1 TEMEL KAVRAMLAR www.erkantokatli.com erkantokatli@outlook.com

Avcı-Toplayıcı Dönem Tarım Dönemi Sanayi Dönemi Teknoloji ve Bilgi 1 Temel Kavramlar Ticaret Ürünlerin üretimden tüketimine kadar geçen zamanda ekonomik değer taşıyan başka nesneler ile değiştirilmesi Ticarin Tarihçesi Avcı-Toplayıcı Dönem Tarım Dönemi Sanayi Dönemi Teknoloji ve Bilgi Dönemi

Ne üretilecek? (Ürün ağacı ) Ne kadar üretilecek? (Envanter) 2 Temel Kavramlar Ticaret, çeşitli malların sunulduğu sürüm ve satış pazarı ile mal ve hizmet talebini karşılayan tedarik pazarının devamlı ve eşzamanlı işleyişidir. Günümüz Ticareti Ana Üretim Planı Ne üretilecek? (Ürün ağacı ) Ne kadar üretilecek? (Envanter) Ne zaman üretilecek? Üretim için ne kadar malzeme gerekiyor? 2.000 1 Hafta Nasıl ve neyle üretilecek? 2.000 x

3 Temel Kavramlar Para Para, borç demektir. Para bankalar tarafından müşterilerin borçlanmasıyla üretilir.

4 Temel Kavramlar Tacir / Tüccar Bir ticari faaliyeti kısmen veya tamamen yapan gerçek ya da tüzel kişilerdir.

Gerçek Kişi Tüzel Kişi 5 Temel Kavramlar Gerçek kişi, sağ ve tam doğmak şartı ile kişinin anne karnına düşmesinden ölümüne kadar geçen süreçte hukuken kişiler için kullanılan terimdir. Tacir Tüzel Kişi Gerçekte kişilik sahibi olmayan ancak varsayımsal olarak kişilik sahibi olduğu kabul edilen kişi veya mal topluluklarıdır.

Tacir Olmanın Sonuçları 6 Temel Kavramlar Tacir Olmanın Sonuçları Borçlarından dolayı iflasa tabidir. Bir ticaret unvanı seçmek ve kullanmak zorundadır. İşletmelerini ticaret siciline kaydettirmek zorundadır. Ticari defter tutmak zorundadır. Basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorundadır. Haksız rekabet (ekonomik rekabetin kötüye kullanılması) yapamaz. Ücret ve faiz istemek, Fatura ve teyit mektubu kullanmak, Ücret ve cezai şartın azaltılmasını isteyememek, Ticari örf ve âdetin tacirlere uygulanacağını bilmek zorundadır.

7 Temel Kavramlar Tacir Türleri 1.Sınıf Tacir a- Yıllık; - Alış tutarı ¨150.000 - Satış tutarı ¨200.000 b- Yıllık gayrisafi iş hasılatı ¨80.000 c- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı ¨150.000 d- Her çeşit ticaret şirketleri e- Kurumlar vergisine tabi diğer tüzel kişiler f- Kendi istekleri ile bilanço esasına göre defter tutanlar. 2.Sınıf Tacir Birinci sınıf tacirlerle ilgili şartları taşımayanlar, ikinci sınıf tacir sayılırlar ve işletme hesabına göre defter tutarlar.

Defter Tutmanın Amaçları 8 Temel Kavramlar Defter Tutmanın Amaçları İşletmesinin kâr-zarar durumunu öğrenir, Satacağı malların maliyet fiyatını, dolayısıyla satış fiyatını bilir, İşletmesi ile ilişkisi olan kişilerle, arasındaki borç alacak tutarlarını öğrenir, Devletine ödeyeceği vergi tutarını bilir, İstatistiksel bilgi elde eder, Önceki dönemlerle içinde bulunduğu dönemi karşılaştırma imkânı bulur Anlaşmazlık durumunda bu defter ve belgelerini ispat aracı olarak gerekli kurumlara sunar.

