Küresel Ekonomik Örgütler Doç. Dr. Atilla SANDIKLI

AMAÇLAR Bu üniteyi tamamladıktan sonra; Küresel ekonomideki dönüşüm ve kurumsal yapıyı kavrayabilecek Uluslararası Para Fonu’nun kuruluşu, amaçları, yapısı ve faaliyetlerini tanımlayabilecek, Dünya Bankası Grubu’nun temel fonksiyonlarını sıralayabilecek,

AMAÇLAR Bu üniteyi tamamladıktan sonra; Dünya Ticaret Örgütü’nün ilkelerini değerlendirebilecek, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını tanımlayacak bilgi ve becerilere sahip olabileceksiniz.

ANAHTAR KAVRAMLAR Marshall Planı BRIC Ülkeleri Doha Kalkınma Gündemi Marshall George Catlett Marshall Planı BRIC Ülkeleri Doha Kalkınma Gündemi En Çok Kayrılan Ülke Kuralı Washington Konsensüsü Geçiş Ekonomileri Stand-by (destekleme düzenlemesi) Niyet Mektubu Yoksulluk En Az Gelişmiş Ülke Uluslararası Tahkim

Küresel ekonomideki dönüşüm ve kurumsal yapıyı kavrayabilecek Bretton Woods Anlaşması ile 22 Temmuz 1944 tarihinde kapitalizmin yaşadığı krizi aşmak ve yeni bir uluslararası ekonomik düzeni kurmak amacıyla iki küresel ekonomik örgüt yaratılmıştır. Bretton Woods ikizleri olarak anılan bu örgütler Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası olarak da tanınan Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD)’dır.

Küresel ekonomideki dönüşüm ve kurumsal yapıyı kavrayabilecek Sistemin üçüncü ayağını ise ülkeler arasında ticareti düzenleyen, serbestleşmesini sağlayan Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT) oluşturmaktadır. 1947 yılında başlayan bu oluşum 1995 yılında yerini Dünya Ticaret Örgütü (WTO)’ne bırakmıştır.

Küresel ekonomideki dönüşüm ve kurumsal yapıyı kavrayabilecek II. Dünya Savaşı sonrasında Batı Avrupa kapitalizminin yeniden inşasında önemli rol oynayan diğer bir örgüt ise günümüzdeki adıyla Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) olmuştur

Uluslararası Para Fonu’nun kuruluşu, amaçları, yapısı ve faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olacak Uluslararası Para Fonu uluslararası ticaretin dengeli şekilde gelişmesini üye devletlerin tam istihdama ve yüksek büyüme hızına ulaşmasına imkân hazırlamayı; ödemeler dengesi güçlüklerinin çözümünde yardımcı olmayı; döviz kuru istikrarını kurmak ve tek taraflı devalüasyonlara engel olmayı ve istikrarlı bir uluslararası ödemeler sisteminin kurulmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Uluslararası Para Fonu’nun kuruluşu, amaçları, yapısı ve faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olacak IMF’nin günümüzde 187 üyesi bulunmaktadır. IMF bir fon olduğu için her üye bu fona katkıda bulunur. Bu da Fonun sermayesini oluşturur.

Uluslararası Para Fonu’nun kuruluşu, amaçları, yapısı ve faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olacak Üyelerin sermayeye katılım paylarına kota denir. Kota hem IMF’nin yönetimine katılımlarını hem de üyelerin Fon kaynaklarından yararlanmasında temel kriter olarak kullanılmaktadır.

Dünya Bankası Grubunun temel fonksiyonlarını sıralayabilecek Bretton Woods Konferansı’nda belirlenen amaçlardan birisi de Savaş sonrası tahrip olmuş ekonomileri yeniden inşa etmektir. Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) bu amaçla kurulmuştur.

