MUHASEBE SATANDARTLARI

Slides:



Advertisements
Benzer bir sunumlar
Fon Akış Tablosu-1 Fon akış tablosu, belirli bir dönemde bir işletmenin faaliyetlerini ve yatırımlarını finanse etmek için sağladığı kaynakları ve bu kaynakların.
Advertisements

TİCARİ İŞLEMLER VE VARLIK KAYNAK YAPISINA ETKİLERİ
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
FAİZ HESAPLARI ÖMER ASKERDEN PİRİ MEHMET PAŞA ORTAOKULU
DİĞER YABANCI KAYNAKLAR Dr. Ergün Kaya
BİLGİSAYARLI MUHASEBE I
BİLGİSAYARLI MUHASEBE I
7/A SEÇENEĞİ 7/B SEÇENEĞİ
T.C. Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü
NAKİT - ÇEK HAREKETLERİ MENKUL KIYMETLER ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Üçüncü kişilerin varlıklar üzerindeki haklarına ne ad verilir?
TİCARİ İŞLEMLER VE VARLIK KAYNAK YAPISINA ETKİLERİ

ENFLASYON MUHASEBESİ Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tabloların Düzeltilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: XI, No 20)
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ ÜNİTE 4 STOKLAR.
MENKUL KIYMETLER ÜNİTE 7
BİLANÇO GELİR TABLOSU.
FİNANSAL PLANLAMA BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ FİNANSAL DENETİM
Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği
Ünite – 7 GİDER İŞLEMLERİ VE MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
ŞÜPHESİZ VE DEĞERSİZ ALACAKLARIN BELİRLENMESİ
Yrd. Doç. Dr. Niyazi Kurnaz
Tms – 2 stoklar standardI
19 Temmuz 2005, Ankara TÜBİTAK KAYNAKLARINDAN TRANSFER EDİLEN ÖDENEKLERİ KULLANAN KURULUŞLAR MUHASEBE SİSTEMİ Yrd.Doç.Dr.C.Yiğit ÖZBEK.
KUR DEĞİŞİMİNİN ETKİLERİ
KDV ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
BİLANÇO 1 DÖNEN VARLIKLAR 3 K.V.YABANCI KAYNAKLAR
TİCARİ KAR VEYA ZARARIN HESAPLANMASINDA TEK DÜZEN HESAP PLANINDA YAPILAN DÖNEM SONU KAYITLARI Bilanço Hesaplarında Maliyet Hesaplarında Gelir Tablosu.
MALİYET MUHASEBESİ 2. Bölüm
FİNANSAL PLANLAMA BAŞABAŞ NOKTASI ANALİZİ FİNANSAL DENETİM
DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ Maliyet Bedeli (V.U.K. Md. 263).
15. STOKLAR 150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARIM MAMUL ÜRETİM
NET İŞLETME (ÇALIŞMA) SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU
Bölüm 2 Finansal Analiz Muhasebe: Karar vermenin dayanağı: Ne durumdayız? İşletmelerin finansal durum analizi Karar vermede kullanılan kritik oranlar.
IAS-1 Finansal Tabloların Sunumu
Prof. Dr. Rüstem HACIRÜSTEMOĞLU TC. Galatasaray Üniversitesi
MALİYET HESAPLARI 7/A SEÇENEĞİ.
Prof.Dr. İbrahim LAZOL DAÜ-2012
Belirlilik Koşullarında Sermaye Bütçelemesi
ÜNİTE 5 (Bölüm 1) FİNANSAL ANALİZ
Ias 18 Hasılat Kapsam Mal veya hizmet satışı
ÜNİTE 3 Aşağıdakilerden hangisi Alıcılar Hesabının
1 Kısa Vadeli Kredi Maliyetlerinin Tahmini Yıllık Yüzdesel Maliyet  Farklı vadelerdeki kredileri karşılaştırabilmek için kredi maliyetlerinin belirlenmesinde.
Ticari Alacak – Ticari Borç Diğer Alacak – Diğer Borç
BAŞA-BAŞ NOKTASI (BREAK EVEN POINT)
MUHASEBE UYGULAMALARI
Nakit bütçesi, gelecek bir dönem içinde, (“genellikle bir yıl” veya “altı ay”) nakit giriş ve çıkışlarını gösteren bir tablodur. Bu tablonun yöneticinin.
MALİYET MUHASEBESİ.
MAL HAREKETLERİ ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Maliyet Muhasebesinde Yardımcı Hesap Kayıtları
7/A Seçeneği İŞL 318.
Finansal Tablo Analiz Teknikleri
TİCARİ MALLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ 5.DERS.
AKTİF HESAPLARPASİF HESAPLAR Duran VarlıkDönen VarlıkUVYKKVYK 220 ALICILAR120 ALICILAR400 BANKA KREDİLERİ300 BANKA KREDİLERİ 221 ALACAK SENETLERİ121 ALACAK.
TİCARİ MAL HAREKETLERİ ve MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
AKTİF HESAPLARPASİF HESAPLAR Duran VarlıkDönen VarlıkUVYKKVYK 220 ALICILAR120 ALICILAR400 BANKA KREDİLERİ300 BANKA KREDİLERİ 221 ALACAK SENETLERİ121 ALACAK.
GENEL MUHASEBE ıı Yrd. Doç. Dr. Serhan Gürkan
İŞLE 524 – İŞLE 531 Yönetim Muhasebesi Maliyet ve Unsurları Dr. Can Öztürk.
VARLIKLARIN İZLENMESİ Stoklar
VARLIKLARIN İZLENMESİ Gelir Tablosu Hesapları
DÖNEN VARLIK HESAPLARININ İŞLEYİŞİ II
İŞLETME DEFTERİ NAZAN PAT
Devlet Muhasebe Standartları
İŞLETME BÜTÇELERİ Bu sunudaki değerler “file:///C:/Users/kullanici/Documents/%C4%B0%C5%9Fletme%20B%C3%BCt%C3%A7eleri%20(Do%C3%A7.%20Dr.%20R.%20%C4%B0.%20G%C3%B6kbulut).pdf”
VARLIKLARIN İZLENMESİ Maliyet Hesapları
STOKLAR İLGİLİ HESAPLAR
Getiri Ltd. Şir.’nin Nisan 2008 ’de aşağıdaki ticari işlemleri yapmıştır. Bu ticari işlemlerin günlük ve büyük defter kayıtlarını yapınız. Maliyet hesaplarında.
II. Duran Varlıklar ( ) Duran varlıklar: işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla edinilmiş, ilke olarak bir yıl ve.
15 Stoklar 15 Stoklar 150 İlk Madde Malzeme 151 Yarı Mamüller – Üretim
HESAP PLANI.
Sunum transkripti:

MUHASEBE SATANDARTLARI STOKLAR

TMS-13 MADDE 1 DE STANDARDIN AMACI Stokların bir varlık olarak muhasebeleştirilmesinde, kullanılmasında ve elden çıkarılmasında gerçekleşen işlemleri saptamaktadır. Bu standart belli koşullar oluştuğunda, stok maliyetinin net gerçekleşebilir değere indirgemeyi de içerecek, geri dönüştürme sürecini ve prensiplerini de açıklamaktadır. Stoklar standardı stok maliyetinin kapsamı, oluşumu, uygulanacak değerleme yöntemleri, hizmet işletmelerindeki hizmet maliyetleri hakkında bilgi verir.

STOKLAR HESAP GRUBU KAPSAMINDA Ticari mal, Mamul, Yarı mamul, İlk madde ve malzeme gibi kalemler.

Stokları düzenleyen TMS-13 MADDE 2 de Stoklar,işletme faaliyetlerinde kullanılmak veya satılmak üzere bulundurulan fiziki varlıklardır. STOKLAR, Üretim sürecinde yada hizmet sunumunda tüketilecek ilk madde ve malzemeleri, Üretim aşamasında bulunan yarı mamulleri, İşletmenin satmak üzere ürettiği mamulleri, Satmak üzere elde edilmiş ticari malları, Stok kalemlerinin hiçbirinin kapsamına girmeyen yan ürün,artık ve hurda gibi kalemlerden oluşan diğer stokları içerir.

