1 AİLE HEKİMLİĞİ UYGULAMASI Uz.Dr. Sinan KORUKLUOĞLU 06/05/05

2 Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Mevcut Durum: - Alt yapı - Personel motivasyonu Yetersiz - Kayıt sistemleri - Hastalar hekimlerini tercih edemiyorlar - Genel hoşnutsuzluk.

3 Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Mevcut Durum: - Sağlık Ocakları tercih edilmiyor; kişiler gitmeye zorlanırsa buralar “sevk memurluğu”na dönüşüyor. - Hastaların %50’si doğrudan hastanelere gidiyor. Zaten yetersiz polikliniklerde kuyruklar, kalabalıklar oluşuyor. - Teşhis – tedavi – takip – rehabilitasyon yetersiz.

4 Aile Hekimliği Bugüne kadar neler yaptık ? Çalışma grupları oluşturduk. Sistemi kavramsal olarak inceledik. Gelişmiş ülke modellerini gözden geçirdik. Birçok ülkede uygulamayı yerinde gördük. Konunun paydaşlarıyla toplantılar yaptık. Aile hekimliği modelimizi belirledik. Yol haritamızı hazırladık.

5 Aile Hekimliği İle İlgili Olarak Yapılan Toplantılar Aile Hekimliği Danışma Kurulu Toplantıları: Haziran2003 (TTB katılımı ile) Temmuz 2003 (TTB katılımı ile) Ağustos 2003 Ekim 2003 Kasım 2003 Ocak 2004 Şubat 2004 Mart 2004 Aralık 2004

6 Aile Hekimliği Bugüne kadar neler yaptık ? Çalışma grupları oluşturduk. Sistemi kavramsal olarak inceledik. Gelişmiş ülke modellerini gözden geçirdik. Birçok ülkede uygulamayı yerinde gördük. Konunun paydaşlarıyla toplantılar yaptık. Aile hekimliği modelimizi belirledik. Yol haritamızı hazırladık

7 Aile Hekimliği Uygulamalarını İncelemek İçin Ziyaret Edilen Ülkeler Almanya Avusturya Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Danimarka Fransa Küba Finlandiya

8 Aile Hekimliği Bugüne kadar neler yaptık ? Çalışma grupları oluşturduk. Sistemi kavramsal olarak inceledik. Gelişmiş ülke modellerini gözden geçirdik. Birçok ülkede uygulamayı yerinde gördük. Konunun paydaşlarıyla toplantılar yaptık. Aile hekimliği modelimizi belirledik. Yol haritamızı hazırladık

9 Aile Hekimliği İle İlgili Olarak Yapılan Toplantılar Sektörel İstişare Toplantısı (Temmuz 2003). Türk Sağlık Sistemleri Politika Yapıcıları Çalışma Toplantısı / Yurt dışı katılımlı (Aralık 2003) Türk Sağlık Sisteminin Geleceği Açısından Sağlıkta Dönüşüm Programı, TEBİAT Abant Toplantısı (Ocak 2004) Sağlıkta Dönüşüm Programı Çerçevesinde Aile Hekimliği Uygulaması, TEBİAT Afyon Toplantısı (Nisan 2004)

10 Aile Hekimliği İle İlgili Olarak Yapılan Toplantılar Avrupa Birliği Genel Sekreterliği – Mesleki Yeterliliklerin Tanınması Kanunu Çalışmaları, (Şubat – Mayıs 2004 arası haftalık çalışma toplantıları şeklinde yürütülmüştür). VI. Ulusal Aile Hekimliği Kongresi, Bursa (Mayıs 2004).

