TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TÜRKİYE TARIM HAVZALARI ÜRETİM VE DESTEKLEME MODELİ 30 Havza ANKARA – AĞUSTOS 2009 1

Sunum Planı Tarım havzalarının belirlenmesi Mevcut durum değerlendirmesi Amaç ve gerekçe Sistemin tanıtılması Veri tabanı Havza modeli Talep tahmin modeli Karar destek sistemi Sistemin kazanımları Güçlükler Modelin ihtiyaçları 2

Türkiye Tarım Havzaları Üretim ve Destekleme Modeli Ekolojik olarak benzer olan Ülke’nin idari yapılanmasına uygun Yönetilebilir büyüklükte Tarım ürünlerinin ekolojik ve ekonomik olarak en uygun yetiştirilebildiği bölgeleri ifade eder   Bu çalışma Kurumsal hafızanın oluşturulduğu Bilgisayar teknolojilerinin kullanıldığı Dinamik ve geliştirilebilir bir model uygulamasıdır

Mevcut Durum Bugüne kadar üretim ve kalkınma planları; sadece coğrafi bölgeler ve idari sınırlar esas alınarak yapılmıştır Tarım sektöründe ülkemizin arz ve talep dengesi istenilen düzeyde sağlanamamıştır Üretim açığı veya arz fazlası ekonomiye yük olmuştur Tarımla ilgili çok veri üretilmiş, ancak bu veriler bir arada kullanılmadığından yapılan planlamalar eksik kalmıştır

Neden Böyle Bir Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu Gerekçe Kalkınma Planları, Tarım Kanunu, Hükümet Eylem Planı Amaç Tarım havzalarını belirlemek Sağlıklı tarım envanteri hazırlamak Üretim planlamasına imkan sağlamak Hangi ürünün nerede ne kadar üretilebileceğini belirlemek Çiftçinin gelirini artırmak Geleceğe ait talep projeksiyonları yapmak ./.

Neden Böyle Bir Çalışmaya İhtiyaç Duyuldu Amaç Destekleri rasyonel, yönlendirici ve etkin bir şekilde kullanmak Arz açığı olan ürünlerde üretim artışı sağlamak Doğal kaynakları korumak ve sürdürülebilir kullanımını sağlamak Havza bazlı planlama ve yönetimle ilgili sektör talebini karşılamak Muhtelif senaryolara göre üretimi planlamak sıcaklığın artması minimum maliyet kuraklık aşırı yağış üretim artışı

Neler Yapıldı?

PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) Sistemin Bileşenleri HAVZA TALEP TAHMİNİ PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) VERİ TABANI KARAR DESTEK

Kullanılan Verilerin Hacmi VERİ TABANI Toplam 527.782.613 kayıt 265 İstasyondan 30 Yıllık Veri İklim 21 milyon kayıt 11 Değişik Veri Grubu işlendi Toprak 2.2 milyon kayıt Eğim,Yön ve Yükseklik Topoğrafya 500 milyon nokta verisi Nüfus, Hayvancılık vb. bilgiler 10 bin kayıt 160 ülkeyle gerçekleştirilen Dış Ticaret verileri 4.572.000 Kayıt Diğer Veriler

Modelde Kullanılan Veriler ÇKS Toprak Topoğrafya Arazi Sınıflandırması İklim Yetiştirilen ürünler Desteklenen ürünler Destek miktarları Desteklenen alanlar Ürünlerin desteklere duyarlılığı Derinlik Büyük Toprak Grupları Erozyon Su Rüzgar Drenaj AKK Yükseklik Eğim Yön CORINE Tüm CORINE Veri Tabanına Girildi Arazi Önem Sınıfları (STATİP) 81 İl için Arazi Önem Sınıfları Veri Tabanına Girildi Mutlak Tarım Arazileri Özel Ürün Arazileri Dikili Tarım Arazileri Marjinal Tarım Arazileri Örtü Altı Tarımı veya Seralar Diğer Araziler Köy Sınırları Yağış Sıcaklık Nem Buharlaşma Toprak Sıcaklığı Güneşlenme Süresi Güneşlenme Şiddeti

