EĞİTİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ Dr. Behçet AL

EĞİTİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ  Eğitim yöntem ve tekniklerini kavrama  Yöntemleri ders ortamında uygulama becerisi kazanma

İnteraktif Eğitim Yöntemleri  Yanlış kullanılan bir kavram  Interaktif eğitim yaklaşımı ifadesini kullanmak daha doğru  Yöntem ve tekniklerin, katılımcı ve karşılıklı etkileşimi sağlayıcı (interaktif) bir şekilde kullanılması

ÖĞRETİMİN ÖGELERİ Öğrenen Öğreten Konu Çevre Yöntem Araç-gereç

YÖNTEM  Öğretim sürecinde yer alan tüm faaliyetlerin en verimli ve en etkili biçimde düzenlenmesi

TEKNİK  Eğitim yöntemlerinin özel kullanılış biçimi “Yönteme” özellik katma  Eğiticinin kendi kişisel yaşantılarını katması

TEKNİK  Her eğitimcinin bir yöntemi kendine özgü bir kullanış biçimi veya tekniği vardır.

YÖNTEM VE TEKNİK Hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın, Eğitimcinin  Yöntemi çok iyi anlamış olması  Üretici olması  Etkin bir biçimde, nerede ve nasıl uygulayabileceğini bilmesi önemlidir.

İyi bir eğitim yönteminin özellikleri  Amaçları gerçekleştirici olmalı  Grup ve birey psikolojisini teşvik etmeli  Monoton olmamalı Eğitilenlerin kendi yaşantılarını planlamalarına imkan vermeli

İyi bir eğitim yönteminin özellikleri  Öğrenmeyi kolaylaştırmalı -hem eğitimci hem de eğitilen için yorucu olmamalı Eğitimcinin kişisel buluşları ile zenginleştirilebilmeli  Etkin şekilde katılımı sağlayıcı olmalıdır.

Öğretme yöntem ve teknikleri  Anlatma  Soru–cevap  Vaka Çalışması  Demonstrasyon

Öğretme yöntem ve teknikleri Yetiştiricilik (COACHING)  Beyin Fırtınası  Tartışma Yöntemi  Oyunlaştırma (Rol–play)  Problem çözme yöntemi .Benzetim (Simulation)

İNTERAKTİF EĞİTİM YAKLAŞIMLARI Gösterdim Söyledim Duydu, Anladı Hak verdi İnandı Uyguladı Gördü mü? Duydu mu? Doğru mu anladı? Hak verdi mi? İnandı mı? Uyguladı mı? Sürdürecek mi

Eğitimin amacı  Bilgi verme (informational)  Güdüleme (motivational)  Öğretme (instructional) Bu üç amaç birbirinden farklıdır. Farklılık hem eğitimci hem de eğitilenler tarafından bilinmelidir.

hatırlamaktadır %10 Duydu %20 %30 Gördü %50 Gördü-duydu %80 Okudu Duydu %20 %30 Gördü %50 Gördü-duydu %80 Gördü-duydu-söyledi %90 Gördü-duydu-söyledi-dokundu hatırlamaktadır

Amaç bilgi verme ise,  Daha çok grup eğitiminde kullanılır. - tanıtma - durumu anlatma Dikkati çekmek ve sürekli kılmak için - eğlendirici - dramatik - motive edici tekniklerle zenginleştirilebilir.

Amaç bilgi verme ise,  Daha çok anlatma yöntemi Soru cevap Tartışma ile desteklenmeli

Amaç motive etmek ise,  İlgi çekme ve uyarma  Spesifik eğitim hedefi - tutum, değer yargısı - duygu değişiklikleri  Dramatik ve eğlendirici teknikler kullanılabilir.

Amaç öğretme ise,  Davranış değişikliği oluşturma önemli  Eğitilenlerin eğitime - zihinsel veya - davranışsal olarak katılmaları

SONUÇ OLARAK  Eğitici için gerçek mutluluk, öğrenim hedeflerine ulaşmaktır.  Bu başarı, çeşitli eğitim yöntemlerinin bilinçli ve dinamik bir şekilde kullanılması ile ilgilidir.

