Çin Halk Cumhuriyeti’nin Ekonomisi

Çin: Tarihi bir medeniyet, ortak kültüre sahip bir bölge ve Doğu Asya'da çok uluslu bir oluşum. Çin medeniyeti, yaklaşık 5 bin yıllık yazılı tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerindendir. Bununla birlikte üzerinde ideografik çizimlerin bulunduğu yaklaşık 6000 yıl öncesine ait kalıntılara ulaşılmıştır. Çin, aynı zamanda dünyanın en eski süreklilik arzeden medeniyetlerindendir. Çince dünyanın en eski sürekli kullanılan yazılı dilidir. İnsanlık tarihinin en önemli buluşlarından kâğıt, pusula, barut ve matbaa, Antik Çin medeniyetine aittir.

Çin Halk Cumhuriyeti ,çoğunlukla sadece Çin olarak anılır ve Doğu Asya'daki anakara Çin topraklarını, Hong Kong ve Macau'yu kapsar. Dünyanın en kalabalık ülkesi ve en büyük ekonomilerinden biridir. Başkenti Pekin'dir.

Çin’in Ekonomisi    Çin Halk Cumhuriyeti’nin kurulduğu 1949 yılından beri Çin ekonomisi hızlı gelişme kaydetti. Özellikle reform ve dışa açılma politikasının uygulanmaya başladığı 1978 yılından bu yana Çin ekonomisi her yıl yüzde 9’u aşan büyüme hızıyla sürekli ve sağlıklı doğrultuda gelişiyor. 2003 yılında Çin’in yurtiçi gayri safi milli hasılası 1 trilyon 400 milyar ABD dolarına ulaştı ve Çin ekonomisi ABD, Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra dünyada 6. sırada yer aldı. 2003 yılının sonuna kadar Çin’in kişi başına düşen gayri safi milli hasılası 1000 ABD dolarını geçti.

Çin’de yurtiçi yatırım ve tüketim durumu olumlu şekilde sürüyor   Çin’de yurtiçi yatırım ve tüketim durumu olumlu şekilde sürüyor. 2003 yılında Çin’de tüm toplumun sabit mülkiyetine yapılan yatırım 5 trilyon 50 milyar yuanı; tüm toplumun tüketim mallarının genel perakende hacmi ise 4 trilyon 600 milyar yuanı buldu. Dış ticaret hacmi İngiltere ve Fransa’yı aşarak ABD, Japonya ve Almanya’dan sonra dünyada 4. sırada yer alarak 850 milyar ABD dolarına ulaştı. 2003 yılının sonuna kadar, Çin’in döviz stoku Japonya’dan sonra dünyada ikinciliğe yerleşerek 400 milyar ABD dolarını aştı.

Reform ve dışa açılma politikası ile modernizasyon yapılanmasının uygulandığı son 20 yıldır Çin’in planlı ekonomiden sosyalist piyasa ekonomisine geçişi asıl olarak tamamlandı. Sosyalist piyasa ekonomisi yapısal açıdan gitgide sağlamlaştırılarak mükemmelleştiriliyor. Bunun yanında piyasanın dışa açılması büyüyor, yatırım çevresi gelişiyor, finans sisteminin reformu da istikrarlı bir doğrultuda ilerletiliyor. Bunlar Çin ekonomisinin sürekli gelişmesini garanti altına alan atılımlar.

21. yüzyılla birlikte Çin, insan ve doğa, insan ve toplum, kent ve köy, ülkenin doğusu ve batısı, ekonomi ve toplumun kapsamlı ve eşgüdümlü geliştirilmeleriyle ilgili kapsamlı düşünceler ileri sürdü. 2002 yılında düzenlenen Çin Komünist Partisi 16. Ulusal Kongresi’nde, 2020 yılına kadar orta halli refah toplumunun kapsamlı yapılanmasına ilişkin mücadele hedefi ortaya kondu.

Yatırım Politikası Çin dünyada en fazla yabancı sermaye çeken ülkelerden biridir. Dünya ekonomisinin durgunluk yaşadığı ve uluslararası yatırımın büyük ölçüde azaldığı bir dönemde Çin’in yabancı sermayeden yararlanma konusundaki bu büyük başarısının kaynağı, Çin’in uyguladığı imtiyazlı ve gerçekçi yatırım politikasıdır. 2003 yılının sonuna kadar 170’den fazla ülke ve bölgeden gelen yabancı işadamları Çin’de yatırım yaptı. Çin’deki yabancı sermayeli işletmelerin sayısı 400 bini aştı. Dünya sıralamasında ilk 500 sırada yer alan büyük çokuluslu şirketlerin hepsi Çin’e yatırım yaptılar. Çin dünyadaki yatırımcılar ve finans çevreleri tarafından yatırım ortamı en iyi olan ülke olarak değerlendirildi.

Maden Kaynakları Çin, zengin maden kaynaklarına sahip bir ülkedir. Şu ana değin keşfedilen maden kaynakları dünya’nın toplam miktarının yüzde 12’ni oluşturuyor ve dünyada üçüncü sırada yer alıyor. Ancak Çin’deki kişi başına düşen maden miktarı nispeten azdır. Çinlilerin kişi başına düşen maden miktarı, dünya ortalamasının yalnızca yüzde 58’ine eşittir ve dünyada 53. sırada yer almaktadır. Şimdiye kadar toplam 171 çeşit maden bulunmuştur. Bu arada rezervlerin araştırılmış olduğu maden çeşitleri 158’e ulaşmıştır. Çin, dünyada maden kaynaklarının zengin, maden çeşitlerinin fazla olduğu az sayıda ülkeden biridir. Araştırılmış olan rezervlere göre Çin’deki 45 çeşit önemli madenden 25’i dünyada üçüncü sırada yer alıyor.Bununla birlikte Çin’deki alçı, vanadyum, titanyum, tantal, volfram, granit, antimon da dahil olmak üzere 12 çeşit maden dünyada birinci sırada yer almaktadır.

Kömür kaynakları: Çin’in kömür rezervleri dünyada 1 Kömür kaynakları: Çin’in kömür rezervleri dünyada 1. sırada yer almaktadır. Şimdiye kadar Çin’de araştırılmış olan kömür rezervleri 1 trilyon tondur ve esas olarak kuzey Çin ve kuzeybatı bölgesinde bulunmaktadır. Shanxi ve İç Moğolistan gibi eyalet ve bölgelerdeki kömür rezervleri en zengin olanlarıdır.

Petrol ve doğal gaz kaynakları:  Esas olarak kuzeybatı bölgesinde ve kuzeydoğu, kuzey Çin ve güneydoğu sahilindeki kıta sahanlığında bulunmaktadır. 1998 yılının sonuna kadar Çin’de 509 petrol ve 163 doğal gaz havzası bulundu. Araştırılmış olan petrol rezervleri 198.5 milyon ton, doğal gaz rezervleri ise 1 trilyon 950 milyar metreküpe ulaştı. Petrol rezervleri dünyada 9., doğal gaz rezervleri 20. sırada yer almaktadır.

Siyah metallar:  Rezervleri araştırılmış olan metallar arasında demir, manganez, vanadyum, titanyum bulunuyor. Bu arada demir, yaklaşık 50 milyar tona ulaşmış durumda. Demir rezervleri esas olarak Liaoning, Hebei, Shanxi ve Sichuan eyaletlerinde bulunmaktadır. Demirsiz metallar:  Dünyada keşfedilen demirsiz metallerin tümü Çin’de bulunuyor. Nadir toprak elementleri rezervi dünyanınkinin yaklaşık yüzde 80’ini, antimon rezervi yüzde 40’ını oluşturuyor. Bu oran, dünya toplamının 4 katına eşittir.

Tarım Tarım, Çin ekonomisi için önemli bir sektördür. Ülkede toplam istihdamın %41’i tarım sektöründe çalışmakta ve çiftçilik, ormancılık, besicilik ve balıkçılık ile geçinmektedir. Yüzölçümü 9,561 milyon km² olan Çin’de bu alanın yaklaşık %10’u ekilebilmektedir. Buralarda pirinç, buğday, şeker kamışı ve bazı tropikal ürünler üretilmektedir.

Çin’de tarımsal üretim teknikleri gelişmiştir Çin’de tarımsal üretim teknikleri gelişmiştir. Özellikle seracılık bütün ülke genelinde oldukça yaygın olup, güney bölgelerinde hububat tarımı yılda iki mahsul alacak şekilde gerçekleştirilmektedir.  En önemli tarımsal ürünler; hububat, yağlı tohumlar-yer fıstığı,pamuk, kenevir, şeker kamışı, şeker pancarı, tütün (kuru), çay, meyveler, ipek kozası olarak sayılabilir.