Diğer Veri Kaynakları TOBB FAO TÜİK Diğer Yerli Ürün Borsaları TOBB’a bağlı ürün borsaları Uluslararası Ürün Borsaları Chicago Kansas Liverpool Sanayi Veritabanı Yurtdışı işbirliği teklifleri Fuar bilgileri Diğer Bilgiler (TÜRKAK, Organik Tarım, TSE, GLOBALGAP) Sektör Meclisi çalışmaları sonuç değerlendirmeleri (Türkiye ve Diğer Ülkeler) Tarımsal Üretim; Et,Süt,Yumurta Hububat Baklagil Endüstri Bitkileri Meyve ve Sebze Su Ürünleri Orman Ürünleri Üretici Fiyatları Bitkisel ürün tüketimi Hayvansal ürün tüketimi Tarımsal Üretim ve Tüketim (1987-2008) Meyve - Sebze Çay Hayvansal Tarla Üretim Verileri (1987-2008) Baklagiller Endüstriyel Bitkiler Tahıllar Yağlı Tohumlar Yem Bitkileri Yumru Bitkileri Fiyat Verileri (2002-2008) Tarla Ürünleri Sebze - Meyve Hayvansal Ürünler Sosyo Ekonomik Veriler Nüfus, GSMH, GSYİH, İş Gücü OECD DTÖ EuroStat Üniversiteler İlgili Bakanlıklar

50x50 metrelik gridler (alan) İklim verileri 2.500m²’lik birim alana yayılarak bitki ekolojik istekleri ile ilişkilendirilmiştir

PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) Sistemin Bileşenleri HAVZA TALEP TAHMİNİ PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) VERİ TABANI KARAR DESTEK

Tarımsal Üretim Havzalarının Belirlenmesi İklim Toprak Topoğrafya Arazi Sınıfları Kullanılan Veriler Tarımsal Havza Belirleme Modeli Verilerin İşlenmesi Sonuç

Bütün İklim Değerleri Dikkate Alındığında Yıllık Ortalama Sıcaklık Toplam 32 Farklı Küme En Düşük Sıcaklık En Yüksek Sıcaklık Ekstrem Min. Sıcaklık Yıllık Ortalama Sıcaklık Toplam Yağış Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Sadece Topoğrafya Dikkate Alındığında Toplam 1000’in Üzerinde Farklı Küme Yükseklik Eğim Yön Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Sadece Toprak Verileri Dikkate Alındığında Toplam 1000’in Üzerinde Farklı Küme Derinlik Erozyon Arazi sınıfları Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

İklim – Topoğrafya – Toprak Verileri Dikkate Alındığında Toplam 190 Tarım Havzası İklim Topoğrafya Toprak Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır. Havzaları oluşturuken ignore edilen alanların niye ignore edildiğine dair bir referans.

Toplam Kaç Tarım Havzası Tarım Havzaları – Üretim Deseni – Bakanlık Politikaları Toplam Kaç Tarım Havzası 30 Havza 190 Tarım Havzası Ürün Desenleri, yönetilebilirlik, benzer ekoloji .vb. x Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır. Havzaları oluşturuken ignore edilen alanların niye ignore edildiğine dair bir referans.

PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) Sistemin Bileşenleri HAVZA TALEP TAHMİNİ PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) VERİ TABANI KARAR DESTEK

Talep Tahmini Geçmişe yönelik 30 yıllık veriler; Üretim Tüketim Dış ticaret Fiyat Nüfus GSMH- GSYİH kullanılarak geleceğe yönelik politikalara esas olacak projeksiyonlar yapılmıştır.

Çeltik Üretim Miktarı (1991-2008) Yıllar Üretim (ton) 1991 200.000 1992 215.000 1993 225.000 1994 1995 250.000 1996 280.000 1997 275.000 1998 315.000 1999 340.000 2000 350.000 2001 360.000 2002 2003 372.000 2004 490.000 2005 600.000 2006 696.000 2007 648.000 2008 753.325 Yıllar Tahmin (ton) 2009 828.624 2010 853.266 2011 859.995 2012 876.423

