KAFA TABANI ANATOMİSİ DR.ÖZGÜR ŞEKERCAN

KAFA TABANININ ALT YÜZÜNÜN TOPOGRAFİK ANATOMİSİ Önde üst kesici dişler, arkada oksipital kemiğin üst nukal çizgisi, yanda maksilla dişleri, zigomatik kanal ve mastoid proses bulunur. Önde üst kesici dişler, arkada oksipital kemiğin üst nukal çizgisi, yanda maksilla dişleri, zigomatik kanal ve mastoid proses bulunur.

Occipital Kemik Kafatasının arka alt kısmını oluşturur – Pars basilaris – Pars laterales – Squama occipitalis 1-Pars basilaris: Foramen magnum’un önünde bulunur ve öne doğru uzanır. Ön ucu sfenoid kemiğin korpusu ile eklem yapar. Üst yüzünde bulbus’un oturduğu clivus adında bir çukurluk bulunur.tuberculum pharyngeum denir.

Occipital Kemik 2-Pars lateralis: Foramen magnum’un iki yanında bulunur. – condylus occipitalis (atlas) – tuberculum jugulare

Occipital Kemik 3-Squama occipital: Oksipital kemiğin en büyük parçasıdır. Pars squamosa’nın dış yüzü konveks, iç yüzü konkavdır. Protuberentia occipitalis externa (inion) Crista occipitalis externa Eminentia cruciformis Protuberentia occipitalis interna Artı şeklindeki çıkıntı iç yüzü 4 çukurluğa böler. Fossa cerebralis, Fossa cerebellaris Crista occipitalis interna Sulcus sinus transversi Sulcus sinus sigmoidei Sulcus sinus sagittalis superior Foramen magnum

SFENOİD KEMİK Corpus sphenoidalis, Ala major ve minor Processus pterygoideus Corpus sphenoidalis (sinus sphenoidalis ) Fossa hypophysialis (Burada hipofiz bezi oturur. ) Sella turcica (Türk eyeri)

SFENOİD KEMİK Ala major – for. rotundum, – for. ovale – for. spinosum bulunur. Ala minor’lar – canalis opticus (İçinden n. opticus geçer.) Fissura orbitalis superior, Fissura orbitalis inferior Processus pterygoideus

ETHMOİD KEMİK lamina cribrosa, – foramina cribrosa – crista galli lamina perpendicularis labyrinthus etmoidales

PALATİN KEMİK L harfine benzer. lamina perpendicularis lamina horizontalis Ön kenarı maxilla’nın processus palatinus’u ile eklem yapar foramen palatinum majus foramina palatina minora

KAFA TABANININ ALT YÜZÜNÜN TOPOGRAFİK ANATOMİSİ Sert damak: Önde maksillanın palatin proçesi, arkada palatin kemiğin horizontal plate İnsisiv Fossa: Her iki tarafında lateral insisiv kanal yer alır. İçinden büyük palatin damar geçer Büyük palatin fossa: 3 molar diş bitişiğindedir. İçinden büyük palatin damar ve sinirler geçer Küçük palatin fossa: Koana: Üstte sfenoid, dış yanda medial pterigoid, altta palatin kemiğin horizontal plate, içte septumun arka kısmı Pterigoid plateler: sfenoid büyük kanadının köküne bağlanır. Lateral-medial. Bunlar arasında pterigoid fossa yer alır. Foramen spinozum: Orta meningeal damarlar Zigomatik ark: Foramen lacerum: Emisser venler ve asendan farengeal arterin meningeal dalı geçer.İCA çaprazlar. Karotid kanal: A.Karotis interna N. Petrozus profundus geçer Foramen jugulare: İJV, 9,10,11 Stiloid proses : Stiloglossus, stilohiyoid(CN7), stilofarengeal(CN9), stilohiyoid ligaman, stilomandibuler lig. Foramen stilomastoideum Digastrik oluk Foramen mastoideum Foramen ovale: Mandibuler sinir(V3) Aksesuar meningeal arter Emisser venler Meniks lenfatikleri N.Petrosus superfisialis minör Foramen magnum: medulla oblangata ve spinal kord birleşir. Oksipital kondiller: atlas Ön kondiler kanal: CN12,Posterior meningeal arter dalı,Emisser venler İnion

PTERİGOİD FOSSA

KAFA TABANINIM BÖLÜMLERİ VE FONKSİYONEL KISIMLARI Kafanın alt yüzü 3 kısma ayrılır. – Arka kafa tabanı Oksipital alan(muskuler alan) – Orta kafa tabanı Farengeal Tubal Nörovasküler İşitsel Artikuler İnfratemporal fossa – Ön kafa tabanı Fasiomaksiller alan

ARKA KAFA TABANI Oksipital alan(muskuler alan) REKTUS KAPİTİS POSTERİOR MİNÖR C1-EKSTANSİYON REKTUS KAPİTİS POSTERİOR MAJÖR C1-EKSTANSİYON VE ROTASYON SEMİSPİNALİS CAPİTİS YAN FLEKSİYON SUPERİOR OBLİK KAS C1-YAN FLEKSİYON

ORTA KAFA TABANI FARENGEAL: – Nazofarenksin çatısının oluşturur. – Üst konstriktör kaslar nazofarengeal fasya ile kafa tabanına yapışırlar. – Petröz kemiğin tepesi, foramen laserum ve rosenmüller fossa bu bölgede yer alır.