Anlatma (takrir) yöntemi  Eğitilenlere bilgi verilmesi amacıyla kullanılır. Yoğun kuramsal bilginin kısa sürede aktarımı  Organize görüş kazandırma

Olumsuz yanları-1  Dinleyerek öğrenme gücü -25–45 dakika-  Tekdüze bir anlatım sıkıcı olabilir.  Etkinliği için aktif katılım

Olumsuz yanları-2  Öğretmen merkezlidir.  Katılımcılar pasif durumdadır. - öğrenme engeli  Tutum ve beceri kazandırmada yararsızdır.

Anlatma yönteminde dikkat edilecek hususlar-1  Basit, kısa ve tam cümleler  Sunu mantıksal bir sıra izlemeli  Yaşantılara uygun örnekler  Ses tonu iyi ayarlanmalı

Anlatma yönteminde dikkat edilecek hususlar-2  Verbalizme (sözcüklere boğulma) yer verilmemeli  Arada tartışmalara yer verilmeli  Espri ve şakalara yer verilmeli  İlgi çekici jest ve mimikler

Anlatma yönteminde dikkat edilecek hususlar-3  Küçük grup çalışmaları ile tartışma yapılmalı  Ders sonunda kısa bir değerlendirme ve özet yapılmalı

Soru–cevap Yöntemi  Etkili bir eğiticinin temel özelliklerinden biri nedir?  En iyi eğiticiler hangi eğitim stratejilerini uygularlar?  Sunumlar nasıl daha ilginç hale sokulabilir? Bu 3 sorunun yanıtı da etkili soru sorma tekniğini kullanmaktır.

Soru–cevap Yöntemi  Düşünmeye yönlendirme  Yaratıcılığı teşvik etme  Aktif katılımı sağlama Sınıf içi iletişimi güçlendirme açısından önemlidir.

Soru sorma tekniği farklı amaçlarla kullanılabilir-1  Bir konuya giriş yapmak  Dersin etkinliği ve katılımı artırmak  Tartışma ortamı yaratmak  Özet yapmak

Soru sorma tekniği farklı amaçlarla kullanılabilir-2  Katılımcıları konu hakkında düşünmeye sevk etme  Bilgi toplama ve yorumlama yeteneklerinin geliştirilmesi  İlginin çekilmesi  Bilginin kalıcılığı

Etkili soru sorma teknikleri-1  Soru açık, basit ve direkt olmalıdır.  Güdülemeye ve düşünmeye yönelik olmalı –zihin gücünü geliştirici-  Grupta samimi, rahat ve dostça bir hava oluşturmalı

Etkili soru sorma teknikleri-2  Soruyu tüm gruba yöneltme -eşit imkan- Olumsuz yönü gönüllülerin cevaplaması Bazı durumlarda katılımcılardan birine önce adıyla hitap ederek sorma  Soruyu sorma, duraklama ve soruyu belli bir katılımcıya yöneltme  Katılımcılara ismi ile hitap etmek

Etkili soru sorma teknikleri-3  Soruyu tekrardan kaçınılmalı -Dikkati toplamak-  Düşünmek için yeterli zaman verilmeli  Kendi cümleleri ile cevaplandırma imkanı verilmeli   Konuşma güçlüğü çekenlere sabır gösterilmeli

Etkili soru sorma teknikleri-4  Cevap yetersiz ise ek sorular  Doğru yanıtlar tekrarlanmalı - destek - diğerlerinin duyması Doğru yanıtlar olumlu geri bildirimle desteklenmelidir. - övme, olumlu yüz ifadeleri

Etkili soru sorma teknikleri-5  Yanıt kısmen doğru ise, - Doğru bölümü onaylamalı - Yanlışı düzeltmelidir  Yanıt hatalı ise, - Soruyu başka şekilde yeniden yöneltme - Bir başkasına yeniden soru yöneltme - Daha sonra aynı katılımcıya tekrar dönmelidir.

