ÇOCUKLARDA SPORUN VE YÜZMENİN BİLİŞSEL GELİŞİME ETKİLERİ Prof.Dr. Cem Şeref Bediz Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Spor Fizyolojisi Bilim Dalı, ve Biyofizik Anabilim Dalı, İzmir cem.bediz@gmail.com YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 ANA HATLARIYLA.. Tekrarlayan Sorular, Beyinin bilişsel işlevleri neler? Bilişsel işlevler nasıl ölçülür? Dokuz Eylül Çalışmaları Çocuklar ve egzersiz üzerine bilimsel çalışmalar Akut egzersizin bilişsel işlevlere etkileri Sporcu / antrenmanlı çocukların bilişsel gelişimleri Yüzme ile ilişkili araştırmalar Dikkat sorunları ve egzersizin etkisi Bilimsel kanıtların tümü bize neler söylüyor? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Bu sözler tanıdık geliyor mu? Hocam, çocuğum artık yüzmesin ders çalışsın. Hocam, sınavları var, antrenmana ara verelim, ders çalışsın. Hocam, TEOG var. Antrenman sayısını azaltalım. …….. Ders başarısı……… ……… Akademik kaygılar…… http://www.stressandanxietyofnj.com/parents-group YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Hepimiz biliyoruz… Çocukların spor yapmaları bedensel ve motor gelişimleri üzerine olumlu etkiler yapıyor… Zihinsel işlevlere / Bilişsel işlevlere / beyine de etkisi var mı? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

İkna edici yanıtlar vermemiz gerekiyor Gözlemlerimiz Deneyimlerimiz Sohbetlerimiz Okuduklarımız…. (*) Bilimsel kanıtlar @ Bilimsel araştırmalara dayanma YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 BİLİMSEL ARAŞTIRMALARDA ANA YÖNLER Akut egzersizin bilişsel işlevler üzerine etkileri Düzenli antrenmanların bilişsel işlevler üzerine etkileri Egzersiz ve Beyin ??? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Nedir Bilişsel İşlevler ??? Bilişsellik aralarında  dikkat, bellek, dili kullanma ve anlama, öğrenme, muhakeme, problem çözme ve karar verme gibi bir grup zihinsel süreç için kullanılan bilimsel terimdir. Sadece Beyin ile yapılan, sadece beyine ait işlevlerdir. http://www.msra.org.au/early-treatment-interferon-beta-preserve-cognition-1 YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Bilişsel işlevler ölçülebilir mi?  dikkat,  bellek,  dili kullanma ve anlama,  öğrenme,  muhakeme,  problem çözme karar verme  Sadece Beyin ile yapılan, sadece beyine ait işlevlerdir. “İyi” , “daha iyi” olduğu puanlanabilir mi? Beyinde bu işler yapılırken nelerin değiştiği gösterilebilir mi? http://designshack.net/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 En çok kullanılan yöntemler Sözel ifadelere dayalı…. (Subjektif özellikleri de var) Bilimsel araştırmalarda kullanılan Bilişsel testler “Output”u değerlendirir. Dikkat Bellek Karar verme Kendini durdurabilme Öğrenme Hesaplama ……. Adeta Zeka oyunları gibi…. http://srxawordonhealth.com/tag/degenerative-dementia/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Objektif Yöntem var mı? Beyindeki yapıları görüntüleyen yöntemler var… ama durağan…yapısal durumu gösterir. Beyin bir işlem yaparken ne gibi değişiklerin olduğu kaydedilebilir mi / ölçülebilir mi? Böyle yöntemler var mı? http://www.confectionerynews.com/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Biliş, Egzersiz ve Beyin araştırmalarında Subjektif yöntemlerden objektif yöntemlere gidiş fMRI EEG NIRS http://www.biopac.com/fnir-faq http://en.wikipedia.org/wiki/Electroencephalography http://www.robots.ox.ac.uk/~parg/projects/bci/rev1.html YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Dokuz Eylül Üniversitesi Beyin ve Egzersiz çalışmaları örneği Bilişsel testler + ölçümler Supramaksimal egzersizin sporcularda ve sedanterlerde bilişsel performans ve beyin oksijenlenmesine etkisini ortaya koymaktır. ANA YÖNTEM Hem bilişsel değerlendirme, hem de objektif bir yöntem ile beyinde ölçüm yapma DEÜ Biyofizik Anabilim Dalı Beyin ve Egzersiz Araştırmaları Laboratuvarı YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Deneyin Amacı, Gereç- Yöntemi Katılımcılar: Supramaksimal egzersizin sporcularda ve sedanterlerde bilişsel performans ve beyin oksijenlenmesine etkisini ortaya koymak amaçlanmıştır. 16 Kanal fNIR (işlevsel yakın kızılötesi görüntüleme yöntemi ile, Beyin oksijenasyonu ve kan akımını ölçme) Monark 839 egzersiz bisikleti Supramaksimal Egzersiz (Wingate) Bilgisayarda N-Geri testi (Bilişsel Değerlendirme: Dikkat bellek ve baskılama becerisi) 20 sporcu 20 spor yapmayan 40* katılımcı * 20.9 ± 2.4 yaş, 72.1 ± 10.3 kg) YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 DENEY DESENİ İstirahat 2-Geri Testi Isınma Supramax yüklenme Toparlanma Isınma Dinlenim 2-Geri EGZERSİZ Toparlanma 2-Geri Toparlanma 2-Geri Testi YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 fNIR ölçümü

