Türk Süt ve Süt Ürünleri Sektörünün AB Şartlarına Uyumunun Sağlanması ASÜD – Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Eğitim Oturumu Dr. Rodolphe de Borchgrave Arcadia International Ankara 31 Mart ve 1 Nisan 2011

Gündem AB pazarına erişim AB şartları Sistem yaklaşımı Mevzuat : AB ve Türkiye FVO notları Yapılacaklar

Adım 2 : Gıda güvenliği/kalitesi lojistik İhracata yönelik rota Adım 1: Gıda güvenliği yönetmeliği Asüd/Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı projesi ! Adım 2 : Gıda güvenliği/kalitesi lojistik (BRC, Globalgap, ..) Adım 3: Teslimat lojistik (Barkod, ambalaj, ..) Adım 4 : Ticari konular (Miktar, bulunabilirlik, fiyat, vb ..)

AB Gıda Güvenliği Şartları AB veterinerlik mevzuatı : hayvansal ürünlerin « üçüncü ülkelerden » ithalat koşulları Amaç : ithal ürünlerin en az üye ülkelerde üretilen ve üye ülkeler arasında ticareti yapılan ürünlerin standartlarına eşit olmasının sağlanması

Sistem yaklaşımı SÜT ÜRETİMİ Hayvan sağlığı Kalıntılar & bulaşanlar Mikrobiyolojik kontroller SÜT İŞLEME Mikrobiyolojik kontroller Gıda güvenliği standartları Isıl işlem İHRACAT Sertifikasyon ULUSAL OTORİTELER Mevzuat, inceleme, kontrol, sertifikasyon dokümantasyon

AB Gıda Güvenliği Mevzuatı « Gıda Kanunu » (Yönetmelik 178/2002) Hijyen paketi (Yönetmelikler 852-854/2004) sütçülük sektörüne özgü hükümler - Yönetmelik 853/2004 – Ek II (Kalite) - Komisyon Yönetmeliği 605/2010 (Isıl işlem) - Komisyon Kararı 2004/438 AK (Sağlık sertifikasyonu)

AB gıda kanunu ilkeleri İnsan yaşamının ve sağlığının korunması : gıda güvenliği Tüketici hakları : bilinçli tercih, şeffaflık Hayvan sağlığı ve rafahı, bitki sağlığı, ….. Adil ticaret ve ürünlerin serbest dolaşımı Bilime dayalılık ilkesi İhtiyatlılık ilkesi Avrupa gıda güvenliği Kurumu (EFSA)

Gıda işletmesi operatörleri (Yönetmelik 852/2004) Kapsam : gıda zincirinin tamamı Gıda işletmesi operatörlerinin yükümlülükleri Sıkı kurallar : genel hijyen şartları HACCP Hijyen uygulama kılavuzları

Hayvansal ürünler (Yönetmelik 853/2004) Gıda işletmesi operatörlerinin yükümlülükleri Kuruluşların kayıt ve onayı Hayvan sağlığı ve kimliklendirme işaretlemesi AB dışından hayvansal kökenli ürünlerin için olana benzer Ticaret Belgeler Ekler : Kimliklendirme işaretlemesi, gıda zinciri bilgisi Özel şartlar, ör. Kümes hayvanları, süt ve süt ürünleri, ….

Çiğ süt (Yönetmelik 853/2004 EK II) Hayvan sağlığı şartları : insanlara bulaşabilecek bulaşıcı hastalıkların belirtisinin olmaması sağlık durumunun iyi olması süt etkileyecek herhangi bir meme yarasının olmaması yasal olmayan herhangi bir tedavinin ya da izinsiz maddenin kullanılmaması ( Dir. 96/23 )

Brusella ve Tüberküloz (Yönetmelik 853/2004 EK II) İnsanların tüketeceği süt için gerekli şartlar; brusella ve tüberkülozun olmaması …ulusal yetkili makamlar tarafından izin verilmesi ısıl işlem sonrası pozitif fosfataz testi brusella/tüberkülozun tespit edildiği sürülerde testi pozitif olmayan ineklerden elde edilmesi uygun olmayan çiğ süt insan tüketimi için kullanılamaz enfekte hayvanların iyi bir şekilde izolasyonu