3. MADDEDE STOKLAR KAPSAMINA ALINANLAR Gayrimenkul ticareti yapan işletmelerde arazi, arsa, bina ve benzeri gayrimenkuller, Menkul kıymet ticareti yapan aracı kuruluşlar ve benzeri işletmelerde hisse senetleri tahvil ve benzeri menkul kıymetler, Döviz alım satımı yapan döviz büroları ve benzeri işletmelerdeki dövizlerdir.

Stoklar Standardına İlişkin Açıklamalar Stokların değerlenmesi , Stokların maliyeti, Satın alma maliyeti, Dönüştürme maliyeti, Diğer maliyetler, Hizmet işletmelerinde yapılmakta olan hizmetlerin maliyeti, Stok maliyet sistemleri, Stok maliyetlerini hesaplama yöntemleri, Net gerçekleşebilir değer Gidere dönüştürme, Raporlanacak bilgiler. Stokların değerlenmesi , Stokların maliyeti, Satın alma maliyeti, Dönüştürme maliyeti, Diğer maliyetler, Hizmet işletmelerinde yapılmakta olan hizmetlerin maliyeti, Stok maliyet sistemleri, Stok maliyetlerini hesaplama yöntemleri, Net gerçekleşebilir değer Gidere dönüştürme, Raporlanacak bilgiler.

Stokların değerlenmesi: MADDE 6`ya göre stoklar,maliyet ve net gerçekleşebilir değerden düşük olanı ile değerlendirilecektir. Net Gerçekleşebilir Değer: bir işletmenin işin akışı içinde stokların satılmasından elde etmeyi beklediği net tutarı ifade eder. NDG = Satış fiyatı – (tamamlanma maliyeti+satış gideri) Gerçeğe Uygun Değer(Makul Değer):Karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli gruplar arasında bir varlığın el değiştirmesi veya bir borcun ödenmesi durumunda ortaya çıkması gereken tutardır. NGD : Makul Değer – Satış Gideri

Stokların değerlemesinde esas alınacak maliyetler: Satın Alma Maliyeti Dönüştürme Maliyeti Stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için kullanılan diğer maliyetler.

Satın Alma Maliyeti: Standardın 8. maddesi`nde satın alma maliyeti, alış fiyatı,gümrük vergileri,vergi dairesinden mahsup ya da iadesi talep edilebilenler dışındaki diğer vergiler, taşıma, yükleme,boşaltma maliyetleri ile mamul, malzeme ve hizmetlerin tedarikiyle doğrudan bağlantısı kurulan diğer maliyetler olarak tanımlanmıştır.aynı madde gereği ticari ıskontolar, sübvansiyonlar ve benzeri diğer indirimler stok maliyetini azaltıcı unsurlardır.

Örnek : peşin fiyatına 10.000 YTL olan bir ticari mal 3 ay vadeli olarak 13.000 YTL.ye alınmışsa aşağıdaki kayıt yapılır. ----------------------------- ------------------------------------- 153 TİCARİ MALLAR 10.000 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 3.000 320 SATICILAR 13.000 -------------------------------------------------------------------------------

Dönüştürme Maliyetleri:10. ve 11 Dönüştürme Maliyetleri:10. ve 11. maddeleri üretim işletmelerinde söz konusu olabilecek dönüştürme maliyetlerine ayrılmıştır. Dönüştürme maliyetleri:direkt işçilik giderleri ile sabit ve değişken genel üretim giderlerinden oluşmaktadır. Esas üretim gider yerlerinde doğrudan üretim yapan işçiler için Parça başına ücret ödeyen işçilerde üretilen parça miktarına göre Zaman esasına göre ücret ödeyen işletmelerde işçinin üretim için harcadığı zamana göre tahakkuk eden ücretlerdir.

Normal kapasite kullanılarak maliyetlerin oluşturulması maliyet unsurları Direkt Hammadde Direkt İşçilik Değişken GÜG Sabit GÜG ( kullanılan kapasite %) Üretim Maliyeti

Birleşik Ve Yan Ürünler Maliyeti: Aynı üretim döneminde, ayı üretim işlem veya işlemlerin sonunda ortaya çıkan ve her biri bağımsız bir ana ürün olabilecek çeşitli maddelere birleşik (ortak) ürün denir. ayrıldıkları üretim noktasına kadar yapılan tüm üretim giderlerinin (birleşik giderler) ortak ürünler arasında dağıtımında çeşitli yöntemler kullanılır.

