UZAKTAN EĞİTİMDE UYGULAMA MODELLERİ Elif YALÇIN-120535051 Yasemin ARMUTCU-120535009

İnternetin öğretimde kullanılmaya başlanmasından önceki dönemlerde yapılan uzaktan eğitim-öğretim uygulamaları tek yönlü iletişime dayandığı için etkileşim eksikliği, ortaya çıkmıştır.

İnternet bağlantıları sayesinde, uzaktan eğitim-öğretim yeni imkânlara kavuşmuş, sanal sınıflardaki etkileşim gerçek sınıflardaki etkileşime neredeyse eşdeğer hale gelmiştir.

Kullanılan modeller eşzamanlı ve eşzamansız olmak üzere 2 ana başlıkta toplanmıştır.

TEK ve ÇİFT YÖNLÜ UYGULAMA MODELLER Mektup Radyo Televizyon Bilgisayar Karma

TEK YÖNLÜ İLETİŞİM 1. Mektup ile dağıtım: Eğitim materyalleri farklı yörelerde bulunan öğrencilere posta yolu ile gönderilmektedir ve bunlar hakkındaki öğrenci düşünceleri yine posta hizmetleri ile alınmaktadır. Posta ile uzaktan eğitim modelinde öğrenciler, öğretmenlerinin sesini duyamaz, yüzünü hiç göremez ve karşılıklı olarak iletişim kuramaz.

KATKILARI Az bir maliyet ile büyük öğrenci gruplarına hitap eder. Mektup ile öğretim de coğrafik olarak birbirlerinden farklı yerlerde olan öğrencilere rahatlıklar ulaşılır. Mektupla öğretim sistemi esnek bir yapıdadır. Her öğrenciye istenilen bilgi posta yoluyla rahatlıkla verilebilir. Öğrencinin okula gitmesine gerek yoktur.

SINIRLILIKLARI Bu model de uygulanan sınavlarda geçerlilik ve güvenilirlik sorunları ortaya çıkabilir. Uzaktan eğitim kurumu ya da öğretmenler öğrencilerin öğrenmelerini kontrol edemezler. Posta hizmetlerinde bazen hizmetler geç sunulabilir. Öğrenci-öğretmen , öğrenci-öğrenci ve öğretmen-öğretmen arasında iletişim sorunları ortaya çıkabilir.

2. Tekyönlü radyo ile dağıtım: Eğitim modelinde öğrenciler, öğretmenlerinin yüzünü hiç görmez ve karşılıklı olarak iletişim kuramaz. Bu model içinde, öğrenciler öğretmenlerinin sadece seslerini duyarlar. Bu model içinde tek yönle sesli olarak iletişim bulunmaktadır.

KATKILARI Çok esnek bir yapıdadır. Öğrencinin okula gitmesine gerek yoktur. Uzaktan eğitim radyo programları anında değiştirilip , istenen her konu programa her zaman eklenebilir. Tek yönlü radyo modelinde öğrencilere eğitim öğretim hizmetleri radyo programları ile kesintisiz olarak ulaştırılır. Bedensel özürü olan bireylerde eğitim fırsatına kavuşabilir.

SINIRLILIKLARI Radyo istasyonlarını işletmek çok pahalıdır. Eğitim kurumları ve öğrenciler radyo programlarının saatlerini takip etmede zorluk çekebilir. Hava şartları nedeniyle bazen radyo frekansları sağlıklı bir biçimde öğrencilere iletilemez. Bu modelde uygulanan sınavlarda geçerlilik ve güvenilirlik sorunları ortaya çıkmaktadır.

3. Tekyönlü televizyon ile dağıtım: Bu model içinde eğitim hizmetleri farklı yörelerde bulunan öğrencilere televizyon programları ile ulaştırılmaktadır. Bunun yanında öğrenciler ders hakkındaki düşüncelerini posta hizmetleri ile uzaktan eğitim merkezine göndermektedirler.

KATKILARI Bu modelde öğrencinin işlerine ve ailelerine terk etmelerine gerek yoktur. Öğrencilere eğitim öğretim hizmetleri televizyon programları ile kesintisiz olarak ulaştırılır. Öğrenciler yayınlanan programları video kasetlere CD lere yada DVD lere kayıt edebilir. Esnek bir yapıdadır.