Dünya Bankası Grubunun temel fonksiyonlarını sıralayabilecek 1950 yılından sonra yoksul ülkelerin borçlarını ödemekte zorlanmaları nedeniyle Uluslararası Kalkınma Birliği (IDA) kurulmuş, doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının artmasıyla özel sektör yatırımlarını destekleyen Uluslararası Finans Kurumu (IFC),

Dünya Bankası Grubunun temel fonksiyonlarını sıralayabilecek Banka üyesi ülkelerde yatırım yapanlara risk sigortası sağlayan Çok Taraflı Yatırım Garanti Ajansı (MIGA) ile anlaşmazlıklarda hakemlik rolü üstlenen Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkezi (ISCID)’nin de katılımıyla Dünya Bankası Grubu oluşmuştur.

Dünya Ticaret Örgütü’nün ilkelerini değerlendirebilecek Dünya Ticaret Örgütü, Bretton Woods Konferansı’nın toplanmasından yaklaşık yarım yüzyıl sonra kurularak IMF ve IBRD gibi dünya ekonomi sisteminin önemli bir parçası olmuştur. GATT’ın 4 temel ilkesi WTO için de geçerlidir. WTO, üyesi olan ülkeler tarafından yönetilen bir uluslararası kuruluştur.

Dünya Ticaret Örgütü’nün ilkelerini değerlendirebilecek Aralık 1991’de GATT Genel Direktörü’nün ismiyle Dunkel Kâğıdı olarak isimlendirilen Nihai Senet Taslağı 15 Aralık 1993 tarihinde “ad referandum” olarak kabul edilmiştir. Nihai Senet ile 1947 yılından bu yana geçici statü ile faaliyet gösteren GATT’ın yerine, Bretton Woods kurumlarından olan Uluslararası Para Fonu ve Dünya Bankası ile birlikte üçüncü ayağını oluşturan Dünya Ticaret Örgütü kurulmuştur.

Dünya Ticaret Örgütü’nün ilkelerini değerlendirebilecek Böylece uluslararası ticaretin işleyişinde uygulanacak kurallar ile anlaşmazlıkların çözüm mekanizmaları, hukuki temellere oturtulmuştur. Nihai Senet 15 Nisan 1994 tarihinde Fas’ın Marakeş şehrinde imzalanmış ve 1 Ocak 1995 tarihinde yürürlüğe girmiştir. GATT 1947, genel ve özel nitelikteki amaçlara ulaşabilmek için başlıca dört temel ilkeden hareket etmiştir.

Dünya Ticaret Örgütü’nün ilkelerini değerlendirebilecek Bunlar: En Çok Kayrılan Ülke İlkesi, Tarifeler Yoluyla Koruma İlkesi, Ulusal İşlem İlkesi ve Gümrük Vergilerinin İndirilerek Konsolide Edilmesi İlkesidir. GATT’a taraf ülkeler, aralarında ortaya çıkan ticari sorunlar ile bunların çözüm yolları ve ticaretin geliştirilme imkanlarını görüşmek için belirli sürelerde toplanmışlardır. Bu niteliğiyle GATT, uluslararası bir dünya ticaret forumu olarak görev yapmıştır

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını anlayacaksınız Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (Organization for Economic Cooperation and Development: OECD), 1961 yılında OEEC’nin yerine geçerek tüm batılı sanayileşmiş ülkeleri bir çatı altında toplayan uluslararası işbirliği kuruluşuna dönüşmüştür. OEEC’nin yeniden yapılandırılması konusundaki Konferans 24-25 Mayıs 1960’da toplanmıştır.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını anlayacaksınız OEEC’yi, OECD’ye dönüştürmek amacıyla Thorkil Kristensen başkanlığında çalışan Hazırlık Komitesi, görevini 23 Kasım 1960 tarihinde tamamlamıştır. OECD’yi kuran Anlaşma, 14 Aralık 1960 tarihinde Paris’te imzalanmış, 30 Eylül 1961’de yürürlüğe girmiştir. Türkiye, 29 Mart 1961 tarih ve 293 sayılı Yasa ile OECD’ye katılmıştır.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını anlayacaksınız OECD’nin kurulmasıyla birlikte, OEEC’nin isminde yer alan Avrupa kelimesi çıkarılmış, bunun yerine kalkınma kelimesi eklenmiştir. Paris Anlaşması’nın ilk maddesi, ekonomik kalkınmanın sadece üyeleri açısından değil, dünya ekonomisi ve üye olmayan ülkeler bakımından da gerçekleştirilmesinin zorunluluğuna değinmiştir.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını anlayacaksınız OECD, demokratik yapılara ve piyasa ekonomisine sahip 34 üye ülkenin küreselleşmenin ekonomik, sosyal ve yönetim sorunlarını çözmek, Bu sürecin fırsatlarından faydalanmak üzere ortaklaşa çalıştıkları forum niteliği ağır basan bir ekonomik işbirliği kuruluşudur. Üyelerine deneyimlerini karşılaştırabilecekleri, ortak sorunlara çözüm arayabilecekleri bir ortam sağlamaktadır.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını anlayacaksınız Örgüt sivil toplumla da ilişkilerini geliştirmektedir. Başlangıçta işveren (BIAC) ve işçi sendikalarını (TUAC) kapsayan bu ilişkiler, birçok sivil toplum kuruluşunu içine alacak şekilde genişletilmiştir. OECD’nin bugün karşı karşıya bulunduğu en önemli konu küreselleşmedir.