Süt üretim firmaları (Yönetmelik 853/2004, EK 2) Bina ve ekipman (süt taşıma, soğutma, depolama…) kontaminasyon riskini en aza indirecek konumda ve şekilde inşa edilmiş olmalıdır haşerelere karşı korumalı ve hayvanların barındırıldığı yerler ayrı olmalı, uygun soğutma ekipmanları bulunmalıdır sütle temas eden eden yüzeyler kolay temizlenebilir olmalı ve sürekli temiz tutulmalıdır kullanıldıktan sonra tüm yüzeyler temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir

Sağım, toplama ve taşımada hijyen Sağımdan önce meme ve çevresi temizlenmelidir Her hayvandan alınan süt organo-leptik ve fizikokimyasal anormallikler açısından kontrol edilmelidir Meme hastalığının klinik bulguları olan hayvanlardan alınan süt yalnızca veteriner talimatlarına göre insan tüketimi için kullanılabilir İlaç tedavisi gören hayvanların sütü kullanılmaz Yalnızca sütte kalıntısı olmayacağı yetkili makamlar tarafından onaylanan meme ucu çözeltileri ya da spreyleri kullanılır

Süt üretim işletmeleri : personel hijyeni Süt sağma ve/veya taşıma işlerini yapan kişiler temiz elbiseler giymelidir. Kişisel temizlik için uygun yerler bulunmalıdır.

Çiğ inek sütü Rasgele örnekleme Mikrobiyolojik kriterler 30° C’deki plak sayısı (her ml için) : < 100.000 somatik hücre sayısı (her ml için) : < 400.000 antibiyotik kalıntısı Yönetmelik 2377/90 EK. I ve III’deki kriterlerden fazla olamaz

İşlemeye kadar ısı : max. 6° Süt işleme şartları İşlemeye kadar ısı : max. 6° Isıl işlem Yönetmelik 852/2004 şartları karşılanmalıdır HACCP yetkili makamların ayırma gibi onay kriterlerine uygun olmalıdır İşlemeden hemen önce plak sayısı 30° çiğ inek sütü : < 300.000/ml işlenmiş inek sütü : < 100.000

Süt ürünleri için şartlar Ambalaj ve paketleme doldurduktan sonra hemen mühürleme ambalajın açılıp açılmadığının kolay bir şekilde kontrol edilebilmesi Etiketleme (perakende için) Kimliklendirme işaretleri kuruluş onay numarası

İzin verilmeyen maddeler : Dir. 96/23 İzinsiz maddeler listesi : hayvansal ürünlerde üst limitleri aşmamalıdır iki ana kategori: anabolizan maddeler veterinerlik ilaçları ve kontaminantlar AK’nun onayladığı bir ulusal kalıntı kontrol/takip planı Kümes hayvanları, süt, deniz ürünleri, bal için onaylanmış Türkiye planı (Komisyon Kararı 2008/772)

Türk süt ürünlerinde ısıl işlem (Komisyon Yönetmeliği 605/2010) sterilizasyon F° > 3 135°C’dan düşük olmayan, yeterli sürede UHT 72° C’de 15 san. HTST , pH > 7 süt için iki kez uygulanacak negatif fosfataz testi, ya da eşdeğer pastörizasyon işlemi pH < 7 süt için HTST işlemi HTST işlemi ile birlikte; 1 saat pH’ı 6’nın altına düşürecek işlem ek ısıtma > 72° ve kurutma

İthalat : çeşitli idari koşullar (Komisyon Yönetmeliği 605/2010) Sertifikalar : Süt Modeli-HTC Transit ve depolama koşulları

Personel alımı ve eğitimi Yasal yaptırım gücü Yetkili makamların kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi (Kaynak : AB İthalat ve Transit Kuralları Genel Kılavuzu, EC DG Sanco) Yönetim yapıları Bağımsızlık Kaynaklar Personel alımı ve eğitimi Yasal yaptırım gücü Kontrol önceliklerinin belirlenmesi Kontrollerin belgelendirilmesi

Yetkili makamların kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi Laboratuvar hizmetleri İthalat kontrolleri Hayvan hastalıkları bildirim ve kontrol sistemleri kimyasal gıda güvenliği kontrolleri Microbiyolojik gıda güvenliği kontrolleri Kalıntı kontrol planı