Buğday Üretim Miktarı (1991-2008) Yıllar Üretim (ton) 1991 20.400.000 1992 19.300.000 1993 21.000.000 1994 17.500.000 1995 18.000.000 1996 18.500.000 1997 18.650.000 1998 1999 2000 2001 19.000.000 2002 19.500.000 2003 2004 2005 21.500.000 2006 20.010.000 2007 17.234.000 2008 17.782.000 Yıllar Tahmin (ton) 2009 20.500.000 2010 18.281.000 2011 19.155.000 2012 19.793.000

PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) Sistemin Bileşenleri HAVZA TALEP TAHMİNİ PORTAL (SİSTEM TAŞIYICISI) VERİ TABANI KARAR DESTEK

havzaların üretim potansiyeli Karar Destek Hangi havzada hangi ürünlerin ne kadar üretileceğine yönelik fiyatlar destek bütçesi havzaların üretim potansiyeli talep tahmini dış ticaret gibi veriler kullanılarak Toplam refahı maksimize edecek sürdürülebilir üretim dağılımı yapılacaktır

Modelin Uygulanması Ülkemize Ne Kazandıracak? Etkin üretim planlaması yapılabilecektir Biyolojik çeşitlilik, toprak ve su kaynaklarının korunması sağlanabilecektir Verimlilik artacaktır Üreticinin karı artacaktır Arz talep dengesi sağlanacaktır Alımlardan doğan kamu finansman yükü azalacaktır Üretim planlaması ile uluslararası rekabet gücü artacaktır Türkiye’nin AB’ye uyum sürecinde olası gelişmelerin önemli tarım ürünleri üzerine etkilerinin analizi yapılabilecektir

TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI T.C. TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI KIYI EGE HAVZASI 27

11. KIYI EGE HAVZASI 28

11. KIYI EGE HAVZASI Havza Sınırı içindeki Arazi Önem Sınıfları ve Alanları SINIF ALAN (Ha) Çayır 14.307 Diger Alanlar 178.039 Dikili Bağ 3.803 Dikili Diğer 467 Dikili Meyve 101.322 Dikili Zeytin 142.292 Kuru Marjinal Tarım 321.720 Kuru Mutlak Tarım 177.114 Mera 286.451 Orman 1.386.274 Sulu Marjinal Tarım 26.484 Sulu Mutlak Tarım 114.550 Sulu Özel Ürün 52.095 Yerleşim 245.040 Havza Katmanları İstatistikleri KATMAN EN DÜŞÜK YÜKSEK ORTALAMA STD SAPMA FARKLILIK ÇOĞUNLUK AZINLIK ORTANCA Aralık-Şubat En Düşük Sıcaklık -13 -5 -10 2 9 -9 Derinlik 1 5 3 4 Eğim 89 11 10 83 80 Haziran-Ağustos En Yüksek Sıcaklık 38 42 41 Mart-Mayıs En Düşük Sıcaklık -2 -6 Ortalama Sıcaklık 12 20 17 16 Toplam Yağış 204 1231 710 192 541 646 709 656 Yükseklik 3003 436 452 2966 2942 285

11. KIYI EGE HAVZASI 30 İl İlçe Fark ödemesi kapsamında önerilen ürünler Antalya Kaş Buğday Zeytin Arpa Mısır Pamuk Ayçiçeği Soya Yulaf Çavdar Çeltik Aspir Nohut Kuru Fasulye Mercimek Aydın Çine, Didim, Germencik, İncirliova, Karpuzlu, Koçarlı, Kuşadası, Merkez, Söke, Yenipazar Balıkesir Ayvalık, Burhaniye, Edremit, Gömeç, Havran Çanakkale Ayvacık, Bozcaada, Ezine İzmir Aliağa, Bayraklı, Balçova, Bergama, Bornova, Buca, Çeşme, Çiğli, Dikili, Foça, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karaburun, Karşıyaka, Kınık, Konak, Menderes, Menemen, Narlıdere, Seferihisar, Selçuk, Tire, Torbalı, Urla Muğla Bodrum, Dalaman, Datça, Fethiye, Köyceğiz, Marmaris, Merkez, Milas, Ortaca, Ula 30