Bu Yöntemler : Katsayı yöntemi, Piyasa değeri yöntemi, Üretim miktarı yöntemi, Katsayı yöntemi, Piyasa değeri yöntemi, Net satış hasılat yöntemi, Standart verim yöntemidir.

Piyasa değeri yöntemi örnekle açıklarsak Birleşik maliyet tutarı 200 Milyon TL olan bir işletmede a,b,c olmak üzere üç birleşik ürün üretilmekte, her bir ürünün satış hasılatları ve diğer bilgiler aşağıda verilmiştir Ürün üretim miktarı Satış fiyatı Satış hasılatı Satış hasılat yüzdesi Birleşik giderlerin ürünlere dağılımı A 1.000 500 500.000 16.7 200.000.000*0.167=33.400.000 B 1.400 800 1.150.000 38.3 200.000.000*0,383=76.600.000 C 2.200 600 1.350.000 45 200.000.000*0,45=90.000.000 3.000.000 100 TOPLAM….=200.000.000

Net satış hasılat yüzdesi Birleşik giderlerin ürünlere dağılımı Aynı veriler bu kez net satış hasılatı yöntemine göre kullanılmıştır. Bu örnekte ek olarak yöntem gereği ek giderler verilmiştir. Ürün üretim miktarı Satış fiyatı Satış hasılatı Ek Giderler Net satış hasılatı Net satış hasılat yüzdesi Birleşik giderlerin ürünlere dağılımı A 1.000 500 500.000 20.000 480.000 16.4 200.000.000*0.164=32.800.000 B 1.400 800 1.150.000 30.000 1.120.000 38.2 200.000.000*0.382 =76.400.000 C 2.200 600 1.350.000 1.330.000 45.4 200.000.000*0,454=90.800.000 3.000.000 70.000 2.930.000 100 TOPLAM=200.000.000

Diğer Maliyetler : Standardın 13. madde gereğince ancak stokları bulundukları konum ve duruma getirdikleri ölçüde stokların kapsamına alınırlar. Örnegin : belirli bir siparişe ilişkin olarak yapılan ürün geliştirme maliyetleri, stok maliyetlerine alınırlar.

Cari yıl için Z işletmesinin bilgileri aşağıdaki gibidir. Stokların satışı yapıldığında işletme mülkiyetinden çıkışı söz konusu olduğundan,bu tür satış giderleri stok maliyeti dışında, faaliyet giderleri olarak ele alınmıştır. Cari yıl için Z işletmesinin bilgileri aşağıdaki gibidir. Satılmak üzere alınan mal 300.000 Satıcıya iade edilen mal 3.000 Satıcıya ödenecek olan faiz 6.000 Nakliye ücreti 7.500 Buna göre cari yıl stok maliyeti: Alışlar 300.000 Nakliye 7.500 İadeler (3.000) ----------- 304.000

Stok maliyetlerine alınmayan ve oluştukları dönemin gideri olarak kabul edilen maliyetler Normalin üstündeki yapılan ilk madde ve malzeme, işçilik ve diğer üretim maliyeti kayıpları Bir sonraki üretim aşaması için zorunlu olanlar dışında direkt depolama maliyeti, Stokların mevcut durum ve konuma getirilmesine katkısı olmayan genel yönetim giderleri, Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri, Bunlar stokların maliyetinden hariç tutulur ve gerçekleştiği dönemde gider olarak mali tablolara alınır.

Hizmet Maliyeti TMS 13 m-madde 16 da hizmet işletmelerinde yapılmakta olan hizmetin maliyeti ile ilgili açıklamalar yer almıştır.Hizmet işletmelerinde yapılmakta olan hizmetin maliyeti esas olarak İlk madde ve malzeme maliyetleri İşçi ücret ve giderleri Memur ücret ve giderleri Dışardan sağlanan fayda ve hizmetler Vergi, resim, harçlar Amortisman giderlerini içermektedir