Yetkili makamların kontrol sistemlerinin değerlendirilmesi Çiftlik kaydı Hayvan kimliklendirmesi Hareket kontrolü Sertifikasyon İthalat kontrolleri Laboratuvar işlemleri Hayvanlardan insanlara geçen hastalıkları ve gıda zehirlenmesi kontrolü

Türk Yönetmeliği Tebliğ 250.10.05.11. YGKB-24.1-1690 (2006) İharacat sertifikası verilecek süt işletmelerinin teftişine ilişkin talimatlar Ek 1: Gıda üreten işletmeler için Kontrol - Teftiş formu Ek 2: HACCP Denetimleri için Resmi Form Ek 3: Süt işletmelerinde kontrol edilecek kayıtlar Ek 4 : Ön izin formu Ek 5: İşletme bildirim formu

FVO Reporu 2008 : Önemli notlar CCA tarafından Süt-HTC modeli sertifikasının 9 ve 11 maddeleri kapsamında tek tip bölgesel uygulama Hayvan sağlığı kontrolü ve çiğ süt kriterlerine ilişkin tam bir mevzuat CCA onaylı işletmeler listesinin AB BR kontrol koşullarıyla uyumlu olması (Council Dir. 64/432) Süt firmalarında (çiftliklerde) hijyen kuralları ve resmi kontrollerin uyumlu olması ve uygulanması. Süt işletmelerinde (süt işleme) hijyen kuralları ve resmi kontrollerin uyumlu olması ve uygulanması.

Türk CCA Aksiyon Planı Süt işleme tesislerinde denetim, teftiş ve kontroller; Türk Gıda Kodeksinin süt-HTC modeli sertifikası ile uyumu; Onaylı firmaların AB mevzuatı ile uygunluğunun denetlenmesine ilişkin Genelge 2008/26; Sığır tüberkülozu ve brusellasına ilişkin yönetmelikler hazırlanıyor ve 2009’da yürürlüğe girecek; 5. Onaylı firmalar listesi (Circ. 2008/25 and 2008/26) düzenli olarak güncellenmesi; Hayvan kimliklendirme zorunlu. Tam uyumun sağlanması için denetimler; HACCP zorunlu. İl müdürlüklerine AB üretimi ile AB dışı üretimin tamamen ayrılması ve izlenmesi konusunda talimat verilmesi; 9. İl müdürlüklerine su analizi yapılması için talimat verilmesi ; AB ürünleri için Süt-HTC modeli sertifikası verilmesi. “Sağlık Sertifikası Genelgesi” yürürlükte.

Yapılacaklar : çiftlikler Bağımsız çiftlikler Süt çiftçiliği uygulama kuralları Uygun dokümantasyon ve kayıtların tutulması Kooperatif, hükümet servisleri ve endüstri desteği (ör. eğitim, tavsiye, sertifikasyon, ..) Sütçülük kooperatifleri Kalite ve Risk Yönetimi geliştirilmesi ve uygulanması Endüstri sponsorluğunda sertifikasyon programları desteği Çiftçi eğitimi Teşvik programlarının geliştirilmesi

Yapılacaklar : işlem birimleri İnceleme ya da yeniden tasarım işlemleri ihracata bağlı üterimde ayırma (toplu/sürekli) HACCP ve izlenebilirliğin uygulanması belge ve kayıtlar Sertifikasyon programlarının başlatılması ve desteklenmesi bilgilendirme kampanyaları ve istihdam eğitim : GDF Etik Kuralları denetim, sertifikasyon, onaylama teşvik programları

Yapılacaklar : hükümet Aşağıdakilerin sağlanması : merkez ve lokal hizmetlerin koordinasyonunun etkili ve standart bir şekilde sağlanması sürekli, tek tip, belgelendirilmiş, yönetmelliğe uygun alan uygulamaları Endüstri ve operatörlerle birlikte kooperatif programlarının geliştirilmesi ve desteklenmesi Veterinerlerin eğitici ve danışmanlık rolünün oluşturulması Sübvansiyonlar ve AH araçların Optimize kullanımı

Bu proje aşağıdakiler için iyi bir fırsat İhracat pazarlarına erişim Kalitenin yükselmesi Gıda güvenliğinin artması Hayvan sağlığının iyileştirilmesi Çiftlik verimliliği ve gelirlerinin iyileştirilmesi

İlginiz için teşekkürler !