(HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab GİRİŞİMCİLİK (HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) DERS NOTLARI Doç. Dr. Volkan YILDIRIM yvolkan@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon www.gislab.ktu.edu.tr

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI İşletmeler çeşitli faaliyetleri yerine getirmek amacıyla kurul­maktadır. Bu faaliyetler benzerlikleri açısından gruplandırılabilir. Benzerliklerine göre gruplanan çalışmalar, işletme işlevleri olarak adlandırılmaktadır. Temel İşletme İşlevleri Destekleyici İşlevler Gerek işletmenin ölçeğine ve ge­rekse faaliyet sahasına bağlı olarak destekleyici fonksiyonlara ge­rek duyulmaktadır.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI Temel işletmecilik işlevleri beş grupta toplanabilir. Bunlar; Te­darik Üretim Pazarlama Finansman İnsan kaynakları işlevleri­dir. Bunların yanında, Halkla ilişkiler ve Ar-Ge gibi işlevler de yardımcı fonksiyonlar olarak anılır. İşletmeler amaçlarına ulaşa­bilmek için temel işlevlerinin yanında yardımcı işlevleri de yerine getirmek durumundadır.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI A. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ Yönetim işlevi temel olarak Planlama Örgütleme Kadrolama Koordinasyon Yönlendirme Denetim (Kontrol) faaliyetlerinden oluşmaktadır.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 1. PLANLAMA Planlama yönetimin ilk fonksiyonudur. Her yönetim faaliyeti­nin başarıya giden yolu etkili planlamadan geçer. En çok bilinen tanımıyla planlama “neyin, ne zaman, nerede, kim tarafından ve nasıl yapılacağının önceden belirlenmesi”dir. Planlama örgütsel amaçlara ulaşmak için, gerekli olan faaliyet­lerin belirlenmesi sürecidir. Bu süreç, aynı zamanda işletmelerin bilgi toplama faaliyetlerini de içerir. Planlama ile işletmenin amaç ve stratejisini belirleyen ve bunlara ilişkin taktik kararların neler olacağını tespit etmeye yarayacak bilgiler toplanır. Planlama fonk­siyonu yönetimin en temel fonksiyonudur.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 1. PLANLAMA Niteliklerine göre planlar ikiye ayrılmaktadır. Stratejik planlar: Örgütün zaman içindeki büyüme ve gelişi­miyle ilgili planlardır. Stratejik planlama, örgütün kontrolü dışında sayılan dış çevreyi göz önünde tutar ve işletmeyi bir bütün olarak ele alır. Örgütün ulaşmayı düşündüğü ana amaçların nasıl başarıla­cağına ilişkin bilgiler sunar. Taktik planlar: Stratejik planlarda saptanmış olan amaçlara nasıl ulaşılacağını gösteren planlardır. Stratejik planlar, örgütün “ne” yapması gerektiğine eğilirken, taktik planlar, amaçlara “na­sıl” ulaşılacağını belirler. Taktik planlar genellikle örgütün alt dü­zey faaliyetleriyle ilgilidir.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 2. ÖRGÜTLEME Örgüt, belirli amaçlara ulaşmak için bilinçli bir şekilde kurulmuş toplumsal birimlerdir. Örgütleme ise; amaca ulaşmayı sağlayacak şekilde tüm kaynakların uygun yer ve pozisyonda değerlendirilmesi, sonu­ca ulaşmayı sağlayacak bir örgüt yapısının oluşturulmasını ifade etmektedir.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 3. KADROLAMA Kadrolama, istihdam edilecek işgücünün seçimi, geliştirilmesi, yerleştirilmesi, değerlendirilmesi, kariyer planlamasının yapılması, eğitimi gibi insan kaynakları ile ilgili faaliyetlerin tümüdür. Kadrolama, Örgüt yapısının gerektirdiği mevkilere per­sonel seçme ve yerleştirme faaliyetlerini kapsar. Kadrolaşma sürecinin aşamaları; işgücü ihtiyacının belirlen­mesi ve buna göre personel seçme, personel bulma ve işgücü plan­lamasından oluşur. Kadrolama ve organizasyon işlevlerinin her ikisinde de temel unsur, yapılan işlerin ve bu işleri yapacak olanla­rın belirlenmesidir.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 4. KOORDİNASYON (EŞGÜDÜMLEME) Koordinasyon, bir işlet­menin düzenli ve sürekli çalışabilmesi için amaçlar, faaliyetler, organlar ve bireyler arasında uyum ve işbirliğinin sağlanmasıdır. Koordinasyon, ilgili birimlerin belirli bir amacı gerçekleştir­mek için çabalarının uyumlaştırılmasıdır. Koordinasyonun amacı, sadece unsurların bir araya getirilmesi değil, bu unsurların ahenkli biçimde bir araya getirilmesidir.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 5. YÖNELTME Yönetimde planlama organizasyon ve kadrolama faaliyetlerin­den sonra sıra, oluşturulan yapının işletilmesine, başka bir ifadeyle örgütün harekete geçirilmesine gelir. Bu, yöneltme fonksiyonu ile başarılır. Yöneticiler, çalışanları harekete geçirmek için onlara emir verir ve motive ederler. Yöneltme işlevi, işgörenlerin görevlerini etkin biçimde yapmalarım sağlayan bir yönetim fonksiyonudur. Plânlama, örgütleme, kadrolama koordinasyon ile oluşturulan örgütsel yapının, işletme amaçları doğrultusunda yönlendirilmesi, bir başka ifadeyle işletmenin harekete geçirilmesi gerekir. Bu yö­neltme fonksiyonu sayesinde olur.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 6. DENETİM Denetim yönetim fonksiyonlarının sonuncusudur. Denetleme örgütte gerçekleşen sonuçlar ile, planlanan hedeflerin karşılaştırılması ve sapma halinde bunların nedenlerini bulup giderme süre­cidir. Denetim; sonuç denetimi, süreç denetimi, önleyici denetim bütçe denetimi ve proje denetimi şeklinde olabilir. Yönetim süreci denetim fonksiyonuyla tamamlanır. Denetim sayesinde, faaliyetlerin planlarla karşılaştırılması ve faaliyetler planlardan saptığı takdirde, gerekli düzeltmeler yapılır. Diğer yandan, eğer sonuçlar tatmin edici ise, örgüt üyelerine davranışlarının uygun olduğu bildirilmeli ve üye­ler daha fazla motive edilmeli ve ödüllendirilmelidir

