TÜRKİYE KALKINMA BANKASI A.Ş AB MALİ YARDIMLARI Aralık 2009 Ankara

Neden AB Mali Desteği? AB dünyada barışın, demokrasinin ve refahın artışını destekler. 27 üyeli Birlik demokrasi, insan hakları ve pazar ekonomisi konusunda aynı temel değerleri paylaşan ülkelerle ortaklıklar kurmaktadır. AB bu ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerine çeşitli mali araçlarla finansal olarak katkı sağlar. Aday ülkelere, aday ülke olarak kabul edildiklerinde katılım öncesi finansman adı verilen artırılmış mali destek sağlar. AB katılım öncesi finansmanının amacı aday ülkelere AB üyeliğine hazırlanmaları için yardımcı olmaktır.

Üyelik Kriterleri (Kopenhag Kriterleri) Haziran 1993 tarihindeki Kopenhag Zirvesi Siyasi Kriterler: 1. Hukukun üstünlüğü, 2. İnsan hakları ve azınlıklara saygı 3. Demokrasiyi garanti altına alan kurumsal istikrar Ekonomik Kriterler: İşleyen bir pazar ekonomisi AB Müktesebatı ile uyum: 1. Avrupa birliği’nin siyasi, 2. Ekonomik ve parasal birlik amaçlarına bağlılık

AB Mali Yardım - Türkiye Mali destek Türkiye’nin AB üyeliğine hazırlanmasına odaklanır. Türkiye’nin gelecekteki üyeliği konusunda Birliğin kararlılığını gösterir. Türkiye 2001 yılından beri Türk Mali Aracı kapsamında AB’den katılım öncesi destek almaktadır 2007 itibariyle Türkiye için bu katılım öncesi Mali Araç hem aday hem de potansiyel aday ülkeler için katılım öncesi destek sağlayan Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (IPA) ile değiştirildi. Yenilik ise yapısal fonlarla aynı prensiplerle yönetilen çevre, ulaştırma, bölgesel rekabet, insan kaynakları kalkınması ve kırsal kalkınma konularında katılım öncesi mali desteğin getirilmiş olmasıdır. Türkiye IPA tarafından kısmen finanse edilen Topluluk Programlarından faydalanmaya devam edecektir.

Türkiye’nin yıllar itibariyle AB’den aldığı yardımlar

Katılım Ortaklığı Belgesi STRATEJİK BELGELER Katılım Ortaklığı Belgesi Müktesebatın Kabulü için Ulusal Program (NPAA) Ulusal Program (NP) Mali Mutabakat

IPA – Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı IPA, Avrupa Birliği’nin 2007 – 2013 dönemi katılım öncesi süreci mali yardım mekanizmasıdır. IPA’nın amacı dış yardım ve iç politika arasında bir köprü görevi görmektir. Gerekli ekonomik, politik ve sosyal reformlar dahil olmak üzere Türkiye’yi adaylık teklifinde desteklemek hedeflenmektedir. Ülkeye yapısal fonların yönetimine hazırlamak için yardım mekanizmasıdır. IPA Türkiye’yi çok yıllı plan için hazırlar ve Türkiye’yi AB fonlarının sağlam finansal yönetimi için destekler IPA, AB üyeliği isteyen ülkelere 2007 yılından itibaren 7 yıllık süreçte toplam 11,468 milyar Euro bir bütçe ayırmıştır.

YARARLANAN ÜLKELER

TÜRKİYE DÜZEY II BÖLGELERİ AB uyum sürecinde ülkemizde coğrafi bölge tanımında da köklü bir değişiklik gerçekleştirilmiş ve 2001 yılında DPT tarafından yürütülen bir çalışma ile Türkiye’de 26 adet İstatistiki Bölge Birimi Sınıflandırması (NUTS II) bölge düzeyi tanımlanmış ve Bakanlar Kurulu Kararı olarak yayımlanmıştır.

IPA BÖLGESİ Kişi başı milli gelir anlamında %75’in altında kalan bölgeler kriterine uygun ülkemizde 12 NUTS II bölgesi (43 il) bulunmaktadır. Bunun anlamı IPA vasıtasıyla sağlanacak AB kaynakları ortaya konulan coğrafi odaklanma koşulu nedeniyle bu söz konusu 12 NUTS II bölgesinde kullandırılabilecektir. Türkiye nüfusunun yaklaşık %34’ü bu bölgede yer almaktadır. Bu bölgeler TR-A1 (Bayburt, Erzincan, Erzurum), TR-A2 (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars), TR-B1 (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli), TR-B2 (Bitlis, Hakkâri, Muş,Van), TR-C1 (Adıyaman, Gaziantep, Kilis), TR-C2 (Diyarbakır, Şanlıurfa), TR-C3 (Batman, Mardin, Siirt, Şırnak), TR–63 (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye), TR–72 (Kayseri, Sivas, Yozgat), TR–82 (Çankırı, Kastamonu, Sinop), TR–83 (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat), TR–90 (Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon)