(Antalya, Muğla, Aydın, İzmir, Balıkesir, Çanakkale) 2007 Yılı Üretim Gerçekleşmesi – Karar Destek Üretim Planlaması Karşılaştırması 11. KIYI EGE HAVZASI Ürünler Ekilebilir Alan (ha) 2007 Yılı ÇKS Ekilen Alan (ha) 2008 Yılı ÇKS Planlanan Ürün Ekim Alanı (ha) Arpa 255.843 27.361 19.595 93.969 Aspir 255.968 24 2.024 Ayçiçeği 255.842 7.145 7.787 15.785 Buğday 125.736 82.086 166.387 Çavdar 3.693 1.478 4.846 Çay Çeltik 215.123 2.135 157 2.872 Kuru Fasulye 255.966 94 243 246 Kanola 195 8 Mercimek 123 102 Mısır 76.596 70.794 87.173 Nohut 2.707 672 940 Pamuk 198.147 52.662 55.812 75.020 Soya 242.618 4 7.860 Yulaf 10.128 5.041 4.913 Zeytin 311.098 1.260 167.671 142.292 31

Havzada Önerilmeyen Ürünlerin Ekim Alan Durumları Havzanın Yüzölçümü: 3.094.695,29 ha Havzadaki Toplam Tarım Alanı: 939.847,00 ha Kanola 2007 ÇKS Kayıtlarına Göre Ekim Alanı: 195 ha Kanola Ekim Alanın Havza Toplam Tarım Alanına %0,02 32 32

Havza Ürün Destekleri Arpa Kuru Fasulye Mercimek Aspir Mısır Ayçiçeği Nohut Buğday Pamuk Çavdar Soya Çay Yulaf Çeltik Zeytin (Yağlık) Kanola Desteklenen Ürün Desteklenmesi Planlanan Ürün 33

Ürünlere Genel Bakış Arpa Kuru Fasulye Aspir Mercimek Ayçiçeği Mısır Buğday Nohut Çavdar Pamuk Çay Soya Çeltik Yulaf Kanola Zeytin (Yağlık)

Teşekkür Ederim 35

<<< Kanola Ürün Ekolojik İstekleri Havza Ürün İstekleri Ortalama Sıcaklık 12 – 20 C 5 – 18 C Yağış 204 – 1231 mm 341 – 1056 mm Yükseklik 0– 3003 m 0 – 2300 m Toprak Derinliği Derin - Orta Derin - Sığ - Çok sığ – Toprak Olmayan Alan Derin - Orta Derin – Sığ Eğim % 0 - 89 % 0 - 17 Havza Desteklenen Havzalar Ortalaması Verim (ton/ha) 2,10 2,94 Maliyet (TL/ha) 1250 1178 Üretici Satış Fiyatı (TL/kg) 1,70 1,56 <<<

Arpa 30 7.306.800 1.894.630 30 9.266.357 2.995.037 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  30 7.306.800  1.894.630 30 9.266.357 2.995.037 Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları <<<< 37

Aspir 19 2.280 2.136 18 50.000 36.937 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  19 2.280  2.136 18   50.000 36.937  Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları <<<< 38

Ayçiçeği 30 854.407 488.083 24 2.230.578 1.191.188 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  30 854.407  488.083 24 2.230.578 1.191.188 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 39

Buğday 30 17.234.000 8.257.247 18.328.200 7.272.037 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  30 17.234.000 8.257.247   18.328.200 7.272.037 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 40

Çavdar 30 240.540 70.762 25 438.995 192.863 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  30 240.540  70.762  25 438.995  192.863 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 41

Çay Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  3 1.145.321  37.045 992.321 59.766 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 42

Çeltik 28 648.000 79.674 16 837.568 116.546 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  28 648.000 79.674  16 837.568 116.546 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 43

Kuru Fasulye 30 154.243 16.434 24 236.967 95.712 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  30 154.243  16.434  24 236.967 95.712 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 44

Mercimek 29 508.378 396.100 19 469.880 299.490 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  29 508.378 396.100  19 469.880 299.490 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 45

Mısır 30 3.535.000 802.721 4.855.622 715.152 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  30 3.535.000  802.721 4.855.622 715.152  <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 46

Nohut 29 505.366 503.674 24 544.847 408.777 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  29 505.366  503.674  24  544.847  408.777 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 47

