme olduğunu ve değişmenin de bilinenden bilinmeyene atlayarak riskler içerdiğini kabul eder.

Kendi kendini motive edici eylem, yanlızca güç alacağınız bir enerji deposu bulunduğunda gerçekleşir. Bu yüzden, başarınız vücut sağlığınıza , formunuza akıl sağlığımıza ve dinlenme düzeyinize bağlıdır.

Doğru hareket etmek için doğru şekilde görünmeli ve kendinizi iyi hissetmelisiniz.

Kendi başınıza amaçlarınıza ulaşmanız olanaksızdır ancak etkili bir ekip çalışmasıyla amaçlarınıza ulaşabilirsiniz.

Başarı, başaramamanın tersi değildir Başarı, başaramamanın tersi değildir. Bir koşucu sonuncuda gelebilir, ama kendisinin iyi derecesini geçmiş ise başarmıştır.

Motive olan kişi sorunları geliştirme fırsatı olarak görür: sorunların sizi basit ve üretgen çözümler bulmanız için motive etmesine izin verirseniz başarılı olursunuz.

Zamanı yeniden yapılandırmanın ve onu verimli kullanmanın başlı başına motive edici bir yardım olduğunu göreceksiniz.

NAPOLEON HİLLİN başarıyla ilgili ünlü ilkesi “insanın aklı neyi kavrar ve neye inanırsa onu gerçekleştirebilir.”

Paylaşılmayan sevginin bir faydası yoktur.

Motive olan kişi “ girişimcilik” denen kişisel niteliğe sahip olmalıdır. Bu, kişiyi durgunluktan eyleme ve değişime sevkeden içsel dürtüdür.

DUYGU-MOTİVASYON Motivasyonu olumlu etkileyen duygular pozitif Motivasyonu olumsuz etkileyen duygular negatif Bu durumların davranışlarımızla olan bağlantıları

YÜKSEK MOTİVASYON Tüm çalışanların gülümseyen bakışları Bireylere içtenlikle yardımcı olma Sorumluluk alma ve paylaşma isteği Çalışanlar arasında sağlıklı bir iletişim Katılım ve işbirliği Problem çözümünde işbirliği Birbirine pozitif yaklaşma ve destek olma Olumlu bakış açısı Sevgi ve saygı İşe kanalize olma ve başarıyı paylaşma İşe isteyerek gelme DÜŞÜK MOTİVASYON Asık Suratlar Birbirini engelleme İşten kaçma, birbirine sorumluluk atma Hiyerarşi, gerginlik, yapay iletişim Yardımdan Kaçınma Gereksiz problemler yaratma Her konunun olumsuz yönlerini görme Nedensiz çatışmalar Sevgisizlik, Saygısızlık Mesai bitse de gitsek düşüncesi İşe gelirken isteksizlik

KURUM KÜLTÜRÜNÜ OLUŞTURAN KAVRAMLAR Yazılı olmayan uygulama, alışkanlık, gelenekler Yöneticilerin sorumluluklarını yerine getiriş biçimleri Çalışanların bağlılığı, morali, birbirlerine olan güveni Eleştiri ve yapılan eleştiriye yaklaşım tarzları Kurumun iş sonuçları ve çalışanların bu sonuçlara sahip çıkma dereceleri Misyon, vizyon, ilke ve değerler Politika ve prosedürler

TÜRK KÜLTÜRÜ Plânlı ve programlı çalışmaktan çok, insanlara odaklıdır, sözel anlaşmalara göre hareket etme alışkanlığı egemendir.

TÜRK KÜLTÜRÜ Plânlar her zaman değişebilir, randevular kolaylıkla iptal edilebilir. Durumsal ruh hâllerine göre davranılır. Durumsallık ve sözsüz iletişim ağırlıktadır. Ortak değerler ve biz duygusu egemendir.

TÜRK KÜLTÜRÜ Çalışanlar, kurumun kendilerinden sorumlu olmasını ve onları korumasını bekler. Çalışan, görüşlerini yöneticiye söylemekten çekinir.

TÜRK KÜLTÜRÜ Otoriter yönetici tarzı tercih edilir. Kararlar babacan tavırlı yöneticiler tarafından verilir.

TÜRK KÜLTÜRÜ İnsanlar ödün vermekten kaçınır, uzlaşma yenilgi olarak görülür. Anlaşmaya varmak uzun zaman alır.

TÜRK KÜLTÜRÜ Yöneticiler çatışmayı görmezden gelir, ya da hafifletmeye çalışır. Yönetici tarzı talimat ağırlıklıdır. Çalışan yöneticiden kesin yanıtlar bekler, ayrıntılı iş tanımlarına ihtiyaç duyar.