------------------------------------- Örnek x hizmet işletmesinde yapılacak olan hizmeti gerçekleştirmek için 150 YTL tutarında elektrik faturası peşin olarak ödenmiştir. -------------------------- / ---------------- 740 HİZMET ÜRETİM MALİYETİ 150 100 KASA 150 ------------------------------------- Satış ve Genel Yönetim ile ilgili personelin işçilik ücretleri ve bunlarla ilgili diğer giderler hizmetin maliyetine dahil edilmez. Bu giderler gerçekleştiği dönemde maliyet gideri olarak mali tablolara alınırlar -

Stok Maliyet Sistemleri TMS-13 md.17’de, fiili maliyetlerin stokların maliyetinin belirlenmesinde temel alınacağı, ancak fiili maliyetle birlikte, standart maliyet ya da perakende satış yöntemi gibi stok maliyetleri hesaplama yöntemlerinin fiili maliyetlere yakın sonuç vermesi halinde, tahmini maliyetlerin belirlenmesinde kullanılabileceği belirtilmiştir. Muhasebe yazınında maliyetlerin hesaplama zamanını belirleyen yöntemler, zaman açısından işletmenin kayıtlarında esas alacağı üretim giderlerinin üretim yapılmadan önce veya yapıldıktan sonra saptanması konusunda ortaya atılmış yöntemlerdir.

Stok maliyeti=stok satış değeri-(stok satış değeri+brüt kar oranı) Yöntemler Tarihsel(fiili) maliyet Önceden saptanmış maliyet Tahmini maliyet Standart maliyet Tarihsel maliyet yönteminde üretim giderleri üretim gerçekleştikten sonra;önceden saptanmış maliyet yönteminde ise üretim gerçeklemeden önce saptanır. Tahmini maliyet yöntemi daha üretim tamamlanmadan satış bağlantılarının kurulabilmesi için satış fiyatının belirlenmesi ve diğer planlama çalışmaları amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Standart maliyet yöntemi de üretim gerçekleştirilmeden önce saptanan bir maliyet hesaplama yöntemi olup ,standartlar dikkatli incelemeler sonucunda saptanan ve bilimsel bir ekip çalışması sonucu ortaya konulan tahminlerdir. TMS-13 madde 18’de perakende satış yöntemi açıklanmıştır. Alım-satım işlemlerinin hızlı ve büyük hacimlerde gerçekleştiği ve diğer stok maliyet yöntemlerinin kullanılmadığı sektörlerde kullanılan perakende satış yönteminde,stokların maliyeti, stokların satış değerinden brüt satış karı tutarı düşülerek belirlenir. Perakende satış yönteminde stok maliyeti aşağıdaki yöntemle hesaplanır. Stok maliyeti=stok satış değeri-(stok satış değeri+brüt kar oranı)

ÖRNEK: perakende satış yapan x işletmesi %30 kar marjıyla çalışmaktadır.T1 dönemi başında stokta 20.000 TL mevcut bulunan A malından 300.000 TL tutarlı alış yapmış ve aynı dönemdeki A malı satış tutarı 200.000 TL olarak gerçekleşmiştir.Bu durumda x işletmesinin T1 dönemi içindeki A malı satış maliyeti ve T1 dönemi sonundaki A malı stok tutarını perakende yöntemine göre aşağıdaki gibi hesaplayabiliriz. 200.000* %30= 60.000 TL kar 200.000-60.000=140.000 TL satışların maliyeti T1 dönemi Dönem başı stok 20.000 Alışlar 300.000 ----------- 320.000 Satışların maliyeti (140.000) ------------- Dönem sonu stok 180.000