Pamuk 14 2.275.000 507.230 13 2.298.097 502.625 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  14 2.275.000 507.230 13   2.298.097 502.625 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 48

Soya 19 30.666 5.944 14 647.241 189.976 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  19 30.666 5.944  14 647.241 189.976 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 49

Yulaf 29 189.099 86.017 21 184.360 124.195 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  29 189.099  86.017  21  184.360 124.195  <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 50

Zeytin (Yağlık) 12 620.469 104.209 16 930.786 238.130 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  12 620.469 104.209  16 930.786 238.130 <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları 51

Kanola 29 28.727 9.267 19 151.186 66.444 <<<< Daha Önce Desteklenen Havza Sayısı Daha Önceki Üretim Miktarı (ton) Daha Önce Ekilen Alan (Ha) Planlanan havza sayısı Planlanan Üretim Miktarı (Ton) Planlanan Ekim Alanı  29 28.727 9.267  19  151.186 66.444  <<<< Ekolojik Olarak Ürünün Yetişme Alanları

Mart-Mayıs En Düşük Sıcaklık Degerleri Dikkate Alındığında Toplam 22 Farklı Küme Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Haziran-Ağustos En Yüksek Sıcaklık Degerleri Dikkate Alındığında Toplam 38 Farklı Küme Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Aralık-Şubat Ekstrem Minumum Sıcaklık Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 16 Farklı Küme Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Yıllık Ortalama Sıcaklık Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 30 Farklı Küme Sıcaklık Sınıfı (C0) Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları (Ha) 3 - 7 6.708.507 8,7 1.995.389 6,8 7 - 10 18.470.524 23,8 5.369.179 21,7 10 - 12 22.932.492 29,6 7.814.218 30,0 12 - 15 16.432.243 21,2 6.051.896 21,3 15 - 20 13.006.319 16,8 5.961.787 20,3 TOPLAM 77.550.084 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Yıllık Yağış Ortalaması Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 22 Farklı Küme Yağış Sınıfı (mm) Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları (Ha) 96 - 460 27.516.670 35,5 11.894.780 44,6 460 - 622 26.729.658 34,5 8.506.573 31,8 622 - 849 16.786.858 21,6 4.628.856 17,3 849 - 1367 6.062.087 7,8 1.567.406 6,0 1367 - 2301 454.813 0,6 94.855 0,3 TOPLAM 77.550.084 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Yükseklik Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 251 Farklı Küme Yükseklik Sınıfı (M) Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları 0 - 300 9.373.019 12,0 5.057.229 17,1 300 - 600 7.251.347 9,3 3.188.397 10,8 600 - 900 10.903.067 14,0 5.348.850 18,1 900 - 1200 17.266.990 22,2 8.322.947 28,2 1200 - 1500 11.309.077 14,5 3.560.255 12,1 1500 - 1900 11.609.994 14,9 2.789.322 9,5 1900 - 2300 6.350.549 8,1 1.022.654 3,5 2300 - 2600 1.767.994 2,3 150.698 0,5 2600 - 5500 2.118.863 2,7 69.379 0,2 Toplam 77.950.900 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Eğim Grupları Dikkate Alındığında Toplam 76 Farklı Küme Eğim Sınıfı (%) Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları 0 – 2 20.998.409 26,9 12.640.104 46,2 2 – 6 16.518.075 21,2 6.673.373 26,0 6 – 12 16.733.024 21,5 4.717.059 16,0 12 – 20 13.362.912 17,1 2.327.644 7,9 20 – 30 7.570.594 9,7 910.724 3,1 30 – 45 2.604.204 3,3 234.407 0,8 45 + 212.452 0,3 10.043 0,03 TOPLAM 77.999.669 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Yön Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 1000’den Fazla Farklı Küme Yön Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Toprak Derinlik Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 1000’den Fazla Farklı Küme Derinlik Sınıfı (Cm) Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları (Ha) Derin (>90) 11.516.700 15,8 7.435.097 29,1 Orta Derin (90-50) 9.587.890 13,2 5.833.274 20,1 Sığ (50-20) 23.441.876 32,2 7.805.309 30,3 Çok Sığ (20-0) 19.886.995 27,3 4.768.968 16,4 Toprak Olmayan Alan 8.294.360 11,4 1.185.057 4,1 TOPLAM 72.727.820 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Erozyon Değerleri Dikkate Alındığında Toplam 1000’den Fazla Farklı Küme Erozyon Sınıfı Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları (Ha) Hiç veya Çok Az 10.695.132 14,7 7.501.933 27,6 Orta 17.601.966 24,2 8.936.745 34,3 Şiddetli 27.831.946 38,3 7.618.936 28,0 Çok Şiddetli 16.049.794 22,1 2.096.220 9,0 Rüzgar Hafif 233.512 0,3 185.821 0,6 Rüzgar Orta 198.710 125.862 0,4 Rüzgar Şiddetli 42.033 0,1 12.957 0,04 TOPLAM 72.653.092 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Arazi Sınıfları Dikkate Alındığında Toplam 1000’den Fazla Farklı Küme Arazi Önem Sınıfları (STATIP) Toprak Sınıfı Türkiye (Ha) Oran (%) Tarım Alanları (Ha) 1. Sınıf 5.143.905 6,8 4.010.597 14,4 2. Sınıf 6.802.587 9,0 4.578.363 17,3 3. Sınıf 7.050.691 9,3 4.221.254 16,1 4. Sınıf 7.466.373 9,8 4.128.790 14,1 5. Sınıf 128.581 0,2 50.065 6. Sınıf 11.207.069 14,8 3.706.893 14,3 7. Sınıf 34.846.427 46,0 6.131.206 22,6 8. Sınıf 3.163.638 4,2 313.073 1,1 TOPLAM 75.809.269 26.692.469 Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Pamuk Üretim Alanları Eğim - Yükseklik Toplam Yağış Toprak Erozyonu Yetişme Dönemi Sıcaklık Bu kısım işin %30 luk kısmını oluşturmaktadır.