Hayvancılık Ülkede hayvancılık, özellikle balıkçılıkla yaygındır. Azda olsa büyükbaş,küçükbaş ve domuz hayvancılığıda yapılmaktadır. 

Turizm 1979'da Çin, dış dünyaya açılma politikasını uygulamaya basladığında turizm, yeni bir gelişme dönemine girmiştir. 1985'te Çin'e çesitli ülkelerden ve bölgelerden 17.833 milyon turist ve ziyaretçi gelmiştir. 1986'da devlet, turizmi ulusal ekonomik ve sosyal kalkınma planlarına resmen dahil etmiştir. 1995 yılında turistlerin sayısı 1978'e göre 25.6 kat artarak 46.387 milyona ulaşmış ve Çin'i turist sayısı açısından dünyadaki beşinci ülke yapmıştır. Aynı yıl içinde ülke, turizmden toplam 8.73 milyar dolar gelir elde etmiştir. Turizm, başlıca ticaret dışı döviz kazandırıcı faaliyetlerden biri haline gelmiştir. İç turizm de gelişmektedir. Kentlerde ve turistik yörelerde özellikle yerli turistlere hizmet veren çeşitli seyahat kuruluşları kurulmuştur. 1995'te 630 milyon yerli turist, toplam 137.57 milyar yuan gelir sağlamıştır.

Önemli Turistik Yerler: Tian Anmen Meydanı Yasak Şehir Cennet Tapınağı Yazlık Sarayı Çin Seddi Jade Budanın Tapınağı Shangai Müzesi Şehir Duvarları Yer altı Heykel Ordusu Müzesiİmparator Qin Shihuangın Mezarı

Çin’in Sektör Yapısı Sektör yapısı, üretimin belli başlı elemanlarının üretim birimleri arasında karşılıklı dayanışma ve kontrol bağlantılarına işaret ediyor. Tarım, sanayi ve hizmetler gibi üç sektör arasındaki oransal ilişkileri ve diğer sektörler arasındaki oransal ilişkiler Çin’deki sektörel yapının temel durumunu gösteriyor. 2020 yılına kadar sanayileşmenin tamamlanması ve bilgi toplumuna geçiş öngörülüyor.

       50 yılı aşkın süredir, Çin’in üç temel sektörü arasındaki oransal ilişkilerde büyük değişiklikler meydana geldi. 1950’li yılların başlarından 2002 yılına kadar Çin’de tarım oranı yüzde 45.4’ten 14.5’e indi; sanayi oranı yüzde 34.4’ten 51.8’e yükseldi; hizmet sektörünün oranı da yüzde 20.2’den 33.7’ye yükseldi.

Çin’in İhracatı ve İthalatı   Çin ekonomisinin sürekli ve hızlı gelişmesiyle birlikte Çin’in dış ticareti de sürekli gelişme kaydetti. Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi 1978 yılında dünya ticaret sıralamasında 32. sırada, 1989 yılında 15. sırada, 1997 yılında 10. sırada yer almıştı. 2001 yılında ise 6. sırayı aldı ve ilk kez 500 milyar ABD dolarını aşarak 509 milyar 650 milyon ABD dolarını buldu. Bu miktar ayrıca 1978 yılındakinin 24.7 katı, 1989 yılındakinin 4.6 katı, 1997 yılındakinin 1.57 katı oldu. 2002 yılında Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi yeni bir basamağa çıkarak 620 milyar 770 milyon ABD dolarına ulaştı. 2003 yılında Çin’in genel ithalat ve ihracat hacmi 2002 yılına göre yüzde 37.1 artarak 851 milyar 200 milyon ABD dolarını buldu. İhracat hacmi yüzde 34.6 artarak 438 milyar 400 milyon ABD doları; ithalat hacmi yüzde 39.9 artarak 412 milyar 800 milyon ABD doları oldu. Çin’in ithalat ve ihracat hacmi dünya ticareti sıralanmasında 4. sırada yer aldı.

Şimdi dünyada 220’den fazla ülke ve bölge Çin ile ticaret bağlantısı kurdu. Japonya, ABD, AB, Hong Kong Özel İdari Bölgesi, ASEAN, Kore Cumhuriyeti, Taiwan eyaleti, Avustralya, Rusya ve Kanada, Çin’in en büyük 10 ticaret ortağı oldular.

OLCAY KARAKAYA 12/B 1219