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI B. YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI Teknoloji, bilişim ve tüketici isteklerinde meydana gelen son derece hızlı gelişme ve değişmeler sonucunda, değişim çağı olarak da nitelenen günümüzde, işletme yöneticileri, klasik yöntemlerin sorunları çözmede yetersiz kaldığını görmüşler, yeni yaklaşımların arayış içine girmişlerdir. Bugün bu arayışların bütününe “Yeni Yönetim Yaklaşımları” denilmektedir. Burada, bu yaklaşımlardan ikisi kısaca ele alınacaktır.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 1. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (TKY) TKY, tüm örgüt süreçlerinin, sürekli geliştirilmesine, iyileşti­rilmesine ve müşteri memnuniyetinin sağlanmasına yönelik çağdaş katılımcı bir yönetim anlayışıdır. Bir başka ifade ile TKY, örgüt­lerde sürekli gelişim ilkesine dayanan bir yaşam ve çalışma felse­fesidir. “Türkiye Kalite Ödülü kriterlerine göre TKY, müşteri mem­nuniyetinin, çalışan memnuniyetinin ve toplumda olumlu etkile­rin sağlanabilmesi, iş sonuçlarında mükemmelliğe ulaşılabilmesi için politika ve stratejilerin, çalışanların, kaynakların ve prosesle­rin uygun bir liderlik anlayışı ile yönetilmesi ve yönlendirilmesi­dir.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 1. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (TKY) TKY’nin amaçlarını; savurganlıkları önleme, verimliliği ar­tırma, kaliteyi artırma, şikayetleri ortadan kaldırma, maliyetleri azaltarak eldeki kaynakların optimum kullanımını sağlama, işlem zamanını kısaltma, gelişmelerin sürekli izleme, örgütsel faali­yetlere aktarılması gibi sıralamak mümkündür.