ORTA KAFA TABANI TUBAL: – Östaki tüpünün kıkırdak kısmı kemik kısmı ile petröz kemik ile sfenoid kemiğin büyük kanadı arasındaki dar yarık boyunca ilerler.

ORTA KAFA TABANI Nörovasküler: – İnternal karotid arter » Karotid foramen yoluyla petröz kemiğe girdikten sonra öne bir kavis çizer, orta fossada foramen laserumu çaprazlar ve kavernöz sinüse girer. » Kohlea ve timpanik kavite önünde yer alır. » Östaki borusundan ince bir kemik lamel ile ayrılır.

ORTA KAFA TABANI Nörovasküler: – Juguler foramen » Fibröz duranın iki tranvers septası ile ön, orta ve arka bölümlere ayrılır. » Ön bölüm CN 9 jacobsen siniri(CN 9 timpanik dalı, petröz ganlion, timpanik kaviteyi innerve eder.) İnferior petrozal sinir » Orta bölüm CN 10(arnold siniri—CN10 aurikuler dalı) CN 11 » Arka bölüm Juguler bulbus(orta kulak kavitesi tabanın arka kısmında yer alır. Yerleşiminde varyasyonlar olabilir) İJV Majör superficial petrozal sinir(orta fossadan foramen laseruma ulaşır ve vidian siniri oluşturmak için derin petrozal sinir ile birleşir.) CN12(anterior kondiler foramenden çıkar) Servikal sempatik trunkus Stiloid proses(Stiloglossus, stilohiyoid(CN7), stilofarengeal(CN9), stilohiyoid ligaman, stilomandibuler lig.)

ORTA KAFA TABANI İŞİTSEL: – Nörovasküler alanın anterolateralindedir. – Petrotimpanik fissür(glaserian fissür) » Korda timpani » İMA dalı olan anterior timpanik arter » Anterior timpanik ven

ORTA KAFA TABANI ARTİKÜLER ALAN: – İşitsel alanın önünde yer alır. – Timpanoskuamöz fissürün arkasında

ORTA KAFA TABANI İNFRATEMPORAL FOSSA: – Farenks lateral duvarı ile ramus mandibula arasında yer alır. – Önde maksilla araka duvarı ve inferior orbital fissür – Arkada karotis kılıfı, stiloid çıkıntı – Medialde medial pterigoid kas, interpterigoid fasya – Lateral mandibula – Tabanı temporal kemik skuamöz parçası ve sfenoid kemik büyük boynuzu

ORTA KAFA TABANI İNFRATEMPORAL FOSSA: – İçinden; Lateral pterigoid kas(V3) Medial pterigoid kas(V3) Maksiller arter(ECA dalı) – İnferior alveolar arter -----inferior alveolar kanal – Orta meningeal arter------foramen spinosum – Aksesuar meningeal arter----foramen ovale – Derin aurikuler arter---- dış kulak yoluna – Anterior timp. Arter--- petrotimpanik fissürden orta kulağa girer. Pterigoid venöz pleksus ve maksiller venler Mandibuler sinir(V3) – Foramen ovaleden infratemporal fossaya girer. – Arka kökten çıkan dallar » N. Aurikulotemporalis() » N. Lingualis(kafa tabanının 2 cm altında corda timpani ile birleşir.) » N.alveolaris inferior(mylohyoid kasa dal verir) – Ön kökten çıkan dallar » N. Buccalis –duysal dal(yanak mukoz membranını) » Temporal, massetter ve pterigoid lateral kasa motor dallar verir.

ORTA KAFA TABANI İNFRATEMPORAL FOSSA: – İnfraorbital fissür yolu ile orbitaya bağlanır. – Pterigomaksiller fissür yolu ile fossa pterigomaksillerise bağlanır.

ORTA KAFA TABANI NERVUS TRİGEMİNUS

KAFASININ İÇ ANATOMİSİ Anteriorda :frontal krest, frontal sinüs arka duvarı Posteriorda: protuberansia oksipitalis interna oksipital ve parietal kemik

os temporale os frontale os occipitale os sphenoidale os ethmoidale os parietale

KAFASININ İÇ ANATOMİSİ Anatomik olarak 3 anatomik fossaya ayrılır Sfenoid kemiğin ala minör arka kenarı ve sfenoid kemiğin optik sulkus ön kenarı Temporal kemik petröz kısmı Temporal kemik petröz kısmı

KAFASININ İÇ ANATOMİSİ ANTERİOR KAFA ÇUKURU: ANTERİOR KAFA ÇUKURU:  Anteriorda:Frontal kret, frontal sinüs arka duvarı  Posteriorda: Sfenoid ala minor  Medialde: Kribriform plate  Lateralde: Frontal kemik  Superiorda: Frontal loblar, olfaktor bulbus, olfaktor traktus  Inferiorda: Alt medialde etmoid sinüs, frontal kemiğin orbital tabakaları. Kribriform plak en ince kısmıdır ve krista galli orta hattı tanımlar.

