Lider ve Liderlik Liderlik, grubu etkileyebilme ve peşinden sürükleyebilme gücüdür. Lider, Grubu etkileyen ve arkasından sürükleyen kişidir. Yönetici, karar verme ve yetkiyi kullanma gücüne sahip olan kişidir.
Yönetici ve Lider Arasındaki Farklılıklar Yönetici düzeni korumaya çalışır, lider değişmeyle ilgilenir. Yönetici yetkisini, lider etkisini kullanır. Yönetici liste ve bütçe sahibidir, lider vizyon sahibidir. Yönetici kontrol eder, lider motive eder.
Liderlik Yaklaşımları Liderler doğar. 2. Liderler çalkantılı zamanlarda ortaya çıkar. 3. Liderler Yetiştirilir.
Vizyoner Liderlik Paylaşılan vizyon geliştirerek ,insanları arkasından sürükleme vizyoner liderlik olarak tanımlanabilir. Vizyoner lider, yeni bir manzaraya değil, yeni bir göze sahiptir
Vizyoner Liderlik Rolleri Yolu Görmek Yolda Yürümek . Yol Olmak
Paylaşılan Vizyon Eğer insanlara hiçbir zaman geçmişten kurtulma fırsatı vermezseniz yeni bir sayfa açma şansınız olmayacaktır. Ortak bir vizyon olmadığı zaman, birçok insan işlerinin başında ölecektir. İşyerinde işin anlamlı kılınması, paylaşılan vizyonla gerçekleşebilir
Vizyon Geliştirme Süreci Dünyaya yeni bir bakış Düşünceye dayalı bireysel vizyon Düşünsel vizyonu paylaşma Sezgiye dayalı bireysel vizyon Sezgisel vizyonu paylaşma Bütünleyici vizyon Mevcut gerçeklik evresi Eylem planı Vizyonu yeniden gözden geçirme
İş Ahlakı İnsanları uzun zaman aldatamazsınız. Çünkü insanlar bir gün aldatıldıklarını anlar. İnsanların başka insanları gözleyen çok keskin gözleri vardır.
İlke Merkezli Davranış Etik baş dönmesi karşısında ilke merkezli davranmak zorundayız. İlkeler hep doğru yolu gösterir. Yöneticilerin diktatör oldukları yerlerde iş ahlakına aykırı davranışlar daha çok ortaya çıkmaktadır.
Ahlaki (Moral ) Liderlik Ahlaki ilkeleri benimseyerek, insanları yönlendirmeye dayalı bir liderlik biçimidir. Ahlaki lider, iş ahlakını oluşturan liderdir. Ahlaki lider, personelin iş ahlakı ile ilgili ilkelerden sapmalarını önler. Ahlaki lider, iş ahlakı ilkelerini kurum kültürüne yerleştirir.
Ahlaki Liderlik Ahlaki lider, yukarıya gösterdiği sadakatten daha çok, astlarına karşı göstermek zorundadır. Alttakilere gösterilen sadakatin her zaman yukarıdakilere gösterilen sadakatten fazla olması gerekir.
Öğretimsel Liderlik Etkili okul yaklaşımı, öğretimsel liderliğin doğmasına yol açmıştır. Öğretimsel lider: Öğretmenler arasındaki grup ilişkilerini güçlendiren, öğrenme için uygun kaynakları sağlayan ve daha etkili bir öğretimin gerçekleşmesi için öğretmenleri değerlendirip denetleyen kişidir. Okul Yöneticisinin Değişen Rolü: Program Yöneticisi------ Öğretimsel Lider
Öğretimsel Liderlik Davranışının Boyutları 1. Kaynak Sağlayıcı Olarak Okul Yöneticisi 2. Öğretimsel Kaynak Olarak Okul Yöneticisi 3. İletişimci Olarak Okul Yöneticisi 4. Görünür Kişi Olarak Okul Yöneticisi
Kaynak Sağlayıcı Olarak Okul Yöneticisinin Rolleri Zaman ve kaynakları etkili olarak kullanır. Eğitimsel araç ve kaynakları öğretmenlerin hizmetine sunar Öğretmenleri daha etkili öğretim konusunda motive eder. Değişim yönetimi becerilerini kullanarak okul ortamında uygun bir öğrenme iklimi oluşturur.
Öğretimsel Kaynak Olarak Okul Yöneticisinin Rolleri Etkili öğretimsel stratejiler geliştirir. Öğretmenlerin öğretim strateji ve yöntemlerini denetler. Personel geliştirme politikalarını başarılı bir şekilde uygular. Öğrencilerin başarılarını etkileyen öğretimsel konulara ilişkin bilgilerden doğrudan yararlanır. Öğretimsel programların uygulanmasında , öğrencinin öğrenme amaçlarını dikkate alır
İletişimci Olarak Okul Yöneticisinin Rolleri Okul ortamında çift yönlü iletişim kurar. Özlü ve açık olarak konuşur ve yazar. Sorun çözme tekniklerini bilir, grubun eylem stratejisini belirler. Öğretmen, veli ve öğrenci arasında güçlü bir iletişim sağlar. Kişisel ve grup hedeflerini birbiriyle bütünleştirir. Öğretmenler arasındaki çatışmaları etkili bir şekilde yönetir.