Havzaların Birleştirilmesi 1 2 3 190 Buğday %40 Pamuk %10 Mısır % 20 ... Ayçiceği %60 Yonca %20 Fındık % 0 ... Buğday %60 Pamuk %20 Fındık % 0 ... Buğday %60 Pamuk %20 Fındık % 0 ... Ürün deseni Uzman görüşleri Komşuluk ilişkisi, İlçe sınırları BH1 Buğday %50 Pamuk %15 Mısır % 10 ...

08.04.2017 <16-18> < 600 mm Sulu tarım Bitki ekolojik istekleri katalogu X bitkisi için <0-4> % 0-400 m Arazi Sınfları (MT, OT,I, II, III) <16-18> < 600 mm Sulu tarım 08.04.2017 66

Tarımsal Ürün Talep Tahmin Modeli Talep Tahmin Projeksiyonları Zaman Serileri 1980-2008 Üretim Tüketim Dış Ticaret Fiyat Nüfus GSMH GSYİH Talep Tahmin Projeksiyonları “2009 -2012” Üretim Tüketim İhracat ARIMA (Zaman serileri kullanarak geleceğe ilişkin tahminlerde bulunur) Regresyon Kullanılan Veriler Sonuç 67

İkinci Derece Denklem Tabanlı Çözüm Uzayı Karar Destek Sistemi Destek Bütçesi Talep Tahmini İhracat Tahmini Azami Dış Ticaret Açığı CIF Fiyatı İthalat Vergisi İthalat Kotası Minimum İhracat Oranı İç Fiyat Mevcut Destekler (Gübre, Mazot, Sertifikalı Üretim, Prim) Havza Bazında Toplam Tarım Alanı Ürün Su Kullanımı Havza-Ürün Bazında Ürün Maliyeti Ürün Verimi Ürün Azami Ekim Alanı Ürün Azami Destek Oranı Ürün Öncelik Katsayısı Havza Bazında Ürün Ekim Alanı Havza Bazında Ürün Destek Miktarı İthalat Miktarı İhracat Miktarı Değişken Sayısı 2094 Kısıt Denklemi Sayısı 2201 Karar Destek Sistemi İkinci Derece Denklem Tabanlı Çözüm Uzayı Sonuç Kullanılan Veriler 68