Bilgisayarda N-Geri testi: Bilişsel ölçüm (ve yüklenme) Ekrana tek tek, karışık harfler gelir. Gelen harf “2” önceki harf ile aynı ise kişi düğmeye basar. Tepki süresi, doğru ve yanlış cevap sayıları ölçülür. Dikkat, bellek, baskılama (inhibisyon) becerisi değerlendirilir. 2-GERİ dizi örneği H A S M X YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 H Y D Y G P B H B T G L G N F YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Dokuz Eylül Çalışması Bulgular Egzersiz sonrası bilişsel test skorlarında değişiklik oldu mu? ** Beyin kan akımı ve oksijenlenmesinde değişiklik oldu mu? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Bulgular-1 Oksijenasyon ve kan akımı Egzersiz 2-Geri Testi 2-Geri Testi Ön beyin oksijenlenmesi hem bilişsel hem de fiziksel görevlerde değişmektedir. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Bulgular-2 Geri testi sonuçları * Pre Post Pre Post Egzersiz sonrasında hem sporcularda hem de sedanterlerde Tepki süreleri kısalmıştır. (P<0,05) YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Bulgular-3 Sporcu ve sedanterlerin farkı * Bulgular-3 Sporcu ve sedanterlerin farkı Egzersiz sonrasında YANLIŞ SAYILARI sporcularda azalmış, sedanterlerde artmıştır. (P<0,05) Sporcularda ve sedanterlerde beyin yanıtları farklı olabilir. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Sonuçlar Egzersizden sonra tepki süreleri kısalmıştır. Egzersizden sonraki testte beyin oksijenlenmesi ve kan akımı daha fazladır. Sporcularda beyin oksijenlenmesindeki artış daha fazladır. Sporcularda egzersiz sonrasında bilişsel skorlar bozulmamıştır. (gelişmiştir) YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Diğer bilimsel çalışmalar ne diyor? Özellikle çocuklarda yapılmış araştırmaların sonuçları nasıl? Egzersizden sonra çocuklarda da bilişsel skorlarda değişim oluyor mu? Antrenman yapan çocuklarda fark bulunmuş mu? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Çocuklardaki sonuçlar önemli çünkü…. Günümüzde çocukların -özellikle de ergenlikte- dikkatleri, dikkati sürdürebilme becerileri AZALMAKTADIR. Dikkat eksikliğini psikolojik bozukluk olarak yaşayan ve tedavi gören çocuklar çoğalmaktadır. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 http://www.scientificamerican.com/article/children-chemicals-fragrences-cosmetics-pthalate-attention-deficit-womb/ http://naturalmedicineny.com/diseases/neurology/add/

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 J Sport Exerc Psychol. 2013 Aug;35(4):433-7. Acute exercise enhances preschoolers' ability to sustain attention. Palmer KK1, Miller MW, Robinson LE. Okul öncesi çocuklarda 30 dk.lık tek bir egzersizden sonra, özellikle dikkati sürdürmede performans artışı olmuştur. http://smartworkout.net/blog/2011/05/top-3-reasons-why-kids-should-exercise/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Neuroscience, Volume 159, Issue 3, 31 March 2009, Pages 1044-1054, The effect of acute treadmill walking on cognitive control and academic achievement in preadolescent children C.H. Hillman, M.B. Pontifex, L.B. Raine, D.M. Castelli, E.E. Hall, A.F. Kramer, Orta şiddette tek bir aerobik egzersiz adolesan öncesi çocuklarda bilişsel kontrol, konsantrasyon ve dikkati artırdı. http://www.xickle.com/benefits-exercise-children-chronic-health-conditions/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 The Journal of Pediatrics, Volume 162, Issue 3, March 2013, Exercise Improves Behavioral, Neurocognitive, and Scholastic Performance in Children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder, Matthew B. Pontifex, Brian J. Saliba, Lauren B. Raine, Daniel L. Picchietti, Charles H. Hillman, Hem Dikkat eksikliği-Hiperaktivite bozukluğu olan çocuklarda, hem de normal çocuklarda Egzersiz Bilişsel performansı ve okul performansını artırır.   YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 http://naturalmedicineny.com/diseases/neurology/add/