ANTERİOR KAFA ÇUKURU Krista galli: falks serebri buraya tutunur Jugulum sfenoidale: Foramen çekum: Burundan superior sagittal sinüse uzanan emisser venler geçer. ön ethmoidal foramen: Anterior ethmoid damaralar, nazosilier sinirin ön dalı geçer. Kribform plate: Olfaktör sinir lifleri geçer arka ethmoidal foramen: Arka ethmoid damarlar ve nazosilier sinirin arka dalı

ORTA KAFA ÇUKURU  Anteriorda: Sfenoid ala minor ve major kanatlar bulunur. Üstte superior orbital fissür ile ayrılırlar buradan oftalmik sinir (V1) geçer.  Posteriorda: Temporal kemik petröz kısmı  Superiorda: Temporal lob  İnferiorda: Medialde tabanda sfenoidin ala majorü ile temporal kemiğin petröz kısmı, “Meckel Cave” ve trigeminal ganglion bulunur.

ORTA KAFA ÇUKURU CN III, IV, V 1, VI orta meningeal arter-orbital dalı rekürren meningeal arter Superior opthalmik ven CN V 2 Foramen rotundum arteri Emisser venler CN V 3 Lesser petrozal sinir Aksesuar meningeal arter Emisser venler Orta meningeal arter ve ven CV V 3, rekürren dalı Lesser superfisial petrozal sinir Ascending pharyngeal arter- meningeal dal Pterigoid kanalın siniri Optik sinir Opthalmik arter TRİGEMİNALBASIKLIK(M ECKEL’S CAVE):

ARKA KAFA ÇUKURU  Anteriorda: Petröz ridge’in arka üst çatısı fossanın ön dış sınırını oluşturur. Tentorium serebelli ile üst petrozal sinüs buraya yapışır.  Posteriorda: Oksipital ve pariyetal kemikler bulunur.  Medialde: Foramen magnum, vermion fossa, oksipital protuberans mevcut.  Superiorda: Serebellar hemisferler.  İnferiorda: Serebellar fossa, juguler ve hipoglossal foramina.

ARKA KAFA ÇUKURU AİCA’nın internal labirentin dalı CN7 CN8 İnternal oditör ven Pars nervosa: CN IX, inferior petrosal sinus Pars vascularis: CN X, XI, jugular bulb CN XII Hypoglossal arter Foramen magnum: Medulla oblongata Vertebral arterler Anterior/Posterior spinal arterler

ARKA KAFA ÇUKURU AİCA’nın internal labirentin dalı CN7 CN8 İnternal oditör ven Endolenfatik kanal

ARKA KAFA ÇUKURU

KRANİYAL VENÖZ SİNÜSLER Dura materin iki tabakası beynin bazı bölgelerinde birbirinden ayrılarak dura mater ven sünüslerinin oluşturur. Tüm sinüsler V. Jugularis İnternaya dökülür. Tek sinüsler – Superior sagittal – İnferior sagittal – Sinüs rektus – Oksipital – Baziller Çift sinüsler – Transvers – Sigmoid – Superior petrozal – İnferior petrozal – Kavernöz – sfenoparietal

KRANİYAL VENÖZ SİNÜSLER

KAVERNÖZ SİNÜS: Sfenoid kemiğin kenarlarında lokalize geniş venöz sahalardan oluşur. Fossa crani mediada yer alır.

YAKLAŞIMLAR A-Ön kafa tabanı – Lateral rinotomi veya degloving tekniği – Kraniyofasiyal rezeksiyon veya transfrontal sinüs yaklaşımı – Geniş subfrontal yaklaşım – Osteoplastik frontal sinüs cerrahisi

B- Orta kafa tabanı Lateral kafa tabanı ve infratemporal yaklaşımlar Anterior,süperior,lateral,posterior Temporal yaklaşımlar Translabirentin Retrolabirentin Retrosigmoid Transkoklear Transotik Orta fossa yaklaşımı(transtemporal supralbirentin) Geniş orta fossa Transmeatokoklear Transkanal infrakoklear İnfralabirentin Transsigmoid Temporal kemik rezeksiyonu İnfratemporal Retrolabirentin transtentoryal

C- Arka kafa tabanı – Geniş lateral yaklaşım – Temporal yaklaşım

Santral kafa tabanı Hipofiz-klivus ve nazofarenkse yönelik ekstradural yaklaşımlar Transseptal transsfenoidal Lefort 1 osteotomisi Transmandibuler Subfrontal İnfratemporal Fasiyal translokasyon Preaurikuler infratemporal Platal Midfasiyal split