SINIRLILIKLARI TV kanalı işletmek ve kaliteli programlar yapmak çok pahalıdır. Eğitim kurumları ve bireyler TV program saatlerini takip etmede zorlanır. TV programlarının kalitesi ve içeriği çok düşük olabilir. Grup proje çalışmaları organize edilemez.

4. Tekyönlü etkileşimli bilgisayar ile dağıtım: Bilgisayar ile uzaktan eğitim modelinde öğrenciler, öğretmenlerinin yüzünü CD ya da DVD’lerde görebilir fakat karşılıklı olarak iletişim kuramazlar. Bu model içinde tek yönlü görüntülü ve sesli olarak iletişim bulunmaktadır.

KATKILARI Öğrencilere eğitim öğretim hizmetleri PC programlarıyla kesintisiz olarak ulaştırılır. Bedensel özürü olan bireylerde eğitim fırsatına kavuşabilir. Günümüzde ucuzlayan bilgisayar fiyatlarıyla herkes bilgisayar sahibi olabilir.

SINIRLILIKLARI Hazırlanan CD veya DVD ler bozuk çıkabilir. Öğretmen öğrencilerin öğrenmelerini kontrol edemez. Hazırlanan programların kalitesi ve içeriği çok düşük olabilir. Bilgisayar teknolojisi çok hızlı bir şekilde geliştiği için programlarda günden güne yenilenmektedir. Uzaktan eğitim alan kişi programları kullanırken zorluk çekmektedir.

5. Karma teknolojik sistem: Uzaktan eğitim merkezi posta ile öğretim materyalleri, radyo program kasetlerini, televizyon program kasetlerini ve bilgisayarlar için hazırlanan CD ve DVD’leri öğrencilere gönderir. Bunların yanında, öğrenciler öğretim materyallerini kullanarak radyo ve televizyon programlarını seyreder. Ayrıca, bilgisayarlarda ise öğretim amaçlı hazırlanan CD ve DVD’leri seyredip derslerini daha çok pekiştirebilirler. Bunun sonucundaki öğrenci kalıcı izli davranış değişiklerini daha çok artırabilir.

KATKILARI CD ve DVD teknolojileri ile binlerce öğrenciye rahatlıkla ulaşılabilir. Bütün teknolojilerin profesyonel organizasyonu yapılmaktadır. Öğrencilere eğitim öğretim hizmetleri kesintisiz olarak ulaştırılabilir.

SINIRLILIKLARI Organize etmek çok zordur. Radyo , TV ve PC programlarını ayrı ayrı hazırlamak ekonomik olarak çok pahalıdır. Öğretmen öğrencileri ile tek yönlü bir iletişim kurabilmektedir. Öğretmen öğrenme faaliyetlerini kontrol altına alamaz.

ÇİFT YÖNLÜ İLETİŞİM 1. Çift yönlü radyo konferansı: Çift yönlü radyo konferansı uzaktan eğitim modelinde öğrenciler, öğretmelerinin yüzünü hiç görmez ve karşılıklı sesli olarak iletişim kurabilirler. Bu model içinde, öğrenciler öğretmenlerinin sadece karşılıklı seslerini duyarlar. Diğer bir ifade ile bu model içinde çift yönlü sesli olarak iletişim bulunmaktadır.

KATKILARI Bu model de öğretmen öğrenciler arasında grup çalışmaları organize edebilir. Öğrenciler konferans boyunca grup çalışmalarına katılabilir. Öğrenciler canlı olarak öğretmenleriyle iletişim kurabilir ve konuşabilir. Bu model de öğrenciler yayınlanan konferansları ses kasetlerine, CD ve DVDlere kayıt edebilir daha sonra bu kayıtları dinleyebilirler.

SINIRLILIKLARI Radyo konferansı yapmak maliyetlidir Saatleri belirlenen radyo konferanslarını öğrenciler takip etmekte zorlanır. Bu model de zaman kısıtlaması bulunmaktadır öğretmenin konferansı belli bir zaman diliminde başlatması ve bitirmesi gerekmektedir. Organize etmek zordur. Çünkü radyo konferansları teknik bir olaydır. Bazen teknik hatalar ortaya çıkabilir.