Stok maliyet hesaplama yöntemleri TMS-13 md.19 ve 20’de stokların elden çıkartılması ve dönem sonu stoklarının değerlenmesi konusu açıklanmıştır. Buna göre, belirli mamul stokları ve hizmet maliyetleri gerçek parti maliyeti yöntemine göre saptanır. Belirli mamul stokları kavramı, mal yada hizmet üretimi ve özel projeler için ayrılmış ve üretilmiş, çoğunlukla birbiriyle ikame edilemeyen stoklar olarak tanımlanmıştır. Madde 20’ de ise, gerçek parti maliyetlerinin belirlenemediği durumlarda, stoklara ilişkin maliyetin “ortalama maliyet”, “FİFO”, “LİFO” yöntemlerinden birine göre saptanacağı belirtilmiştir. Muhasebe yazınında da benzer bir sıralama ile öncelikli olarak gerçek parti-has- maliyet yönteminin stokların değerlemesinde kullanılacağı, bu mümkün olmaz ise stoklara ilişkin maliyetin ortalama, FİFO, LİFO maliyet yöntemlerinden birine göre saptanacağı belirtilmiştir Gerçek Parti(Has Maliyet) yöntemi Her bir stoğun satın alınmasından üretimde kullanılması dahil (ya da satışına)tüm fiziksel akışlarında alış maliyetleriyle ilişkisinin sürdürülmesi gerçek maliyetleme olarak adlandırılır.stok kalemlerinin sayısının çokluğu ve her bir kalemin farklı tarihlerde farklı fiyatlarda satın alınması nedeniyle hemen hemen uygulanabilirliği mümkün değildir. Has maliyet yöntemi ev ve daireler,sanat eserleri,taşıt araçları vb. pahaca yüksek az sayıda üretilip satılan stoklar için kullanılır.

İlk giren ilk çıkar(FİFO) yöntemi: Bu yöntem malların alınış sırasına göre satıldığı varsayımına dayanmaktadır.işletme satışlarını ilk önce aldığı ve depoladığı mallardan yapmaktadır veya ilk önce depoladığı malları üretime göndermektedir.Dönem sonunda işletmede stok olarak bulunan mallar son satın alınan mallar olmaktadır. Örnek: İşletme belirli bir ay içinde x malı ile ilgili olarak aşağıdaki belirtilen işlemleri yapmıştır. Tarih İşlem Birim Fiyat 1.12.2001 devir 150 3.000 5.12.2001 Alım 200 3.200 10.12.2001 üretime gön. 100 15.12.2001 üretime gönd. 50 12.2001 alım 200 3.5000 25.12.2001 üretime gönd. 100

GİREN ÇIKAN KALAN FİFO YÖNTEMİ Tarih Açıklama Birim Fiyat Tutar tutar birim fiyat 1.12.2001 DEVİR 150 3000 450.000 5.12.2001 ALIŞ 200 3200 640.000 - 10.12.2001 Ü.GÖND 100 300.000 50 150.000 15.12.2001 20.12.2001 3500 700.000 25.12.2001 Ü.GÖND. 320.000 Dönem sonu stok miktarı=300Dönem sonu stok maliyeti=1.020.000 TL Alışların maliyeti=1.340.000 Üretime gönderilen=770.000

-------------------------/------------------------- 150 İLK MADDE VE MALZEME HS. 1.340.000 100 KASA 1.340.000 ------------------------/---------------------------- 710 İLK MADDE VE MALZEME GİD. 770.000 150 İLK MADDE VE MALZ. HS. 770.000 FİFO yönteminin avantajlarına baktığımızda özellikle dayanıksız(taze ve günlük) ürünler var olduğunda,bozulma nedeniyle ortaya çıkacak zararlardan kaçınmaya olanak sağlar. Üretime sevk edilenler ilk alış maliyetleri üzerinden değerlendirildiği için kalan stoklar en son satın alınan fiyatlar üzerinden gösterilecek dolayısıyla bilançoda stoklar cari fiyatlara en yakın düzeyde olma olasılığını yaratabilecektir. Dezavantajı ise;fiyatların yükseldiği bir ortamda hesaplanan dönem karı görünürde daha yüksek çıkacak bu da aşırı vergi ödemesi ve aşırı kar dağıtımına sebep olacaktır.

Son giren ilk çıkar yöntemi(LİFO) En son satın alınan malların üretime veya satışa ilk önce gönderileceği varsayımına dayanmaktadır GİREN ÇIKAN KALAN tarih Açıklama Birim Fiyat Tutar tutar birim fiyat 1.12.2001 DEVİR 150 3000 450.000 - 5.12.2001 ALIŞ 200 3200 640.000 10.12.2001 Ü.GÖND 100 320.000 15.12.2001 50 160.000 20.12.2001 3500 700.000 300 25.12.2001 350.000