IPA BİLEŞENLERİ

IPA BÜTÇESİ IPA’nın toplam bütçesi ≈ 11.5 milyar € 2007-2010 dönemi genel bütçe:

Çok Yıllı Gösterge Planı (MIPD) Tüm IPA bileşenlerini içeren bir stratejik planlama belgesidir. Eş Finans : IPA projelerinde sağlanması gereken ulusal katkı : ortalama %25

IPA IPA’nın üçüncü sırada yer alan “BÖLGESEL KALKINMA” bileşeni; büyük ulaştırma, çevre ve bölgesel rekabet projelerinin finanse edilmesini amaçlamakta, aşağıdaki konuları kapsamaktadır Çevre Altyapısı ; atık yönetimi, su temini, kentsel atıksu ve hava kalitesi,kirlenmiş alan ve toprakların rehabilitasyonu, sürdürülebilir kalkınma Ulaştırma Altyapısı, ulusal ağların TEN-T ile bağlantılandırılması ve ortak işletilmesi, Bölgesel Rekabet Edebilirlik : Eğitim yatırımları, sağlık altyapısının modernizasyonu ve verimlileştirilmesi; KOBİ’lerin desteklenmesi vasıtası ile girişimcilik ve yaratıcılığın desteklenmesi, bilgi toplumu,bilgi ve iletişim teknolojilerinin uyarlanması ve kullanılması.

TÜRKİYE YAPILANMASI

AB Finansman Döngüsü Brüksel’den Türkiye’nin en uzak noktasına kadar AB fonları AB kurallarına göre hareket eder. Bütçesel Karar:AB tarafından ilgili ülkeye tahsis edilecek miktar ülkenin büyüklüğü, nüfus gibi çeşitli faktörler ve belli alanlardaki gereksinimler doğrultusunda belirlenir. Fonların ulusal programlara dağılımı :Avrupa Komisyonu ve Türk Hükümeti’nin ortak kararıyla, katılım için öncelikli yatırım ihtiyaçları, finansman için sunulan sektörel önergelerin kalitesi, kamu kurum ve kuruluşlarının uygulama kapasitesi gibi faktörler gözönüne alınarak belirlenir. Her kısım için fonların dağılım işlemine programlama denir. ABGS ve Avrupa Komisyonu projeler için fon dağılımını sağlar. Ulusal program: Belirli alanlarda reform gereksinimlerini destekleyen çeşitli projelerden oluşur. AB finansmanı genellikle projelerin toplam bedelinin %75’inin kapsar. Çeşitli ulusal programların içinde fonların ihalesi: Ulusal Programın imzalanmasından itibaren projelerin uygulanması ihale süreci ile başlar. İhale ve ödeme sürecinden Merkezi finans ve İhale Birimi sorumludur. Fonların ödemesi :Projelerin zamanında, doğru ve başarılı biçimde uygulanmasını takiben yüklenicilere MİFB tarafından ödemeleri yapılır.

Kimler Başvurabilir? Kamu kurum ve kuruluşları :AB mevzuatının nasıl uygulanacağı  konusunda öneri ve eğitim desteği,ve eşleştirme gibi kurumsal kapasitesini arttırılması vs. Yerel Yönetimler: katı atık ve atık su arıtma tesisleri ve ulaştırma alt yapısı gibi altyapı yatırım projelerinin gerçekleştirilmesi, Sivil Toplum Kuruluşları, üniversiteler : cinsiyet, çevre, insan hakları, medya, kültür, ar-ge vb. konularda Küçük ve Orta Boy işletmeler: rekabet düzeylerini artırmaları konusunda; Dezavantajlı Gruplar: Gençler, kadınlar, engelliler gibi işsiz ve savunmasız grupların iş bulma, aktif istihdam veya sosyal kapsama önlemlerine yönelik eğitim almaları ve becerilerini geliştirmeleri, Çocuklar: daha iyi derslikler ve iyileştirilmiş eğitim müfredatı vs. gibi konularda Çiftçiler: tarımsal verimliliğin ve gelir seviyesinin arttırılması, yoksulluğun önlenmesi amacıyla destek alabilirler.