Topoğrafik Veriler 08.04.2017 69

Genel Bakış 2007 2009 70 70 Ürün Arpa Aspir Ayçiçegi Bugday Çavdar Çay Gerçekleşen Üretim (Havza Sayısı) Ekilen Alan (ha) Üretim Miktarı (Ton) KDS Üretim Planlaması (Havza) KDS Üretim Planlaması Ekim Alanı (Ha) KDS Üretim Planlaması Miktar (Ton) Eskiye Göre Ekim Alanı Değişimi (%) Eskiye Göre Üretim Miktarı Değişimi(%) Talep Miktarı (Ton) Arpa 30 (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 3.428.016 7.306.800 2.995.037 9.266.357 -11 31 9.282.998 Aspir 19 (1,2,3,6,8,10,11,13,14,15,16,17,18,25,26,27,28,29,30) 1.694 2.280 18 (3,6,8,9,11,12,13,14,1517,18,20,21,22,26,27,28,30) 36.937 50.000 297 478 13.098 Ayçiçegi 554,677 854.407 24 (1,2,3,5,6,7,8,11,12,13,14,15,17,18,19,20,22,23,24,25,26,27,28,29) 1.191.188 2.230.578 178 161 2.114.275 Bugday 8,097,700 17.234.000 7.272.027 18.328.200 -12 6 18.281.317 Çavdar 132.777 240.540 25 (1,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,24,25,26,27,28,29,30) 193.099 438.995 127 83 438.109 Çay 3 (4,9,19) 76.580 1.145.321 59.766 992.321 996.389 Çeltik 28 (1,2,3,4,5,6,8,9,10,11,12,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 93.390 648.000 16 (1,2,3,6,8,9,11,14,17,18,19,20,21,22,24,27) 116.546 837.568 44 29 828.624 70 70

Genel Bakış 2007 2009 Ürün 2007 Yılında Gerçekleşen Üretim (Havza Sayısı) Ekilen Alan (ha) Üretim Miktarı (Ton) KDS Üretim Planlaması (Havza) KDS Üretim Planlaması (Ha) KDS Üretim Planlaması (Ton) Eskiye Göre Ekim Alanı Değişimi (%) Eskiye Göre Üretim Miktarı Değişimi(%) Talep Miktarı (Ton) Kanola 29 (1,2,3,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 10.683 28.727 19 (1,2,4,6,7,8,14,15,16,17,18,19,20,22,24,25,27,28,29) 66.444 151.186 316 426 150.000 K. Fasulye 30 (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 109.249 154.243 24 (1,2,3,5,6,8,9,10,11,12,13,14,15,18,19,20,21,23,25,26,27,28,29,30) 95.712 236.967 44 61 238.675 Mercimek 357.237 508.378 19 (5,8,9,11,13,14,15,16,18,20,21,22,23,24,26,27,28,29,30) 299.490 469.280 -8 -4 475.217 Mısır 517.500 3.535.000 715.512 4.855.622 -22 37 4.647.355 Nohut 503.674 505.366 24 (1,3,5,8,9,10,11,12,13,14,15,16,18,20,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 408.772 544.847 -19 8 542.107 Pamuk 14 (1,11,14,15,16,20,22,23,24,25,26,28,29,30) 530,252 2.275.000 13 (1,11,14,15,16,20,21,22,23,24,25,26,29) 502.625 2.298.097 6 2.192.110 Soya 19 (1,8,10,11,13,14,15,16,18,20,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 8.674 30.666 14 (1,8,11,14,15,16,18,19,20,22,23,24,25,28,) 189.976 647.241 3.097 2.011 645.000 Yulaf 29 (1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16,17,18,19,21,22,23,24,25,26,27,28,29,30) 94,477 189.099 21 (1,2,3,5,6,8,9,10,11,13,14,15,16,17,18,19,24,25,26,27,28,30) 124.195 184.360 -12 -3 183.352 Zeytin(Y) 12 (1,6,11,14,15,16,17,22,23,24,25,26) 104.219 620.469 16 (1,2,6,8,11,14,15,16,20,22,23,24,25,26,29,30) 238.130 930.786 923.812 * 2.2 Milyar TL Fark Ödemesi Desteği dağıtılmıştır. 71 71