ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ 1-A GÜNDÜZ HAZIRLAYANLAR SEFER ABALAK ORHAN KAYA CAHİT OYANBERDİ ÖMER AKPOLAT

DEMOKRASİNİN SERÜVENİ DEMOKRASİ SÖZCÜĞÜNÜN KÖKENİNİ BİLİYOR MUSUNUZ? DEMOS (HALK) KRATOS (FİKİR,EGEMENLİK,GÜÇ) DEMOKRASİ:HALKIN KARARI, GÜCÜ,EGEMENLİĞİ!

DEMOKRASİNİN TEMEL İLKELERİ

e) Çoğulculuk ve Katılım a) Millî Egemenlik f) Hukukun Üstünlüğü b) Hürriyet ve Eşitlik DEMOKRASİNİN TEMEL İLKELERİ c) Seçimler ve Temsil e) Çoğulculuk ve Katılım d) Siyasi Partiler

Dünya üzerinde bulunan 192 devletin birçoğu Dünya üzerindeki bağımsız ülke sayısını ve bu ülkelerin nasıl yönetildiklerini biliyor musunuz? Dünya üzerinde bulunan 192 devletin birçoğu “Cumhuriyet” ile yönetilmektedir.

A)HANGİ YÖNETİM DAHA DEMOKRATİK?

YÖNETİM ŞEKİLLERİ MONARŞİ OLİGARŞİ TEOKRASİ CUMHURİYET Tel kişinin hakimiyetinin geçerli olduğu yönetim biçimidir. Örn;Geçmiş dönemlerde bir çok ülke krallar tarafından yönetilmekteydi. Son söz kralındı. Kral verdiği kararlar nedeniyle sorgulanamaz ve yargılanamazdı. OLİGARŞİ Küçük bir azınlığın yönetimde olduğu devlet biçimidir. Devletin tüm kurumlarının küçük bir azınlığın kontrolünde olması demektir. Örn;Eski Yunan Atina’yı asiller sınıfı içinden seçilmiş 9 kişilik arhonlar grubu gibi.. TEOKRASİ Bir devletin dini kurallara dayanılarak yönetilmesidir. Örn;Orta Asya Türk Devlet’lerinde Hükümdarlığın Tanrı tarafından verildiğine inanılması”Kut İnancı” gibi CUMHURİYET Milletin egemenliği kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için kullandığı bir yönetim biçimidir. Örn;Ülkemizin yönetim biçimi.

HANGİ YÖNETİM? MONARŞİ OLİGARŞİ TEOKRASİ CUMHURİYET Yöneticiler belli bir süre için halk tarafından seçilir. Yönetime katılma hakkı sadece soylular sınıfına aittir. OLİGARŞİ Bütün yetkiler tek kişide toplanmıştır. Yasalar önünde herkes eşittir. TEOKRASİ Devlet dini kurallara göre yönetilir. Ülkeyi kral ve asiller birlikte yönetir. CUMHURİYET Herkesin seçme ve seçilme hakkı vardır. Yönetme yetkisi bir aileye aittir.

TEOKRASİ DİN ADAMLARI OLİGARŞİ SINIF EGEMENLİĞİ ASİLLER TEOKRASİ İLE OLİGARŞİ YÖNETİMLERİNİN NE GİBİ BENZERLİK VE FARKLILIKLARININ OLDUĞUNU DÜŞÜNÜYORSUNUZ?

? Yönetim Demokrasinin temel ilkeleri nelerdir? Demokrasi nedir? Oligarşi nedir? Yönetim Monarşi nedir? İnsan haklarına en saygılı olan hangisidir? Cumhuriyet nedir?

B) ADIM ADIM DEMOKRASİ DÜNYADA DEMOKRASİ 12.Yy 0 1215 1648 1774 1789 1948 1950 Yunanistan’da ilkel demokrasi Anlayışı vardı. Özgür halk ülke yönetiminde söz alıyordu. İngiliz Kralı Yurtsuz John Magna Carta’yı ilan ederk ilk kez kendi haklarını sınırladı. İngiltere’de Cumhuriyet rejimine geçildi. Amerika’da İngiliz sömürgeciliğine savaş açıldı. Phidelphia Kongresi ile İnsan Hakları Bildirisi ilan edildi. Fransız İhtilali gerçekleşti.İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi yayımlandı. Eşitlik Özgürlük demokrasi kavramları yaygınlaştı. Birleşmiş Milletler tarafından İnsan Hakları Bildirgesi yayımlandı. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi imzalandı MİLAD

BIRAKIN KONUŞAYIM! Yaşadığınız bir olay veya olgu hakkında (çevre temizliği, sağlık, spor, eğitimle ilgili konular olabilir) yerel bir gazeteye yazı yazacağız. Bu mektuplar grup dışında kimse tarafından görülmeyecek.