AB Destekli Proje Bağlantıları Örnekler Avrupa Birliği - Türkiye İş Geliştirme Merkezleri GAP Bölgesel Kalkınma Programı GAP Girişimci Destekleme Merkezleri Kümeleme Politikası Geliştirilmesi Mesleki ve Teknik Eğitimin Modernizasyonu Projesi Moda ve Tekstil İş Kümesi Türk Karayolu Taşımacılık Sektörüne Destek - Türkiye, Almanya ve Hollanda arasında Eşleştirme Projesi Türkiye’de Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinin Ortadan Kaldırılması Projesi Türkiye’de Kültürel Hakların Desteklenmesi Hibe Programı Türkiye'de Yerel Yönetim Reformuna Destek Sağlanması Yenileşme ve Değişim için Türkiye’de Sosyal Diyaloğun Güçlendirilmesi Projesi  

Genel Bağlantılar Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Merkezi Finans ve İhale Birimi Avrupa Birliği İş Geliştirme Merkezi TURBO (Turkish Research and Business Organizations) KALDER (Support to the Quality Infrastructure in Turkey Project) EUMEDIS (İNG) AVRUPA POSTASI REC (Regional Environmental Centre) IRC (Innovation Relay Centres) (İNG) Fikrî ve Sınaî Haklar Araştırma ve Uygulama Merkezi  (FISAUM)

TOPLULUK PROGRAMLARI Topluluk programları belirli bir süre için Topluluk politikaları ile ilgili belirli alanları kapsayacak şekilde AB üye ülkeleri ve aday ülkeler arasında işbirliğini teşvik etmek üzere uygulanan faaliyetler bütünüdür. Vatandaşların, işletmelerin, sivil toplum kuruluşlarının, kamu kurumlarının Topluluk programlarına katılım imkanı mevcuttur. Aday ülkelerin mevzuatın uyumu ve uygulanması alanındaki çalışmalarına da Topluluk programları önemli katkılar yapmaktadır.

TOPLULUK PROGRAMLARI Topluluk programları, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi’nin onayı ile yürürlüğe girmekte ve programa ilişkin teklif çağrılarını (ihale) yayımlayan ilgili Komisyon Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Programların bütçesi ise katılımcı ülkeler tarafından yapılan ödemeler ve AB bütçesinden sağlanan tahsis ile oluşturulmaktadır. Programların önemli bir bölümü için başvurular doğrudan Avrupa Komisyonuna gönderilmekte ve değerlendirme bağımsız uzmanlar tarafından yapılmaktadır. Merkezi olmayan bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme yapılmaktadır.

TOPLULUK PROGRAMLARI Topluluk programlarının temel amacı işbirliğinin geliştirilmesi olduğu için, başvuruların büyük çoğunluğunda farklı ülkelerden ortakların olması şarttır. Program bütçesinden sağlanan mali desteklerin önemli bölümü yatırım içermeyen projelere (kültürel faaliyetler, personel değişimi, araştırma projeleri, bilgi paylaşım projeleri gibi) verilmektedir.

TOPLULUK PROGRAMLARI 1 - eDevlet Hizmetleri (IDABC) Programı 2 - Tüketici Politikası Alanında Topluluk Eylemi 3 – Marco Polo II Programı 4 - Pericles Programı 5 - Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı 6 –Araştırma ve Teknolojik Gelişme Alanında Yedinci Çerçeve Programı 7 - Euratom Yedinci Çerçeve Programı 8 – Vatandaşlar İçin Avrupa Programı 9 – Progress Programı 10 – Kültür Programı 11 - 2007 – 2019 Yılları İçin Avrupa Kültür Başkentleri Eylemi

TOPLULUK PROGRAMLARI 12 - Medya 2007 Programı 13 - Hayatboyu Öğrenme Programı 14 - Gençlik Programı 15 - Terörizm ve Güvenlikle İlgili Diğer Risklerin Sonuçlarının Yönetimi, Önlenmesi ve Hazırlık Programı 16 - Suçun Önlenmesi ve Suçla Mücadele Programı 17 - Kriminal Adalet Programı 18 - Sivil Koruma Mali Aracı 19 - Temel Haklar ve Vatandaşlık 20 – Avrupa Entegrasyon Fonu 21 – Avrupa Mülteci Fonu 22 – Dış Sınırlar Fonu

TOPLULUK PROGRAMLARI 23 - Avrupa Geri Dönüş Fonu 24 - LIFE + (Çevre Mali Aracı) 25 - Gümrük 2013 Programı 26 - Daphne III Programı 27 – Sivil Koruma Mekanizması 28 - Hercule II Programı 29 – Sivil Adalet 30 – Uyuşturucu Kullanımı ve Bilgilendirme 31 – Sağlık Alanında Topluluk Eylemi 32 - Fiscalis 2013 Programı 33 - Erasmus Mundus Programı 34 - Güvenli İnternet Programı