Etkili soru sorma teknikleri-6  Yanlış cevapta olumsuz geri bildirim verilmemeli - Özgüven ve kişilikler rencide edilmemeli  Eğitici cevabı bilmiyorsa yanıtını bilmediğini ifade etmeli  Konu dışı soru sorulduğunda yanıt grup için gerekliyse açıklama yapılabilir.

Beyin fırtınası (Brain storming)  Grup üyelerinin akıllarına gelen her şeyi mantık ölçülerine vurmadan söylemeleri  Hayal yoluyla fikir elde etmekte kullanılır.  Yaratıcılığı geliştirir.

Beyin fırtınası Belli bir konuda alternatif çözümler üretmek  Giriş tekniği olarak ilgi çekici Belli bir konuda alternatif çözümler üretmek Sınırlılığı Katılımcıların konuyla ilgili bilgi ve deneyimlerinin olması gerekir.

Beyin fırtınası Amaç ya da sorun eğitimci tarafından sunulmalıdır.  Zaman sınırı belirlenmeli 10 dakikayı geçmemeli  Grup üyeleri akıllarına gelen fikirleri rahat söyleyebilmeli  Etkin katılım sağlanmalı

Beyin fırtınası  Söylenenler tartışılmaksızın kaydedilmeli  Eleştiri ve değerlendirmeler sona bırakılmalı  Süre sonunda söylenenler analiz edilmelidir. Katılımcı sayısı 5–20 olmalı En uygunu 12 kişi Beyin fırtınasını bitirirken bütün önerileri baştan sona gözden geçirilmesi

DEMONSTRASYON (GÖSTERME YÖNTEMİ) Gösteri öğretmen merkezli Psiko–motor becerilerin kazandırılması Beş duyu organı etkileşimde bulunur.

DEMONSTRASYON (GÖSTERME YÖNTEMİ) Çinliler, bu yöntemin eğitimde önemini şu atasözüyle çok iyi açıklamışlardır: “Duyarsam unuturum, Görürsem hatırlayabilirim, Yaparsam öğrenirim”

YETİŞTİRİCİLİK (COACHING) El becerisi ya da psiko–motor becerinin öğrenilmesi ”Usta–çırak” ilişkisi Beceri kazandıran kişi “Yetiştirici” (COACH)

PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ Bilimsel yöntem Eleştirel düşünme Karar verme Sorgulama gibi yetenekleri geliştirir.

PROBLEM ÇÖZME YÖNTEMİ Bu yöntem, bir problemin çözümünde, genelleme ve sentezde kullanılır.

BENZETİM (SİMULATİON)  Sınıf içinde bir olayın gerçekmiş gibi ele alınıp, üzerinde eğitici çalışma yapılması  Gerçeğe uygun bir model üzerinde öğretim yapılması

ÖRNEKLER  Kadavra ya da modeller üzerinde çalışma  Pilotların uçuş öncesi yapay koşullarda eğitimleri  Astronotların eğitimi

GRUP ÇALIŞMALARI ŞU AMAÇLARLA YAPILABİLİR . Problem çözmede, . Vaka çalışmalarında . Rol- play . Demonstrasyon ve COACHING . Bir konunun farklı yönlerini ele alıp, tartışıp, sunmak için vb.

YÖNTEM AMAÇ Prob. çözme beceri. El bec. Sınıf dersi 8 4 5 3 1 Tartışma Bilgi kazanma Davranış. değiş. Prob. çözme beceri. Kişiler arası ilişkiler El bec. Sınıf dersi 8 4 5 3 1 Tartışma 9 10 7 Slayt-video-sinema 2 Role-play Vaka çalışması 6 COACHING

SUNUM TÜRÜ ANIMSAMA ORANI (%) 25 10-20 72 10 80 65 90 70 3 saat sonra 3 gün sonra Sözel, tek yönlü ders (konferans) 25 10-20 Yazılı (okuma) 72 10 Görsel ve sözel (sınıf dersi) 80 65 Katılımcı yöntemler (role play, tartışma, vaka çalışması) 90 70

TEŞEKKÜRLER