TÜRK YÖNETİCİLERİNDEDE RASTLANAN OLUMSUZ ÖZELLİKLER Yönetim bilgileri yetersiz İçgüdüleri ile hareket ediyorlar İş insandan önce geliyor

TÜRK YÖNETİCİLERİNDEDE RASTLANAN OLUMSUZ ÖZELLİKLER Zamanı iyi kullanamıyorlar Yetki dağıtmıyorlar Risk alamıyorlar Meslekleri ile görevleri arasında kalıyorlar

TÜRK YÖNETİCİLERİNDE RASTLANAN OLUMSUZ ÖZELLİKLER Gençler inisiyatiften korkuyorlar Otorite-itaat eğilimi var Olumsuz eleştiri yapılmıyor ‘Hükmetmek’ seviliyor Eğitim ihtiyaca yönelik yapılmıyor

İŞYERİNDE MOTİVASYON Çalışanların kendilerine saygı duymalarını sağlayın Nevrotik olmayın Saygı gösterin Dürüst olun Adil Davranın

İŞYERİNDE MOTİVASYON Düşüncelere değer verin ve destekleyin İnsanlara istediklerini verin Anında geri bildirim verin Doğru davranışları pekiştirin

İŞYERİNDE MOTİVASYON Başkaların bilgi, tecrübe ve deneyimlerinden yararlanın Farklı görüş ve düşüncelere açık olun ve destekleyin

AKILCI DÜŞÜNCE Daha yavaş düşünün Kendinizi yalnızca iki seçenekle sınırlandırmayın

AKILCI DÜŞÜNCE Önsezilerin doğru olmayacağını da hesaba katın Kısa vadeli düşünmeyin Önyargılarınızdan kurtulun

AKILCI DÜŞÜNCE Daha fazla bilgi alın Geçmiş tecrübelere fazla güvenmeyin

AKILCI DÜŞÜNCE Hatalardan ders alın Başkalarının yanlışını bulma tuzağına düşmeyin İlla da kendinizi haklı çıkarmak için uğraşmayın

AİDİYET KÜLTÜRÜ Bir yere ait olmak için; diğerlerinden farklılaşan, kendine özgü kültürü ve değerleri olan BİR YER olması gerekir. Tanınma ve takdir, çok önemlidir.

AİDİYET KÜLTÜRÜ DÖNGÜSÜ Her şeyde en iyi olmak mümkün değildir. Ancak, odaklanılacak temel bir hedef Kurumun başkaları tarafından algılanmasını da kolaylaştıracaktır. KURUMUN HAYRANLIK DUYULACAK BİR ÖZELLİK İNŞA ETMESİ (ELDE ETMESİ) GEREKİR

AİDİYET KÜLTÜRÜ DÖNGÜSÜ Kültürün gelişimi sırasında, Farklı Olgularla Etkileşim dolayısıyla pek çok çatışma ve sorun yaşanabilir. Bazıları kurumu tamamen sahiplenmeye çalışır, Bazıları sürekli iyileşme süreci içinde eski konumlarını koruyamama endişeleri için süreci durdurmak isteyebilirler.

AİDİYET KÜLTÜRÜ DÖNGÜSÜ SAĞLIKLI BİR GELİŞMENİN BAŞLANGIÇ NOKTASI AİDİYET KÜLTÜRÜDÜR.

1. Güvenli davranış eksikliği : Sert olmadan kararlı olmak, GÜNÜMÜZÜN İŞ HAYATIYLA BAĞDAŞMAKTA Kİ ZORLUK KÜLTÜRÜN 4 ÖZELLİĞİNDEN KAYNAKLANMAKTADIR. 1. Güvenli davranış eksikliği : Sert olmadan kararlı olmak, Güler yüzlü ve ciddi olmak, karşımızdakini kırmadan düşüncelerimizi dile getirmek konusunda eksikliklerimiz var. Ya kavgaya giriyoruz yada çekimser kalıyoruz.

3. Büyük çoğunlukla kontrol odağı dışarıda bir toplumuz: GÜNÜMÜZÜN İŞ HAYATIYLA BAĞDAŞMAKTA Kİ ZORLUK KÜLTÜRÜN 4 ÖZELLİĞİNDEN KAYNAKLANMAKTADIR. 2. Geri bildirim almaktan hoşlanmamak: Kurumlarda görüşmelerin sağlıklı işlememesine neden olunmakta. 3. Büyük çoğunlukla kontrol odağı dışarıda bir toplumuz: Problem yaşanan durumların sorumlusunu dışarıda aramaya yatkınız.

GÜNÜMÜZÜN İŞ HAYATIYLA BAĞDAŞMAKTA Kİ ZORLUK KÜLTÜRÜN 4 ÖZELLİĞİNDEN KAYNAKLANMAKTADIR. 4. Merak duygusu : İnsanların özel hayatlarında yaptıklarına yöneliyor ve kurumlarda dedikodu kültürü oluşuyor.