Görünür Kişi Olarak Okul Yöneticisinin Rolleri Toplumla ve okul personeliyle işbirliği içinde okulun misyonuna uygun olarak açık amaçlar geliştirir. Okulun vizyonunu açık bir şekilde yansıtır. Öğretmen, veli ve öğrenci açısından öğretimsel lider, her zaman ulaşılabilen, görünürdeki kişidir.
Öğrenen Lider Öğrenen lider, öğrenen örgüt modeline uygun davranışlar gösterebilen liderdir. Öğrenen lider, öğrenen örgütü oluşturmaya çalışır. Öğrenen liderin en belirgin özelliği, öğrenmeye açık olması ve takım halinde öğrenmeye imkan sağlamasıdır.
Öğrenen Liderin İki Temel Sorumluluğu Öğrenme liderliği hem kollektif hem de bireysel olmayı gerektirir. Öğrenen lider kollektif davranmak zorundadır. Öğrenen lider takım halinde öğrenmenin gerçekleşmesini sağlar. Öğrenen lider, bireysel açıdan kendini sürekli yenilemek zorundadır.
Yetişkin Öğrenenler İsteksiz Öğrenenler: Bunların temel sloganı “ben gördüm geçirdim olarak görülebilir. Keyfi Öğrenenler: Bunların sloganı ise bu da geçer olarak tanımlanabilir. Yaşam boyu öğrenenler: Temel sloganı yeni ise deneyelimdir. Bu kişiler, yaşamları boyunca öğrenmeye çalışırlar.
Dönüşümcü Liderlik Örgütsel yapıda köklü dönüşümü gerçekleştiren bir liderlik biçimidir. Dönüşümcü liderler, düşünce ve eylemleriyle insanları yönlendirebilen ve insanlar için ortak bir gelecek çizebilen liderlerdir . Dönüşümcü okul lideri, öğretmenleri entelektüel açıdan uyandıran, onlara dönüşümün ruh ve heyecanını aşılayan liderdir.
Dönüşümcü Liderlik Davranışının Boyutları Bir vizyon belirleme ve geliştirme Grup hedeflerine yöneltme Entelektüel uyarım Bireysel destek sağlama Bir davranış modeli oluşturma Yüksek performans beklentisi
Dönüşümcü Liderin Üç Temel Amacı İnsan kaynaklarını geliştirme ve işbirliğine dayalı mesleki bir okul kültürünü yaşatma Öğretmenin mesleki gelişimini özendirme Öğretmenlerin daha etkili olarak sorun çözmelerine yardımcı olma
Eğitim Liderinin Yeni Rolleri Değişimi yönetmek Esnek bir yapı kurmak Düzen ve düzensizliği yönetmek Öğrenen örgüt oluşturmak ve yaşatmak Akılları buluşturmak ve kollektif aklı yönetmek
Kültürel Liderlik Örgütsel kültürü kurmaya ve geliştirmeye yönelik bir liderlik biçimidir. Kültürel bir lider olarak okul yöneticisinin görevi, paylaşılan bir okul kültürünün oluşturulmasıdır.
ORGANİZASYON KÜLTÜRÜNÜN TEMEL ÖĞELERİ 1. ORGANİZASYONUN TARİHİ 2. DEĞERLER ve NORMLAR 3. GELENEKLER VE ADETLER 4. HİKAYELER VE EFSANELER 5. KAHRAMANLAR 6. SEMBOLLER
Okul Yöneticisinin Kültürel Liderlik Rolleri Yorumlayıcı rol: Okulun görevlerini, normlarını ve değerlerini yorumlama. Sunucu Rol: Davranışı modelleştirme, davranışların ayrıntılarını belirleme ve grup önünde etkili sunu yapma. Resmi Rol: Geleneksel törenler ve halka açık etkinlikler düzenleme.
DEĞERLERLE YÖNETİM İşgörenlerin ortak değerler etrafında bütünleştiği değer odaklı davranmalarını sağlayan bir yönetim yaklaşımıdır. İnsanlar, yasal olmaktan çok değerlerle hareket eden varlıklardır.
DEĞERLERLE YÖNETİM SÜRECİ Misyon ve değerleri belirlemek Değerleri aktarmak Değerler ve örgütün gündelik etkinliklerinin bütünleştirilmesi
MİSYON Bir organizasyonun yerine getirmeye çalıştığı temel amaçtır MİSYON Bir organizasyonun yerine getirmeye çalıştığı temel amaçtır. Ne yapıyoruz ve neye inanıyoruz sorularına cevap aramaya çalışmaktadır. Misyon vizyonla tutarlı olmak zorundadır. Misyondan sapma,şirketin amaçlarından uzaklaştığının en açık göstergesidir.
VİZYON Bir organizasyonun geleceğe yönelik resmidir VİZYON Bir organizasyonun geleceğe yönelik resmidir. Geleceğin gerçeğe yakın hayalidir. Görünmeyeni görme sanatıdır
Öğrenemeyen Organizasyon Kültürü 1.Pozisyonum neyse ben oyum 2. Düşman dışarıda 3. Sorumluluk üstlenme kuruntusu 4. Olaylara takılıp kalma 5. Haşlanmış kurbağa masalı 6.Tecrübe ile öğrenme hayali 7. Yönetici efsanesi