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün kuruluşunu ve amaçlarını anlayacaksınız OECD ülkeleri günümüzde dünya ekonomisinin % 60’ını temsil etmektedirler. OECD bünyesine BRIC ülkeleri dahil edilmediği takdirde oran 10- 15 yıl içerisinde % 40’lara düşecektir.

Türkiye’nin IMF imkânlarından ne ölçüde yararlandığını araştırınız. Türkiye en son 2005-2008 dönemi için, 19. Stand-by düzenlemesi çerçevesinde IMF kaynaklarından yararlanmıştır. 1984 yılından itibaren çoğu Stand-by düzenlemesi kapsamında 31 milyar SDR (yaklaşık 48 milyar ABD doları) kaynak kullanmıştır. En büyük imkânlar ise 2000 Kasım ve 2001 Şubat aylarında yaşanan krizin ardından gerçekleştirilmiştir.

Türkiye’nin IMF imkânlarından ne ölçüde yararlandığını araştırınız. Türkiye en son 2005-2008 dönemi için, 19. Stand-by düzenlemesi çerçevesinde IMF kaynaklarından yararlanmıştır. 1984 yılından itibaren çoğu Stand-by düzenlemesi kapsamında 31 milyar SDR (yaklaşık 48 milyar ABD doları) kaynak kullanmıştır. En büyük imkânlar ise 2000 Kasım ve 2001 Şubat aylarında yaşanan krizin ardından gerçekleştirilmiştir.

IDA ile IFC’nin görev alanları farklı mıdır IDA ile IFC’nin görev alanları farklı mıdır? Türkiye’den bir şirket IDA kaynaklarından yararlanmak için başvurabilir mi? IDA, dünyanın en yoksul ülkelerine uzun dönemli krediler ve hibelerle yardım eder. IFC ekonomik büyüme ve kalkınma çabalarına özel sektörü, IBRD ve IDA ise kamu kesimini desteklemek yoluyla katkıda bulunmayı amaçlar.

Türkiye, IDA fonlarına katkı yapan bir ülkedir. IDA ile IFC’nin görev alanları farklı mıdır? Türkiye’den bir şirket IDA kaynaklarından yararlanmak için başvurabilir mi? IFC, IDA’dan farklı olarak nispeten gelişmiş ülkelerdeki özel sektör yatırımlarını finanse eder. Türkiye, IDA fonlarına katkı yapan bir ülkedir. IDA Dünya Bankası kriterlerine göre yoksul ülkelere kredi/hibe vermektedir. Dolayısıyla Türkiye’den bir firmanın IDA kredilerinden yararlanması mümkün değildir.

“Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. Tahkim, anlaşmazlık yaşayan tarafların aralarındaki sözleşmeye bağlı olarak devlet yargısının dışında hakemler aracılığıyla anlaşmazlığa çözüm bulmalarıdır. Uluslararası ekonomik işlemlerde, ticari veya yatırım faaliyetlerinde yaşanan anlaşmazlıklar da tahkim yoluyla çözülebilir.

“Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. Bu alanda dünyanın hemen hemen her yanında faaliyet gösteren Milletlerarası Ticaret Odasının Tahkim Divanı ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları en çok bilinenleridir.

“Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. Milletlerarası Ticaret Odası’nın Tahkim Divanı (International Court of Arbitration): Milletlerarası Tahkim Divanı, Milletlerarası Ticaret Odasınca (International Chamber of Commerce-ICC) 1923 yılında Paris’te kurulmuştur. Dünyanın en eski ve ele aldığı dava sayısı ve çeşitliliği açısından en büyük hakemlik kurumudur.

“Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. ICC Tahkim Divanı, uyuşmazlık davalarının ICC Tahkim ve Uzlaştırma Kuralları çerçevesinde hakem heyetlerince incelenmesini sağlayan idari bir organizasyondur. 35 Tahkim Divanının merkezi Paris olmasına rağmen, bünyesinde 50’nin üzerinde milliyetten hakem bulunduran hakem heyetleri dünyanın herhangi bir yerinde tahkim organize edebilmektedir.

“Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları (United Nations Commission on International TradeLaw: UNCITRAL): Uluslararası ticari ilişkilerden kaynaklanan ihtilafların çözümünde tahkimin;

“Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. farklı hukuki, sosyal ve ekonomik sistemlere sahip olan ülkelerde uygulanabilmesi amacıyla tahkim davasının usulüne ilişkin olarak kapsamlı bir kurallar seti sunulmaktadır. Taraflar, aralarındaki sözleşmeyle ilgili anlaşmazlıkların UNCITRAL tahkim kuralları altında çözüleceği taahhüdünde bulunurlar.

Böylece anlaşmazlıkların çözümü için bir altyapı oluşturulmuş olur. “Uluslararası Tahkim” ne anlama gelmektedir? Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Divanı ile Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret Hukuku Komisyonun Tahkim Kuralları nedir? Türkiye’de uluslararası tahkime gitmek mümkün müdür? Araştırınız. Böylece anlaşmazlıkların çözümü için bir altyapı oluşturulmuş olur. Türkiye 21.06.2001 tarih ve 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu ile uluslararası tahkimi kabul etmiştir.

GATT’ın temel ilkeleri nelerdir? GATT 1947, genel ve özel nitelikteki amaçlara ulaşabilmek için başlıca dört temel ilkeden (kuraldan) hareket etmiştir. Bunlar: En Çok Kayrılan Ülke İlkesi: Üye ülkeler arasındaki dış ticaret ayırımcı olmayan bazda yapılmalıdır. Bu ilke, en çok kayrılan ülke kuralına dayanır.

GATT’ın temel ilkeleri nelerdir? İlke, her GATT üyesinin tüm taraflara, aynı gümrük tarife oranının uygulamasını ve ayırımcı işlemde bulunulmamasını öngörür. Tarifeler Yoluyla Koruma İlkesi: İlkeye göre GATT’a taraf ülkeler, sanayilerini sadece gümrük tarifeleri ile koruyacaklar ve bu amaçla diğer önlemlere başvurmayacaklardır.

GATT’ın temel ilkeleri nelerdir? Dolayısıyla ithal kotalarının yerli sanayinin korunması amacıyla kullanılması yasaklanmıştır. Ulusal İşlem İlkesi: Bu ilke, iç pazara ilişkin düzenleme ve uygulamalar yönünden ithal ve yerli mallar arasında ayrım yapılmamasını öngörür.

GATT’ın temel ilkeleri nelerdir? Gümrük Vergilerinin İndirilerek Konsolide Edilmesi İlkesi: GATT, öncelikle gümrük tarifelerinin indirilmesi üzerinde yoğunlaşmıştır. Her üye ülkenin taviz listesinde yer alan oranlar bağlı oranlar olarak tanımlanmıştır. Bu oranların üzerine ülkeler çıkamaz (standstill kuralı)

OECD nasıl bir kuruluştur? OECD, üye ülkelerin ekonomik, mali, sosyal politika uygulamalarının belli bir uyum içinde ortaklaşa öğrenilip ahenkleştirilmesine, ortak sorunların çözümlenmesine, bu alanlarda uyulması zorunlu veya ihtiyari kuralların ortaya konulmasına imkân hazırlamaya yönelik sürekli bir müzakere ortamının geçerli olduğu bir işbirliği kuruluşudur.