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 1. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (TKY) Şirketlerde büyük bir rekabet gücü ve üstünlük sağlayan TKY, ancak tüm ilkeleriyle benimsenip, uygulanırsa başarılı olmaktadır. TKY ilkelerinin bazıları burada ifade edilmiştir. Müşteri odaklılık Sürekli iyileştirme Tam katılım Önce insan anlayışı Üst yönetimin liderliği ve sorumluluğu Süreç üzerinde yoğunlaşma Hata bulma değil hata önleme Kalite kontrolü bütün süreçlere yayma

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 2. DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ Mevcut şirketlerin kendilerini yeniden yaratma amacıyla kullanacakları tekniklere “değişim mühendisliği” denir. “Değişim Mühendisliği, maliyet, kalite, hizmet ve hız gibi çağımızın en önemli performans ölçülerinde çarpıcı gelişmeler yapma amacıyla iş süreçlerinin temelden yeniden düşünülmesi ve radikal bir şekilde yeniden tasarlanmasıdır.”

1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI GİRİŞİMCİLİK 1. KÜÇÜK İŞLETMELERDE YÖNETİM İŞLEVİ VE YENİ YÖNETİM YAKLAŞIMLARI 2. DEĞİŞİM MÜHENDİSLİĞİ Bireycilik Özgüven Risk alma isteği Değişime eğilimli olma

Değişime iten güçler (Hammer and Champy (1993)) Rekabet avantajı yaratmak için, firmaları radikal değişikliklere iten güçler Hammer ve Champy (1993) tarafından özetlenmiştir.Bunlar; Çeşitli, sınıflara ayrılmış ve danışmanlık bekleyen müşterileri varsa, her müşteri sınıfının ihtiyaçlarını karşılamayı ağırlaştıran rekabet varsa, Pazar için hızlı olma, yaygın olma ve ısrarlı olmanın önkoşul olduğu bir değişim varsa Radikal değişim ihtiyacı oluşmuştur.

Değişim Mühendisliğinin Tanımı maliyet, kalite, hizmet ve hız gibi günümüzün önemli performans ölçülerinde çarpıcı geliştirmeler yapmak amacıyla iş süreçlerinin temelden yeniden düşünülmesi ve radikal bir şekilde yeniden tasarlanmasıdır (Hammer ve Champy,1993).

Değişim Mühendisliğinin Tanımı (Temel) Değişim mühendisliğinde iş adamları, şirketler ve işleyiş tarzları hakkında en temel soruyu sormak durumundadır. Yaptığımız işleri neden yapıyoruz? Neden bu şekilde yapıyoruz? Bu temel soruları sormak insanları, işlerini yürütüş tarzlarının altında yatan söze dökülmemiş kural ve varsayımları gözden geçirmeye zorlar.

Değişim Mühendisliğinin Tanımı (Radikal) Radikal, yeniden tasarlama ve işlerin köküne inme anlamına gelir. Yani, mevcut olanla oyalanıp yapay değişiklikler yapmak değil, eskiyi tamamen fırlatıp atmak demektir. Değişim mühendisliğinde; radikal yeniden tasarım, var olan tüm yapıları ve prosedürleri göz ardı ederek iş yapmanın yepyeni yollarını aramak anlamına gelir. Değişim mühendisliği (DM) işin geliştirilmesi, iyileştirilmesi veya değiştirilmesi değil, yeniden icat edilmesi demektir.

Değişim Mühendisliğinin Tanımı (Çarpıcı) Değişim mühendisliği marjinal veya aşamalı geliştirmeler yapmak yerine, performansta önemli sıçramalar gerçekleştirmek demektir. Kodak’ta değişim mühendisliği takımı, %50’den %300’e varan sıçramalı gelişimler için yeniden tasarlama yapmaktadır. Değişim mühendisliği, %5-10 oranında bir değişim elde etmekten ziyade büyük çapta değişimleri içerir ve hedefler.

Değişim Mühendisliğinin Tanımı (Süreç) İş Süreci; bir veya birkaç çeşit girdinin alınıp, bunlardan müşteri için değer oluşturacak bir çıktının yaratıldığı faaliyetlerin toplamıdır. Şirketlerin çoğu; bir iş sürecini, işleri müşteriye değer ileten süreçler çerçevesinde değil; görevler veya uzmanlık alanları etrafında organize etmekte ve yönlendirmeye çalışmaktadır. Bu durum, müşteriye hizmette veya katma değerli ürünün dağıtımında yavaşlamalara ve hataların oluşma şansının artmasına yol açar.