2. Çift yönlü televizyon konferansı: Video konferansının uzaktan eğitim içinde yaygın olarak kullanılması 1990’lı yılların başlarında dayanmaktadır. Video konferansının uzaktan eğitim içinde kullanılması her geçen gün yaygınlaşmaktadır. Çünkü video konferanslarının maliyeti her geçen gün düşmektedir. Video konferansları sayesinde farklı bölgelerde ve ülkelerde bulunan, insanlara çok kaliteli eğitim-öğretim hizmetleri verilmektedir.

KATKILARI Video konferans sistemiyle birden fazla sınıfa aynı anda ders verilebilir. Çift yönlü televizyon konferansı modelinde çift yönlü iletişim bulunmaktadır. Video konferansları içinde çeşitli animasyonlar ve yazı uygulamaları rahatlıkla yapılabilir

SINIRLILIKLARI Video konferansı düzenlemek hala pahalıdır. Video konferans saatleri diğer eğitim kurumları ve öğrenciler için uygun olmayabilir. Hava şartları ve teknik sorunlar nedeniyle video konferansları sağlıklı bir biçimde gerçekleşmeyebilir.

3. Çift yönlü etkileşimli bilgisayar: Bu model farklı yörelerde bulunan öğrencilere internet üzerinden verilmektedir. Bunun yanında internet üzerinden telekonferanslar gerçekleşmektedir. Öğrenciler ders hakkındaki düşüncelerini sanal ileti ya da chat ile öğretmenlerine iletmektedirler. Bu model içinde çift yönlü görüntülü ve sesli olarak iletişim kurulmaktadır.

KATKILARI İnternet üzerinden iletişim kurmak çok ucuzdur. Öğrenci öğretmen ile istediği zaman internet üzerinden iletişim kurabilir. İnternet ile büyük öğrenci gruplarına hitap edilir. Bu model içerisinde öğrenciler için grup çalışmaları organize edilebilir.

SINIRLILIKLARI İnternet üzerinde telekonferans faaliyetleri organize etmek için öğrencilerin bilgisayar sahibi olmaları gerekir. Zaman zaman internet erişim problemleri ortaya çıkmaktadır. Öğretmen öğrencinin öğrenmelerini etkili bir biçimde kontrol edemez. Bazı uzaktan eğitim merkezleri tarafından hazırlanan web siteleri çok kalitesizdir.

4. Karma teknolojik sistem: Bu model içinde, uzaktan eğitim kurumu ara sınav ve final sınavı vermektedir. Sınav üç farklı biçimde verilmektedir. Öğrencinin kendi yöresinde bulunan eğitim kurumlarına belli gün ve saatte gidip sınav olması. Uzaktan eğitim kurumları öğrencileri kendi kampüslerine çağırıp sınavı uygulamaktadırlar. Sınavlar öğrencilere internet üzerinden verilmektedir.

KATKILARI Posta , radyo, TV , internet ve bilgisayarlarda kullanılan materyallerin maliyeti çok düşüktür. Eğitim hizmetleri öğrencilere kesintisiz olarak ulaştırılır. Çok esnek bir yapıdadır.

SINIRLILIKLARI Organizasyonu çok zordur. Programların kalite ve içeriği bazen çok düşüktür. Bilişim teknolojilerinin gelişimi çok hızla bir şekilde ilerlemektedir. Bu teknolojileri takip etmek zorlaşmaktadır.

UZAKTAN EĞİTİMDE MOBİL ÖĞRENME Mobil öğrenme ortamlarının kullanılması öğrenenlere isteği anda ve yerde, zaman ve mekana bağımlı Kalmaksızın öğrenme imkanı sunmaktadır. Mobil öğrenme ortamları için genellikle ekran boyutu ve özellikleri nedeni ile cep bilgisayarları tercih edilmektedir.