(Kaydetme-Sınıflandırma-Özetleme) 9 Temel Kavramlar Muhasebe Mali olaylarla ilgili verilerin, parayla ifade edilebilir şekilde kaydedildiği, sınıflandırıldığı, özetlendiği ve raporlanarak mali bilgiye dönüştürüldüğü bilgi sistemidir. VERİ Ticari işlemler ve ilişkiler sonucunda ortaya çıkan ticari belgeler muhasebe sistemine dahil edilir. Ticari belgeler, öncelikle yevmiye defteri adındaki günlük deftere kaydedilir, daha sonra büyük defter adındaki defterlere aktarılarak sınıflandırılır. Sınıflandırılan tutarlar dönem sonlarında veya ihtiyaç halinde mizanlar aracılığı ile özetlenir. (Kaydetme-Sınıflandırma-Özetleme) . İŞLEM Özetler kullanılarak bilanço ve gelir tablosu gibi finansal raporlar elde edilir. BİLGİ

Muhasebenin Fonksiyonları / Aşamaları 10 Temel Kavramlar Muhasebenin Fonksiyonları / Aşamaları 1.Kaydetme / 2.Sınıflandırma / 3.Özetleme / 4.Raporlama / 5.Analiz / 6.Yorum

11 Temel Kavramlar Muhasebe Tarihi X. yy. Arap Uygarlığı’nda Risale-i Felekiyye’nin yazılması. İlk muhasebe kitabı ve çift taraflı kayıt sistemine ait ilk örnektir. XII.yy. İtalya’da Luca Pacioli tarafından Summa Arithmatica’nın yazılması ile çift taraflı kayıt sisteminin Avrupa’da yaygınlaşması. Basılmış ilk muhasebe kitabıdır. M.Ö. 3400 Eski Mısır’da Kil tabletler üzerine hesap kayıtları yazılmıştır M.Ö. 2200 Babilliler’de Hammurabi kanunları ile ilk muhasebe kurallarının oluşması. M.Ö. 300 Eski Yunan’da sikke paranın ve muhasebe hesap adlarının ilk kez kullanılması VII. yy. İslam Devleti’nde cebirin gelişmesi ile ticari hayatta cebirsel hesaplamaların kullanılmaya başlaması 1890 Bir IBM çalışanı ilk bilgisayarlardan olan hesap makinesini, muhasebe hesaplamaları için geliştirdi. 1960 Amerika’da geliştirilen internet muhasebe süreçlerini ve uygulamalarını derinden etkilemiştir. 1970 Küresel çapta bir girişim ile Uluslararası Muhasebe Standartları oluşturulmaya başlandı. 2010 1990’da Microsoft’un geliştirdiği tablet bilgisayarın 2010 yılında Apple tarafından piyasaya sürülmesi ile muhasebe alanında da etkin olarak kullanılmaya başlamıştır. Ayrıca akıllı telefonlarda da üst düzey muhasebe uygulamaları mevcuttur.

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları Üretilen bilgilerin muhasebe raporlarına aktarılmasında, belirli özetlemeler yapılarak, raporların kullanıcıları tarafından kolayca anlaşılması ve yorumlanması sağlanmalıdır. Ancak bu özetlemeler sırasında sayısal sonuç küçük olmakla birlikte o bilginin ortaya çıkmasına sebep olan olay önemli ise bu rakam diğer rakamlarla birleştirilmemeli ve ayrıca gösterilmelidir. Bir bilgi, uygun bir şekilde verilmediği takdirde mali tablo doğru yorumlanamıyorsa, o bilgi önemlidir. Örneğin alacaklar arasında tahsil edilmesi imkânsız hale gelen bir tutar varsa alacaklar arasından çıkartılır ve şüpheli bir alacak olarak gösterilir. Bu şekilde değersiz hale gelen alacağın diğer alacaklardan farklı olduğu belirtilmiş olur. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları Para mevcudu ve alacaklar ile maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan diğer kalemler hariç, işletme tarafından edinilen varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde, bunların elde etme maliyetinin esas alınmasını anlatır. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme Fiyatı: ₺ 30.000 Komisyon: ₺ 1.000 Nakliye: ₺ 200 Ekspertiz: ₺ 300 Sis Farı: ₺ 500 Toplam: ₺ 34.000 Otomatik Arka Kapak: ₺ 2.000

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları Mali tablolardan yararlanacak kişi ve kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli, açık ve anlaşılır olmasını anlatır. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme Senetsiz Alacaklar: ₺ 10.000 Ticari Alacaklar: ₺ 40.000 Senetli Alacaklar: ₺ 5.000 Şüpheli Alacaklar: ₺ 25.000

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları Muhasebe sürecinde üretilen bilgilerin raporlanmasında belirli bir ilgi grubunun değil tüm ilgi gruplarının, tüm toplumun çıkarlarının gözetilmesidir. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları İşletmenin karşılaşabileceği risklerin ve belirsizliklerin göz önünde tutulması gereğini anlatır. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme Hisse Senedi Alış Fiyatı : ₺ 100.000 H. Senetleri Değer Kaybı : ₺ 10.000 Bugünkü Değer : ₺ 90.000 Zarar : ₺ 0