HALİHAZIRDA TÜRKİYE’NİN KATILDIĞI TOPLULUK PROGRAMLARI 1 - Fiscalis 2013 Programı (Maliye Bakanlığı) 2 - Gümrük 2013 Programı (Gümrük Müsteşarlığı) 3 - eDevlet Hizmetleri (IDABC) Programı (Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı) 4 - Araştırma ve Teknolojik Gelişme Alanında Yedinci Çerçeve Programı (TÜBİTAK) 5 - Avrupa Kültür Başkentleri Eylemi (İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı)

HALİHAZIRDA TÜRKİYE’NİN KATILDIĞI TOPLULUK PROGRAMLARI 6 - Hayatboyu Öğrenme Programı (AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı) 7 - Gençlik Programı 8 – Kültür Programı (Kültür ve Turizm Bakanlığı) 9 - Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı (Girişimcilik ve Yenilik Programı Bileşeni) 10 - Progress Programı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

TÜRKİYE’NİN KATILIM NİYETİ BEYAN ETTİĞİ TOPLULUK PROGRAMLARI Mutabakat Zabıtları İmzalanmış Olup Resmi Gazetede Yayımlanması Beklenen Topluluk Programları 1 - Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Programı (Bilgi Toplumu Teknolojileri Politikası Destek Programı Bileşeni) Katılım Niyeti Beyan Edilip Mutabakat Zabıtları Üzerinde İstişarelerin Devam Ettiği Topluluk Programları 1 - Nükleer Araştırma ve Eğitim Faaliyetleri Alanında Euratom Yedinci Çerçeve Programı

HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI 2006/1720/AT sayılı Karar ile kurulmuştur. Program amaçları: hayatboyu öğrenme kalitesinin artırılması, Avrupa hayatboyu öğrenme alanının oluşturulmasının desteklenmesi, dil eğitimi ve çeşitliliğinin desteklenmesi, hayatboyu öğrenme kapsamında bilgi toplumu temelli içerik ve uygulamaların desteklenmesidir. Program 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Alt programlar şu şekildedir : Sektörel alt programlar: Comenius (okul öncesi eğitim, ilköğretim, orta öğretim), Erasmus (yükseköğretim, meslek yüksekokulu, doktora eğitimi), Leonardo da Vinci (mesleki eğitim ve öğretim), Grundtvig (yetişkin eğitimi)

HAYATBOYU ÖĞRENME PROGRAMI Ortak konulu programlar: politika işbirliği, dil eğitimi, bilgi toplumu temelli eğitim, bilgi paylaşımı. Jean Monnet (Avrupa entegrasyonu konulu çalışmalar): Jean Monnet eylemi, Avrupa entegrasyonu alanında çalışan kurumlara destek, eğitim kültür alanında çalışan kurumlara destek. Programdan öğrenciler (yetişkinler dahil), eğiticiler, iş piyasası kapsamındaki kişiler, eğitim veren kurum ve kuruluşlar, politika oluşturucular, işletmeler, sosyal taraflar, rehberlik hizmeti verenler, dernekler, araştırma kurumları, kar amacı gütmeyen kurumlar, STK’lar faydalanabilmektedir. Program aday ülkelerin katılımına açık olup bütçesi 6.970.000.000 €’dur.

GENÇLİK PROGRAMI 1.1.2007 – 31.12.2013 dönemini kapsamaktadır. Programın amacı gençlerin aktif vatandaş olmalarının desteklenmesi, gençler arasında dayanışma ve hoşgörünün teşvik edilmesi, farklı ülkelerdeki gençler arasında karşılıklı anlayışın desteklenmesidir. Program aday ülkelerin katılımına açıktır. Programdan kar amacı gütmeyen gençler, gençlik grupları, gençlik kuruluşları, dernekler faydalanabilmektedir. Karar ekinde bulunan spesifik eylemlerde farklı yaş grupları belirtilse de, program genel olarak 15 – 28 yaş arası gençlere ve bazı durumlarda ise 13 – 30 yaş arası gençlere yöneliktir. Program bütçesi 885.000.000 €’dur.

Nasıl Ortak Bulunur? Act for Europe European Youth Forum BusinessEurope ETUC BEUC Eurostep European Forum for the Arts and Heritage European Women's Lobby European Environment Bureau European Public Health Alliance Solidar Social Platform Concord Europe EU Civil Society Contact Group

www.abgs.gov.tr www.cfcu.gov.tr www.ua.gov.tr www.tubitak.gov.tr AB ile ilgili Linkler www.abgs.gov.tr www.cfcu.gov.tr www.ua.gov.tr www.tubitak.gov.tr http://ec.europa.eu/index_en.htm http://www.avrupa.info.tr/DelegasyonPortal.html

2009 Avrupa Yaratıcılık ve Yenilik Yılı "Hayal Et. Yap. Yenilik Kat." 

İlginiz İçin Teşekkürler Ece Ateş ece.ates@kalkinma.com.tr eceates@yahoo.com.tr