11 Aile Hekimliği İle İlgili Olarak Yapılan Toplantılar Sağlıkta Dönüşüm ve Birinci Basamakta İyileşme,Adana Güçbirliği Vakfı ve Adana Tabip Odası (Mayıs 2004). Halk Sağlığı Uzmanları Derneği – Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Çalıştayı, Bolu (Mayıs 2004). Sağlıkta Dönüşüm Programı Değerlendirme Toplantısı, Vakıf 2000, Ankara (Temmuz 2004). Temel Sağlık Hizmetlerinin Güçlendirilmesi ve Aile Hekimliği / Yurtdışı katılımlı (Aralık 2004)

12 Aile Hekimliği Bugüne kadar neler yaptık ? Çalışma grupları oluşturduk. Sistemi kavramsal olarak inceledik. Gelişmiş ülke modellerini gözden geçirdik. Birçok ülkede uygulamayı yerinde gördük. Konunun paydaşlarıyla toplantılar yaptık. Aile hekimliği modelimizi belirledik. Yol haritası hazırladık.

13 Genel Pratisyenlik / Aile Hekimliği GP/AH kendi eğitim içeriği, araştırma, kanıta dayalı ve klinik uygulamaları olan akademik ve bilimsel bir disiplin ve birinci basamağa odaklı bir klinik uzmanlıktır. WONCA Europe

14 Aile Hekimi Kimdir? Aile Hekimi anne karnındaki bebekten ailenin en yaşlısına kadar bütün aile fertlerinin sağlığından sorumlu kişidir.

15 Aile Hekimliği Nedir? -1 Kişiye yönelik koruyucu hekimlik hizmetleri ile ayakta ve evde hasta tedavisi hizmetleri bir arada (entegre olarak) yürütülmelidir. (...) Entegre örgütlenme modelinin en basiti çağdaş aile hekimliğidir.

16 Aile Hekimliği Nedir? -2 “Çağdaş aile hekimi, ailedeki çocukların periyodik muayenelerini ve aşılarını yapar. Annelere çocuk bakımı öğretir. Yaşlıların -varsa gebelerin- periyodik muayenelerini yapar ve gereken önerilerde bulunur. Aile bireylerine sağlık, ev hijyeni ve kişisel hijyen konularında eğitim yapar. Evde hastalanan varsa onları tedavi eder veya gerekiyorsa bir uzmana veya hastaneye gönderir. Bu biçim örgütlenmenin az gelişmiş ülkeler için daha gerçekçi bir modeli sağlık hizmetlerinin sosyalleştirilmesinde öngörülen sağlık ocaklarındaki ekip hizmetidir.” Prof. Dr. Nusret Fişek, 1985

17 Neden Aile Hekimliği ? Aile hekimi kişinin ikametine yakındır, kendisine kolay ulaşılır. Hizmet verdiği kişi ve toplumu her yönüyle iyi tanır. Kişiler, hekimleriyle güvene dayalı bir ilişki kurabilir, danışmanlık hizmeti alabilir.

18 Neden Aile Hekimliği ? Kişi özgürce kendi hekimini seçebilir; hizmet alabilmek için cepten ilave ödeme ihtiyacı duymaz.

19 Neden Aile Hekimliği ? Hastanelere gereksiz sevkler azalır. Hastanelerdeki kalabalık ve kuyruklar ortadan kaldırılabilir; daha kaliteli hizmet imkanı oluşur. Düzenli sağlık kayıt sistemi kurulabilir. Sağlık için ayrılan kaynaklar koruyucu hizmetlere kaydırılabilir.

20 Neden Aile Hekimliği ? Devlet sağlık hizmeti sorumluluğunu kolay, hakkaniyetli, akılcı biçimde gerçekleştirebilir. Kişilerin sağlık hizmetleri konusundaki memnuniyetleri artar.

21 Türkiye Modeli: Kentsel bölge Kırsal bölge Kırsalda mahalline giderek sağlık hizmeti. Nasıl Bir Aile Hekimliği ? Gerekli Esnek Özellikler

22 Nasıl Bir Aile Hekimliği ? Yeni duruma uyum davranış değişikliği gerektiren uzun bir süreçtir. İletişim önemlidir. Halk Sağlık çalışanları ve yöneticileri Yerel yöneticiler Siyasiler Basın

23 Yol Haritası Aile Hekimliği pilot yasa tasarısının kanunlaşması ( ) İlk pilot ilin belirlenmesi ve çalışmalara başlanması Altyapının tamamlanması Kamuoyunun bilgilendirilmesi Personel eğitimi

24 Yol Haritası Aile hekimlerinin kişi kayıtlarına ve uygulamalara başlaması. İlk pilot uygulamanın sonuçlarının ve memnuniyet anketlerinin değerlendirilmesi.