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları Muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini anlatır. İşletmenin mali durumunun, faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları İşletmedeki olayların ölçülüp ifade edilmelerinde, ortak ölçünün para (ulusal para) olmasını anlatır. Parayla ölçülme kavramı gereğince işlemler, yapıldıkları anda yürürlükteki para birimi ile ifade edilirler. Böylece muhasebe kayıtlarının objektif belgelerle kanıtlanmasına da imkân tanınmış olur. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme ₺

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında onların biçimlerinden önce finansal özellikleri ve işletme için ifade ettiği gerçek göz önünde tutulur. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme Örneğin: İleri tarihli düzenlenen çek, TTK açısından “çek” olarak kabul edilirken, finansal açıdan bu vadeli bir alacaktır. Muhasebeleştirmede “öze öncelik” verilerek ileri tarihli çek vadeli alacak olarak işlem görür.

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları İşletmenin sınırsız kabul edilen ömrünün, belirli dönemlere bölünmesi ve her dönem faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak belirlenmesini anlatır. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme 2010 Kârı: ₺ 80.000 2011 Kârı: ₺ 90.000 Toplam Kâr: ₺ 187.000 2012 Kârı: ₺ 10.000 2013 Kârı: ₺ 5.000 2014 Kârı: ₺ 2.000

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları İşletmenin sonsuz ömre sahip olduğunun varsayılmasıdır. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları İşletmenin sahip ya da sahiplerinden, yöneticilerinden, personelinden ve diğer ilgili kişilerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğunun kabul edilmesini anlatır. Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme

Muhasebe Temel Kuralları 12 Temel Kavramlar Muhasebe Temel Kuralları Önemlilik Maliyet Esası Tam Açıklama Sosyal Sorumluluk İhtiyatlılık Tutarlılık Parayla Ölçülme Özün Önceliği Dönemsellik Süreklilik Kişilik Tarafsızlık ve Belgelendirme Muhasebe kayıtlarının gerçek durumunu yansıtan ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması gerekir.

Muhasebe Meslek Mensubu 13 Temel Kavramlar Muhasebe Meslek Mensubu Alıcı (Müşteriler) İşçiler Satıcı (Tedarikçi) Yöneticiler SMMM YMM Muhasebe Uzmanı veya SMMM Devlet Banka Şirket Sahibi

14 Temel Kavramlar Defter-Belge Temini ÇEK-SENET BORDRO DEVLET Ticari Defterler Ve Raporlar ORTAKLAR ALICI ve SATICILAR FATURA-İRSALİYE DİĞER Kaydetme Sınıflandırma Özetleme MAKBUZ

Muhasebe Meslek Mensubu 15 Temel Kavramlar Muhasebe Meslek Mensubu Serbest Muhasebeci Mali Müşavirin faaliyet konuları; gerçek ve tüzel kişlere ait muhasebe defterlerini tutmak, mali tabloları ve vergi beyannameleri düzenlemek. Ayrıca; işletmelerin muhasebe sistemlerini kurmak ve geliştirmek, finans ve mali mevzuat konularında danışmanlık yapmaktır. Mali tabloları, raporları ve beyannameleri düzenlemesinin yanında, bilirkişilik de yapabilir. SMMM olabilmek için; hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu yönetimi ve siyasal bilimler dallarından birinde 4 yıllık lisans eğitimini tamamlayan kişiler, 3 yıllık muhasebe stajının yanı sıra meslek sınavını da başarmış olmak zorundadır. (Yüksek Lisans diplomasına sahip olanlar 2 yıl staj yaparlar) Yeminli Mali Müşavir’ler serbest muhasebeci mali müşavirlerin yaptığı danışmanlık ve denetim faaliyetleri yanında, tasdik işlemlerini de yapma yetkisine sahiptir. Tasdik faaliyeti özellikle vergi beyannameleri ile ekleri ve mali tablolarla ilgili olarak yapılır. YMM olabilmek için en az 10 yıl SMMM olarak çalışmış olmak ve mesleki sınavını kazanmış olmak şartı aranır. YMM’ler muhasebe işlemi yapamazlar. 4 yıllık fakülte 3 yıllık staj ve sınav 10 yıllık SMMM’lik ve sınav SMMM YMM

Neden Muhasebe Mesleği 16 Temel Kavramlar Neden Muhasebe Mesleği

Ödev: Sosyal bir faaliyet olan ticaretin, matematiksel bir yöntem olan muhasebe ile kayıt altına alınmasının ekonomik ve toplumsal etkileri nelerdir? Bir Sonraki Konu: Muhasebe Sisteminin İşleyişi www.erkantokatli.com erkantokatli@outlook.com