AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKUNDA YERLEŞME HAKKI VE HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI

YERLEŞME HAKKI Yerleşme hakkı, bir gerçek veya tüzel kişinin ekonomik faaliyette bulunmak amacıyla üye devletler ülkesinde yerleşme hakkıdır. Bu kapsamda, işçilerden başka işveren, müteahhit ve profesyonel meslek sahiplerinin de iş merkezleri dışında AB üyesi devletlerde serbestçe ekonomik faaliyette bulunabilmesi amaçlanmaktadır

YERLEŞME HAKKININ KAPSAMI Bir kişinin mesleğini icra etmek amacıyla başka bir üye devlete yerleşebilmesi Bir şirketin AB içinde birden fazla ülkede işyerine sahip olabilmesi Üye devlet vatandaşlarının, ev sahibi ülkece kendi vatandaşlarına uyguladığı şartlar çerçevesinde, bir başka üye devlette iş yapabilmesi

GERÇEK KİŞİLERİN YERLEŞME HAKKI Gerçek kişiler bakımından üye devletler vatandaşları ile bir üye devletin ülkesinde halihazırda yerleşik olanlar ayrı şartlara tabidir. Üye devlet vatandaşları, herhangi bir üye devlette yerleşme hakkına sahiptir. Üye devlette yerleşik olanlar, diğer üye devletlerde acente, şube veya yavru ortaklık açma hakkına sahiptir.

TÜZEL KİŞİLERİN YERLEŞME HAKKI Bir üye devlet mevzuatına göre kurulmuş olan ve yönetim merkezi ya da ana kuruluşu AB içinde olan şirket ve firmalar, üye devlet vatandaşı olan tüzel kişilerle aynı işleme tabi tutulur. Yerleşme hakkından yararlanabilecek şirket ve firmalar: 1. Ticaret şirketleri (Koll.; Kom.; A.Ş.; Ltd.Şti.) 2. Kooperatifler 3. Adi şirketler Kar amacı gütmeyen ortaklıklar kapsam dışıdır.

YERLEŞME HAKKININ SINIRLARI Kamu otoritesince sürekli olarak yürütülen işler Kamu düzeni Kamu güvenliği Kamu sağlığı

HİZMETLERİN SERBEST DOLAŞIMI Hizmetlerin serbest dolaşımı, ücret karşılığında sınai, ticari nitelikteki faaliyetler, küçük el sanatları ve serbest meslek faaliyetlerinin üye devletler dışında da yürütülebilmesine imkan veren bir haktır. Bu kapsamda örneğin bir avukat, diğer üye devletlerde yaşayan kişilere de hizmet sunma olanağına sahip olmaktadır.

AYRIMCILIK YASAĞI Hizmetlerin serbest dolaşımında da ayrımcılık yasağı söz konusudur. Dolayısıyla, doğrudan ayrımcılık dışında, tarafsız bir kritere dayansa bile uygulamada ayrımcılığa neden olan her türlü dolaylı ayrımcılık uygulaması da yasaktır. Üretilen hizmet ilgili olarak yerleşik olduğu üye devlette lisans almış olan bir kişiden faaliyette bulunacağı üye devletten de lisans alması istenemez. Geçici olarak ev sahibi üye devlette bulunan bir firmanın işçilerinden bulundukları ülkede de sosyal güvenlik kurumlarına aidat ödemesi istenemez.

DİPLOMALARIN TANINMASI Hizmetlerin serbest dolaşımının önündeki en büyük engel, hizmet üretenlerin sahibi oldukları diplomaların üye devletlerde tanınmasıdır. Bu kapsamda, en az 3 yıllık üniversite eğitiminden sonra diploma alan bir kişi, bu diploma ile yürütmeye hak kazandığı mesleği bir başka üye devlette de yürütülebilir. Bazı özel durumlarda, üye devletler staj yapılması veya mesleki tecrübeye sahip olunmasını şart koşabilirler. İlgili kişi, denklik sınavına tabi tutulmayı da talep edebilir. Avukatlık mesleğinin özelliği gereği, hizmet verilen üye devlet hukukunun bilinmesi şart olduğundan, üye devletler, yetenek sınavı ya da staj yapılmasını zorunlu tutabilirler.