AVANTAJLARI 1. Yaşam boyu öğrenme : Uzaktan eğitimde öğrenen aslında kendi kendine öğrenen bireydir. 2. Zaman ve mekan bağımsız öğrenme : Uzaktan eğitimin her ne kadar zaman ve mekan bağımsız olduğu düşünülse de dizüstü bilgisayar taşıma ve her an interneti kullanamama gibi sorunlar yaşanmaktadır. Fakat mobil cihazlar bize daha avantajlı olanaklar sunmaktadır. 3. Kendi istediği anda öğrenmeyi sağlar: Birey merak ettiği her şeyi istediği anda öğrenme avantajına sahiptir.

MOBİL ÖĞRENME ARAÇLARI Sunucular:  Öğretim esnasında kullanılacak sunucular ve araçlar ele alınabilir. Bunlar veritabanı sunusucu , web sunucusu, wap sunucusu, SMS sunucusu, E-posta sunucularından oluşmaktadır. Bunların kurulumu, ayarları, çalışacak programların oluşturulması bir ekip kurularak gerçekleştirilebilir ve istenilen eğitim ortamı sağlanabilir.

Mobil Telefonlar: Günümüzde wap uyumlu cep telefonları alınabilmekte ve bu telefonlar ile gerekli ayarlamalar yapıldığında e-postalara da ulaşım sağlanabilmektedir. Ancak ekran boyutlarının halen küçük olması, wap ulaşımı, sms vb. kullanımının halen oldukça pahalı olması birer sorun olarak ortaya çıkmaktadır.

Cep Bilgisayarları(PDA): Cep bilgisayarlarının mobil telefonlara göre daha büyük ekran boyutunun olması mobil öğrenme için bir avantaj olarak görülmektedir. Ancak kullanımı çok da yaygın değildir ve insanlar genelde dizüstü bilgiayarları satın alma eğilimindedirler.

Tablet Bilgisayarlar: Cep bilgisayarlarına gore daha ağırdır ama ekran boyutları gözönünde tutulduğunda cep bilgisayarlarına göre daha elverişli görünmektedir. Dizüstü bilgisayarlara gore daha hafiftir. Şu anki dezavantajı sadece fiyat olarak daha pahalı olmasıdır.

Dizüstü Bilgisayarlar: Dizüstü bilgisayarların ağırlıkları ve pil ömürleri halen bir sorundur. Bu açıklamalar çerçevesinde cep bilgisayarları internet tabanlı uzaktan eğitimde önemli bir rolü olacağı düşünülmektedir. Aslında mobil eğitimin en önemli cihazı olan cep bilgisayarların yaygınlaşması ve bunlar için geliştirilecek öğrenme ortamlarının arttırılması internet tabanlı uzaktan eğitime destek olacağı düşünülmektedir.

KAYNAKLAR [1] M. G. Moore, Towards a theory of independent learning and teaching, Journal of Higher Education. Vol. 44, Issue 9, 1973, pp 661-679. [2] P.J. Gore, Developing and teaching online courses in geology at the two-year college level in Georgia. Computers & Geosciences. Vol. 26, Issue 6, 2000, pp 641-646. [3] Özaygen, A., Internet’e dayalı uzaktan eğitim. Bilim ve Teknik. 388.http://www.biltek.tubitak.gov.tr/dergi/00/mart/internete.pdf, 2000. [4] P.Seppala & H.Alamaki, Mobile Learning in teacher training, Journal of Computer Assisted Learning,Vol:19, 2003, pp 330-335. [5] Bulun, M., Gülnar, B. ve Güran, M.S. (2004). Eğitimde mobil teknolojiler, The Turkish Online Journal of Educational Technology, Vol:3,issue:2. [6] C.Wang, B.Liu, J.Horng, G.Chen, Using Mobile Techniques in Improving Information Awareness to Promote Learning Performance, p. 106, Third IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies (ICALT’03), 2003. [7] J. Attewell, C.Smith, Mobile Learning and Social Inclusion: focusing on learners and learning, LSDA 2003, 2003, pp 3-11. [8] J.Lundin, M.Magnusson, Collaborative learning in mobile work, Journal of Computer Assisted Learning, vol:19, 2003, pp 273-283. [9] S.K.Sharma, F.L.Kitchens, Web Services Architecture for M-Learning, Electronic Journal of e-Learning, Vol:2 Issue 1, 2004, pp 203-216. Uzaktan Eğitim Kitabı Aytekin İŞMAN