KISA BİLGİLER Komşuyu zarara sok politikası (beggarthy neighbor): Ülkelerin kendi üretim ve istihdam seviyesini korumak veya artırmak için ithalatı kısıtlayıcı önlemler ve devalüasyon uygulamalarıyla bir yandan toplam talebi ithal mallardan yurt içi üretime doğru kaydırması diğer yandan ihracatı artırması sonucu ticaret ortaklarında dış ticaret açığına ve işsizliğe yol açan politikadır.

KISA BİLGİLER Bretton Woods Anlaşması ile kurulan iki uzmanlık kuruluşu IMF ve Dünya Bankası “Bretton Woods İkizleri” olarak anılmaktadır. Geçiş ekonomileri kavramı, sosyalizm uygulamasından vazgeçerek piyasa ekonomisi koşullarına göre yapılanmaya çalışan eski Doğu Bloku ülkelerini tanımlamak için kullanılmaktadır.

KISA BİLGİLER BM üyesi ülkelerin 2015’e kadar ulaşmayı taahhüt ettikleri hedefler Bin yıl Kalkınma Hedefleri olarak anılır. Bu sekiz hedef:

KISA BİLGİLER Aşırı yoksulluğun ve açlığın yok edilmesi, Evrensel ilköğretimin sağlanması, Cinsiyet eşitliğinin teşvik edilmesi ve kadınların güçlendirilmesi, Bebek ölüm oranının azaltılması,

KISA BİLGİLER Anne sağlığının iyileştirilmesi, HIV/AIDS, sıtma ve diğer hastalıklarla mücadele edilmesi, Çevresel sürdürülebilirliğin sağlanması, Kalkınmaya yönelik küresel işbirliğinin geliştirilmesidir.

KISA BİLGİLER IMF ağırlıklı oy yöntemini kullanır. Her üye ülkenin sabit oyunun yanında, Fon sermayesine katkısı ölçüsünde (kotası) değişken oyu bulunmaktadır. Bir ülkenin kotası ne kadar fazla ise karar alma sürecinde ağırlığı da o ölçüde fazla olmaktadır.

KISA BİLGİLER Türkiye, İcra Direktörleri Kurulu’nda 2012’de İcra Direktör Vekili, 2014’de ise İcra Direktörü olarak yer almıştır. Geleneksel olarak Dünya Bankası Başkanı’nı ABD, IMF Başkanı’nı ise Avrupa ülkeleri belirler.

KISA BİLGİLER IMF’nin de desteklediği Yapısal uyum politikaları; Ulusal paranın devalüasyonu, Kamu harcamalarının azaltılmasını, Kamunun ekonomideki ağırlığının azaltılmasını, Dış ticaretin liberalleştirilmesini, Piyasaların serbestleştirilmesi ve yeniden düzenlenmesini, Özelleştirme ve kamu harcamalarının yeniden yapılandırılmasını kapsamaktadır.

KISA BİLGİLER Yoksul ülkeler belirlenirken her yıl Dünya Bankasının belirlediği kişi başı gayrisafi yurt içi hasıla miktarı eşik alınır (2012 için 1175 ABD doları). Bu göreli yoksulluk sınırının altında kalan ülkeler IDA kaynaklarından yararlanabilir.

KISA BİLGİLER Uluslararası Finans Kurumu, özel sektöre hükûmet garantisi aranmaksızın kredi ve sermaye katılımı yoluyla finansman desteği vermektedir. ISCID uluslararası yatırımların karşılaştığı anlaşmazlıklarda hakemlik görevi yaparken MIGA ise yatırımların karşılaşabileceği ekonomik politik risklere karşı sigorta görevi görmektedir

KISA BİLGİLER Türkiye ICSID’i kuran “Devletler ve Diğer Devlet Vatandaşları Arasındaki Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümlenmesi Hakkındaki Sözleşme’yi 24.6.1987 tarihinde imzalayarak 27.5.1988 tarih ve 3460 sayılı Kanun ile onaylamıştır.