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Doğru cevap oranı Reaksiyon zamanı Akademik performans (Okuma, heceleme, aritmetik) YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Dev Cogn Neurosci. 2014 Jan;7:53-64. Acute exercise facilitates brain function and cognition in children who need it most: an ERP study of individual differences in inhibitory control capacity. Drollette ES1, Scudder MR2, Raine LB3, Moore RD4, Saliba BJ5, Pontifex MB6, Hillman CH7. Akut egzersiz çocuklarda bilişsel performansı olumlu etkiler. Özellikle kendini durdurabilme kapasitesi daha düşük olan çocuklarda egzersizin olumlu etkisi daha fazla. Beyin ölçüm yöntemiyle (EEG-ERP) inhibitör kontrolün kanıtlandığı çok değerli bir çalışma YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Düzenli spor yapan çocuklarda durum nasıl ? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Prev Chronic Dis. 2013 Oct 24;10:E174. Effect of aerobic exercise on cognition, academic achievement, and psychosocial function in children: a systematic review of randomized control trials. Lees C1, Hopkins J. Aerobik fiziksel aktivite çocuklarda bilişsel işlevler, akademik başarı, psikososyal yapıyı olumlu yönde etkiler. http://blog.gaiam.com/be-like-a-kid-making-exercise-fun-again/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Neuropsychology. 2013 Nov;27(6):642-53. Aerobic fitness and the attentional blink in preadolescent children. Wu CT1, Hillman CH. Teknolojik ilerlemeler, endüstrini gelişmesi, yeni yaşam modeli daha az hareketli, sedanter ve daha az fit çocukların yetiştiği bir dünya yaratmıştır. Aerobik fitnes düzeyi daha yüksek olan çocuklarda dikkat, dikkati sürdürme, beyinde dikkat alanlarını daha iyi kullanma olduğu gösterilmiştir. *** (EEG-P3 ölçümleri) *** YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Curr Sports Med Rep. 2013 Sep-Oct;12(5):304-10. Training the developing brain, part I: cognitive developmental considerations for training youth. Myer GD1, Kushner AM, Faigenbaum AD, Kiefer A, Kashikar-Zuck S, Clark JF. Entegratif nöromusküler antrenman programları çocuklarda ve adolesanlarda bilişsel gelişme becerilerini ve motor öğrenme potansiyelini artırmaktadır. Antrenman, Beyin için de antrenmandır. Integrative neuromuscular training programs that are considerate of the cognitive development abilities of children and adolescents will be best prepared to capitalize on the neuroplasticity and motor learning potential in youth. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Brain Cogn. 2013 Jun;82(1):43-57. Aerobic fitness and intra-individual variability of neurocognition in preadolescent children. Moore RD1, Wu CT, Pontifex MB, O'Leary KC, Scudder MR, Raine LB, Johnson CR, Hillman CH. Aerobik fitnesi daha yüksek olan çocuklarda bilişsel kontrol sistemleri daha iyi gelişmiş. The findings suggest that conditions requiring greater cognitive control are associated with increased IIV, and that higher fitness may be associated with greater integrity of cognitive control systems during development. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Yüzücü Çocuklar ile ilgili çalışma var mı? YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 J Mot Behav. 2013;45(1):55-63. Temporal preparation in athletes: a comparison of tennis players and swimmers with sedentary controls. Wang CH1, Chang CC, Liang YM, Shih CM, Muggleton NG, Juan CH. Karar verme, durdurma becerisi gibi bilişsel işlevler yüzücü ve tenisçi çocuklarda sedanterlere göre daha iyi. Karar verme hızları ve testlerdeki doğru sayıları daha yüksek. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Percept Mot Skills. 2007 Dec;105(3 Pt 1):777-87. Swimming training program for children with cerebral palsy: body perceptions, problem behaviour, and competence. Ozer D1, Nalbant S, Aktop A, Duman O, Keleş I, Toraman NF. Antalya Üniversitesi Serebral palsili çocuklarda yüzme antrenmanları davranış sorunlarını azalttı ve bedensel farkındalığı artırdı. http://www.maryfreebed.com/Rehab-Services/AdaptiveSports/Sports-Programs,-Clinics-Teams/Swimming YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

Sonuçta anne-babalara…. Hocam, çocuğum artık yüzmesin ders çalışsın. Hocam, sınavları var, antrenmana ara verelim, ders çalışsın. Hocam, TEOG var. Antrenman sayısını azaltalım. Bilimsel çalışmaların sonuçları diyor ki… http://www.stressandanxietyofnj.com/parents-group YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Anne-babalara… Her egzersizden (antrenmandan) sonra bellek ve öğrenme becerisinde artış olmaktadır. Antrenman sonrası öğrenme artar. Antrenmanlarla fiziksel fitnesi gelişen çocuklarda (sporcu çocuklarda) dikkat, dikkati sürdürebilme, bellek, öğrenme stratejileri, kendini durdurabilme becerisi daha fazla gelişir. http://www.parentsdatingparents.com/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 Anne-babalara… (yüzme sporunda yüksek koordinasyon ihtiyacı, antrenman süresi boyunca tekniği sürdürebilmek için odaklanma gibi ek özellikler yüksek bilişsel işlevleri daha çok çalıştırmaktadır) AKADEMİK BAŞARI ARTAR*. Spor ve antrenman zihinsel gelişimi ve akademik başarıyı olumsuz etkilemez. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi durumların düzelmesine katkı sağlar. http://www.parentsdatingparents.com/ YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014

YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014 İlginiz, Dikkatiniz, Soru ve Katkılarınız için Teşekkürler …. YÜZME ANTRENÖR GELİŞİM SEMİNERİ İZMİR 2014