25 Yol Haritası Pilot il sayısının 5’e çıkarılması Sonuçların yeniden değerlendirilmesi ve illere yaygınlaştırmanın başlaması Bütün illere yaygınlaştırmanın tamamlanması Sonuçların değerlendirilmesi

26 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Sağlık Bakanlığı pilot olarak belirleyeceği illerde aile hekimliği uygulamalarına başlayacaktır. Aile hekimliğini aile hekimliği uzmanları ve Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan diğer uzman tabipler ve tabipler yapabileceklerdir.

27 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Aile sağlığı elemanı ismi ile aile hekimiyle beraber çalışacak sağlık personeli tanımlanmaktadır. Tabip dışı sağlık personeli (aile sağlığı elemanı) tabiplerle aynı şartlarda çalışacaktır.

28 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Pilot uygulamada öncelikle kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmakta olan tabipler seçilecektir. Bu şekilde uygun yerde yeterli tabip bulunamaması durumunda kamu personeli tabipler görevlendirilebilecek veya serbest çalışan tabiplerle sözleşme yapılabilecektir.

29 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Bu tabipler istedikleri zaman geri dönme hakkı saklı kalmak ve kadroları ile ilişkileri devam etmek şartı ile kurumlarından ücretsiz veya aylıksız izne ayrılıp sözleşme ile çalışacaklardır.

30 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Tabip ve aile sağlığı elemanının önceki emeklilik sigortası ile ilişikleri devam edecek, tedavi yardımları ise eski kurumlarından yapılacaktır. Ücret ?

31 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Ücretlendirme, tabiplerin çalıştıkları bölgenin gelişmişlik seviyesi, mobil hizmet yapıp yapmadıkları, çalıştıkları mekanın kamu mekanı olup olmadığı, sevk oranları ve koruyucu hekimlik uygulamalarını yeterince yapıp yapmadıkları göz önüne alınarak kayıtlı kişi sayısı üzerinden yapılacaktır.

32 Ücret Kamudan geçen, 3000 kişilik listesi olan Kapitasyon ücreti: => 2730 Cari gider yardımı: 1819 Gezici sağlık hizmeti yardımı Sosyoekonomik gelişmemişlik Tetkik gideri

33 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Kamuya ait mekanların (Sağlık Ocakları, AÇSAP Merkezleri, Verem Savaş Dispanserleri vb.) yeterli ya da uygun olmaması durumunda tabipler çalıştıkları mekanları kendileri belirleyebileceklerdir.

34 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Her bir aile hekimi için kayıtlı kişi sayısı; asgari 1000, azami 4000'dir. Aralıksız 2 ayı aşacak süre için kayıtlı kişi sayısının 1000 kişinin altına inmesi durumunda sözleşme iptal edilir ve hekim eski görevine döner.

35 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Aile hekimliği hizmetleri ücretsizdir. Pilot uygulamanın yapıldığı yerlerde hastanelere aile hekiminden sevk alarak gidilecektir. Sevk almadan hastanelere başvuranlardan ise tedavi giderlerine belirli bir oranda katılım istenecektir.

36 Aile Hekimliği Pilot Uygulama Kanunu Aile hekimliği uygulamalarında çalışmayan diğer birinci basamak sağlık çalışanları İl Sağlık Müdürlüğüne bağlı olarak çalışacak olan Toplum Sağlığı Merkezlerinde istihdam edilecekler ve toplum sağlığı hizmetleri ile aile hekimliği uygulamalarının idari denetimi görevlerini ifa edeceklerdir.

37 Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Mevcut durum Planlanan durum Sağlık Grup Başkanlığı Sağlık Ocağı AÇSAP Merkezi Verem Savaş D. Toplum Sağlığı Merkezi Kurum hekimliği Aile Sağlığı Merkezi Sağlık Merkezi SSK dispanseri SSK Sağlık İstasyonu

38 TEŞEKKÜRLER Yönetmelik Taslakları: Görüşler için: