Kan Fizyolojisine Giriş Prof.Dr. Asuman Gölgeli

dolaşım sistemi besin maddeleri ve atık maddeler için taşıyıcı görev yapan KAN (vücut ağırlığının %8’i) kanın içerisinde dolaştığı DAMARLAR pompa işlevi gören KALP

Kan Fizyolojisi Genel özellikleri ve fonksiyonnu Kan plazması Kırmızı kan hücreleri (eritrositler) Beyaz kan hücreleri (lökositler) Kan pulcukları (trombositler;Plateletler) Koagülasyon Fibrinolizis Savunma mekanizmaları

Kan ; genel özellikleri Yapışkan Opak Tuzlu-metalik tad Oksijen içeriğine göre rengi değişir Sudan daha yoğun, 5 kat daha viskoz pH: 7.35-7.45 (bikarbonat iyonları deposu) Temperatur: 38°C hacım (4-6 litre; yetişkin).

kanın fiziksel nitelikleri RENK: kırmızı renk hemoglobinden kaynaklanır; hemoglobin oksijene doydukça renk açılır DANSİTE: plazmanın ve hücrelerin özgül ağırlıklarının bir karışımıdır (1050-1060) REAKSİYON: pH 7,35-7,45; arteryel kanda daha yüksek, venöz kanda ise düşük bulunur VİSKOZİTE: 3,5-5,4; karbondioksit artışı nedeniyle venöz kanda daha yüksek iken yalnız plazma viskozitesi ise kanın yarısı kadardır

Kan ; Başlıca fonksiyonları Taşıyıcı Oksijen ve besinleri (artık ürünleri uzaklaştırmak) Hormonları hedef organlara götürmek Düzenleyici Vucud temperatürü, pH, osmozla doku içine sıvı girişini sınırlar. Koruyucu Kanın sıvı kaybına karşı hemostaz ile (koagulasyon) Enfeksiyonlara karşı inflamatuar ve immun cevap

Kan plazması

Plazma Bütün çözünen elementleri içerir: 90% su 7% protein 3% tuz, şekerler, lipidler, gazlar, besinler, metabolites. Plazma proteinleri: Albumin (60%): osmotik etki Globulinler (36%): alpha ve beta globulinler, transport proteinleri. gamma globulinler (antikorlar/immunoglobulinler). Pıhtılaşma proteinleri (4%): örn. fibrinojen and protrombin

plazma proteinleri taşıyıcı total %7,3 g 1 - 2 - 1 - 2 -  1 - 2 - 1 - 2 -  pıhtılaşma total %7,3 g albumin %4,5 g globulin %2,5 g fibrinojen %0,3 g

onkotik basınç plazma proteinlerinin oluşturduğu osmotik basınçtır; kolloid osmotik basıncı büyük moleküllü olmaları nedeniyle su çekerler suyu damar içerisinde tutan başlıca gücü oluşturur (yaklaşık 25 mmHg) eksiklik sonucu ödemler oluşur

fizyolojik durumlar gebelikte plazma albumin düzeyi fizyolojik olarak düşük, fibrinojen ise yine fizyolojik olarak artmış bulunabilir ayrıca yenidoğanda albumin fizyolojik olarak düşük, menstruasyon sırasında ise fibrinojen fizyolojik olarak yüksek seviyelerde olabilir

plazmadaki yağlar fosfolipidler ve kolesterol barsaktan değişime uğramadan kana geçer trigliseridler önce yağ asitleri ve gliserole dönüşerek emilir, sonra barsak hücresinde yeniden trigliseride çevrilir; kana ise şilomikron olarak geçer özellikle yağlı yemeklerden sonra dolaşıma karışan şilomikronlar plazmanın 2-3 saat süreyle bulanık görünmesine neden olur

plazma karbonhidratları Barsaklardan %80 glikoz, geri kalanı ise fruktoz ve galaktoz olarak emilir; karaciğerde hepsi glikoza çevrilir plazma glikoz dengesi çok önemlidir (%70-110 mg); arttığında diyabet meydana gelir

kan hücreleri eritrositler; kırmızı kan hücreleri, alyuvarlar lökositler; beyaz kan hücreleri, akyuvarlar trombositler; kan pulcukları, platelet’ler

Kan;Hücresel elemanları Kırmızı kan hücresi: çekirdeksiz, disk şeklinde yapı, O2 transportu için oluşmuş. Beyaz kan hücresi: mononuclear hücreler: monocitler ve lenfositler Ümmin sistemin fonksiyonu için çok önemli. polimorfonuclear hücreler: ötrofiller, eozinofiller ve bazofiller Non-spesifik savunma için çok önemli (örn. inflamasyon) Plateletler (trombositler): Megakaryositlerden türeyen hücre parçacıkları. Pıhtı oluşmasında rol alır.

hematokrit kanın hücresel elemanlarının toplam yüzdesi hematokrit geriye kalan sıvı ise plazmadır

sedimentasyon pıhtılaşması önlenerek bir tüpte bekletilen kandaki eritrositlerin çökme hızıdır normalde 0-15 mm/h kadardır çeşitli enfeksiyon hastalıkları, romatizmal hastalıklar, kanser vb durumlarda artar gebelik, menstruasyon ve yaşlılık gibi durumlarda fizyolojik olarak artar

patolojik durumlar çeşitli enfeksiyonlar ve karaciğer hastalıklarında sentez azalması sonucu albumin düzeyi düşer uzun süren açlıklar veya barsaktan emilimin bozulduğu koşullarda yine plazma proteinleri azalır doğuştan -globulin yokluğunda enfeksiyonlara karşı direnç düşer afibrinojenemide pıhtılaşma bozukluğu vardır kanamalarda tüm plazma proteinleri azalır yanıklarda göreceli bir protein artışı görülür dehidratasyonda da kan protein konsantrasyonu artmış bulunur böbrek hastalıklarında ise albumin kaybı sonucu azalma görülebilir