Ağırlıklı ortalama maliyet yöntemi: LİFO yönteminin en büyük avantajı fiyatların sürekli yükseldiği dönemlerde satılan mamullerin maliyetlerini en son satın alınan malların maliyetleri ile değerlendirdiğinden,karların olduğundan fazla görünmesini önlemeye olanak sağlamasıdır.çünkü bu yöntemde üretime gönderilen stoklar eski fiyatlarından ziyade cari piyasa fiyatlarına yakın değerlerle değerlendirildiğinden,elde edilecek kar rakamı görünürde değil daha gerçekçi olacaktır. yöntem işletmenin sermayesinin aşırı vergi,kar dağıtımı ve benzeri nedenlerle dağıtılmasını önler ve işletmenin gerçek varlığının korunmasına olanak sağlar. Ağırlıklı ortalama maliyet yöntemi: Ağırlıklı ortalama maliyet yönteminde,yıl içinde alınan malların toplam tutarı,alınan mal miktarına bölünerek ortalama maliyete ulaşılmakta ve bulunan bu tutarlar dönem sonunda kalan miktarının çarpılması suretiyle stokta kalan malın maliyeti hesaplanmaktadır.

GİREN ÇIKAN KALAN tarih Açıklama Birim Fiyat Tutar tutar birim fiyat 1.12.2001 DEVİR - 150 3000 450.000 5.12.2001 ALIŞ 200 3200 640.000 350 3114,2 1.089.970 10.12.2001 Ü.GÖND 100 311.420 250 788.550 15.12.2001 50 155.710 622.840 20.12.2001 3500 700.000 400 3307,1 1.322.840 25.12.2001 330.710 300 992.130 5.12.2001 için ortalama birim maliyet=(450+640)/(150+200)=3114,2 dönem sonunda kalan 300 adet malın maliyeti=992.320

NET GERÇEKLEŞEBİLİR DEĞER TMS madde 13’e göre stoklar hasara uğrarsa,kısmen veya tümüyle eskirse veya satış fiyatları düşerse stok maliyetleri net gerçekleşebilir değerden daha yüksek olabilir. Bu durumda stoklar maliyet değeri ile net gerçekleşebilir değerden daha düşük olanıyla değerlendirilir. Stokları satıldığı zaman elimize geçen net tutar net gerçekleşebilir değeri verir. Stoklar net gerçekleşebilir değeriyle değerlenirken değer düşüklüğü karşılık ayrılmak suretiyle gider olarak kaydedilir. Örnek: Bir işletmede dönem sonunda 5.000 YTL’lık mamul stoklarında bozulma tespit edilmiş, yapılan piyasa araştırmaları sonucu bu malların ancak 3.600YTL ye satılacağı saptanmıştır.

Şöyle kayıt yapılır.(KDV dikkate alınmamıştır) / 157 DİĞER STOKLAR 5.000 152 MAMULLER 5000 Değeri düşen stoğun mamuller hesabından çıkarılması / 654 KARŞILIK GİDERLERİ 1.400 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 1.400 Yukarıdaki örneği verilen mamul 3.700Y TL ye çek karşılığı satıldığı düşünüldüğünde Şöyle kayıt yapılır.(KDV dikkate alınmamıştır) 101 ALINAN ÇEKLER 3.700. 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞI 1.400 157 DİĞER STOKLAR 5.000 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 100 İlk kayıtta net gerçekleşebilir değerle değerlenmiş stok beklenen değerin üzerinde bir fiyatla satıldığında olumlu fark Konusu kalmayan karşılıklar hesabı yardımıyla gelir tablosuna aktarılır.

NGD tahmininde, stokların elde bulundurulma amaçları dikkate alınır NGD tahmininde, stokların elde bulundurulma amaçları dikkate alınır. Eğer elde bulundurulan stoklar, işletmenin satışlarını ve hizmet sözleşmelerini karşılamak amacıyla tutuluyor ise net gerçekleşebilir değer sözleşmede belirtilen fiyattır. Üretim işletmelerinde üretim girdisi olan ilk madde ve malzemeler değerlenirken, bünyesine girdikleri mamul stoklarının değeri de dikkate alınır. Buna göre, üretimde kullanılmak üzere elde bulundurulan ilk madde ve malzemelerin net gerçekleşebilir değeri maliyet değerinin altında ise, bünyesine girdiği mamulün değeri ile karşılaştırılır. Eğer bünyesine girdikleri mamullerin beklenen değerinin, üretildikleri ilk madde ve malzemenin maliyetine eşit veya daha fazla olacağı bekleniyorsa, değeri düşse de ilk madde ve malzemeler net gerçekleşebilir değerleriyle değil, maliyet değerleriyle değerlenirler.