Herkes yanındaki arkadaşıyla mektuplarını değiştirsin.

Mektubun sakıncalı bulduğunuz kısımlarını çıkarın sansürleyin. Mektubu istediğiniz gibi değiştirmekte serbestsiniz.

Mektubu yazanlara geri verelim ve sınıf olarak soruları tartışalım. Mektubunuzu yazmadan önce kendi düşüncelerinize sansür uyguladınız mı? Neden? Başkalarının ne hissedeceğine dair kendinizi sorumlu hissettiğinizden mi, yoksa olası bir cezadan korktuğunuzdan mı böyle davrandınız? Durumun daha iyileştirmesini mi amaçlıyordunuz yoksa sadece öfkenizi veya tepkinizi mi dile getirmek istediniz?

Mektubunuz başkaları tarafından sansürlendiği zaman ne hissettiniz? Mektubunuz sansürden sonra nasıl bir durumda idi? Siz arkadaşınızın mektubunda atacağınız kısımları nasıl seçtiniz? Eğer bir yetkili olsaydınız, şikâyet veya istek mektubu alınca nasıl tepki verirdiniz? Mektup kişiliğinize saldırıyorsa veya saldırgan bir dil kullanıyorsa ne yapardınız? “Tehlikeli” olsa dahi yönetimin tüm şikâyetleri dinlemesi gerektiğini düşünüyor musunuz? Neden? Çevrenizdeki herhangi bir kurum ya da kuruluşun “şikâyet (istek) kutusuna” bir yazı yazdınız mı? Yazdıysanız bu hangi konuda oldu arkadaşlarınızla paylaşın.

“Düşünce ve ifade özgürlüğü İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nde düzenlenmiş bir insan hakkıdır. Birçok insan düşünce ve ifade özgürlüğünün demokratik toplumun temeli olduğuna inanır. Bazıları da çok fazla ifade özgürlüğünün tehlikeli olabileceğini belirtir. Birçok ülkede serbestçe konuşma ayaklanmayı kışkırttığından, isyana teşvik ederek şiddete neden olduğundan, kontrol edilmektedir.” Paragraftaki bilgileri değerlendirerek duygu ve düşüncelerimizi belirten bir kompozisyon yazalım.

Yasak Noktası Özgürlük Noktası Aşağıdaki ifadelerin her birinin düşünceyi açıklama özgürlüğü kapsamına ne derece girdiğini belirleyelim. Her ifade için o ifadenin numarasını, yukarıdaki çizgi üzerinde uygun olduğunu düşündüğümüz dereceyi temsil eden noktaya yazalım. 1-Bir belediye başkan adayını desteklemek için düzenlenen toplantıda konuşma yapılması 2-Sokakta hoparlörlü araçlarla propaganda yapılması 3-Bir grup insanın kaldırımı işgal ederek yönetimi protesto etmesi 4-İşe almada cinsiyet ayrımı yapan bir kurumun önünde oturma eylemi yapılması 5-Gazetede özel hayatımızla ilgili yalanlar içeren bir yazı yayımlanması 6-Ahlâk dışı resim ve fotoğraf sergisi açılması 7-Argo kelimelerin şarkı olarak kullanılması 8-İzinsiz gösteri yürüyüşü düzenlenmesi 9-Sokak lambalarının onarılması veya yolların asfaltlanması için yerel yöneticiye dilekçe ile başvurulması 10-Bir ürün hakkında yanlış bilgiler içeren reklâm yayınlanması

İnsan haklarının uygulanmasının sağlanması için, insanların yapmamaları gereken şeyler nelerdir sizce?