KISA BİLGİLER Dünya ekonomisinde uluslararası yatırım anlaşmazlıklarının çözümünde tahkim görevi yapan bir diğer önemli kurumsal yapı Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Tahkim Divanı’dır. Türkiye GATT’a, 1950-1951 Torquay (İngiltere) Tarife Görüşmeleri sonucunda 21.12.1953 tarih ve 6202 sayılı Yasa ile katılmıştır. Genel Anlaşma’da daha sonra yapılan değişikliklerin, 14.06.1957 ile 03.06.1959 tarihli, 7014 ve 7322 sayılı Yasalar ile onaylanması uygun bulunmuştur.

KISA BİLGİLER En Çok Kayrılan Ülke ilkesinin çeşitli istisnaları vardır. Bunlar; gümrük birlikleri, serbest ticaret anlaşmaları gibi bölgesel ticaret anlaşmaları ve genelleştirilmiş tercihler sistemi (GSP: Generalized System of Preferences) gibi gelişme yolundaki ülkeler lehine düşük gümrük vergisi alınması veya

KISA BİLGİLER gümrük vergisinin alınmaması gibi ayrımcı nitelikteki uygulamalar ile Anlaşma’nın öngördüğü antidamping ve telafi edici vergiler gibi diğer uygulamalardır. Bölgesel birleşmeler ve ticaret anlaşmaları en çok kayrılan ülke ilkesine getirilen istisnalar arasında yer alır.

KISA BİLGİLER Uruguay Turu’nda alınan kararlar, üye ülkelerin hükûmetleri tarafından 15 Nisan 1994 tarihinde Marakeş’te imzalanmıştır. WTO’yu kuran Nihai Senet’i imzalayan ülkeler GATT’ta olduğu gibi akit taraf değil WTO üyesidirler.

KISA BİLGİLER Türkiye, 26.01.1995 tarih ve 4047 sayılı Yasa ile onaylanması uygun bulunan WTO Kuruluş Anlaşması’nı, 31.12.1994 tarihinde geçerli olmak üzere 95/6225 sayılı BKK ile 25.02.1995 tarihinde onaylanmıştır. Doha Kalkınma Gündemi 2001 yılı Kasım ayında Doha’da düzenlenen Dördüncü Bakanlar Konferansı ile başlatılan çok taraflı ticaret müzakereleridir.

KISA BİLGİLER Dünya ticaretinin liberalleştirilmesine ivme kazandırması umulan Doha Turu görüşmeleri umulanı verememiştir. Türkiye’nin Marshall Planı’ndan aldığı yardımlar 1948-1952 yılları için 175 milyon doları dolaysız, 176.7 milyon doları dolaylı olmak üzere toplam 351.7 milyon dolardır. Dolaysız yardımın 84.2 milyon doları borç, 73 milyon doları hibe, 17.3 milyon doları şarta bağlı yardımdır.

KISA BİLGİLER Türkiye, 29 Mart 1961 tarih ve 293 sayılı Yasa ile OECD’ye katılmıştır. OECD, demokratik yapılara ve piyasa ekonomisine sahip 34 üye ülkenin küreselleşmenin ekonomik, sosyal ve yönetim sorunlarını çözmek ve bu sürecin fırsatlarından faydalanmak üzere ortaklaşa çalıştıkları forum niteliği ağır basan bir ekonomik işbirliği kuruluşudur

KISA BİLGİLER 34 OECD üyesinden 31’i 2010 yılı Dünya Bankası sınıflandırmasına göre yüksek gelir grubundandır. Bu gruba dahil olmayan üye ülkeler Türkiye, Meksika ve Şili’dir.

KISA BİLGİLER Ülkeler OECD’ye üye olmakla, lehinde oy verdikleri kararları uygulama zorunluluğunu da yüklenirler. Bu amaçla iç mevzuatlarını değiştirmeleri veya yeni yasal metinler benimsemeleri de gerekli olabilir.

ULUSLAR ARASI ÖRGÜTLER IV. ÜNİTE Doç. Dr. Atilla SANDIKLI