GİDERE DÖNÜŞTÜRME Standartta stokların ne şekilde gidere dönüşeceği açıklanmıştır. Buna göre stoklar satıldığında,değeri düştüğünde,işletmede kullanılmak üzere imal ve inşa edilen varlıkların bünyesine girmesi gibi koşullar gerçekleştiğinde gider olarak kaydedilirler. Stoklar satıldığında,stokların kayıtlı değeri stoklarla ilgili gelir finanssal tablolara alındığı dönemde gider olarak muhasebeleştirilirler. Stoklarla ilgili paslanma,eskime,değer düşüklüğü gibi kayıplar kayıpların oluştuğu dönemde gider olarak kaydedilir. Stoklar çeşitlerine göre SATILAN MAMUL,SATILAN TİCARİ MALIN MALİYETİ hesapları aracılığıyla gidere dönüşürler. ÖRNEK A İşletmesi 13.08.2006 tarihinde Arda Ticarete 207 Nolu fatura ile tamamı peşin olmak üzere 3 adet x malını (%10 KDV hariç) 300 YTL ye satmıştır. 3 adet x malının maliyeti (8x3)=240 YTL dir.

621 SATILAN TİC.MALIN MALİYETİ 240 153 TİCARİ MALLAR 240 13.08.2006 100 KASA 330 600 YURT İÇİ SATIŞLAR 300 391 HESAPLANAN KDV 30 621 SATILAN TİC.MALIN MALİYETİ 240 153 TİCARİ MALLAR 240 Birinci madde satış işleminde elde edilen satış hasılatı ile ilgili kayıttır. İkinci madde satışların gider yönünü gösteren STMM ile ilgili kayıttır.STMM hesabı maliyet bedeli üzerinde borçlandırılırken,satılan malın çıkışı nedeniyle TİCARİ MALLAR hesabı alacaklandırılır.

Stoklara ilişkin Raporlanacak Bilgiler TMS-13 madde 30’da finanssal tablolarda ve tablo dipnotlarında açıklanması istenen konuları şu şekilde sıralamıştır. Stokların değerlenmesinde benimsenen muhasebe politikaları, kullanılan maliyet yöntemleri Stokların toplam kayıtlı değerleri ve bunların sınıflandırılmaları (özellikle üretim yapan işletmelerde ilk madde ve malzeme stok, mamuller, üretim-yarı mamuller, ticari mallar ve diğer stoklara gibi) Net gerçekleşebilir değerine göre kaydedilen stokların tutarı Dönemde ayrılan stok değer düşüklüğü karşılık giderlerinin tutarı Stok değer düşüklüğünün iptalinden kaynaklanan konusu kalmayan karşılıklar Konusu kalmayan karşılıkların muhasebeleştirilme nedenleri Borçlar için stokların ne kadarının teminat gösterildiği Stokların toplam sigorta değeri.

sonuç 13 No’lu Türkiye Muhasebe Standardı, UMS-2 ile büyük benzerlik göstermektedir. Bu durum küreselleşme hareketlerinin hızlandığı bir dünyada doğru bir hareket tarzı oluşturmakta olup, ayrıca ülkemizin dış ekonomik ilişkilerinde avantaj sağlayacağı bile düşünülmektedir. Muhasebe uygulamasında stoklarla ilgili temel konu, stokların bir varlık olarak muhasebeleştirilmesi, kullanılması ve elden çıkarılması durumlarında gerçekleşen gelirler ile karşılaştırılacak olan ilgili maliyetin belirlenmesi olup, 13 No'lu Standard bu konuda ayrıntılı düzenlemeler getirmiştir. Ayrıca sözü geçen standart, stok maliyetlerinin oluşumu, içeriği ile uygulanacak değerleme yöntemleri içinde ayrıntılı düzenlemeleri kapsamaktadır.