YABANCI UÇAKLARDA GÜVENLİK DEĞERLENDİRİLMESİ SAFETY ASSESMENT FOR FOREIGN AIRCRAFT ( SAFA )

Uçaklara yerde yapılacak denetimlerde değerlendirmeye alınacak maddeler toplam 53 adet olup,bunların 24’ü kokpit,14’ü ise kabin içi malzemelerini ve güvenlik konularını (12’si uçağın genel durumunu ve 3’ü kargo ve kargo kompartımanı maddelerini) içine almakta olup JAA’ın 20 no’lu formunda belirtilmiştir. Denetleme tercihen 2 denetçi tarafından gerçekleştirilir.Bir denetçi uçağın genel durum ve ortamını değerlendirirken,diğeri kokpit ve kabin denetimlerini gerçekleştirir.

Denetçiler kendilerini uçağın kaptan pilotuna veya uygun olan durumda teknik ekibine tanıştırmadan uçağa binemez ve denetim yapamazlar. Yer görevlileri,harekat veya uçuş ekibinin görevlerini aksatmamaya özen göstermelidirler. Denetimin özellikle uçağın kalkışında bir gecikmeye yol açmamasına dikkat etmeliler,eğer uçağın yerde 45 dakikalık bir süresi varsa,denetimin 10 dakikadan fazla sürmemesi gerekmektedir.Bu nedenle denetimi yapılacak maddelerin bu doğrultuda önceden belirlenmiş olması gerekmektedir.

Denetimin kapsamı koşullara uygun olarak (uçağın yerde bekleme süresi gibi) ve denetçinin karar verme özgürlüğüne bağlı olarak belirlenir.Denetimin konusunun sahip olunan zaman içinde mümkün olduğunca açık olarak aktarılması gerekmektedir. SAFA uçak denetimleri ICAO standartları doğrultusunda gerçekleştirilir ve denetçilerin ilgili ICAO maddeleri konusunda bilgi sahibi olmaları gerekmektedir.Sadece uçağın teknik koşulları ve özellikleri söz konusu olduğunda üretici firma talimatlarından faydalanılır.Her bir denetim maddesinde,ICAO standartlarından sapma tespit edilmesi durumunda bu uygunsuzluklar 3 kategoride değerlendirilmektedir:

Kategori 1(CAT 1) bulguları güvenliği az etkileyen uygunsuzluklar. Kategori 2(CAT 2) fark edilir derecede güvenliği etkileyen sapmalar Kategori 3(CAT 3) güvenliği önemli derecede tehdit eden bulgular olarak derecelendirilmiştir. Kategori 2 olarak derecelendirilen bulgularda,uygunsuzluğun uçuş öncesi mutlak surette düzeltilmese de,denetçi mesul kaptana durum hakkında uyarıda bulunur ve şirketin bağlı bulunduğu otorite (sivil havacılık) kurumuna bilgi verilir. Kategori 3 bulguları uçuş ve yolcu güvenliğini tehdit edici görülen uygunsuzluklar olduğundan denetçi mesul kaptana uçuş öncesi bu aksaklıkların giderilmesi gerektiğini bildirir.

Uçuş öncesi gerçekleştirilmesi zorunlu faaliyetler 3 kategoride toplanabilir; Teknik aksaklıkların giderilmesi veya eksik malzemenin (can yeleği gibi) tamamlanması. Harekata getirilecek sınırlama ve limitler (yolcu sayısının azaltılması gibi). Gerekli dokümanların sağlanması (uçuş ekibi lisansları,el kitaplarının gereken bölümleri,güvenlik kartları gibi). Ekibin bu düzeltici faaliyetleri kabul etmemesi durumunda ECAC (European Civil Aviation Conference) otoritesi tarafından yaptırım gücü kullanılır. Sadece bu durumda uçak yerde tutulur.

Bu denetimlerde kabin içinde ele alınan maddeler şu şekildedir: Kabin içi genel durumu,fiziki şartları (Temizlik,zeminde buzlanma, kar,exit ışıklarının görülebilirliği gibi…) güvenlikle ilgili malzemelerin acil bir durumda kullanılabilir, ulaşılabilir,kolay tanımlanabilir olduğu ve kullanım şekillerinin açıkça belirtilmiş olması. Kabin memuru koltuklarının, kemerlerinin uygun ve işler durumda olması İlkyardım çantası / Dr. Kit. mevcut mu, kullanım tarihleri ve bulunması gereken yerde mi? (Yolcu sayısına,uçak kapasitesine uygun sayıda bulunmalı )

Yangın söndürücüler mevcut mu, sayısı, kullanılabilirliği ve geçerlilik Tarihi, Can Yelekleri mevcut mu, sayısı, kullanılabilirliği ve kullanma süreleri Koltuk kemerleri mevcut mu, kullanılabilir durumda mı? Acil çıkış, ışıklar ve işaretler, el fenerleri, emergency exit ışık ve işaretleri mevcut mu, yanıyor mu, ekip yerlerinde el fenerleri mevcut mu? Slide/Slide –raft’ler (Slide tazyiki, slide-bar ve slide kullanım tarihi Kabin ekibi ve yolcular için O2 sistemi(Mevcut mu ve kullanılabilir durumda mı?

Güvenlik talimatları veriliyor mu,doğru bilgi aktarılıyor mu Güvenlik talimatları veriliyor mu,doğru bilgi aktarılıyor mu? Yolcuya koltuk kemerleri, emg. çıkışlar, can yelekleri (uygun olan yerde) O2 maske kullanımı ve güvenlik kartları hakkında yeterli bilgi veriliyor mu? Yolculara aşağıda belirtilen talimatların ve bilgilerin aktarılması gerekmektedir; Koltuk kemerleri ne zaman bağlanacak O2 maskeleri ne zaman ve nasıl kullanılacak Sigara kuralları Taşınması gereken durumlarda can yeleklerinin yerleri ve kullanımları Acil durum çıkışlarının yerleri ve açılışları

Kabin ekibi ,Kabin ekibi sayısının uygunluğu Acil çıkışlara ulaşılabilirlik, Acil çıkışlarda tahliyeyi engelleyici eşya ve malzemelerin bulunmaması Yolcu bagajlarının yerleşimi, Kabin içine çok büyük bagajların taşınmaması ve bagajların kabinde güvenli yerleşimleri Oturma kapasitesi