Motivasyonu Artırmaya Yönelik Yöntemler… Performansın tanımlanması Performansı kolaylaştırmak Performansı teşvik etmek İş planlaması 42

Motivasyonu Artırmaya Yönelik Yöntemler… Performansın Tanımlanması Çalışanlardan beklenilenler belirlenir. Kurumun amaç ve hedefleri çalışana açıklanarak ölçütler saptanır. Hedeflerin saptanması etkili bir performans geliştirme stratejisidir. Bu çalışanların ne yönde hareket edeceklerini belirleyerek, sorumluluklarının belirginleştirilmesine fırsat verir. 43

Motivasyonu Artırmaya Yönelik Yöntemler… Performansı Kolaylaştırmak Performansı etkileyen engeller elimine edilir. 44

Motivasyonu Artırmaya Yönelik Yöntemler… Performansı Teşvik Etmek Ödüllerin değeri Ödüllerin miktarı Ödüllerin zamanlaması Ödüllerin adil olması 45

Motivasyonu Artırmaya Yönelik Yöntemler… İş planlaması Bir işin metotlarını, içeriğini ve ilişkilerini yeniden düzenlemek, daha uzmanlaşmış hale sokmak için yapılan çalışmalardır. Birbirine uygun işlerin birleştirilmesi Sonucu alınmış başarılı bir işe destek verilmesi Metotlarda çeşitlilik sağlanması Performansta geri bildirim olması Sorumluluk ve yetkilerin kullanımına olanak verilmesi İş planlaması kapsamında iş rotasyonu, iş genişletme ve iş zenginleştirme yapılmalıdır ve bunları motivasyon üzerinde önemli ölçüde etkisi olacağı unutulmamalıdır. 46

Motivasyon Araçları... Etken iletişim Takdir etme Yükselme olanakları İş güvenliği Yeterli ve adil ücret sistemi Kararlara katılım Sorumluluk verme Yapılmaya değer bir iş olduğuna inandırma İşin ilginçleştirilmesi Kişisel güç ve etki sahibi olma 47

Motivasyon Araçları... Kendini gösterme ve yeteneklerini kullanabilme olanakları Eğitim olanakları Örgüt politikasının açıklığı Örgüt içi birimler arasındaki uyum Birimin kendine yeterliliği Çalışanlar arasındaki iyi arkadaş ilişkileri Yeni işe başlayanlara gösterilen ilgi Kişiliğe saygı Konut ve ulaşım olanakları Uygun çevresel koşullar 48

Motivasyon Araçları… En önemli motivasyon faktörlerinden biri, insanın kendisini bir gruba ait hissetmesidir. 49

Başarı-Motivasyon ve Toplam Kalite İlişkisi... SİSTEM YÖNETİM BAŞARI İNSAN KLASİK YAKLAŞIM 50

Başarı-Motivasyon ve Toplam Kalite İlişkisi... SİSTEM YÖNETİM BAŞARI İNSAN TOPLAM KALİTE YAKLAŞIM 51

İç Motivasyon… “Kendiniz dahil her şey hakkında olumlu düşünün”. Psikologlar, olumsuz düşüncelerin kişinin moralini, yaratıcılığını ve yaşama sevincini yok ettiğini ve gelişim potansiyelini büyük ölçüde sınırladığını kanıtlamışlardır. “Her zaman, yapabileceğinizin en iyisini yapın ve en iyiyi elde etmek için umutlu olun”. Sürekli elinizden gelenin en iyisini yapmak en iyiyi bile daha iyi yapacaktır. Sürekli amaçlarınıza odaklanın ve onları, gerçekleşmiş gibi aklınızda canlandırın. 52

İç Motivasyon… “İleriye bakın”. Dün, geçip gitmiştir, dünün tüm sorunları da öyle. Yeni olan bugündür ve siz ararsanız fırsatlarla, mucizelerle doludur. “Amaçlarınızı gerçekleştirmek için gereken bedeli ödemeye istekli olun”. Gerçekten arzuladığınız ve uğruna çalışmaya istekli olduğunuz her şeyi başarabilirsiniz. Her şeyden önemlisi, kendinize inanın. İstediğiniz ne olursa olsun, bunu gerçekleştirebileceğinize inanın. Olumlu bir tutumla fırsatın kapısını aralarsınız. Motivasyon ile o fırsattan en iyi şekilde yararlanırsınız. 53 53

Motivasyon Güçleri… COŞKUNUN GÜCÜ İYİ BİR BELLEĞİN GÜCÜ YARATICILIĞIN GÜCÜ BİLİNÇALTININ GÜCÜ 54 54

Çalışanınızı Motive Etmek için; Onu dinleyin. Sevdiğinizi hissettirin. Güvenin. Onunla ilgili konularda görüşünü alın. 55 55

Çalışanınızı Motive Etmek için; Ona inanın. Yaptığı iş için imkan, mekan ve zaman verin. Teşekkür ve takdir edin. Yapılan bir hata veya yanlışlıkta hüküm vermeden önce onu dinleyin, iyi niyetle ve hoşgörü ile yaklaşın. 56

Çalışanınızı Motive Etmek için; Yapılacak işlerle ilgili emir veren değil yardım eden, destek olan, rehberlik eden olun. Yaptığı işi geliştirmesine, kendini geliştirmesine, ve yerine insan yetiştirmesine imkan tanıyın. Yaptığı işin bir takım işi olduğuna inandırın ve sizi de bu takımın bir üyesi olarak görmesini sağlayın. 57

TEŞEKKÜRLER... E-mail: oserin@ciu.edu.tr 0392 671 11 11 / 2716