HAMMURABİ YASALARI Babil Kralı Hammurabi (MÖ. 1795–1750)’nin adıyla anılan bu kanunlar bir yönetici tarafından halka ilan edilen en eski kanun olarak bilinmektedir. Bütün ağır suçların ölümle cezalandırıldığı bu kanunlarda yer alan önemli bazı düzenlemeler arasında “kana kan göze göz” misilleme ilkesi, baktığı davalarda hata yapan hâkimlerin görevden uzaklaştırılıp ağır para cezasına çarptırılmaları, yalan şahitlik yapanın ölümle cezalandırılması göze çarpmaktadır. Her ne kadar bu yaptırımlar günümüzde geçerli evrensel hukuk ilkesine uygun olmasa da, Hammurabi Kanunları’nda yer alan pek çok ilke bazı açılardan insan haklarına önem vermesi açısından dikkati çekmektedir. Arkeolog Jean Vincent Scheil'in 1901'de Irak'ta bulduğu ve Fransa'ya taşıdığı Hammurabi Kanunları’nın yazılı olduğu 'stel' bugün Louvre Müzesi'ne sergileniyor. Yaklaşık iki metrelik silindirik bir taşın üzerine Akad dilinde çivi yazısı ile yazılan kanunlar tam 282 madde, ancak bu maddelerin 30'u okunmayacak durumdadır.

*Bir müteahhit, herhangi birisi için inşa ettiği binayı sağlam yapmaz da ev yıkılır ve ev sahibi ölürse, inşaatı yapan öldürülür. *Sağlam yapmadığı bir binanın çökmesi üzerine ev sahibinin malları zarar götürse, müteahhit binayı yeniden yapar ve ev sahibinin bütün zararını karşılar. *Bir binanın inşaat kurallarına uyulmadan yapılan bir duvarı yıkılırsa, müteahhit bütün masrafları karşılayarak o duvarı sağlamlaştırır.

*Bir oğul babasına vurursa, elleri balta ile kesilir. *Ameliyat sırasında hastayı öldüren doktorun elleri kesilir. *Eğer bir yargıç bir davaya bakar ve bir karara varırsa verdiği hükmü yazılı olarak takdim eder; daha sonra verdiği kararda bir hata ortaya çıkarsa bu kendi hatasından kaynaklanırsa o zaman davada onun tarafından kararlaştırılan para cezasının on iki katını öder ve halka ilan edilerek yargıçlık makamından el çektirilir ve bir daha asla yargıçlık icra etmek için oraya oturamaz. *Mallarını kaybetmeyen bir kişi kaybettiğini belirtiyor ve yanlış iddialarda bulunuyorsa; onları kaybetmemiş olsa bile eğer Tanrı huzurunda kaybettiğini iddia ettiği bütün malları tazmin edilir.

Eğer bir kişi her hangi birinin karısına iftira atarsa ve bunu ispat edemezse bu adam hâkim huzuruna çıkarılır ve alnı işaretlenir.(derisi çizilerek ya da belki de saçı kesilerek). Bir mülkün kirasını ödeyerek başka her türlü yükümlülükten muaf olma hakkına sahip olan bir kabile reisi, adam ya da tebaa tarlası, evi ve bahçesi üzerindeki bu imtiyazını karısına ya da kızına devredemez; borcuna karşılık veremez. Bir kişi kendi teknesini bir gemiciye kiralarsa ve gemicinin dikkatsizliğinden tekne enkaz haline gelir ve batarsa gemici tekne sahibine tazminat olarak başka bir tekne verir. Eğer bir adam başka bir adamın gözünü çıkarırsa onun gözü de çıkarılır(göze göz). Bir adam kendisi ile eşit olan birinin dişini kırarsa onun da dişi kırılır(dişe diş).

Bugünkü anlamda insan haklarına uygun mu? Neden? Bu kanunlarda kişi hakları ve özel mülkiyet korunmuş mu? Bunu hangi maddelerinden anlıyorsunuz?

Çocuklar daha çok hangi iş kollarında çalıştırılıyor? Çocuklar neden çalıştırılıyor? Çalışma şartları ve ortamları nasıl? Çocukların çalışmasına nasıl engel olunabilir? Çocuklar aile bütçelerine nasıl katkıda bulunabilir? Sizin elinizde yetki olsaydı, bu sorunu nasıl çözerdiniz?

EŞİTLİĞE DOĞRU

Fatma Aliye; Osmanlı Devleti’nde çıkarılan ilk kadın dergi yazarı İŞTE MESLEĞİNİN "İLK'LERİ"KADINLAR Muazzez İlmiye Çığ; Cumhuriyetin ilk arkeologlarından Fatma Aliye; Osmanlı Devleti’nde çıkarılan ilk kadın dergi yazarı

Refet Angın; İlk kadın tarih öğretmenlerinden Lale Aytaman; İlk kadın vali

Sabiha Gökçen; İlk kadın pilot